Þjóðviljinn - 31.08.1975, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJl'NNSunnudagur 31. ágúst 1975.
GILS GUÐMUNDSSON:
Fáeinar línur til Þórarins
Þórarinssonar
Kæri Þórarinn.
Nú er svo langt um liðið frá þvi
er við áttum slðast tal saman um
landsins gagn og nauðsynjar, að
mér hefur flogið í hug að senda
þér fáeinar linur. Um þessar
mundir er rétt liðið ár siðan þið
Ólafur mynduðuð stjórnina fyrir
Geir, og mætti segja mér að þú
hafir einhverntima fengið kveðiu
af minna tilefni. Ekki er ég svo ill-
kvittinn, að ég óski þér til
hamingju með afmælið. En hins-
vegar langar mig til að nota tæki-
færið og spjalla við þig um nokkur
mikilvæg'atriði islenskra stjórn-
mála i beinu framhaldi af skrif-
um þinum þar um undanfarna
mánuði og missiri.
Aður en ég vik að aðalefni þess-
ara lina, langar mig til að flytja
þér bestu þakkir fyrir þá um-
hyggjusemi ogalúð, sem þú hefur
sýnt flokki minum, Alþýðubanda-
laginu, allt það ár sem liðið er
siðan þið ólafur unnuð stjórnar-
myndunarafrekið. Glöggir menn
telja, að á þessu tólf mánaða
tlmabili hafir þú skrifað rúmlega
200 forystugreinar i blað þitt og
nær 40 heilsiðupistla um „menn
og málefni” eða um það bil 600
Timadálka samtals. Langsam-
lega drýgstur hluti þessa lesmáls,
sennilega tveir dálkar af þremur
hefur verið helgaður Alþýðu-
bandalaginu og forustumönnum
þess. Einhverjir hafa af þessum
sökum kvartað hálfpartinn undan
ómaklegum árásum og hvimleiðu
narti. Ég er ekki i' þeim hópi. Ég
lit þannig á, að með sibyljuskrif-
um þinum um Alþýðubandalagið
sért þú, raunsær og þraut-
þjálfaður stjórnmálamaður, að
veita flokki minum mikiisverða
viðurkenningu og þvi er mér
þakklæti efst i huga.
Ég geri mér ljóst, hvert er til-
efni þess að Alþýðubandalagið fer
naumast úr huga þinum, hvorki
dag né nótt. Svo marga Fram-
sóknarmenn hef ég hitt að máli,
að mér er mætavel kunnugt um
skoðun ófárra þeirra á núverandi
rikisstjóm og gerðum hennar.
Þar ber ákaflega litið á milli
manns úr Framsóknarflokki og
Alþýðubandalagi og er helsti
munurinn sá að vonsvikinn og
reiöur Framsóknarmaður er
töluvert orðljótari en við hinir,
sem þó eigum það til að segja sitt-
hvað misjafnt um rikisstjórnina
þina. Ég þykistsjá þaö á skrifum
þinum, Þórarinn góður, að þú
hefur hitt margan stórorðan
Framsóknarmanninn að máli,
ekki siður en ég. Án efa hefurðu
einnig orðið þess var, hvert von-
Á brúökaupsdaginn
sviknir kjósendur flokks þins
beina helst huga sinum um þessar
mundir, við hvaða stjórnmála-
samtök þeir binda vonir um
vinstri forustuá komandi timum.
Það er af þvi að þú veist þetta,
sem þú skrifar lon og don um Al-
þýöubandalagið. Naumast dettur
þér i hug að eyða svo miklu senr
púöurskoti á Alþýðuflokkinn eði
Samtökin, að maður nefni ekki
Sjálfstæðisflokkinn, samherjann
elskulegan. Ég er satt að segja
mjög ánægður með þetta allt
saman og vænti þess, að þér og
öðrum foringjum Framsóknar
þyki mikil og vaxandi ógn standa
af Alþýðubandalaginu svo lengi
sem þið ástundið ihaldssam-
vinnu.
Blikkiöjan
Asgarði 7,
Garðahreppi
Önnumst þakrennusmíöi og
uppsetningu — ennfremur
hverskonar blikksmíði.
Gerum föst verðtilboö.
SÍMI 53468
Auglýsingasími
Þjóðviljans er 17500
Annað atriði, sem er hinu fyrra
að visu talsvert skylt, hefur orðið
æ, fyrirferðarmeira i stjórnmála-
greinum þinum siðustu mánuði,
og langar mig til að fara um það
nokkrum orðum. Það er sú
kenning þin, að i rauninni megi
einu gilda hvaða flokkar séu við
völd, þó að þvi tilskildu, að Fram-
sóknarflokkurinn sé annar eða
einn þeirra. Það komi nákvæm-
lega i sama stað niður hvaða öfl
standa að baki rikisstjómum,
hvaða þjóðfélagsstéttum þær
þjóni, hvaða stefnu þær fylgi.
Þessa undarlegu kenningu boðar
þú af þeim mun meiri ákafa sem
þér finnst núverandi rikisstjórn
standa haílari fæti. Hér eru viö-
brögð þin af sömu rótum runnin
og áður: öttanum við eflingu Al-
þýðubandalagsins sem itviræðis
foruStuflokks vinstri afla i land-
inu. En ég er hræddur um að i
þessu efni hafir þú ekkí erindi
sem erfiði.
Óánægðir flokksbræður þinir
eiga áreiðanlega töluvert erfitt
með að skilja það, að enginn
munur sé á vinstri og hægri
stefnu, núverandi ihaldsstjórn
undir forustu Geirs Hallgrims-
sonar sé i rauninni aðeins rökrétt
og eðiilegt framhald af vinstri
stjórninni með Ólaf Jóhannesson i
forsæti. Þrátt fyrir talsverða
kunnáttu þina við að leika tveim
skjöldum sem þrautseigasti
málsvari Framsóknarflokksins i
fullan þriðjung aldar, held ég að
báglega gangi að kenna mönnum
þessi nýju og kynlegu visindi.
Kæmi mér ekki á óvart þó aö sá
róður þinn kunni enn að þyngjast,
eftir þvi sem afleiðingar núver-
andi stjórnarstefnu verða ugg-
væniegri og i rústir fellur fleira af
þvi sem reist var i tið vinstri
stjómarinnar. Þú þarft raunar
ekki að vera neitt hissa á þvi,
Þórarinn minn góður, þótt illa
gangi að telja mörgum Fram-
sóknarmanni. trú um, að engu
skipti hvort flokkur hans hefur
forystu um rikisstjórn félags-
hyggjufólks eða leiki hlutverk
hækjunnar i ráðuneyti ihalds- og
sérhyggjuafla. Er það ekki rétt
munað hjá mér, að i meira en
áratug, frá þvi fyrir 1960 og fram
á mitt ár 1971, skrifaðir þú ár
hvert sæg greina, smárra og
stórra, sem höfðu einn og sama
meginoðskap að flytja (þraut-
seigjan minnti á Cato hinn
gamla): að hvað sem öðm liði
bæri nauðsyn til aðhnekkja veldi
Sjálfstæðisflokksins og fella
afturhaldsstjórn hans. Til þess
væri eitt ráð öðru vænlegra, að
efla Framsóknarflokkinn og gera
honum kleift að laða vinnandi fólk
sjávar og sveita og öll raunveru-
leg vinstri öfl til samvinnu. Þú
sagðir nokkuð oft að umbótaöflin
ættu að ráða i þessu landi og
gerðir einatt harða hrið að Al-‘
þýðuflokknum, sem þú sakaðir
réttilega um að láta afturhaldið
nota sig til óþurftarverka. Ekki
held ég að þú hafir fundið upp
nafnið „ihaldshækja”, en þú not-
aðir það rétt eins og hver annar.
Svo kom loks að þvi, árið 1971,
að þú sást árangúr erfiðis þins.
Ólafur Jóhannesson myndaði
vinstri stjórnina, sem við studd-
um báðir, og erum, að ég held, al-
veg sammála um að hafi á
skömmum tima unnið gott starf,
sem þjóðin býr að i dag með
margvislegum hætti. Raunar vit-
um við það, að þetta stjórnar-
samstarf var ýmsum annmörk-
um háð, og var engan veginn
flokki Selárdalsbónda einum
um að kenna allt það, sem
miður tókst til en skyldi. Okk-
ur er vafalaust ljóst, þótt
hvorugur hafi hátt um, að önnur
styrkleikahlutföll helstu stjórn-
arflokkanna tveggja hefðu gert
vinstri stjórnina sálugu til
muna öflugri og dáðrakkari en
hún reyndist. Hugsaðu þér til að
mynda muninn, ef við Alþýðu-
bandalagsþingmennirnir hefðum
veriö 17 og þið Framsóknar-
mennirnir 10 en ekki öfugt! En
þetta er nú óðum að breytast til
réttrar áttar, og engu siður fyrir
atbeina ykkar Ólafs en ágæti Al-
þýðubandalagsins, þótt hvort
tveggja komi til. Kannski eigum
viö eftir að lifa það, að flokkar
okkar, þá nokkuð jafnir að styrk-
leika, fari á ný með völdin i þessu
landi. Ég veit að slik stjórn hefði
sina galla, en ertu ekki sammála
mér um það, að hún ætti samt
sem áður að geta skilað töluverð-
um árangri?
Reynslan af samvinnu flokka
okkar I vinstri stjórninni var að
ýmsu leyti góð, enda þótt brota-
löm yrði þar nokkur um það er
lauk. Við Alþýðubandalagsmenn
gerðum okkur ljóst, að innan
Framsóknarflokksins var að
finna harðsnúinn og áhrifamikinn
hóp hægri sinna og hernámsliða,
sem frá upphafi vildi vinstri
stjómina feiga og átti að sálu-
bræðrum svartasta ihaldið i
Sjálfstæðisflokknum. Þar sem
okkur var mætavel kunnugt um
þetta heimilisböl, var reynt að
skýra og skilja hik ykkar og hálf-
velgju við framkvæmd veigamik-
illa þátta stjórnarsáttmálans á þá
lund.aðþið væruð hræddir við of-
stopafullan afturhaldshóp i eigin
flokki, sem hótaði öllu illu ef þið
létuð ekki undan siga. Um hrið
hygg ég raunar, að þið Ólafur
hafið lagt ykkur allmikið fram við
að halda þessu liði i skefjum. Það
mun fyrst hafa verið eftir al-
kunna undirskriftasöfnun, „var-
ins lands” að áköfustu hernáms-
sinnarnir og fjármála-
spekúlantarnir i flokki ykkar
fengu byr undir báða vængi. Mig
minnir að þeir væru 170 talsins
(sögn Morgunblaðsinsrsem best
hafði fréttasamböndin) fram-
sóknarmennirnir úr Reykjavfk og
Rey k janesk j ördæm i, sem
skrifuðu Ólafi forsætisráðherra
hótunarbréfið mikla. Var það
ekki þessi sami hópur, sem i
miðri kosningahriðinni siðustu
gerði ykkur Einar Agústsson svo
lafhrædda, að manni rann til rifja
að sjá skelfingu ykkar uppmálaða
og feitletraða i Timanum. Ég
gerði mér satt að segja góðar
vonir um að þetta hræðslukast liði
hjá og skildi ekki eftir varanleg
merki. Hinsvegar bendir öll þrór
un mála siðan i þá átt, að hægra-
liðið hafi náð á ykkur forystu-
mönnum Framsóknarflokksins
þeim fastatökum, sem hvergi
hafa slaknað.
Þegar við litum nú um öxl, Þór-
arinn minn, á ársafmæli rikis-
stjómar Geirs Hallgrimssonar,
er að sjálfsögðu margs að minn-
ast, sem fróðlegt hefði verið að
rifja upp. En það verður að biða
annarrar stundar. Ég vil aðeins
beina þvi til þin i allri vinsemd, að
iafmælisvimunni gleymir þú ekki
með öllu að til eru framsóknar-
menn, og þeir ekki allfáir, sem
tóku trúanlegan margra ára
boðskap þinn um forustuhlutverk
Framsóknarflokksins sem
öflugasta andstæðings iháldsins.
Margir þessara manna greiddu
flokki þinum atkvæði i siðustu
kosningum i trausti þess, að hann
ætti góðan hlut að myndun nýrrar
vinstri stjórnar, ef þvi yrði með
nokkru móti við komið. Ég veit að
þú hefur reynt að telja mönnum
trú um að þar hafi strandað á öðr-
um en Framsóknarflokknum, og
umgengist þar sannleikann af
helsttil miklu gáleysi. Og vist er
það, að margir flokksbræður þin-
ir trúa þér ekki i þessu efni, enda
varla von, svo áfjáðir sem þið
framsóknarforingjarnir reyndust
að slita vinstri viðræðunum til að
geta farið að hreiðra um ykkur I
flatsæng ihaldsins.
Svo kveð ég þig með þeirri ósk
að þú eigir ásamt flokki þinurn
afturkvæmt úr herleiðingunni
áður en það verður um seinan.
Segðu nú Ólafi við tækifæri, að
varhugavert kunni að vera að
biða þeirrar stundar að naumast
finnist vinstri maður og ihalds-
andstæðingur i Framsóknar-
flokknum lengur.
Gils Guðmundsson.
FEROA ,
SONGBOKIN
Ómissandi í
feröalagiö