Þjóðviljinn - 09.11.1975, Qupperneq 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur !). nóvember 1975.
KJARTAN ÓLAFSSON:
Hvað er að gerast í
la nd helgisviðræðu m ?
Nú á fimmtudaginn i þessari
viku. þann 13. nóvember, rennur
út gildistimi þess samkomulags,
sem gert var við breta um veiði-
heimildir i islenskri fiskveiðilög-
sögu fyrir tveimur árum, en þá er
tæpur mánuður liðinn siðan is-
lenska fiskveiðilandhelgin var
stækkuð i 200 milur.
Nú er ljóst að ekki mun verða af
nýjum samningum við breta fyrir
13. nóvember, og reynir þá á,
hvort bretar muni standa við
hótanir breskra ráðherra um að
senda á ný herskip á lslandsmið,
og gera enn einu sinni innrás i
islenska fiskveiðilandhelgi.
íslenska þjóðin stendur einhuga
að baki þeirri kröfu, að land-
helgisgæslu okkar verði beitt af
fyllstu hörku gagnvart breskum
og öðrum erlendum veiðiþjófum
eftir 13. nóvember, — svo sem
frekast er kostur.
Sjómennirnir á varðskipum
okkar hafa sýnt mikla hæfni á
undanförnum árum i átökum við
erlenda ránsmenn á miðum
okkar og oft frábæra frammi-
stöðu. Þeir eru nú sem áður til-
búnir að gera skyldu sina.
Þvi verður einnig að treysta
meðan ekki kemur annað i ljós
að y firstjórn landhelgis-
gæslunnar i landi og þá fyrst, og
fremst dómsmálaráðuneytið
fyrir hönd rikisstjórnarinnar,
hviki hvergi, en gefi áhöfnum
' skipanna fyrirmæli um að beita
öllu þvi afli sem unnt er. þar með
til töku brotlegra togara,—
þó án þess að mannslifum sé i
hættu stofnað.
Þjóðin öll þarf þó að hafa
vakandi auga með rikisstjórninni
i þessum efnum og tryggja að
engin linkind verði sýnd, hvorki
vegna siðlausra hótana breta um
herskipainnrás, né af öðrum
ástæðum.
í islenskri fiskveiðilandhelgi
eiga erlendir ránsmenn engan
frið að hafa. og sist á bátaslóð
innan gömlu 50 milna markanna.
Kjörorð ráðherra:
Samninga
umfram allt
Af hálfu talsmanna rikis-
stjórnarinnar hefur að undan-
förnu verið haldið uppi miklum
áróðri fyrir nauðsyn samninga
við hreta og vestur-þjóðverja.
Þórarinn Þórarinsson, formaður
þingflokks Framsóknarflokksins
hótar almennfngi i greinum i
Timanum sulti og seyru, ef ekki
verði samið og vill þannig sætta
fólk við að ..herða sultarólina”
vegna þess að við eigum i land-
helgisbaráttu. þó að engin gild
rök séu fyrir nauðsyn lifsskerð-
ingar i tilefni landhelgisút-
færslunnar, nema siður sé. En
Þórarinn og aðrir talsmenn rikis-
stjórnarinnar vilja koma þvi inn
hjá fólki. að án samninga við
..vinaþjóðirnar” i NATO, um
veiða erlendra togara i landhelgi
okkar, biði okkar sjálfra eymd og
volæði, og eru Þórarinn og vopna-
bræður hans þá með það i huga
fyrst og fremst, að með slikum
fjarstæðuáróðri sé ef til vill hægt
að fjölga eitthvað þeim fáu
hræðum hér á landi, sem telja að
umfram allt þurfi að ná
samningum við bretana og þjóð-
verjana, svo að við höfum þó að
éta!!
Það er vissulega lika mikið
alvörumál, þegar aðstoðarráð-
herra Matthiasar Bjarnasonar,
sjávarút vegsráðherra kemur
fram i islenska sjónvarpinu, eins
og gerðist nú i vikunni, og flytur
þjóðinni þann boðskap, að
umfram allt verðum við að ná
samningum, þvi að með öðru
móti getum við ekki dregið úr afla
útlendinga hér á miðunum.
Slikt uppgjafarvæl frá þessum
talsmanni rikisstjórnarinnar er
auðvitað fyrir neðan allar hellur.
og vafalaust talar maðurinn ekki
bara á eigin ábyrgð heldur i nafni
húsbónda sins og fyrir hönd rikis-
stjórnarinnay.
Hversu vitaverður slikur upp-
gjafarboðskapur frá æðstu
stöðum er, sést reyndar best, ef
málið er skoðað i ljósi stöðunnar i
samningunum við breta, en fyrir
þeirri stöðu verður gerð nánari
grein siðar i þessu skrifi.
Spilin á boröiö.
— Út úr þokunni
1 siðasta mánuði fóru fram
samningaviðræður um hugsan-
legar veiðar breta og vestur-
þjóðverja i framtiðinni innan is-
lenskrar landhelgi.
Mikil leynd hefur hvilt yfir efni
þessara viðræðna og er kominn
timi til, að rikisstjórnin svipti
hulunni af.
Þjóðviljinn ber fram þá kröfu,
að rikisstjórnin geri þjóðinni
skýra grein fyrir stöðunni i
samningunum. Um hvað er verið
að' makka? Hverjar er kröfur
breta og þjóðverja? Hvað hefur
islenska rikisstjórnin lá.tið uppi i
viðræðunum, að til greina kæmi
af hennar hálfu? Hvað ber á
milli?
Það er vitavert af ríkisstjórn-
inni að dylja þjóðina þess, sem
þarna er að gerast, og fyllsta
ástæða einmitt nú til að taka und-
ir þau orð, sem skrifuð stóðu i
leiðara Morgunblaðsins fyrir ári,
þann 14. nóvember 1974, en
þar sagði orðrétt:
„Landhelgismálið er eitt þeirra
mála, sem snerta hvern einasta
tslending svo djúpt og veiðar út-
lendinga hér við land skipta okk-
ur svo miklu máli, að þar á engin
leynd að þurfa að rikja. Skjöl,
sem stimpluð eru „trúnaðarmál”
ög „algert trúnaðarmál” eru
hlægileg fyrirbrigði.... Þess
vegna er þess að vænta, að fram-
vegis vcrði meðfcrð landhelgis-
málsins hagað á þann veg, að
umræður um það fari fram fyrir
opnum tjöldum.”
Þetta voru orð Morgunblaösins
fyrir ári. En hefur þá rikis-
stjórn Geirs Hallgrimssonar orð-
ið við þessari sjálfsögðu kröfu
aðalmálgagns sins?
Nei þvi fer fjarri. Frá rikis-
stjórninni og stjórnarflokkunum
hefur þjóðin litið sem ekkert
fengið að vita um gang mála á
fundunum i London og Reykjavik,
og reynt er að hylja samþykktir
og afstöðu stjórnarflokkanna
sjálfra til málsins i þoku og reyk,
— öll skjöl stiinpluð sem leyndar-
mál og tunguhaft sett i þingmenn-
ina.
Mótmæli fjöldans.
Makk hinna fáu
Hitt liggur fyrir, að meðal
þjóðarinnar er andstaðan gegn
öllum samningum við útlendinga
um veiðar hér mjög almenn, og
krafan um alls enga samninga
innan gömlu 50 milna markanna
á eindreginn stuðning þjóðarinn-
ar allrar, nema innan þrengsta
hrings ráðandi manna i stjórnar-
flokkunum.
Allar hinar fjölmörgu sam-
þykktir félagasamtaka og funda,
sem gerðar hafa verið um land-
helgismálið á undanförnum
mánuðum hafa átt það sameigin-
legt, að kreljast þess, að undir
engum kringumstæðum verði
togaraflota annarra þjóða hleypt
inn fyrir 50 milna mörkin, og
flestir lýsa andstöðu við allar
undanþágur yfirleitt.
Meðal mótmælenda gegn
samningum innan 50 milnanna
eru Sjómannasamband Islands,
Alþýðusamband tslands, Lands-
samband islenskra útvegsmanna,
Farmanna og fiskimanna-
sambandið, fjölmargar bæjar-
stjórnir, verkalýðsfélög og ýmis
kjördæmisráð stjórnmálaflokka,
meðal annars Framsóknar-
flokksins.
Skýrsla
fiskifræöinganna
Ætlar rikisstjórnin að virða
þessi fjöldamótmæli að vettugi,
þrátt fyrir nýjustu skýrslu fiski-
fræðinga okkar um ástand fiski-
stofnanna við landið, — skýrslu
sem sýnir að með óbreyttri sókn á
tslandsmið yrði hrygningastofn
þorsksins eftir 4-5 ár aðeins 1/7 —,
einn sjöundi hluti, þess, sem hann
var fyrir fimm árum?
Við þessari brennandi spurn-
ingu hafa engin opinber svör
fengist frá rikisstjórninni, eða
talsmönnum stjórnarflokkanna.
Skýrsla fiskifræðinganna sýnir
að hver og einn einasti fiskur,
sem tekinn verður af útlendum
skipum á tslandsmiðum, liann er
tekinn af borði okkar sjálfra.
Fyrir hvern fisk, sem bretar og
þjóðverjar veiða hér, verða okkar
eigin skip að veiða sem þvi nemur
minna, eigi að forast algera ör
deyðu á miðunuin i náinni fram-
tið. Hér er ekkert til skipta. Það
að hleypa bretum og þjóðverjum
inn i landhelgina nú, — láta þá
hafa bréf upp á veiðiheimildir á
okkar miðum innan 50 milna jafn-
gildir i rauninni þvi, eins og kom-
ið er, að heimila þeim að hirða
fiskinn beint úr veiðarfærum okk-
ar eigin skipa. Fyrir hvern bresk-
an eða þýskan togara, sem hleypt
verður inn i landhelgina, verðum
við samkvæmt skýrslu fiski-
fræðinganna að leggja samsvar-
andi skipum úr flota okkar
sjálfra, ef forðast á bráðan voða.
Þetta er augljóst mál, þótt
rikisstjórnin þykist ekki vita það
og tali um samninga umfram allt,
en reyni að leyna þvi með þögn og
þoku, um hvað hún ætli að semja.
En þrátt fyrir leynd stjórnar-
herranna hefur Þjóðviljinn eftir
ýmsum leiðum getað aflað sér
nokkurra upplýsinga um hvað
hefur verið að gerast innan
forystuliðs stjórnarflokkanna og i
samningaviðræðunum við út-
lendingana.
Viðræöur viö breta
t viðræðunum við breta hafa
bresku samningamennirnir sýnt
takmarkalausa óbilgirni. Þeir
vitna óspart i Haagdómstólinn og
hafa haft uppi kröfur um
samninga til mjög langs tima.
Þeir hafa krafist þess að afla-
magn yrði um 130.000 tonn á ári,
eða jafn mikið og gert var ráð
fyrir i samningi Olafs Jóhannes-
sonar fyrir tveimur árum. Ljós-
asti punkturinn i samningi Ólafs
fyrir tveimur árum var hins veg-
ar sá, að þar var kveðið skýrt á
um, að i stað þeirra togara breta,
sem hættu veiðum vegna elli eða
af skyldum ástæðum fengju þeir
alls ekki að setja inn ný skip i
staðinn. Eftir þessu hefur að
sjálfsögðu verið farið, og þess
vegna eru bresku togararnir, sem
veiðar stunda hér við land ekki
140 nú, eins og gert var ráð fyrir
við upphaf samningstimabilsins
fyrir tveimur árum, heldur um
100, sem þýðir mun minna afla-
magn. Um 30% gamla flotans
hefur verið lagt, vegna útgerðar-
örðugleika i Bretlandi.
Til að ná þeim 130.000 tonnum,
sem bretar fara frain á nú i ars
afla þyrftu þeir þvi að fjölga tog-
urum siiiuin hér injög verulega
frá þvi sem nú er.
Og krafa breta i viðræðunum
nú i Reykjavik og London hefur
einmitt veriðsú, að þeir fengju að
setja inn ný skip i stað þeirra
gömlu.sem lagthefur verið, og fá
þannig langtum hagstæðari
samning, en ólafur gerði á sinum
tima, þrátt fyrir það, sem nú
liggur fyrir um hrikalegt ástand
fiskistofna.
Þeir téymdu
íslensku ráöherr-
ana út í foraðið
1 stað þess að svara þessari
dæmalausu frekju bresku rikis-
stjórnarinnar á verðugan hátt,
með þvi að þverneita öllum
möguleikum á samningum innan
50 milna markanna, — þá hafa is-
lensku ráðherrarnir i umboði
stjórnarflokkanna látið uppi að