Þjóðviljinn - 16.06.1976, Qupperneq 5

Miðvikudagur 16. júni 1976 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 5
Ummœli
ítalsks
Nató-
hers-
höfðingja
fips*
I i
T- '-'f *
f' -V:zA.':. ZtM "}■ *'' ' ~ ''
Nino Pasti — kristilegir demó
kratar ófærir um aö breyta sér
til batnaðar.
kommúnista og þeir vilja vera
áfram i Nató með þetta mark-
mið i huga. Þetta er þvi ástæðu-
laust að óttast nokkuö i þessu
sambandi.
Gilbert: En gæti ekki
stjórnarþátttaka itaiskra
kommúnista haft áhrif á sam-
starf Nató-rikja i kjarnorku-
málum?
Pasti: Ég hef verið spurður
mikið út i þetta, en eftir að hafa
verið staðgengill hæstráðanda
um kjarnorkumál i Evrópu i tvö
ár held ég að ég hafi allgóða
hugmynd um, hvað áætlanir um
„Komm úu istar
bestí llokkurinn”
Eitt af þvi, sem mesta athygli
hefur vakið i sambandi við þing-
kosningarnar á Italiu, sem nú
standa fyrir dyrum, er að ýmsir
framámenn á ýmsum sviðum
þjóðmála, sem ekki eru
kommúnistar og hafa til þessa
ekki tekið afstöðu með þeim,
bjóða sig nú engu að siður fram
á lista Kommúnistaflokks
Italiu. Einn þessara óháðu
bandamanna italskra
kommúnista er Nino Pasti,
fyrrum hershöfðingi i italska
flughernum. Meðan hann
gegndi herþjónustu var hann i
ýmsum háum stöðum á vegum
italska hersins og Nató, þar á
meðal staðgengill hæstráðanda
Nató um kjarnorkuvígbúnað i
Evrópu. Hér fer á eftir þýðing á
úrdrætti úr viðtali, sem Sari
Gilbert frá bandariska frétta-
timaritinu Newsweek átti við
Pasti fyrir skömmu.
Gilbert: Þér hafið verið hátt-
settur herforingi hjá hernaðar-
bandaiagi, sem hefur haft
meðal verkefna sinna að andæfa
útþenslu kommúnismans.
Hvernig getið þér þá boðið yður
fram undir merki kommún-
isma?
Pasti: Ég var alltaf mjög
gagnrýninn á það Nató, sem
kom sér kyrfilega fyrir innan
ramma kalda striösins. Þegar
árið 1964 gagnrýndi ég til
dæmis opinberlega tölur um
herstyrk Varsjárbandalagsins,
sem voru færðar í stilinn, svo og
stabsetningu taktiskra kjarn-
orkuvopna i Evrópu. Mat
Kommúnistaflokks Italiu á þvi,
hver eigi að vera tilgangur
Nató, er þannig ekki langt frá
þvi, sem ég hef alltaf haldið
fram, það er aö segja að
Atlantshafsbandaalgið eigi að
verða afl, sem vinnur að
slökunarstefnu (détente) milU
austurs og vesturs og láta
kaldastriðshugarfar sitt heyra
fortiðinni til.
Gilbert: Hver er skoðun yðar
á itölskum kommúnistum sem
pólitiskum samtökum?
Pasti: Mér hefur litist mjög
vel á það, sem ég hef séð og
heyrt til þeirra. Það er alls ekki
satt að kommúnistar séu ekki
lýðræðislegir. Innan flokksins
hafa allir rétt til þess að láta i
ijós skoðanir sinar á öllum þeim
atriðum, sem ágreiningur rls út
af, uns náðst hefur sameiginleg
stefna sem allir samþykkja af
frjálsum vilja. Þetta er lýðræði.
Flokksmennirnir eru heiöar-
legir og trúir og hafa alls engan
áhuga á að taka völdin á ttalfu.
Ég held miklu fremur að þeim
litist ekki á blikuna ef niður-
staðan yrði sú, að þeir yrðu að
stjórna einir á þessum erfiðu
timum. Eins og sakir standa eru
þeir bestir italskra stjórnmála-
flokka.
Gilbert: Hversvegna er svo
mikil andstaða gegn
Kommúnistaflokknum?
Pasti: Maður heyrir sagt að
kommúnistar séu alræöis-
sinnaður flokkur, að þeir séu of
nátengdir Moskvu, að þeir muni
draga ttaliu au'stur fyrir járn-
tjald ef þeir komist til valda.
Þessar áhyggjur stafa af
hræðsiukenndum hugmyndum
og eiga sér enga stoð i veruleik-
anum. Að visu hefur flokkurinn
sambönd við Moskvu, en þau
eru fyrst og fremst heimspeki-
legs eðlis. Þegar innrásin var
gerð i Tékkóslóvakiu, gagn-
rýndu italskir kommúnistar til
dæmis Sovétrikin með skýrum
og ótviræðum orðum. Siðustu
tuttugu árin hafa þeir tekið af
allan vafa um það að þeir eru
óháðir.
Gilbert: Þér eruð sem óháður
frambjóðandi á lista
kommúnista. Hversu óháður
getið þér orðið ef þér verðið
kosinn?
Pasti: Þá verð ég „óháður
þingmaður vinstra megin.” Ég
verð á engan hátt undir flokks-
aga og mun greiða atkvæði gegn
kommúnistum ef þeir styðja
frumvörp, sem ég er ekki
ánægður með. En það er veru-
leg þörf á breytingum. Kristi-
legir demókratar eru einfald-
lega ekki færir um að breyta
sér, hvorki forustu sinni eða
stefnuskrá. Ég er einfaldlega
sannfærður um, að til þess að
breyta núverandi ástandi
verðum við að láta kommún-
ista, sem eru virkt og uppbyggj-
andi afl, taka þátt i þvi að
stjórna landinu.
Gilbert: Hvaða vandamál
gæti það skapað fyrir Nató ef
þátt I starfi þess tæki itölsk
s a m s t e y p u s t j ó r n , sem
kommúnistar ættu aðild að?
Pasti: Stefna italskra
kommúnista viðvikjandi Nató
er nákvæmlega sú sama og
utanrikisráðherrafundurinn i
Osló ákvað, það er að Atlants-
hafsbandalagið verði að þjóna
þvi hlutverki að efla slökunar-
stefnu i skiptum austurs og
vesturs. Þetta er stefna italskra
kjarnorkumál þýða i raun og
veru fyrir Evrópu. Ég held ekki
að um neina hættu sé að ræða á
þessu sviði meðan Sovétrikin og
Bandarikin eru nógu sterk á þvi
til að halda aftur af hvort öðru.
Meb öðrum orðum sagt er fram-
tiö Evrópu ekki komin undir
þvi, sem skipuiagshópur Nató
um kjarnorkumál ákveður.
Framtið álfunnar byggist ekki á
þvi að taktisk kjarnorkuvopn
séu i Evrópu; þar geta þau
aðeins orðið Evrópu til eyði-
leggingar en ekki til varnar.
Hinsvegar byggist framtið
Evrópu á jafnvæginu milli her-
styrks Bandarikjanna og Sovét-
rikjanna.
Gilbert: En þarf ekki aö taka
hálcynilegar ákvarðanir og gæti
þá nærvera kommúnista ekki
valdið vandræðum?
Pasti: Á bak við þessa spurn-
ingu liggur sú forsenda, að
itaiskir kommúnistar muni
afhenda sovétmönnum allar
þær upplýsingar, sem þeir fá, og
þvi trúi ég i hreinskilni sagt
ekki. Og i öðru lagi: Hversu
mikið af þvi, sem gerist i skipu-
lagningarhópum Nató, haldið
þér að sé leynilegt i raun og
veru? Hermönnum þykir ákaf-
lega gott að geta staðiö i þ":-ri
trú að hvaðeina sé leynilegtÞeir
stimpla trúnaðarmálá pappirs-
örk, þótt ekkert sé á henni nema
dagsetning. En i raun og veru er
ekkert erfitt að fá upplýsingar
um flest af þvi, sem rætt er
innan skipulagningarhópa Nató,
svo sem val á skotmörkum og
staðsetningu herja og vopna.
Sumt af þvi kemur í blöðunum,
sumt I sérhæfðum blöðum eins
og Strategic og Survey. Stað-
reyndin er sú að hér er aðeins
um tvö verulega mikilvæg
leyndarmál að ræða. Annað er
það hvar kjarnorkuvopnaðir
kafbátar Bandarikjanna halda
sig, og það vita aðeins nokkrir
af háttsettustu bandarikja-
mönnunum og ekki Nató sem
heild. Hitt er viðvikjandi gerð
háleynilegra vopna og tækja af
þvi tagi, og vitneskjan um það
er ekki heldur látin Nató i té
sem heild.
Gilbert: Hver er þá niður-
staða yðar?
Pasti: Niðurstaða min er sú,
að i raun og sannleika myndi
engin hætta fylgja þátttöku
kommúnista i Italskri ríkis-
stjórn. Allt hjal um slíka hættu
er aðeins til þess ætlað að hræða
fólk.
Grunnvíkingar
sunnanlands
Farið verður til Flæðareyrar föstudaginn
9. júli með Fagranesinu frá ísafirði. Til
baka mánudaginn 12. júli.
Þeir sem hafa áhuga og hafa ekki farkost
vinsamlegast hafi samband við stjórnina
fyrir 1. júli. Farið verður með rútu ef næg
þátttaka fæst. Hringið i sima 41156, 71065
eða 73994.
Nemandasamband
Menntaskólans að
Laugarvatni
heldur aðalfund og árshátlð I kvöld 16. júni i Glæsibæ.
Húsið opnað kl. 6. Borðhald hefst kl. 7. Dansað til kl. 2.
Mœtum öll
Stjórnin.
Heilsuverndarstöð
Reykjavíkur
óskar að ráða:
Hjúkrunarfræðinga við ungbarnaeftirlit,
heilsugæslu i skólum og heimahjúkrun.
Ljósmæður við mæðradeild.
Upplýsingar gefur hjúkrunarforstjóri i
sima 22400.
Mikið úrval bóka
Marx, Engels, Lenin, tækni, visindabæk-
ur, skáldsögur, listaverkabækur, einnig
nótur og hijómplötur frá Sovétrikjunum,
Tékkóslóvakiu, Póllandi og Ungverja-
landi.
ERLEND TÍMARIT
Hverfisgötu 50 v/Vatnsstig, 2. hæð. Simi
Merkjasala
Sölufólk óskast til að selja merki þjóð-
hátiðardagsins 17. júni.
Merkin verða afgreidd að Frikirkjuvegi 11
á morgun frá kl. 9 f.h. Góð sölulaun.
Þjóðhátíðarnefnd Reykjavikur.
Blikkiðjan Garðahreppi
Önnumst þakrennusmíði og
uppsetningu — ennfremur
hverskonar blikksmíði.
Gerum föst verðtilboð.
SÍMI 53468