Þjóðviljinn - 24.10.1976, Blaðsíða 13

12 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 24. október 1976
Sunnudagur 24. október 1976 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 13
„Meðan fólk á Norðurlandi nýtur ekki leikritaflutnings
skulum við ekki tala um STEREÓÚTVARP
Rætt viö
GUÐMUND
JÓNSSON
framkvæmda-
stjóra hljóö-
varpsins
Fyrir skömmu birti
Þjóðviljinn viðtal við Hörð
Frímannsson, verkfræðing
sjónvarpsins, þar sem gerð
var grein fyrir ástandi
mála hjá þeirri stofnun,
sem átti 10 ára starfsaf-
mæli fyrir skömmu.
Sjónvarpið er sem kunnugt
er aðeins annar hluti Ríkis-
útvarpsins hinn hlutinn er
hljóðvarpið. Sú stofnun
hef ur nú starfað í 46 ár. En
þrátt fyrir nærri hálfrar
aldar starfsemi er það
staðreynd, að það nær ekki
til allra landsmanna. Á
Vesturlandi má segja að
hlustunarskilyrði séu góð,
en vægast sagt misjöf n þar
fyrir utan. Sumsstaðar a11
góð, annarsstaðar sæmileg
en á N-Austurlandi afleit
og stundum heyrist hljóð-
varpið þar alls ekki. Hljóð-
varp og sjónvarp eru ein og
sama stofnunin, sem
kallast Rikisútvarp eins og
áður sagði. Og á sama tíma
og ástandið er svona hjá
hljóðvarpinu eru menn að
tala um litasjónvarp og
stereó-útvarp. Til að ræða
um málefni hljóðvarpsins
fórum við á fund Guð-
mundar Jónssonar fram-
kvæmdastjóra þess og
spurðum hann álits á þessu
og ýmsu öðru varðandi
hljóðvarpið eftir 46 ára
starfsemi þess.
Slæmt dreif-
ingakerfi
„Það er auðvitað sorgleg stað-
reynd að hljóðvarpið nær ekki
nógu vel til allra landsmanna og
auövitaö til skammar að svo skuli
vera eftir nærri hálfrar aldar
starfsemi. Það segja mér ábyggi-
legir menn í Mývatnssveit að þeir
njóti þess ekki að hlýða á leikrita-
flutning i hljóðvarpinu vegna þess
hve hlustunarskilyrðin eru slæm
og meðan svo er, finnst mér hálf
hjákátlegt að heyra menn i alvöru
ræða um og krefjast þess, að hér
komi stereó-útvarp,’1 sagði Guð-
mundur Jónsson, þegar við fyrst
ræddum um dreifingarkerfi
hljóðvarpsins.
,,En ég get sagt þau gleðitiðindi
að þetta stendur til bóta hjá okkur
með dreifingarkerfið. Unnið hef-
ur verið að þvi að koma upp ör-
bylgjustöðvum frá Akureyri til N-
Austurlands og þegar þær verða
Guömundur Jónsson framkvæmdastjóri hljóövarpsins

Þaö veröur ekki sagt aö rúmt sé um fréttamennina. Fremst á myndinni er Siguröur Sigurösson, vara
fréttastjóri þá Vilhelm Kristinsson og fjærst er Jón örn Marinósson.
teknar i notkun batna hlustunar-
skilyrðin mjög mikið. Þá gefst
kostur á að setja FM-bylgju-
stöðvar á þessari leið þar sem
þuria þykir, og þá fyrst eru
hlustunarskilyrðin orðin fullkom-
in.”
„Arið 1966 var lagt fyrir alþingi
áætlun þess efnis að þekja landið
með FM-stöðvum á þremur árum
og var áætlaður kostnaður við
þetta þá 51 miljón króna, eða
rúmar 17 miljónir króna á ári. En
hinir háu herrar á alþingi
strikuðu þetta út með einu penna-
striki. Siðan kemur það upp fyrir
fáum árum að útvarpsmöstrin á
Vatnsenda eru dæmd ónýt og þá
kostaði 75 milj. króna að fá ný, en
ekkert var gert og þannig standa
málin enn að þessi möstur eru
dæmd ónýt og sérfræðingar segja
að þau þoli ekki 6 vindstig, þá geti
þau fallið. Ég er nú kannski ekki
trúaður á að ástandið sé svo
slæmt, en hættan er þó fyrir
hendi. Og sannleikurinn er sá að
Vatnsendastöðin er úr sér gengin
sem útsendingarstöð. Staðsetning
hefur raunar aldrei verið góð,
sem slik, það þarf að vera meiri
raki en þarna er, til þess að lang-
bylgjuútsendingar séu eins góðar
og frekast er kostur. Það gæti þvi
hæglega farið svo i næsta stór-
viðri að möstrin falli niður og að
um leið falli hljóðvarpssendingar
á langbylgju niður. Svona tæpt
stendur þetta mál.”
— En hver er skýringin á þeirri
tregðu manna öll þessi ár að
koma málum útvarpsins á hreint,
ég á þar við dreifikerfið, hús-
næðismál og tækjabúnað al-
mennt?
„Okkar ógæfa eru misvitrir al-
þingismenn, sem alls ekki skilja
eða vilja ekki skilja okkar mál.
Þetta er staðreynd sem ástæðu-
laust er að vera að reyna að dylja.
Málefnum Rfkisútvarpsins hefur
aldrei verið sýndur minnsti
skilningur hjá þeim mönnum,
sem einir ráða ferðinni i þessum
málum. Rikisútvarpinu hefur
verið gert að sjá fyrir sér sjálft,
en samt sem áður hafa tekju-
stofnar þess verið skertir stór-
lega, og á ég þar við þegar Við-
tækjaverslun rikisins var lögð
niður, en af henni höfðum við
drjúgar tekjur. Stofnuninni er
skv. lögum gert að greiða hluta af
tekjum i framkvæmdasjóð en
staðreyndin er sú að tekjur hafa
oft ekki hrokkið til daglegs
reksturs. Þá er okkur einnig gert
að greiða tolla vörugjald sölu-
skatt o.s.frv. af öllum vörum,
sem við þurfum að kaupa til
rekstursins, svo og af tækjum.
Þetta nær auðvitað engri átt. Og
ofan á allt saman hefur afnota-
gjöldum verið haldið svo niðri á
stundum að stofnunin hefur oröið
að taka stór lán, til að geta haldið
rekstrinum gangandi. Og svo var
komið fyrir nokkrum árum að við
skulduðum 150 miljónir króna i
Landsbankanum, sem við urðum
að taka til að standa við okkar
skuldbindingar, en sem betur fer
erum við nú langt komnir með að
greiða þessa skuld, en þá tekur
við að greiða skuld okkar við
framkvæmdasjóðinn, en við höf-
um ekki getað staðið i skilum með
þessi 5% af tekjum okkar til
sjóðsins, þar sem endarnir hafa
ekki náð saman.”
17 ára
gömul tæki
— Nú eru liðin 17 ár siðan þið
fluttuð i þetta húsnæði hér við
Skúlagötu, voru ekki öll tæki ykk-
ar endurnýjuð þá og hvernig er
ástand þeirra nú?
„Það er rétt að liðin eru 17 ár
siðan við fluttum að Skúlagötu 4.
Þegar flutt var má segja að öll
okkar tæki hafi verið endurnýjuö,
en 17 ár er langur timi fyrir tæki
sem ætlað er að endast i 7-8 ár
eins og þeim tækjum sem við not-
um. Ekki hefur verið komist hjá
þvi að endurnýja örfá tæki á þess-
um tima og þau tæki sem orðið
hefur að kaupa hafa verið keypt
með stereó-útvarp i huga en þvi
miðurer þetta aðeins litill hluti af
tækjakosti okkar. Aðallega er hér
um upptökutæki að ræða en út-
sendingartækin öll, eru frá þvi
herrans ári 1959.”
— Hvernig gengur ykkur að fá
varahluti i þessi gömlu tæki?
„í sum þeirra er ekki varahluti
að fá, og þvi verða okkar menn að
„mixa” þetta eins og þaö er
kallað, stundum að búa hlutina
hreinlega til. Annars gefur það
augaleið, að eftir þvi sem tækin
verða eldri er erfiðara að fá vara-
hluti i þau og sannast sagna eru
mörg okkar tæki, þ.e. þau elstu,
orðin þannig að segja má að þau
séu á siðasta snúning, enda varla
nema von þar sem gert er ráð
fyrir að þau endist i 7 til 8 ár.
Endurnýjun er þvi að verða óum-
flýjanleg.”
— Er dýrt að skipta yfir i
stereó-útvarp?
- „Nei, mér er sagt að það sé alls
ekki dýrt, en mér hefur alltaf
fundist tómt mál að tala um
stereó-útvarp á meðan fólk útá
landi getur ekki hlustað á það
,,mónó”-útvarp sem nú er, fyrst
er að koma dreifingarkerfinu i
lag, og þá getum við farið að tala
um stereó-útvarp. Ég þori nú ekki
að slá á neina tölu viðvikjandi þvi
að skipta yfir i stereó, en það mun
ekki vera mjög dýrt. Hitt er
annað að til þess að útvarpa i
stereó þarf viðbótartæki og ég
veit ekki hvort við gætum komið
þeim fyrir i þeim þrengslum sem
við búum við.
ÚTVARP
REYKJAVÍK
Úr hinum þröngu húsakynnum tæknideildar. Nær á myndinni er
Magnús Hjálmarsson en fjær Jón Sigurbjörnsson yfirmaður tækni-
deildarinnar.
i þessum litla klefa, sem Jón Múlidvelur i verður stundum 30 gráðu hiti
og því verða dyrnar að útsendingaklefanum að standa opnar og eins
gott aðekki séu læti imönnum fyrirutan.
Húsnæöis-
málin
— Þá komum við að einu stór-
málinu enn, húsnæðismálum ykk-
ar hljóðvarpsmanna, hvað liður
byggingu útvarpshúss?
,,SaU segirðu, vist er þar um
stórmál að ræða, en hvað liður
byggingu útvarpshúss er annað
mál. Þó skal ég játa það, að það
er i fyrsta sinn, siöan ég byrjaði
að starfa við hljóðvarpið, að ég
eygi von um að eitthvað fari að
gerast i þessu máli. Það er verið
að hanna húsið og það verk er
raunar langt komið, lóðin er til
þessara tækniatriða eru mjög
erfið úrlausnar. Aðalatriðið er þó
að hefjast handa, „hálfnað er
verk þá hafið er” stendur ein-
hversstaðar. Það þarf vart að
taka það fram, að öll tæki verður
að kaupa ný þegar flutt verður i
þetta útvarpshús og þá má telja
vist áðsett verði upp stereó-hijóð-
■'arp. Þannig að þegar allt verður
tilbúið verður kostnaður af þessu
mikill, en tölur vil ég ekki nefna,
enda ekki til neins i sliku verð-
bólguþjóðfélagi sem við búum
i.”
— Þetta húsnæði hér, að Skúla-
götu 4 kreppir orðið mjög að
ykkur?
„Það er vist ekki of sterkt til
Útvarpsmöstrin á Vatnsendahæð þola ekki 6 vindstig, segja sérfræð-
ingar, en hvort sem það er nú rétt eða ekki, er það ljóst, að islendingar
geta orðið útvarpslausir I næsta stórviðri.
staðar og maður vonar að áður
en langt um liður verði hægt að
hefjast handa.”
— En hvað með fjármálin er
framkvæmdasjóðurinn nema
nafnið tómt?
„Hann hefur ekki verið það, en
nú eftir að við erum búnir að
greiðaupp>skuldokkar við Lands-
bankann verður hægt að fara að
greiða upp skuldina við fram-
kvæmdasjóðinn. Þessi sjóður var
stofnaður 1971 og samkvæmt lög-
um áttum við að greiöa 5% af
tekjum Rikisútvarpsins i fram-
kvæmdasjóð en eins og ég hef
áður sagt hefur okkur ekki tekist
þetta vegna fjárhagsörðugleika.
Við fáum ekki eyri frá rikissjóöi
til þessarar byggingar, þvert á
móti greiðum við stórfé til rikis-
ins, svo sem tolla af tækjum og
rekstrarvörum og söluskatt af
auglýsingum og sú upphæð
skiptir tugum eða hundruðum
miljóna á ári. Siðan bætist það
við, að alþingi hefur verið duglegt
við að samþykkja allskonar und-
anþágur frá greiðslu afnota-
gjalda. t sumum tilfellum er
kannske um réttlætismál að
ræða, svo sem þegar öryrkjar
eiga hlut en þvi miður er allt slikt
misnotað, við vitum dæmi þess.
En varðandi húsbygginguna
endurtek ég það sem ég sagði
áðan að ég er bjartsýnn á að
skriður komist á málið innan
tiðar. En i raun heyrir það mál
allt undir stjórnvöld og við stjórn-
endur hljóðvarpsins ráðum afar
litlu um ferðina.”
„En það verður ekki hrist fram
úr erminni að byggja þetta
hljóövarpshús, enda segja mér
kunnugir menn að það verði
.æknilega séð einhver flóknasta
bygging sem hér hefur verið reist
1 þvi verða nýjungar sem ekki
hafa sést i húsum hér áður og sum
orða tekið. Sannleikurinn er sá,
að hér er ekki orðin aðstaða til
eins eða neins. Við höfum verið að
reyna að koma okkur upp bóka-
safni, en það verður allt að geym-
ast i kössum úti bæ vegna hús-
næðisleysis. Sama er að segja
með segulbandasafn. Við viljum
gjarnan geyma miklu meira en
gert er af efni á segulböndum, en
við höfum ekki geymt nema það
sem gengur guðlasti næst að
fleygja. Og ég fullyrði að margt
hefur farið forgörðum af segul-
böndum, sem væru ómetanleg
eign i dag ef til væru.”
„Sama er að segja um aila
vinnuaðstööu hér, hún er vægast
sagt slæm. Og er þá sama hvaða
deild á i hlut. En verst er þó held
ég aðstaða tæknimanna, sem
vinna i loftlitlum smákytrum.
Viðgerðarmenn okkar verða til að
mynda að hýrast i smáherbergi,
þar sem varla er rúm fyrir tæki,
sem þarfnast viðgerða.
Það er þessi blessunarlegi hæfi-
leiki mannsins til aðlögunar, sem
bjargar okkur hér. Menn hafa
einhvernveginn alltaf lag á að
samlaga sig aðstæðum og gera
sem best úr öllu. En við hér hjá
hljóðvarpinu lifum i von um að
bráðum komi betri tið. Þótt mikið
vanti á að ástandið hjá hljóð-
varpinu sé viðunandi, hefur tekist
að bæta margt og við getum sagt
að þetta potist áfram.*1
—S.dór
Myndir og texti:
S.dór.