Þjóðviljinn - 28.10.1976, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 28. október 1976 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5
Rætt um frárennsli skolps í höfuðborgarhafið
Hefur ekkert verið
gert í 20 ár?
Á borgarstjórnarfundi sibast-
liðinn fimmtudag lagði Sigurjón
Pétursson, borgarráðsmaöur Al-
þýðubandalagsins, fram eftirfar-
andi spurningar og svaraði borg-
arstjóri, Birgir isleifur Gunnars-
son, þeim.
Spurningar Sigurjóns voru svo-
hljóðandi:
,,A árinu 1973 var unnin' á veg-
um gatnamálastjóra ýtarleg
greinargerð um holræsamál i
Reykjavik, sem miðaði að þvi að
draga úr mengun við strendur
borgarlandsins og sameina hinar
mörgu útrásir.
Spurt er:
1. Hefur þessi áætlun verið
rædd við þau nágrannasveitarfé-
lög, sem málið varðar?
2. Er höfð hliðsjón af þessari á-
ætlun við:
a. Gatnagerð með ströndinni?
b. Skipulag nýrra byggingar-
svæða?
c. Aætlanir um holræsafram-
kvæmdir i nýju skipulagi?
3. Hvenær má vænta, að um-
rædd áætlun verði tekin til af-
greiðslu i borgarstjórn?”
Borgarstjóri svaraði spurning-
um Sigurjóns á eftirfarandi hátt.
Undanskilið hér er þó álit eða
stefnumörkun nefndar þeirrar,
sem borgarstjóri greinir frá i
svari sinu, en þá stefnumörkun
las borgarstjóri einnig.
„1. Reykjavikurborg hefur haft
frumkvæði um að stofnuð hefur
verið samstarfsnefnd til að fjalla
um þetta mál og i henni eiga sæti
fulltrúar nágrannasveitafélag-
anna frá Hafnarfirði og upp i
Mosfellssveit.
A fundunum hefur náðst sam-
staða um meðf. tillögu borgar-
læknis og heilbrigðismálaráðs um
stefnumörkun hvað snertir hrein-
leika sjávar við strendur og voga
vegna holræsaútrása á höfuð-
borgarsvæðinu.
Yfir standa rannsóknir sbr. 4.
lið tillögunnar, og er niðurstaða
að vænta i vetur.
2. Við gatnagerð með strönd-
inni, skipulag nýrra byggingar-
svæða og við áætlanir um hol-
ræsaframkvæmdir i nýju skipu-
lagi hefur ávallt verið höfð hlið-
sjón af þessari áætlun. Sem dæmi
má nefna: Við skipulagningu
Eiðsgrandahverfis hefur verið
gert ráð fyrir tengiræsi milli
Eiðsgranda og Skerjafjarðar.
Við lagningu Sætúns hefur verið
gert ráð fyrir safnræsi utan við þá
akbraut sem nú er gerð.
I Sundahöfn hefur verið lagt
hlutaaf aðalræsi og skipulagriingu
hagað i samræmi við það.
Við skipulagningu iðnaðar-
hverfis neðan við Elliðavog hefur
verið höfð hliðsjón af þvi að eftir
er að leggja aðalholræsi yfir
svæðið, og við áætlanir um
holræsaframkvæmdir á svæðinu
hefur verið miðað við væntanlegt
aðalholræsi.
Við skipulag bátahafnar i
Elliðavogi og við fyllingar i vog-
inum, hefur verið tekið tillit til
þess aö leggja þarf aðalholræsi á
þessu svæði.
Mörg fleiri dæmi mætti nefna.
3. Þegar niðurstöður rann-
sókna liggja fyrir verða þær lagð-
ar fyrir viðkomandi sveitastjórn-
Birgir tsleifur Gunnarsson
ir sem taka ákvarðanir um frek-
ari framgang málsins.”
I áliti þvi eða stefnumörkun,
sem að framan er frá sagt segir
ma. að áður en skólpi sé hleypt til
sjávar skuli hreinsa þaö i þar til
gerðri hreinsistöð, að innan við
100 m fjarlægð frá strönd skuli
coligerlafjöldi aldrei vera meiri
en að jafnaði 1000 pr. 100 milli-
litra á yfirborði sjávar, en þó
minni en 100 i sömu f jarlægði frá
strönd þar sem i nálægð eru bað-
strendur eða matvælaiðnaður og
að áður en endanleg staðsetning
holræsa er ákveðin skuli fram-
kvæma liffræðilega rannsókn á
botnsvæði.
Þá hefur samstarfsnefnd sú, er
borgarstjóri greindi frá að sett
hafi verið á laggirnar, undirbúið
það að hafnar verði viðtækar
rannsóknir og mun hafa samið
Sigurjón Pétursson
við aðilja um að taka þær að sér,
Rannsókn hófst i júni 1975 á
Skerjafirði og lauk i april sl. og
úrvinnslu i mai og er búist við að
lokaskýrsla um Skerjaf jarðar-
svæðið liggi fyrir i vetur.
Kostnaður við þessar rann-
sóknir er orðinn 5,4 miljónir
króna og greiðir Rvik rúmlega
70% af honum.
Sigurjón Pétursson (G) minnti
borgarfuiltrúa á það, að fyrir 20
árum siðan hefðu svipaðar hug-
myndir þeim, sem borgarstjóri
hefði kynnt, verið á lofti og þá
komnar á svipað stig og þær virt-
ust komnar á nú, og sýndi þetta
betur en allt annað framkvæmda-
hraðann hjá borginni.
Varpaði Sigurjón siðan nokkr-
um spurningum fyrir borgar-
stjóra og lagði siðan áherslu á, að
Framhald á bls. 14.
VERNDUM BÖRN
GEGN
BRUNASLYSUM
Eldhúsið, spennandi en
hættulegt.
Asta litla er fjörmikil og dug-
leg stúlka, tveggja ára siöan i
vor. Eins og börnum á hennar
aldri er tamt er hún i óða önn að
uppgötva heiminn. En það er
ekki nóg að skoða með aug-
unum, alla hluti þarf að snerta
og velta fram og aftur. Hún
kann lika orðið margar leið-
ir til að komast áfram. Það
er auðvelt að draga út skúffur
eða færa til stóla, og þá er auð-
velt að komast upp á borðin.
Ahuginn er mikill, en kappi
fylgir aðeins forsjá tveggja ára
barns, sem ekki sér alltaf fyrir
orsök og afleiðingar.
Dag einn, þegar mamma
hennar var að nella uppá kaffi,
kom Asta auga á skrtinn hlut á
eldhúsborðinu, sem hún þurfti
fyrir alla muni að rannsaka
nánar. 1 þvi, er hún reyndi að
vega sig upp á eldhúsborðið, rak
hún olnbogann i kaffikönnuna
og trektin, sem sat illa á könn-
unni, valt, og sjóðandi kaffið
skvettist yfir Astu litlu. Hún
hefur nú legið langar og þján-
ingarfullar vikur á sjúkrahúsi,
með ljótan annan stigs bruna á
herðum og handleggjum. Þetta
er sorgarsaga, en þvi miður
ekkert einsdæmi.
198 börn 5ára og yngri
brenndust illa á heimil-
um sinum s.l. ár.
Þar af voru 54 börn jafngömul
Astu og 49 þeirra ári yngri. 11
börn á fyrsta ári urðu einnig
fyrir brunaslysum.
Sum brenndust af sömu or-
sökum og Asta litla, önnur höfðu
hvolft yfir sig heitum matar-
pottum af eldavél, sum náð i
BYRGJUM
BRUNNINN
Landssamband
íslenskra
barnaverndar-
félaga
snúruna úr hraðsuðukatlinum
og dregið yfir sig sjóðandi vatn-
iö, og nokkur hreinlega kveikt i
sér með eldspitum eða á annan
hátt komist i óvarinn eld.
Fyrirbyggjum slysin.
Börn hafa gaman af að fylgj-
ast með i eldhúsinu og sjá hvað
kraumar Ipottunum eða steikist
i bakaraofninum. Snúið pottum
þannig, að sköft og höldur visi
að veggnum, svo ekki sé eins
auðvelt að ná i pottana. Best
væri að setja hlif framan við
hellurnar. Maturinn, sem settur
er á borðið, er venjulega nógu
heitur til að barn geti brennst
illa viðaðfá hann yfir sig. Setjiö
þvi aldrei heitan mat á borðiö
þar sem barnið getur náð til.
Litil börn, ættu að hafa eigin stól
með borðplötu fyrir sig. Takir
þú barn I fangið við matborðið,
hafðu i huga að litlar hendur eru
fljótar að gripa i sjóðandi kaffi-
bolla.
Eldfæri ættu auðvitað
aldrei að liggja þar
sem börn ná til.
Strax við tveggja ára aldur
getur barn kveikt á eldspitu.
Barnið sér fullorðna kveikja I
sígarettu eða kerti, ljósið lokkar
og freistar. Reynið að kenna
barninu, að eldur er hættulegur,
lofið þvi að finna, að hann er
heitur. Rafmagnssnúrur þurfa
ekki að vera langar til þess að
þær þjóni sinum tilgangi. Styttið
snúrurnar og færið heldur raf-
magnstækið til meðan þaö er i
notkun. Allt of oft eru raf-
magnssnúrur hangandi ofan af
borðum I seilingarhæð barns.
Sérstök aðgát skal höfð við
straujárn, börn brennast oft af
þeim.
Hægt er að fá plastlok á inn-
stungur i raftækjaverslunum,
sem eru þannig útbúin, að börn
ná þeim ekki út. Allt of oft verða
slys, vegna þess að börn pota
mjóum hlut inn i innstungurnar
og fá I sig straum. Slik slys hafa
leitt til dauöa.
Ræðið við barnið um
hætturnar.
Munið, þegar um er að ræða
barn sem ekki skilur ennþá allt
sem við það er sagt, að röddin,
tónninn, og það hvernig við tök-
um I barnið, hefur afgerandi
þýðingu. Hrætt barn skilur illa
það, sem við það er sagt. Talið
. rólega við barnið um hætturnar,
útskýrið hvers vegna það má
ekki leika sér aö þessum hlut, og
fáið þvi annnað leikfang. Út-
skýringar og reynsla siast
smám saman inn i barnið, og
það fer að skilja hvað má og
hvað ekki.
Fyrstu viðbrögð við
bruna.
Ef barnið þitt verður fyrir
brunaslysi, komdu þvi eins fljótt
og auðið er undir læknishendur
Leiðbeiningarnar hér á eftir
eiga þvi aðeins við þangað til
barnið kemst undir læknis-
hendur.
Bruni á hörundi og holdi
manns stafar oftast af heitu
vatni, eldi, gufu, bráðnum
málmi, sterkri sýru, lút o.fl.
Ahrifin eru ávallt næstum hin
sömu, nema hvað holdið breytir
lit.
Bruna má skipta I þrjú stig,
eftir þvi hve djúpur hann er:
EINKENNI BRUNA:
1. stig. Hörundið verður rautt.
Ekkert sár myndast, en sam-
fara roöanum er sviði og þroti.
2. stig. Blöðrur koma á hörund-
ið, fylltar glærum vessa.
3. stig. Hörund og hold kol-
brennur. Djúp sár myndast, og
hið skorpna hörund verður
ýmist brúnleitt eða svart.
Vatnsmeðferð við
brunasæar.
Við minni háttarbruna á hör-
undi má láta hinn brennda lik-
amshluta undir væga vatns-
bunu, dýfa honum I vatnsilát
eða hreinan læk. Sé ekki vatn
við höndina, má til bráðabirgða
nota mjólk, gosdrykk, sjó eða
snjó. Athugið, að framangreind
ráð eru aðeins til bráðabirgða,
þviað framhald á kælingu brun-
ans á að fara fram i hreinu,
hálfköldu vatni
(eða ekkikaldara en svo, að það
rétt haldi sviðanum i skefjum).
Hættið ekki kæiingu fyrr en
sviðinn er horfinn fyrir fullt og
allt. Ef föt hylja brenndan
likamshluta, er best að kæla allt
strax, en kíippa svo flikurnar
frá, þegar þær eru orðnar kald-
ar. Athugið.að kalt eða hálfkalt
vatn er einungis notað, þegar
um takmarkað, litið brunasvæði
er að ræða, en volgt vatn, ef um
útbreiddan bruna er að ræða.
Hentugt er að láta sjúkling með
slikan bruna I kerlaug með
volgu vatni. Ef notað væri kalt
vatn i kerlaugina, gæti sjúk-
lingurinn hlotið kuldalost eða
ofkælingu.
Ef ekki er unnt að koma við
kælingu I kerlaug, vatnsbunu
eða iláti, geta bakstrar komið
aðsvipuðugagni,og skulu notuð
mjúk hrein, ólituð stykki, laus-
lega undin úr köldu eða volgu
vatni, eftir þvi sem við á. Um
höfuð og háls hentar þessi að-
ferð vel.
Ef hrollur er i sjúklingnum,
má gefa honum heita mjólk eða
súpu (ekki kaffi, áfengi eða örv-
andilyf). Einnig skal að honum
hlúð með hlýjum klæðnaði,
nema brennda staðnum, sem
helzt skal vera án umbúða eða
fata.
Notið ekki nein smyrsl.
sprengið ekki blöðrur. Snertið
ekki brenndu svæðin.
Við bruna á hörundi skemmist
oftast fjöldi háræða, er missa
þanþol sitt, og vökvi siast út. Til
bráðabirgða er reynt að mæta
vökvatapi likamans með þvi að
gefa sjúklingnum salt vatn að
drekka, ef hann hefur rænu (1
teskeið af salti i litra af vatni og
ein teskeið af bökunarsóda ef til
er). Venjulegt drykkjarvatn eða
mjólk koma að gagni, en salt-
vatn er betra. Við meiriháttar
bruna er sjúklingi hætt við losti.
Kæling brunans og drykkjar-
gjöfin eru liðir i að vinna gegn
losti.