Þjóðviljinn - 12.12.1976, Síða 18

, 18 SIÐA — ÞJOÐVILJINM Sunnudagur 12, desember 1976
t kosningunum á Jamaica
1972, þegar Þjóðlega Alþýðu-
flokknum (P.N.P.) tókst að
vinna stórsigur á Verkamanna-
flokknum (J.L. P.), þá fékk
leiðtogi P.N.P. Michael Manley
marga helstu tónlistarmenn
eyjarinnar i lið með sér og komu
þeir viða fram á kosningafund-
um flokksins. Með þessu móti
fékk flokkurinn greiðari aðgang
að hinum fjölmörgu ibúum fá-
tækrahverfanna í Kingston og
viöar um eyjuna, sem höfðu
hingað til látið sig litlu varða
þingkosningar enda ef til vill
skiljanlegt ef maður hefur það i
huga að þriöjungur ibúanna var
þá ólæs. Þannig komst upp á yf-
irborðið tónlistartegund sem
hingaö til hafði eingöngu verið
bundin við viss hverfi og þjóðfé-
lagshópa á Jamaica, tónlist sem
á undurfurðulegan hátt blandar
saman trúarbrögðum og pólitik,
vefur saman innlendri tónlistar-
hefð og erlendum áhrifum.
Frá þvi er Þjóðlegi Alþýðu-
flokkurinn komst til valda 1972,
hefur loft verið lævi blandið.
Flokkurinn hefur reynt að koma
& sósíalisma og samvinnustefnu
á ýmsum sviðum og borgara-
stéttin hefur beitt öllum meðul-
um til að koma i veg fyrir slikar
breytingar. Og auðvitað hefur
C.I.A. stutt dyggilega við bakið
á þeim og meira að segja
bandariska Mafian hefur látið
töluvert á sér kræla þar um
slóðir. Ofbeldi og launmorð hafa
farið i vöxt og rikisstjórnin hef-
ur svarað með útgöngubanni yf-
ir hánóttina og ströngum viður-
lögum við byssuburði. Brenni-
punktur þessara mannviga hef-
ur verið höfuðborgin Kingston
og úr fátækrahverfum þeirrar
borgar er sprottin Reggaetón-
listin.
Tónlist Jamaicabúa fylgdi
lengi hefðum Mið- og Suður-
Ameriku — hinir suðrænu takt-
ar og tónar voru allsráðandi,
rúmba, samba og kalypsó, en
upp úr 1960 myndast ný af-
brigði, fyrst Ska.hraður og sól-
rikur taktur, en vegna aukinna
áhrifa svertingjatónlistar frá
Bandarikjunum varð til Rock
Steady um 1965, rólegri tóniist
sem gaf flytjendum meira tæki-
færi til að koma eigin túlkun og
tilfinningum að. Á seinni hluta
sjötta áratugsins fer sfðan að
þróast nýtt hljómfall sem fékk
að lokum nafnið Reggae. Þetta
hljómfall á rót sina að rekja til
þeirrar arfleifðar sem þrælarn-
ir frá Afriku fluttu með sér yfir
Atlantshaf. Bassinn er leikinn á
svipaðan hátt og leikið er á
bumbur. Þetta hæglynda og
seiðandi hljómfall náði á
skömmum tima föstum tökumá
hugum Jamaicabúa og virðist
ennþá vera þar allsráðandi.
Tónlist þessi náði útbreiðslu
fyrst meðal fólksins án þess aö
Atrúnaðargoðið Haile Selassie sálugi.
eykst. Afrikustefna þeirra á sér
iða itök i dag og ýmir atburðir
andan hafsins hafa ýtt undir
stolt Jamaicabúa sem afkom-
endur þræla frá Afriku. Aukin
tengsl við Afriku hafa sýnt þeim
hversu margt þeir eiga sameig-
inlegt með þessum bræðrum
sinum, og allt þetta hefur orðib
til þess að auka virðingu manna
fyrir þessari trú. Tónlistarmenn
þeirra hafa minnst daga þræl-
dóms og hlekkja og i dag lof-
syngja þeir þjóðfrelsisbarátt-
una i Afriku. Auk þess hafa þeir
verið þeir listamenn sem best
lýsa lifinu i fátækrahverfum
Kingstonborgar og hafa barist
fyrir og stutt stefnu Manleys að
bæta kjör hinna fátæku og at-
vinnulausu þótt oft gæti óþolin-
mæði i textum þeirra hversu
hægt gengur i rétta átt. Þannig
er talið að fylgi þeirra hafi
margfaldast á undanförnum ár-
um og eitt er það sem ýtt hefur
undir fylgisaukninguna meðal
Jamaicabúa er það að trú þessi
hefur enga fasta yfirstjórn,
mönnum eru ekki sett nein boð
eða bönn, hver trúir á sinn hátt
og nýjar túlkanir hafa komið
fram á trúnni sem hafa gert
hana æ róttækari.
Reggae tónlistin náði fyrst út-
breiðslu utan Jamaica i Bret-
landi enda er það engin furða
þar sem tugir þúsunda Jama-
icamanna hafa sest að i Eng-
landi vegna hins bága atvinnuá-
stands heima fyrir. Lengi vel
var tónlistin einskorðuð við þau
hverfi sem þessir innflytjendur
höfðu sest að i, en vegna áhuga
plötuútgefandans Chris Black-
well sem er einn aðaleigandi Is-
land plötuútgáfufyrirtækisins
komst tónlistin til breiðari
hlustendahóps, en Blackwell er
ættaður frá Jamaica. Hann gaf
útplötur hljómsveitarinnar The
Wailers og er óhætt að segja að
meðlimir þeirrar hljómsveitar
hafi átt mestan þátt i að kynna
Reggae tónlist i Evrópu og siðar
i Ameriku. Þessir menn eru Bob
Marley, Pete McKintosh og
Bunny Livingstone. Fyrsta
plata þeirra kom út i Bretlandi
1972 og bar nafnið Catch á Fire,
en þeir höfðu áður gefið út f jöld-
ann allan af plötum á Jamaica.
Siðan komu út Burnin, Natty
Dread, Liveog núna i ár Rasta-
man Vibration. Þessar plötur
hafa allar verið fáanlegar hér i
hljómplötuverslunum annað
veifið. Þeir Pete Tosh og Bunny
Livingstone hafa báðir yfirgefið
The Wailers og gefið út sinar
eigin plötur, Legalise it, og
Black Heart Man.Þessar plötur
eiga það allar sameiginlegt að
fjalla um trúna, kjör hinna
efnaminni á Jamaica og óhætt
er að fullyrða að tónlist þessi er
sifellt að verða pólitiskari. Þar
er f jallað á mjög opinskáan hátt
um vandamálin sem blasa við
og visdómur sóttur i Bibliuna til
þess að bæta úr ástandinu. En
Reggae tónlistin á best heima i
þvi umhverfi sem hefur mótað
hana og þar blómstrar hún mest
á litlum plötum en þær hafa
þarlendir efni á að kaupa. Ef við
athugum vinsælustu plötur
þessa árs meðal innflytjend-
anna i Bretlandi þá ber mest á
plötum sem túlka viðhorf þeirra
til seinustu atburða i Afriku i
lögum svo sem MPLA, We
should be in Angola, þar sem
lýst er fögnuði yfir gangi mála
þar.
Reggae tónlistin er nú orðin
alþjóölegt fyrirbæri. Hún hefur
náð töluverðri útbreiðslu bæði i
Ameriku, Evrópu og Afriku. Og
um leið hafa hrægammar við-
skiptanna séð þarna leið að
græða peninga. Þeir hafa boðið
bestu listamönnunum gull og
græna skóga. Þvi er töluverð
hætta á að aukinn þrýstingur
verði á þeim að útþynna tónlist-
ina og þá sérstaklega textana
sem hljóta að vera alltof póli-
tiskir sem alheimssöluvara. En
ennþá hefur litið borið á slikri
viðleitni hjá þeim tónlistar-
mönnum sem hafa ánetjast og
fest i neti gylliboðanna. Ennþá
fjalla þeir um lif fólksins á
Jamaica og eru ekki farnir að
stara á naflann eins og við
þekkjum svo ótalmörg dæmi um
alþýðulistamenn sem náð hafa
„heimsfrægð”. Þvi getum við
enn um sinn hlustað á tóna og
raddir söngfuglanna frá Jama-
ica og þið hin sem ekki hafið
reynt þá upplifun tekið þátt i
gleði okkar. E.ó.
TRÚ
OG
PÓLITÍK
Pete Tosh.
Hann hafðieins og margir land-
ar sinir leitað til Bandarikjanna
i von um vinnu og allsnægtir. En
reyndin var önnur. Litla eða
enga atvinnu var að fá fyrir
þessa útlendu svertingja og
flestir voru þeir fluttir nauðugir
heim aftur. En Marcus Garvey
kom ekki aUslaus heim. Hann
flutti með sér opinberun. Sú
opinberun sagði að allir svartir
menn ættu að flytjast yfir hafið
á ný til Afriku og sá maður væri
þeirra guð sem fyrstur yrði
krýndur konungur á afriskri
grund. örfáum árum siðar var
Haile Selassie krýndur keisari
Eþíópiu og varð hann þvi guð
fylgismanna Marcus Garveys.
Nafnið Rastafarian ber trúin
; vegna heitis Haile Selassie en
hann var prins. Ras, og ættin
hans hét Tafari sem sagt
Rastafari. Fylgismenn þessar-
ar túar lita á Bibliuna sem trú-
arbók sina og nota hana sem
nokkurs konar véfrétt til að
sýna óorðna atburði og til að
réttlæta liferni sitt.
Meðlimir Rastafari trúar-
safnaðarins urðu snemma óvin-
sælir meðal nágranna sinna á
Jamaica. Þeir drógu sig yf-
irleitt út úr þjóðfélaginu um-
hverfis þá, lifðu hálfgerðu
kommúnulffi, blönduðu ekki
geði við annað fólk og stunduðu
vinnu með höppum og glöppum.
Þessvegna voru þeir ofsóttir af
yfirvöldum og ekki bætti það úr
skák að þeir stunduðu leynt og
ljóst marihuana reykingar og
fundu i Bibliunni réttlætingu
þessa athæfis þar sem sagt er
um Jahve „reykur steig úr nefi
hans og eldur úr munni”. Þvi
var söfnuður þessi fámennur og
1964 var hann talinn vera um
15.000 manns.
Það er ekki fyrr en með út-
breiðslu Reggae tónlistarinnar
að áhrif Rastafari safnaðarins
Bunny Wailer.
tónlist
Jamaica
búa
f jölmiðlar kæmu þar við sögu og
fljótlega kom i ljós að þeir sem
fyrst fylktu sér um þessa tónlist
og áttu langflesta flytjendur
hennar var hópur sem hingað til
hafði átt litlu fylgi að fagna og
var jafnvel ofsóttur af þarlend-
um yfirvöldum. Þetta voru
meðlimir Rastafarian trúar-
safnaðarins.
Rastafarian trúarsöfnuðurinn
á að baki sér stutta og furðulega
sögu. 1 upphafi þriðja áratugs
þessarar aldar sneri maður að
nafni Marcus Garvey heim til
Jamaica frá Bandarikjunum.
klsisiílui
Umsjón:
Þröstur
Hara Idsson
og
Freyr
Þórarinsson