Þjóðviljinn - 21.01.1977, Page 8

J — StPA — ÞJOÐVILJINN Föstudagur 21. janúar 1977.
Sverrir
Tómasson
skrifar
Lundúnabréf
British Museum.
Tíöendalaust á lestrarsal
ÞAR sem ég sit i lestrarsal
British Museum og fletti gulnuö-
um blööum gamalla bóka, veröur
mér stundum hugsaö til þeirra
manna sem hér sátu i byrjun
aldarinnar. Voru þeir ööruvisi i
hátt en þeir sem nú klóra sér i
kollinum.bora uppinefiöog naga
á sér neglurnar? Teygöu þeir sig
yfir á borö næsta manns til aö sjá
hvaö hann skrifaöi eöa las?
Mér datt ekki I hug aö ég fengi
nokkurn tima svar viö þessum
spurningum minum uns ég rakst
á af tilviljun ævisögu islensks
fræöimanns sem dvaldisthér inn-
an veggja mestan part ævinnar.
Þetta var dr. Jón Stefánsson. Ef
til vill er sá þáttur ævisögu hans,
sem lýsir tiöendaleysi lestrar-
salsins, fróölegastur af öllu þvi
sem hann skrifar, honum tekst i
einlægni sinni og barnslegri ein-
feldni að lýsa mætavel þessum
lokaða heimi fræða. Hann sér á
næsta boröi viö sig mann sem
hann ber kennsl á af blaðamynd-
um og frá viöskiptum sinum viö
þennan mann segir hann þannig:
„Vladimir Iljitsj Illjanoff (þ.e.
Lenin), 1870-1924, sat, á fyrstu ár-
um tuttugustu aldar, stundum á
næsta sæti viö mig I lestrarsal
British Museums.Ég þekkti hann
af blaðamyndum. Enniö var hátt
og kUpt, hann var nærri alsköll-
óttur, meö leifar af rauöbirknu
hári, alskeggjaöur. Hann yrti á
engan mann og enginn þoröi aö
yröa á hann. Hann kom daglega
áöur en lestrarsalurinn var
opnaöur, settist ætiö i sama sæti L
13 (...). Égsatoftá L 14. Hann sat
viö vinnu allan daginn þangaö til
lokaö var. Hannfór útaö borða og
stakk þá öllum pappirum sinum
ofan I tösku og tók meö sér.
Bækurnar skildi hann eftir til aö
Endurskinsmerki
í bak og fyrir
Skömmu fyrir siöustu jól, færöi Kiwanis-klúbb-
urinn Jörfi I Arbæjarhverfi Barnaskóla Arbæjar-
hverfis endurskinsmerki, aö gjöf, til handa öllum
börnum skólans aö bera á hlifðarfötum slnum.
Skólastjóri Árbæjarskóla, Jón Arnason, tók
viö gjöfinni fyrir hönd skólans.
A myndinni, sem hér fylgir má sjá nokkur börn
úr Arbæjarskóla, sem búin eru aö koma endur-
skinsmerkjunum fyrir á hliföarfötum sinum, en
flest börn i skólanum munu nú vera búin aö festa
endurskinsmerkin á yfirhafnir sinar og njóta þvi
þess öryggis, sem merkin veita gangandi vegfar-
endum I umferðinni, nú I skammdeginu.
halda sætinu. Einu sinni missti
hann skrifaö blaö á gólfiö. Ég tók
það og rétti honum, án þess að lita
á þaö. Hann sagöi: thanks
(þökk). Framburður hans á þorn-
inu I thanks var eins og hann væri
þjóðverji, dhansk, enda kallaöi
hann sig Richter i umsókn sinni
um aögöngumiða á lestrarsalinn.
Svo sagöi Ellis, yfirmaöur
lestrarsalsins mér.”
í þessari frásögn Jóns Stefáns-
sonar birtist sú forvitni sem
mörgum islenskum sagnamönn-
um er i blóð borin, sögumaður
hefur mál sitt á mannlýsingu i
anda íslendingasagna, en siöan
grennslast hann eftir hver maö-
urinn sé. Eftirtektarverð er einn-
ig sú játning Jóns aö hann hafi
ekki litið á miöann. Þáö kemur og
fram i frásögninni, aö hann vissi
þó vel hver sessunautur hans var
og nverju hann fékk síöar áorkaö,
en hann viröist ekki hafa haft
áhuga á skrifum þessa manns,
sem brýndi m.a. sitt fólk til aö
mennta sig, sönn menntun fengist
ekki i kennsiustofunum einum,
þar sem rikjandi auöstétt réði
námsefni. En saga Jóns skýrir
vel þaö sem kalla mætti ólæsi
menntamannsins um leiö og hún
bregöur upp svipmynd af lokuö-
um heimi;fyrir utan veggi safns-
ins er ekkert, veröldin er aöeins
til á bókum.
Þvi miður hefur ekki enn tekist
að kenna okkur svokölluöum
menntamönnum, aö viö eigum aö
brjóta niður menntakerfi auö-
stéttarinnar. Þess vegna erum
við ólæsir. Við vitum ekki hvar
hagsmunir okkar liggja. Verka-
lýösforingjum er þaö tæpast ljóst
heldur. Þess vegna liggur þeim
stundum þungt orð til okkar
menntamannanna, — og okkur
sárnar. En hvaö höfumst við aö?
Viö sitjum kyrrir á söfnum auö-
stéttanna, borum upp I nefiö,
klórum okkur I kollinum og þrátt-
um um kaup og kjör. Annað ger-
um viö ekki, enda kvaka þar eng-
ar svölur við glugg.
(Lundúnum desember 1976)

Ji irmvi t u i J W níw | y'fi, i;a-i I
mm
5 : .

Frá Lundúnum.