Þjóðviljinn - 20.02.1977, Side 13

Sunnudagur 20. febrúar 1977 ÞJÓÐVILJINN — SIDA — 13
n*fip •• \ 1 íi
o skylda
sósíalista að vera
virkur í kaupfélagi
Adda Bára Sigfúsdót+ir
veðurf ræðingur hefur
setið í stjórn Kaupfélags
Reykjavikur og
nágrennis (KRON) í
mörg ár og er nú varaf or-
maður hennar. Hún hefur
ennfremur setið aðal-
f u/n d i S a m b a n d s
íslenskra samvinnu-
félaga, og nú á 75 ára
afmæli þess þótti
Þjóðviljanum ástæða til
að ganga á fund hennar
og inna hana eftir mál-
efnum samvinnuhreyf-
ingarinnar. Fyrsta
spurning sem lögð var
fyrir Oddu var um tengsl
sósíalisma og samvinnu-
hreyfingar og svaraði
hún á þessa. leið:
— Bæöi samvinnuhreyfing og
verkalýöshreyfing spruttu upp
á öldinni sem leiö þegar
fátækt fólk fór aö vakna
til meövitundar um aö þaö
gæti ráöið einhverju og þeir riku
ættu ekki aö ráöa öllu. Þess
vegna eru þessar hreyfingar
fullkomlega samstæðar, sam-
vinnuhreyfingin sem beitir sér á
sviði verslunar og framleiðslu
og verkalýðshreyfingin sem
beitir sér beint i kjarasamning-
um. Þetta gerist á sama tima og
sósialisminn kemur fram sem
skilgreining á þjóðfélaginu.
Hinu ber að gera sér grein fyrir
aö bæði samvinnuhreyfingin og
verkalýðshreyfingin þróast
þannig að hluti félaganna i þeim
gerir sér ekki grein fyrir
sósialiskri kenningu. En viö
megum aldrei gleyma þvi — aö
samvinnuhreyfingin er tæki
alþýðunnar gegn þeim sem
ráða yfir fjármagninu og má
þess vegna ekki tengjast einka-
atvinnukrestrinum i landinu.
— Hvernig stendur á þvi aö
sósialistar ráöa ekki meiru I
kaupfélögunum viöa um land?
— Sósialistar yfirleitt sýna
samvinnustefnunni alltof lit-
inn áhuga. Viö stefnum aö þjóö-
félagi félagshyggju og þá hlýtur
einmitt samvinnufélagsformiö
að vera mjög stór þáttur i viö-
skiptum og framleiöslu i þvi
nýja þjóðfélagi okkar.
Þess vegna ættum við aö
starfa verulega mikið innan
samvinnuhreyfingarinnar og
læra sögu hennar eins og við
erum stundum aö læra sögu
verkalýðshreyfingarinnar • og
gera okkur grein fyrir þvi
hvernig viö getum notaö þetta
félagsform án þess aö þaö veröi
fyrst og fremst aö stofnun eöa
fyrirtæki sem almenningur sér
litinn mun á og venjulegu einka-
fyrirtæki.
Hér má jafnvel draga fram
vissa hliöstæöu milli samvinnu-
félaga og þeirra rikja sem viö
köllum sósialisk. Viö segjum aö
þeim hafi mistekist ýmislegt i
framkvæmd, en þaö þýöir ekki
aö viö hættum aö brjóta heilann
Séö yfir vöruhúsiö Domus
Adda Bára Sigfúsdóttir
Sjálfsafgreiösla var tekin upp i matvöruverslun KRON á horni
Vesturgötu og Garöa-strætis áriö 1942. Tilraun þessi tii kjörbúöar
reksturs var sniöin eftir bandariskri fyrirmynd og var hin fyrsta
i Evrópu.
um hvernig viö ætlum aö fram-
kvæma sósialismann. Á sama
hátt ætlum viö ekkr aö draga
okkur i hlé i samvinnuhreyfing-
unni þó að hún sé stundum á
villigötum.
— Er þá ekki rétt að hvetja
sósialista til aö taka virkan þátt
i samvinnufélögum?
— Þaö mætti kannski segja
aö það sé sjálfsögö skylda
sósialista hvar sem er á landinu
aö vera virkur félagi i
kaupfélagi staöarins.
— Er lifandi áhugi félags-
manna i KRON?
— Okkur hefur ekki tekist aö
fá sósialista og aðra félagsmenn
I KRON til aö lita á það sem
félag. Deildarfundir sem eru
grundvallarlýöræðiseiningar i
félaginu eru yfirleitt ákaflega
illa sóttir. Þetta er auövitaö
sama vandamáliö og önnur
félög td. verkalýösfélögin eiga
við að striöa.
— Hvaö eru margar deildir i
KRON og hvernig er kosiö til
aöalfundar kaupfélagsins?
— Þaö eru sex deildir sem
kjósa fulltrúa á aöalfund. Sam-
vinnuhreyfingin eins og hún
snýr að okkur I Reykjavik er
fyrst og fremst neytendahreyf-
ing, en annars staöar að veru-
legu leyti lika hreyfing
framleiöenda, og hefur þaö
stundum skapað misræmi, en
þetta er þó rétta formiö bæði i
framleiöslu og viöskiptum og
viö veröum aö finna einhverja
ARAFORMANN
IS
leiö til aö sambúöin gangi vel
milli þessara greina. Það er
einn þátturinn sem við veröum
aö geta ráöiö viö þegar viö
byggjum upp sósialiskt þjóð-
félag.
Reyndar má geta þess aö
komið hafa nýlega upp öflug
framleiðslusamvinnufélög hér i
borginni og er tilvera þeirra nýr
vaxtarbroddur i hreyfingunni.
— Ætti samvinnuhreyfingin
ekki aö gera meira af þvi aö
prófa ný form?
— Vel er hægt að hugsa sér aö
hún færi út kviarnar og leggi
stund á fleira en verslun og
framleiðslu i samvinnuformi.
Td. gæti veriö um aö ræöa aö
samvinnuhreyfingin gerði átak
til aö finna einhverja lausn sem
snýr aö fjölskyldu nútimans og
hvernig hún á aö lifa lifinu.
Komiö veröi upp þjónustuhús-
um þar sem gamalt fólk, börn
og fólk á vinnufærum aldri get-
ur búið á þægilegri hátt en nú
almennt gerist. Þetta gæti etv.
verið'lausn viö hliöina á dvalar-
heimilum fyrir börn og aldraða
og væri viðleitni til að beina
þjónustunni inn á við og til að
leysa þann vanda sem nútima-
fjölskyldan er komin I sem
kjarnafjölskylda.
Að svo mæltu sláum viö botn-
inn i samtaliö viö öddu Báru.þó
aö lengi mætti enn dvelja viö
vandamál samvinnuhreyfing-
arinnar og hugsjónir hennar.
—GFr