Þjóðviljinn - 13.07.1977, Síða 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 13. júli 1977
Miðvikudagur 13. júii 1977 ÞÍÓÐVILJINN — StÐA 9
NáttúrufegurA er mikil i Viðey. Hér eru tvær blómarósir I
blómaskrúði.
Helgi Skúlason leikari er einbeitnin sjálf við hreinsunina
Viðeyjarstofa er harðlæst og iok-
uð, en finna má þetta spjaid á úti-
dyrahurðinni.
Keierfislaut heitir hér, enda aðstæður hinar bestu.
Leifar af dráttarvél hálfgrafnar í fjörusandinum
Myndin GE3
Textís GFr
■
Fólk tók dugiega til hendinni að hreinsa til. A myndinni má ma
sjá ólaf Ragnar Grimsson prófessor.
örlygur Hálfdánarson segir frá
Verið er aö endurgera Viðeyjar-
stofu þó að hægt gangi. Búið er að
setja afskaplega fallega þakskifu
á hana.
Hólar, kiettar og faliegar fjörur einkenna Viðey.
Oti fyrir Reykjavik hvilir litil perla á Sundunum. Hún heitir Viðey og
er reyndar hreint ekki svo Htil þvi að hún er með stærstu eyjum hér-
lendis. Svo er hún lika merkur sögustaður og i henni er eitt af elstu hús-
um landsins. Þessi fjölbreytta eyja, rétt við nefiö á reykvikingum, er
óbyggð með öllu núna og þar rlkir sveitasæla og óspillt náttúrufegurð.
Hver einasta borg i heiminum prisaði sig sæia að eiga slika perlu við
bæjardyrnar og það eiga reykvikingar lika að gera. Það má ekki eyöi-
ieggja Viöey. Otivist gekkst fyrir kvöldferö i Viöey I lok júni og þá voru
fjörur hreinsaðar og Sigurður Lindal prófessor og örlygur Hálfdanar-
son bókaútgefandi fræddu þátttakendur, sem voru 244, um eyjuna, sögu
hennar og náttúrufar.
Þjcíöviljinn hafði samband viö
örlyg en hann er ættaöuriir Viöey
og spuröi hann lltillega um hug-
myndir hans um framtið hennar.
Hann er einn af forkólfum Viöey-
ingafélagsins en þaö hefur inn-
réttaö gamlan vatnsgeymi sem
Miljdnafélagiö lét reisa, en þaö
rak útgerö úr Viðey 1 byrjun ald-
arinnar. Tankurinn var geröur
1907 og þjdnar nú sem félags-
heimili Viöeyingafélagsins.
Hugmynd örlygs er sú aö þarna
veröi opiö útivistarsvæöi fyrir
reykvíkinga og ef brúaö veröi út i
eyjuna, sem er auövelt, veröi þaö
eingöngu göngubrú. Annars er
sannleikurinn sá aö samgöngu-
málin má leysa meö góöum bát.
Það er engin goögá. En þarna má
alls ekki rlsa Ibúöarhverfi, eins
og tillögur hafa sést um, sagöi
örlygur.
Min hugmynd er aö öllum is-
lenskum húsdýrum veröi safnað I
Viöey til aö börn geti umgengist
þau á eðlilegan hátt. Þama mætti
vera búskapur en nauösynlegt er
aö heyja á túnunum, þvi aö þau
eru aö veröa aö einu þýfi vöxnu
sinu. Ekki er útilokaö aö hafa llka
sædýrasafn þarna.
1 Viöey er mikið fuglalif. Þarna
erumdfuglar, vaðfuglar, æöur og
kri'a svo aö eitthvaö sé nefnt. Það
hörmulegasta er aö eyjan er aö
veröa allsherjarsvefnstaöur fyrir
máf sem nærist á sorphaugunum
viö Gufunes og hann er aö útrýma
öðrum fuglategundum.
Þáerekkiaö finna fjölbreyttari
eitt fimm húsa sem reist voru á Engu var likara en fólkiö væri að
18. öld á þann hátt. Hin eru helga sér land þar sem eldar log-
Stjórnarráðiö, Bessastaöastofa, uöu meöfram allri ströndinni.
Nesstofa og Hólakirkja. Þegar
viögerö á henni er lokið væri viö-
eigandi aö búa hana gömlum hús-
gögnum eins og um fornt höfð-
ingjasetur væri aö ræða og gefa
fólki kost á að lita þangaö inn og
jafnvel kaupa sér kaffi. Engin
goðgá væri að fólk byggi þar jafn-
framtog ræki jafnvel búskap eins
og örlygur Hálfdanarson vilL
Viöeyjarkirkja er lika úr steini,
en reist siöar, á fyrri hluta 19.
aldar. Hún er hin snotrasta aö
allri gerö.
I Viöey eru hólar og hæðir,
mýrar, móar og engi svo aö þar
er við margt aö una.
Fólkiö sem fór meö Útivist um
daginn gekk fjörur og tindi drasl
saman og kveikti L Þarna fékk
þaö þvi skemmtun af aö ganga
um eyjuna, fræöast um og gera
jafnframt gagn.
Flestum reykvikingum þykir
vænt um þessa stóru eyju sem
blasir viö úti á Sundunum. Og
vilji fólksins er örugglega sá aö
Viöey fái aö standa sem minnst
breytt áfram. Svo er hitt annaö
mál hvaö þröngsýnum borgaryfir-
völdum dettur I hug.
—GFr
fjörur I nágrenni Reykjavikur en
i Viðey og fjöruganga þar ákaf-
lega skemmtileg, sagöi örlygur
aö lokum.
Saga Viöeyar er merkileg eins
og áöur sagöi. Ariö 1226 var þar
stofnaö klaustur sem stdö i meira
en þr jár aldir og varö llklega rik-
ast alira klaustra á landinu. Þaö
eignaöist allan þorra jaröa á
Suöurnesjum. Löngu siöar settist
Skúli Magnússon landfógeti þar
aö og þaö var einmitt hann sem
reisti Viðeyjarstofu sem enn
stendur. Þaö var á árunum 1752-
1755 og er þvi húsiö oröiö meira ai
220ára gamalt.Nú undanfarin ár
hefur staöiö yfir viögerð á húsinu
en þaö var komiö I algjöra niöur-
nlöslu. Ekki mun þó vera mikill
kraftur i þeirri viðgerö og seinleg
mun hún vera einnig.
1 Viöeyjarstofu bjó margt stór-
menni eftir daga Skúla Magnús-
sonar og má nefna ólaf Stephen-
sen amtmann og son hans
Magnús Stephensen dómstjóra
sem var áhrifamesti maöur ís-
lands um þriggja áratuga skeiö I
byrjun 19. aldar. Frægastur
bænda í Viöey á þessari öld er
Eggert Briem.
Ariö 1907 geröi stærsta fyrir-
tæki landsins, Miljónafélagiö,
sem var kallaö svo af þvi aö
hlutafé þess var ein miljón króna
og þótti fáheyrt, Viöey aö höfuö-
miöstöö sinni og reisti mörg
mannvirki á austurenda eyjar-
innar.Þar var um hriö heiltþorp
og bjuggu þar um 100 manns þeg-
ar flest var.
Bautasteinn um Skúla fógeta
stendur I eynni.
A austurenda eyjarinnar eru leifar frá dögum Miljónafélagsins
X >í,x-X