Þjóðviljinn - 18.09.1977, Blaðsíða 16

16 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 18. september 1977.
IÐUNN:
Yfir fimmtíu
bækur í ár
Bókaútgáfan Iðunn hefur nú
flutt starfsemi sína að Bræðra-
borgarstig 16, þar sem áður var
brauðgerðarhús Jdns Símonar-
sonar. Hafa þau húsakynni verið
endurbætt og löguð aö þeirri
starfsemi, sem nú er að hefjast
þar. Er nú í fyrsta sinn rúmt um
útgáfuna og starfsaðstaöa öll hin
besta.
Um aldarfjóðungsskeið hefur
bækistöð Iðunnar verið að
Skeggjagötu 1, en útgáfan hefur
búið þar við sivaxandi óhagræði
vegna mikilla þrengsla mörg
undanfarin ár, en siðastliðin tiu
ár hefur öll starfsemi forlagsins
verið i mjög örum vexti.
Iðunn hóf starfsemi sina árið
1945 og hefur þvi starfað óslitið i
32 ár. Á sjöunda áratugnum voru
bókaútgáfurnar Hlaðbúð og Skál-
holt sameinaöar Iðunni. Útgáfu-
bækurnareru orðnarsamtalsyfir
eitt þúsund og margar þeirra
hafa verið endurprentaðar, sum-
ar mörgum sinnum. Þær eru
margvislegar að efni og innihaldi,
enda ávallt verið lögð stund á al-
hliða útgáfustarfsemi. Iðunn hef-
ur gefið út bækur eftir fjölda
islenskra höfunda, mikið af
þýddum bókum og bókum fyrir
börn og unglinga. Hefur ekki sist
verið reynt aö leggja alúð við út-
gáfu góðra barna- og unglinga-
bóka.
Fyrir rúmum áratug hófst nýr
þáttur i starfsemi forlagsins: út-
gáfa námsbóka og sérstakar
skólaútgáfur islenskra öndvegis-
bókmennta, fomra og nýrra.
Upphaf þessa þáttar i útgáfu-
starfinu er að rekja til Skálholts,
sem var brautryðjandi i þvi að
gefa út islenskar bókmenntir i
sérstökum skólaútgáfum. Er eng-
um vafa undirorpið að þetta hefur
stuðlað mjög að auknum lestri
islenskra bókmennta i fram-
haldsskólum landsins. Nú i haust
koma út tvær skáldsögur I skóla-
útgáfum, Atómstöðin eftir
Hallddr Laxness og Punktur,
punktur,komma, strik eftir Pétur
Gunnarsson. Eru þær 10. og 11.
bókin i þessum flokki sem sér-
staklega er búinn i hendur
skólanemenda. — Námsbókaút-
gáfan og skólaútgáfur fslenskra
bókmennta eru nú orðinn snar
þáttur í starfsemi Iðunnar og fer
vaxandi ár frá ári.
A siðastliðnu ári gaf Iðunn út
sina fyrstu hljómplötu, þar sem
fluttir voru textar úr Visnabók-
inni. Nú i haust koma út tvær
hljómplötur, önnur með nýjum
textum úr Visnabókinni og á hinni
flytur Megas ný lög og texta með
aðstoð Spilverks Þjóðanna.
Á þessu ári verður útgáfa Ið-
unnar meiri en nokkru sinni fyrr.
Að visu er enn ekki fullráðið um
allar útgáfubækur, þvi að vera
má að útgáfu einhverra bóka,
sem á pr jónunum eru, verði frest-
að til næsta árs. Þó er sýnt, að á
þessu ári koma út yfir fimmtiu
titlar,þegar með eru taidar nýjar
útgáfur áður útgefinna bóka.
Þá má geta þess, að samtfmis
flutningi forlagsins koma út
Bókatiðindi Iðunnar og er þar
m.a. að finna skrá yfir allar bæk-
ur útgáfunnar, sem fáanlegar eru
nú. Er ætlunin að Bókatiðindin
komi framvegis út tvisvar á ári
og flytji kynningu á nýjum og
væntanlegum bókum, greini frá
höfundum, flytji bókaskrár o.fl.
efni er starfsemi forlagsins varð-
ar.
Spiritus fiat upi vult, olia á striga (1949)
ALCOPLEY að
Kjarvalsstöðum
Svipmyndir
á svipstundu
Svipmyndir í hvert skírteini
Svipmyndir sf.
Hverfisgötu 18 • Gegnt Þjódleikhúsinu
Á yf irlitssyningu
bandariska listamanns-
ins Alcopley að Kjar-
valsstöðum eru 304 mál-
verk, teikningar, vatns-
litamyndir, steinprent
og bækur. Alcopley (f.
1910) hlaut listmenntun
sina i Dresden 1920-29 og
hefur lagt stund á mynd-
list samfellt frá 1930.
Hann varð bandarískur
rikisborgari 1943 og var
m.a. einn af stofnendum
„The Club” i New York
1949. Hann var um langt
árabil búsettur i París
en fluttist aftur til New
York 1960, og hefur verið
búsettur þar síðan.
Litsterkur
expressjónismi
Eins og sjá má i elstu verkum
Alcopley frá miðjum fimmta ára-
tugnum, þá virðist hann snemma
hafa hrifist af sterkri og and-
stæðurikri litanotkun expressjón-
ismans. Hvort sem myndefnið er
landslag eða fólk þá er það öðru
fremur hin lifsglaða og munaðar-
TIL
HÚSBYGGJENDA
Vinsamlegast athugiö, aö lögn rafmagnsheimtauga er mun dýrari aö vetri en aö
sumri, og aö allmiklir annmarkar eru á aö leggja þær, þegar jarðvegur er frosinn.
Af þessu leiðir, aö húsbyggjandi getur oröiö fyrir verulegum töfum viö aö fá
heimtaug afgreidda aö vetri.
Því er öllum húsbyggjendum, sem þurfa heimtaug i haust eöa vetur, vinsamlegast
bent á aö sækja um hana sem allra fyrst.
Þá þarf aö gæta þess, aö byggingarefni á lóóinni eöa annaó, hamli ekki lagningu
heimtaugarinnar. Jarövegur á því svæöi, sem heimtaugin liggur, þarf einnig aö
vera kominn í sem næst rétta hæö.
Gætiö þess einnig, aö uppgröftur úr húsgrunni lendi ekki fyrir utan lóóamörk, þar
sem hann hindrar meö þvi lögn, m.a. aö viökomandi lóö.
Allar nánari upplýsingar eru gefnar á heimtaugaafgreióslu Ráfmagnsveitunnar,
Hafnarhúsinu, 4. hæö. Simi 18222.
n\
RAFMAGNSVEITA
REYKJAVÍKUR
Raysofthe mind: Heinrich and Hannah, olia á viði, 1966.
Ólafur Kvaran
skrifar um
myndfísi
fulla listsýn Matisse og Vlaminck
sem hann ástundar, fremur en
það þunglyndislega yfirbragð og
sálræna innsæi, sem einkenndi
þýska expressjónismann á öðrum
og þriðja áratugnum. I þessum
verkum má raunar þegar sjá eitt
af megineinkennum hans sem
myndlistarmanns, en það er hinn
sterki dekoratifi þáttur, sem
ávallt einkennir verk hans. Þetta
kemur einnig skýrt i ljós i þeim
verkum sem hann gerir um 1950,
er hann stillir saman svifandi ab-
strakt litaflekkjum á ljósum fleti i
jafnri hrynjandi yfir allan flötinn
og stilfærðum hállffrænum form-
um án formrænnar þungamiðju.
Þessa aðferð til myndbyggingar
notar hann i rikummæli á áratugn-
um 1950-60 og inntakið verður
öðru fremur sterk ljóðræn kennd,
jafnframt þvi sem sjálf pensil-
skriftin verður alltaf meira áber-
andi og dekoratifari, tekur á sig
kalligrafiskt form og- fær sina
sjálfstæðu hrynjandi i sambýli
við heila, stóra litafleti.
Svört form
í byrjun sjöunda áratugarins
verður formgerð verka hans allt
einfaldari i sniðum og hann nær
tökum á þvi myndmáli, sem öðru
fremur er sérkenni hans sem
myndlistarmanns. Hér eru svört
svffandi form á hvitum grunni i
mjúku eða hörðu samspili og oft
má finna i þessum verkum mikið
næmi höfundar fyrir léttleika,
þenslu og hrynjandi. Svartir
formslóðarnir fela ávallt i sér
hvatleika og snerpu handbragðs-
ins og er gjarna teflt á móti heil-
um litaflötum, sem ganga lárétt
yfir myndflötinn. I mörgum þess-
ara verka nýtur sin vel fágað og
fingert handbragð, sem öðru
fremur er styrkleiki listar hans.
Þótt Alcopley hafi tileinkað sér
margt hvað formgerðina áhrærir
frá amerisku abstrakt
expressjónistunum, þá er um
gerólikt inntak að ræða i verkum
hans, þar eð þau búa ekki yfir
þeirri heift eða dramatisku
angist, sem svo oft einkennir verk
þeirra, en jafnframt er list hans
um margt skyld frönsku
expressjónistunum (Hartung,
Sneider o.fl.) að þvi er varðar
fágun handbragðsins og dekora-
tifar áherslur.
Ólafur Kvaran.
Rannsóknir
á neðan-
sjávargígum
Moskva (APN) — Fyrsta sovéska
rannsóknarskipið sem er sérstak-
lega hannað fyrir rannsóknir á
neðansjávareldfjöllum hefur nú
um tveggja mánaða skeið stund-
að rannsóknir á norðvesturhluta
Kyrrahafs. Rannsóknimar bein-
ast að 70 km löngum neðansjáv-
arhrygg og hafa fundist 14 eldgig-
ar á honum. Sovésk rannsóknar-
skip hafa farið I rúmlega hundrað
leiðangraþað semaf er þessu ári.