Þjóðviljinn - 30.04.1978, Side 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 30. april 1978
Málgagn sósialisma,
verkalýðsh reyfingar
og þjóðfrelsis.
Útgefandi: Ctgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson.
Umsjón meö sunnudagsblaöi:
Arni Bergmann.
Auglýsingastj: Gunnar Steinn Pálsson.
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Siöumúla 6, Simi 81333
Prentun: Blaöaprent hf.
Kjósum ekki
kaupráns-
flokkana
í 1. mai ávarpi fulltrúaráðs verkalýðs-
félaganna i Reykjavík og Iðnnemasam-
bands Islands i fyrra var lögð áhersla á að
framundan væru þáttaskil: eftir samfellt
varnarstrið i 2 ár væri timabil sóknarinn-
ar hafið. í ávarpinu var þvi lýst yfir að
reykvisk alþýða væri staðráðin ,,i að berj-
ast til sigurs gegn óbilgjörnu rikisvaldi og
auðstétt landsins, sem á fáeinum misser-
um hafa efnt til hrikalegrar kjaraskerð-
ingar, þannig að ísland er nú orðið lág-
launasvæði”. Þess var krafist i ávarpinu
að rikisstjórnin færi frá, og lögð áhersla á
að afstaða hennar til tillagna verkalýðs-
hreyfingarinnar i efnahagsmálum væri
prófsteinn á viðhorf rikisstjórnarinnar,
skilning hennar eða skilningsleysi. 1 þess-
um tillögum bentu verkalýðssamtökin á
efnahagslegar ráðstafanir sem hefðu
skapað svigrúm til kjarabóta án þess sem
kalla mætti grundvallarbreytingar á gerð
þjóðfélagsins. í lok ávarpsins i fyrra sagði
á þessa leið: ,,1. mai 1977 fylkir reykvísk
alþýða liði til sóknar fyrir bættum lífs-
kjörum gegn fjandsamlegri auðstétt og
rikisvaldi. Hún heitir á hvern einasta einn
að ganga fram og gerast virkur i barátt-
unni.”
Ekki verður annað sagt en launamenn á
íslandi hafi tekið þessum heitu áskor-
unum vel. í sjö vikur i fyrravor stóð yfir-
vinnubann, svæðaverkföll og starfs-
greinaverkföll og þær aðgerðir báru svo
góðan árangur að seint i júni voru undir-
ritaðir samningar sem staðfestu það að
vörn hafði verið snúið i sókn og verkalýðs
hreyfingin sótti fram á kostnað auðstétt-
anna. Nokkrum mánuðum siðan fóru op-
Inberir starfsmenn i sitt fyrsta verkfall og
tryggðu sér allmyndarlegar kjarabætur
eftir eldskirn stéttabaráttunnar.
Þannig var ljóst að verkalýðshreyfingin
hafði faglegt afi til þess að knýja fram
kjarabætur jafnvel þó að i landinu sitji
fjandsamleg rikisstjórn. En varla var
blekið þornað á undirskriftum kjara-
samninga opinberra starfsmanna þegar
öllum samningum var rift með lagaboði,
rikisstjórn landsins braut sjálf gegn þeim
lýðræðislegu og lagalegu grundvallarregl-
um sem samningar verkalýðs og atvinnu-
rekenda hvila á. Verkalýðshreyfingin
lýsti sig þá óbundna af ólögunum, efndi til
allsherjarverkfalls 1. og 2. mars sl., nú
stendur yfir útskipunarbann Verka-
mannasambands íslands og Iðja i Reykja-
vik hefur boðað verkföll eftir mánaðar-
mótin. Verkalýðshreyfingin ætlar að
sækja sinn rétt, én reynslan sýnir hins
vegar að þó henni tækist það skortir hana
pólitiskt afl til þess að verja rétt sinn þeg-
ar á herðir. í þvi ljósi ber að lesa 1. mai á-
varp Fulltrúaráðs verkalýðsfélaganna,
Bandalags starfsmanna rikis og bæja og
Iðnnemasambands íslands sem birt er
landsmönnum i dag. í þvi ávarpi segir
einmitt: „Verkalýðshreyfingin hafði fag-
legt afl til þess að knýja fram kauphækk-
anir 1977, en skorti pólitiskan styrk til þess
að standa vörð um ávinning kjarasamn-
inganna. Eigi að nást varanlegur árangur
verður pólitisk og fagleg barátta verka-
lýðssamtakanna að haldast i hendur. Með
þvi einu móti er unnt að gjörbreyta
islenska þjóðfélaginu, valda straumhvörf-
um. Við þessar aðstæður fylkir islensk
alþýða liði 1. mai 1978.”
Það er augljóst hér hvað átt er við: 1.
maiávarpið er faglegt og pólitiskt ákall til
launafólks um að læra af reynslunni, læra
af þeirri staðreynd að faglegt afl dugir
ekki eitt sér, pólitiskt afl verður að slá
skjaldborg um verkalýðshreyfinguna
árangur hennar og baráttu. 1. mai ávarpið
er ákall til launafólks um að kjósa ekki
kaupránsflokkana, Sjálfstæðisflokkinn og
Framsóknarflokkinn, eins og launafólk
hefur óneitanlega gert þúsundum saman i
kosningum undanfarinna ára. Sú afstaða
mikils fjölda launamanna hefur sprottið
af margvislegum ástæðum sem ekki
verða gerðar að umtalsefni hér að sinni,
en þessi afstaða hefur orðið öllum launa-
mönnum dýr og sársaukafull vegna kaup-
lækkana og kjaraskerðingar sem þessir
flokkar bera ábyrgð á. Krafa dagsins og
ákall er þvi: Kjósið ekki kaupránsflokk-
ana, tryggið pólitiskt afl verkalýðsins, þvi
eftir kosningar tekur annars við kauprán
og réttindaskerðing.
í þessari forystugrein var i upphafi
minnst á sóknarhvatningu verkalýðssam-
takanna 1977. Sú sóknarhvatning hlaut
hljómgrunn i viðtækri faglegri baráttu,
sem bar mikinn árangur með sólstöðu-
samningunum og samningum BSRB sl.
haust. Vorið 1978 þarf einnig að verða
sóknarvor, pólitiskt sóknarvor alþýð-
unnar, sem skynjar þá möguleika sem nú
eru til þess að valda straumhvörfum,
þáttaskilum i sögu islenskrar alþýðu-#
hreyfingar. Látum það tækifæri ekki úr
greipum ganga!
Fram til sigurs i kjarabaráttunni!
Fram til sigurs i stjórnmálabaráttunni!
Til baráttu á baráttudegi verkalýðsins
1. mai 1978!
—s.

1-mal ávarp verkalýðsfélaganna á Akureyri
Launafólk styðji verkalýðshreyfinguna
með atkvæði sínu
og veiti stjórnarflokkunum
ráðningu sem þeir eiga skilið
Siðustu fjögur ár hefur þjóðlifið
einkennst af linnulitlu varnar-
stríði verkalýðshreyfingarinnar
gegn fjandsamlegri rikisstjórn
auðstéttanna. Hvað eftir annað
hefur verkalýðshreyfingin þurft á
öllum styrk sinum að halda til
þess að reyna að endurheimta
þann kaupmátt launa, sem náðist
i samningunum i febrúar 1974.
betta hefur enn ekki tekist þrátt
fyrir að samningarnir i fyrra hafi
verið með þeim bestu, sem gerðir
hafa verið um árabil. Þeim
samningum hefur nú verið rift
með valdboði, samnings- og verk-
fallsréttur launþegasamtakanna
að engu hafður. A sama tima
vinna valdhafarnir að þvi að lög-
festa algert frelsi verslunarauð-
valdsins til verðmyndunar með
afnámi verðlagseftirlits. Þetta á-
samt mörgu öðru ætti að sýna
launafólki svo ekki verður um
villst, hverra erinda núverandi
rikisstjórn gengur.
Sú barátta, sem framundan er,
mun skera úr um hvort styrkur
verkalýðsstéttarinnar reynist
nægur til að koma i veg fyrir frek-
ari mannréttindaskerðingu. 1 þvi
efni dugir ekki einasta faglegur
styrkur verkalýðsfélaganna. Þar
verður einnig að koma til pólitiskt
afl stjórnmálasamtaka verka-
lýðsins. Þetta verður launafólk að
skilja i þeim kosningum, sem i
hönd fara og veita verkalýðs-
hreyfingunni stuðning með at-
kvæði sinu, veita stjórnarflokk-
unum þá ráðningu sem þeir eiga
skilið.
Þessa dagana leiðir Verka-
mannasamband fslands barátt-
una fyrir endurheimt visitöluá-
kvæða samninganna, undir kjör-
örðunum: SAMNINGANA I
GILDI. Enn hafa atvinnurekend-
ur ekki fengist til að ræða efnisat-
riði málsins en halda i staðinn
uppi hefðbundnu málþófi til að
tefja timann. Reynsla siðustu
vikna staðfestir að ekki verður
hjá þvi komist að herða baráttuna
fyrir endurheimt samninganna
og kveðja til fleiri hópa verka-
fólks. Herða þarf róðurinn þar til
fullur sigur er unninn.
Við skulum á þessum degi
minnast þess, að islenskt verka-
fólk er hluti þeirrar miklu heild-
ar, sem verkalýðsstétt heimsins
er, og á samstöðu með stéttar-
systkinum sinum um allan heim.
Grátlega gengur að útrýma ör-
birgð, fáfræði og mannlegri niður
lægingu i heiminum. Stórfellt at-
vinnuleysi er hlutskipti milljóna
manna i iðnrikjum. Hungurdauði
er hlutskipti miljóna manna i þró-
unarlöndum, vannæring landlægt
ástand á stórum svæðum. Yfir
þjóðum heimsins vofir sifellt
hættan sem kjarnorkuvopnin
skapa. Væri öllu þvi óhemju fé,
sem varið er til vigbúnaðar í
heiminum, varið til félagsmála,
menntamála, heilbrigðismála og
atvinnulegrar uppbyggingar
heyrði fátækt miljónanna fortiö-
inni til.
Þvi lýsum við andstöðu okkar
við veru tslands i Atlantshafs-
bandaiagingu og dvöl bandarisks
heriiðs á fslandi. Með þvi að Is-
lendingar stæðu utan hernaðar-
bandalaga teljum við, að þjóðin
leggi lóð á vogarskál friðar og af-
vopnunar i heiminum.
Við verkalýðshreyfingunni
blasir fjöldi óleystra viðfangsefna
i þeirri viðleitni að skapa jafn-
réttisþjóðfélag á fslandi.
Kjör lifeyrisþega eru i algerri
mótsögn viðþá auölegð, s'em til er
i la ndinu.
Launakjör alls þorra verka-
fólks eru enn um það bil helmingi
lægri en sambærilegra starfshópa
i nágrannalöndunum.
Af öllu vinnandi verkafólki eru
konur lakast settar. Þær eru að
jafnaði i lægstu launaflokkunum
og atvinnuöryggi þeirra er minna
en karla.
Enn skortir mikið á, að konur
og karlar geti tekið þátt i atvinnu-
lifinu á jafnréttisgrundvclli. Þvi
valda meðal annars einhliöa hug-
myndir um hlutverkaskiptinu
kynjanna og mikill skortur á dag-
vistunarrými fyrir börn.
Barátta kvenna fyrir jafnrétti á
við karla er ekki einkamál þeirra
einna, heldur hagsmunamál
verkalýðsstéttarinnar allrar.
En hróplegast af öllu er þó það
ranglæti, sem biasir við um ger-
vallt þjóðfélagið og byggir á efna-
hagslegu misrétti. Annarsvegar
eru þeir, sem ekkert hafa til aö
framfleyta sér á annaö en vinnu-
afl sitt og hinsvegar sá hópur,
scm hirðir bróðurpartinn af þeirri
vinnu. Þetta misrétti birtist i
margvislegum myndum, en
hvergi þó eins ljóslega og i hinum
augljósu lifskjaraandstæðum.
Hinu efnahagslega ranglæti verð-
ur ekki útrýmt fyrr en tekist hef-
ur að breyta sjálfum grundvelli
þjóðfélagsins, koma á alþýðu-
völdum og byggja þjóðfélag, sem
hefur félagslegt og efnahagslegt
lýðræði að aðalinntaki.