Þjóðviljinn - 21.10.1978, Síða 12

12 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 21. október 1978
Svavar Gestsson viðskiptaráðherra í útvarpsumræðunum:
Stjórnin verður langlíf ef
hún virðir forsendur sínar
I ræöu sinni i lítvarpsumræöun-
um sl. fimmtudag rakti Svavar
Gestsson viöskiptaráöherra viö-
skilnaö rikisst jórnar Geirs
Hallgrimssonar sem öllu sigldi i
strand og skildi eftir sig 50%
veröbólgu. Jafnframt drap
Svavar á baráttu verkalýössam-
takanna gegn kaupráni fráfar-
andi stjórnar og ólýöræöislegar
hótanir Morgunblaðsins um efna-
hagslegar þvinganir erlendis frá
ef sósialistar tækju aö sér forystu
i landsstjórninni. Hann minnti
einnig á aö þessi hótun færöi þjóö-
inni heim sönnur á þvi hversu
nauösynlegt væri hiín heföi ský-
laust efnahagslcgt forræöi i sfn-
um eigin höndum. Þess vegna
væri baráttan gegn veröbólgunni
liöur í sjálfstæöisviöle i tn i þjóö-
arinnar.
Siöan sagöi Svavar Gestsson:
Núv. rikisstj. sem hefur setiö að
völdum i 7 vikur, hefur ekki gefiö
stór loforö. Loforö hennar eru i
fyrsta lagi aö treysta kaupmátt
launa, I ööru lagi aö tryggja þaö,
aö atvinnuvegirnir gangi þannig
aö viö festum efnahagsiegt sjálf-
stæöi okkar i sessi. t þriöja lagi
hefurþessi rikistj. iagt áherslu á,
aö hornsteinninn aö stjórnarsam-
starfinu eru samráö stjórnar-
fiokkanna viö verkalýöshreyfing-
una.samtök launafóiks. Égvænti
þess fastlega aö sá mikli styrkur,
sem verkalýöshreyfingin sýndi
s.l. vor I glimunni viö fjandsam-
lega rikisstj. sé einnig til marks
um hæfni hreyfingarinnar til þess
aö ráöa fram Ur þeim vandamái-
um, sem nú er viö aö giima.
Verkalýöshreyfingin á tsiandi
hefur öölast mikiö vald. Flokkur
hennar Alþb., er nú stærri en
nokkru sinni fyrr. Spurningin er
sú, hvernig tekst aö beita þessu
afli til þess aö hafa varanleg áhrif
á Islenska þjóöfélagiö I þágu
launafólksins og islensks þjóö-
frelsis. En i þeim efnum er ekki
viö okkur eina aö eiga. Viö þurf-
um dagiega aö gera samkomulag
viö aöra aöila um framkvæmd
þeirrar stefnu, sem fylgt er.
Oft á tíöum kann okkur aö
viröast sem beri af leiö. Meg-
inatriöið er þaö þá, aö
hreyfing okkar, fiokkur og
verkalýöshreyfing, séu virkir aö-
ilar i þeirri stefnumótun, sem
fram fer á hverjum tima. Nú
verðum viö aö takast á viö mikil
og erfiö verkefni og flókin.
Arangur launamanna I kosning-
unum 1978 liggur þegar fyrir meö
brbl. um kjaramál, sem rikisstj.
gaf út snemma i siöasta mánuöi.
En næsta verkefni er aö gera ráö-
stafanir.sem tryggja, aö sá
árangur, sem birtist i brbl. veröi
varanieg eign islenskra launa-
manna. Þaö tekst aöeins meö
sameiginlegu átaki okkar allra.
Ég skora á islenska launamenn
aö veita þessari rfkisstj. sem nú
situr viö völd i landinu, fyllsta
stuöning og aöhald viö fram-
kvæmd þeirrar róttæku efna-
hagsstefnu, sem nú er nauösyn-
legt svar við efnahagslegum
vandamálum islenska þjóöfé-
lagsins.
Skipting verðmæta
tslenska þjóöin vinnur langan
vinnudag og hún skapar mikil
verömæti meö starfi sinu. Spurn-
ingin er um þaö, hvernig verö-
mætunum er skipt. Hlutverk
Alþb. i þessari rikisstj. er aö
tryggja. aö afuröunum sé skipt
launafólki i vil. Viö þaö eitt, aö
Alþb.á aöild aö rikisstj. hver sem
hún er, veröa þó ekki neinar
stökkbreytingar á islensku
þjóöfélagi. Þaö tekur
tima aö breyta þjóöfélagi,
sem hefur staöiö kyrrt
og lftt breytt um áratuga skeiö.
Hagsmunanet auöstéttarinnar er
þéttriöiö um rikiskerfi, stórfyrir-
tæki og hagsmunasamtök. Þaö er
ekkert áhlaupaverk aö rjúfa þetta
hagsmunanet, en þaö mun takast
meö þrotlausu starfi og samtööu
um grundvaliaratriöi og meö þvi
aö gæta þess vandlega aö útiloka
ævinlega áhrifavald flugumanna
stéttarandstæöingsins.
Erlend skuldasöfnun
1 upphafi minnti ég á þaö, aö
verkefni þessarar rikisstj. væru
einkum tviþætt og þau stór og
viöamikil. Þau eru þó aö mati
okkar islensra sósialista aöeins
hluti af stærri heild. A næsta ári
munu rikisstjórnarflokkarnir
halda áfram gerö málefnasamn-
ingsins, sem yröi itarlegri, en um
leið rökrétt framhald þeirrar
samstarfsyfirlýsingar, sem
hæstv. fors.rh. geröi grein fyrir
hér á undan.
Samstarfsyfirlýsing flokkanna
nú byggistá því aö tryggja mann-
sæmandi lifskjör og þar meðfulla
atvinnu. Markmiöið er aö treysta
efnahagslegt sjálfstæöi þjóöar-
innar og leggja grundvöll aö þvl,
aö unnt verði aö draga verulega
úr verðbólgunni og stööva aukn-
ingu erlendra skulda. Erlend
skuldasöfnun er einmitt eitt al-
varlegasta vandamáliö, sem frá-
farandi rikisstj. skildi eftir sig.
Greiðslubyröi af löngum, erlend-
um lánum var 13.8% 1976, 13,7%
1977, tæp 14% I ár og eins og nú
horfir gerir SeNabankinn ráö
fyrir, aö 1979 veröi hlutfalliö
14-15% af öllum Utflutningstekj-
um okkar. Ég tel, aö þarna sé
þjóöin á háskalegri braut og gæta
beri Itrasta aöhalds i þessum efn-
um. Viö bætum ekki stööu okkar
þjóðarbús meöþvl að taka erlend
lán I slitlag undir bilana okkar,
sem eru greiddir meö erlendum
gjaldeyri. Við bætum ekki efna-
hag þjóöarinnar meö þvl aö
flytja inn erlent kjarnfóöur, sem
viö notum til þess aö framleiöa
vöru, sem viö svo gefum meö til
útflutnings. Þaö eru vond hagvis-
indi að mylja þýsk mörk ofan i
vegina og fóöra kýrnar á dollur-
um um hágróandann.
Við þurfum aö taka alla með-
ferö gjaldeyrismála okkar og ut-
anrikisviöskipti til athugunar. Ef
viö ekki athugum okkar gang i
þessum efnum, gætu erlend af-
skipti af stjórnmálum hér fariö
vaxandi og þær hótanir, sem
Morgunblaöið birti s.l. sumar, er
Lúövik Jósepssyni var faliö aö
mynda rikisstj. gætu þá breyst i
veruleika
Ahersluatriði í
efnahagsmálum
I stefnumótun rikisstj. á næst-
unni þarf að leggja megináherslu
á eftirfarandi atriöi I efnahags-
málum:
1. Að tryggja núverandi kaup-
máttarstig.
2. Llfskjör ber að jafna meö
aukinni samneyslu.
3. Leggja ber skatta á þau fyrir-
tæki og á þá hátekjumenn, sem
hafa sloppiö viö skattgreiöslur á
undanförnum árum þrátt fyrir
verulega gróöasöfnun. Efla ber
skattaeftirlit.
4. Taka ber upp stranga fjár-
festingarstjórn, sem nær til fjár-
festingarsjóða og banka, þannig
aö veröbólgufjárfestingin veröi
stöövuö og fjárfesting opinberra
aöila og einkaaðila haldist sem
næst i sama hlutfalli og innlend-
um sparnaöi nemur.
5. Tryggja veröur fullan rekst-
ur atvinnuveganna, en stööva ber
brask og eyöslufjárfestingu og
misnotkun fjármuna i atvinnullf-
inu I skjóli þess skiinings, sem at-
vinnuvegirnir njóta.
6. Draga veröur úr milliliöa-
kostnaöi og yfirbyggingu.
Rannsókn á innflutningsverslun-
inni er þegar hafin.
7. Leggja ber grundvöll aö is-
lenskri iðnþróun og orkustefnu
ber aö fella i meginfarveg eftir
hagsmunum heildarinnar eins og
núv. iðnrh. hefur lagt drög aö.
Herstöðvamálið
verður tekið upp
Viö mótun nýs málefnasamn-
ings stjórnmálaflokkanna mun-
um viö þvi leggja áherslu á efna-
hagslegt öryggi og jöfnun lifs-
kjara innanlands en sjálfstæöi út
á við. Þess vegna munum viö
taka herstöövamáliö ipp og leita
✓
Ræða Olafs Ragnars Grímssonar 1 útvarpsumræðunum 19. október
Alþýðubandalagið og
verkalýðshreyfingin
Þegar ný rikisstjórn flytur
Alþingi boöskap sinn, setja at-
buröir liöandi stundar oftast svo
sterkan svip á sllk þáttaskil, aö
yfirsýn yfir hina sögulegu fram-
vindu vikur fyrir glimunni viö
hinn daglega vanda. Þótt umræö-
urnar hér I kvöld gefi æriö tilefni
til aö rifja upp, hvernig launa-
fólkiö i landinu kallaöi á myndun
núverandi rikisstjórnar tíl aö
spyrna gegn þeirri efnahagslegu
holskeflu, sem Ihaldsöflin höföu
skapaö — holskeflu óöaveröbólgu,
algerrar stöövunar grundvallar-
atvinnuvega, erlendrar skulda-
söfnunar, sem ógnaöi efnahags-
legu sjálfstæöi þjóöarinar og
hatrammra langvarandi átaka
rikisvalds og verkalýöshreyfing-
ar — þótt umfjöllun um þá hol-
skeflu sé freistandi, einkum
vegna kokhreystinnar I strand-
kapteininum Geir Hallgrimssyni
og skipsfélögum hans, þá ætla ég
viö lok þessara umræöna aö
skoöa fyrstu göngu núverandi
rikisstjórnar frá ööru sjónar-
horni.
1 önn dagsins veröa lærdómar
sögunnar oft dauöur bókstafur og
markmiö framtlöarinnar óljósar
hillingar. Viö skuium þvl I kvöld
staldra viö um stund, líta yfir
baráttuferil alþýðunnar og árétta
þau verkefni sem móta skulu
framtiöina. Þótt núverandi rlkis-
stjórn veröi vissulega frá degi til
dags, frá viku til viku miskunnar-
laust dæmd af verkum slnum, þá
veröur Islenskt launafólk, verka-
lýöshreyfingin og forystuflokkur
hennar, Alþýöubandalagiö, ávallt
aötakamiö af hinusögulega hlut-
verki sínu.
I upphafi þessarar aldar var
islensk alþýða án allra lýöræöis-
legra réttinda, án kosningaréttar
og kjörgengis. Fyrstu félög
verkamanna og sjómanna voru
svo veikburöa, aö sum þeirra dóu
innan tiðar. Forréttindastétt em-
bættisaöals og kaupmanna, haföi
stjórn landsins alfariö i sinum
höndum. Hugsjónir um jafnrétti
og afnám kúgunar, draumar al-
þýðunnar um útrýmingu aröráns
og sköpun skilyröa fyrir félags-
legri velferö, almennri menntun
og viötækum lýöréttindum: sllkar
vonir blunduöu aöeins I brjóstum
fáeinna manna. Þær höföu ekki
eignast skipulögö baráttutæki,
fjöldahreyfingu, sem byöi forrétt-
indaöflunum byrginn.
Barátta
Atta áratugir eru skammur
tlmi i sögu þjóöar. Samt geyma
annálar þessarar aldar rismiklar
frásagnir af sókn alþýðunnar til
sigurs.
— Baráttan fyrir almennum
kosningarétti allra, án tillits til
fjárhags eða eigna,
— baráttan fyrir rétti verka-
lýösfélaganna til samninga um
kaup og kjör og aöstööuna til aö
fylgja þeim rétti eftir meö
árangursrikum verkföllum,
— barátta fyrir skólagöngu
barna,
— baráttan fyrir félagsiegri
velferö, tryggingum, heilsugæslu,
öryggi og forsjá barna og aldr-
aöra, sjúkra og öryrkja,
— baráttan fyrir alhliöa
menningarstarfsemi og tækifær-
um allra til listsköpunar og
sjálfstjáningar,
— baráttan fyrir viötæku lýö-
ræöi, ekki aðeins i kosningum,
heldur llka I félagssamtökum, á
vinnustaö og i skólum,
— baráttan fyrir raunverulegu
frelsi allra einstaklinga án fjötra
aröráns og fórna hinar hatrömmu
samkeppni blindrar gróöasöfn-
unar,
— baráttan fyrir efnahagslegu
sjálfstæöi þjóðarinnar gegn er-
lendri hersetu og stóriöjuverum
útlendinga,
— baráttan fyrir verndun
Islpnskrar náttúru og varöveislu
auölinda, útfærslu landhelginnar
og þróunar atvinnulifs á félags-
legum grundvelli, sem ein veitir
Islendingum þá efnahagslegu llf-
tryggingu, sem er bakhjarl raun-
verulegs, stjórnarfarslegs sjálf-
stæðis.
Órofa heild
011 þessi vlötæka barátta hefur
á liönum árum og áratugum þvi
aöeinsreynstsigursæl, aö samtök
launafólksins i landinu, verka-
lýöshreyfingin og forystuflokkur
hennar, hafi hönd i hönd, sem ó-
rofa heild, boöið byrginn Ihalds-
öflum og auðstétt þessa lands.
Skref fýrir skref, spildu fyrir
spildu, hefur alþýöa íslands hasl-
að sér völl, þar sem áöur var
veldi ótal bogesena hins islenska
ihalds.
Á siðustu 4 árum sórust Sjálf-
stfl. og Framsfl. I fóstbræðralag
forréttindaafla og skáru upp her-
ör gegn alþýöu landsins. Sú saga
er enn 1 fersku minni og islenskt
launafólk mun vegna dýrkeyptr-
ar reynslu geyma hana um ó-
komna tiö. 1 kjölfar stórfelldrar
kjaraskeröingar ákváöu ráöherr-
ar Ihalds og Framsóknar I upp-
hafi þessa árs aö brjóta á bak
Svavar Gestsson.
samkomulags um aö ná árangri.
Þaö er þvl of snemmt fyrir hv. 4.
þm Reykjav., Geir Hallgrimsson,
aö fagna stefnu rikisstj. i þessu
máli.
Viö munum einnig leggja á þaö
áherslu að breyta hinni ranglátu
kjördæmaskipan. Verður þessi
rikisstj. langlíf? Þannig spyrja
margir og þaö er ekki laust viö,
aö nokkurra efasemda gæti
stundum I röddinni. Þær efa-
semdir eru eölilegar, þvl aö
flokkarnir eru óllkir um margt.
En spurningunni um langlifi
stjórnarinnar er hægt aö svara
svo frá bæjardyrum Alþb.:
Stjórnin veröur langllf, ef allir
stjórnarflokkarnir gera sér i dag-
legum störfum grein fýrir for-
sendum stjórnarsamstarfeins,
þ.e. tryggingu kaupmáttar og at-
vinnu og mótun nýrrar, róttækrar
efnahagsstefnu T samráöi viö
launafólk. Stjórnin veröur lang-
lif, ef kjaraskeröingaröflunum
veröur Uthýst. Stjórnin veröur
langlff, ef hún markar sannfær-
andi framtlöarstefnu, sem hún
getur leitt þjóöina Ut Ur þeim
ógöngum erlendra skulda og óöa-
veröbólgu, sem fráfarandi rikis-
stj. lét eftír sig. Stjórnin verður
langlif, ef hún þorir að leggja
byröarnar á þá sem hafa rakaö
saman veröbólgugróöa. Stjórnin
verður langlif, ef hún i öllum at-
höfnum sínum veröur trú lífs-
hagsmunum alþýðunnar og þjóö-
frelsi Islendinga. A þetta veröur
látiö reyna.
Ólafur Ragnar Grimsson.
aftur saintakamátt verkalýösins,
beitaeinhliöa lagaboöi gegn helg-
asta rétti launafólksins. Yröi sU
atlaga sigursæl, skyldi áfram
haldiö til aö eyöileggja þann
árangur, sem áratuga barátta
haföi skilaö islenskri alþýöu á
sviöi félagslegrar velferöar og
viötækra lýöréttinda.
Stéttvísi
En stéttvlsi og djúpur söguleg-
ur skilningur geröi verkalýös-
hreyfingunnikleiftaö búast skjótt
til varnar. Meö ötulu liösinni
Alþýöubandalagsins á hinum
pólitiska vettvangi, á Alþingi og
utan þess, sneru ASÍ og BSRB
vörn I sókn. Verkfallið 1. og 2.
mars og útflutingsbann Verka-
mannasambandsins voru ásamt
sigrum Alþýöubandalagsins I
Framhald á 18. síöu