Þjóðviljinn - 03.11.1978, Síða 4

4 SIÐA -A ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 3. nóvember 1978
NOWIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs
hreyfingar og þjóðfrelsis
(Jtgefandi: (Jtgáfufélag Þjóðviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Rekstrarstjóri: (Jlfar ÞormóÖsson
Auglýsingastjóri: Gunnar Steinn Pálsson.
Afgreiöslustjóri: Filip W. Franksson
Blaöamenn: Alfheiöur Ingadóttir, Einar örn Stefánsson, Erla Sig-
uröardóttir, Guöjón Friöriksson, Ingibjörg Haraldsdóttir, Ingólfur
Margeirsson. Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórsson. iþrótta-
fréttamaöur: Asmundur Sverrir Pálsson.
Þingfréttamaöur: Siguröur G. Tómasson
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Leifur Rögnvaldsson.
Útlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson. Sævar Guöbjörnsson.
Handrita- og prófarkalestur, Blaöaprentsvakt: Andrea Jónsdóttir,
Elias Mar, öskar Albertsson.
Safnvöröur: Eyjólfur Arnason.
Auglýsingar: Rúnar Skarphéöinsson, Sigríöur Hanna Sigurbjörnsdóttir
Skrifstofa: GuÖrún Guövaröardóttir, Jón Asgeir Sigurösson.
Afgreiösla: Guömundur Steinsson. Kristin Pétursdóttir.
Sfmavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigrlöur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Húsmóöir: Jóna Siguröardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
(Jtkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Guömundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: Slöumúla 6.
Reykjavlk, slmi 81333
Prentun: Blaöaprent h.f.
Enginn
er
arörændur!
• Ævintýri auðmagnsins kallar ritstjóri Dagblaðsins
leiðara sinn á dögunum. Inntak hans er það, að „auður
nútímans á Vesturlöndum er ekki frá neinum tekinn.
Hann er einfaldlega búinn til með tækniþekkingu og
skipulagsþekkingu". Þá segir að engin þjóð haf i grætt á
nýlendum nema ef til vill Bretar um skamma stund.
,,Þriðji heimurinn/'segir ritstjórinn, ,,hefur grætt á riku
þjóðunum en ekki öfugt. Ríku þjóðunum hefur ekki
aðeins tekist að dreifa auði sínum milli eigin íbúa. Þeim
hef ur líka tekist að láta brot, að vísu of lítið brot, af hon-
um renna til þriðja heimsins einkum til fyrrverandi
nýlendna sinna. Og enginn maður hefur verið arðrændur
í þessu mikla ævintýri".
• Það er sjaldgæft og því allt að því skemmtilegt að fá
framan í sig jafnhreinræktuð íhaldsviðhorf. En
boðskapurinn er ekki nýr. Hann er sá, að kapítalisminn
gjörir öllum gott þegar öllu er á botninn hvolft. Auður
verður til ,,tækniþekkingu og skipulagsþekkingu" og
fátækt og örbirgð eru ekki afleiðing af arðráni heldur
vanþekkingu.
«
• Hitt er svo Ijóst, að lofgjörð ritstjórans um '
kapítalismann má skáka með fleiri staðreyndum en
sandkorn eru á sjávarströnd. Það er ekki nema öld síðan
að Bandaríkjamenn lögðu grundvöll að auði sínum með
því að nota vinnuaf I miljóna þræla og með því að f læma •
Indjána af landi þeirra og útrýma þeim að mestu.
Þessari sögu er ekki lokið; hún er að gerast í Brasilíu og
víðar enn í dag, leiguliðar stórjarðanna eru engu betur
settir en svartir þrælar Suðurríkjanna og Indjánar
hrynja niður eins og f lugur f yrir sókn auðmagnsins inn á
Amazonsvæðið. Það er alls óþarft að láta sem það skipti
úrslitum um arðrán eða ekki arðrán á þjóðum þriðja
heimsins, hvort þær búi við nýlendufyrirkomulag eða
ekki. Það eru viðskipta- og f járfestingarkjör sem ríku
þjóðirnar njóta í þriðja heiminum sem skipta máli. Og
þau haf a svo sannarlega skipt sköpum. Það var ódýr olía
úr þriðja heiminum sem skapaði forsendur fyrir þeim
bílaiðnaði og sem breytti yfirbragði Vesturlanda.
Einmitt um þessar mundir hefur f jölgað stórlega þeim
einföldu og skýru arðránsdæmum, að vinnuafIsfrek
framleiðsla (skipasmíðar,saumaskapur ofl.Jer flutt frá
ef nuðum Vesturlöndum til Singapúr, Brasiliu og annarra
landa þar sem verklýðshreyf ingu er haldið niðri og hægt
að kaupa vinnuafl fyrir einn tíunda hluta af því verði
sem þarf að greiða á Vesturlöndum. Af þeirri útgerð
verður til svo mikill gróði, að af honum má vel klípa
meðal annars til þess að stinga upp í þá,með drjúgum at-
vinnuleysisbótum, sem missa atvinnuna vegna þessa
framleiðsluf lótta til láglaunasvæða.
• Það er rétt, að það er mjög litið brot af „tekjum" ríka
heimsins sem rennur til þriðja heimsins. Þar við bætist
að sú aðstoð sem hér er um að ræða er í f yrsta lagi tengd
pólitísku vopnabraski, í öðru lagi er hún notuðtil að ryðja
brautá nýja markaði iðnvarningi þess ríkis sem aðstoð
veitir, og í þriðja lagi er aðstoðin óralangt fyrir neðan
þann arð sem f luttur er á ári hverju til ríku landanna af
hráefnavinnslu og láglaunaframleiðslu hinna snauðu.
Og það er ekki rétt, að ríku þjóðunum hafi tekist að
dreifa auði sinum milli eigin íbúa. Að vísu hefur tækni-
byltingin að viðbættum ótta við þjóðfélagsbyltingu
tryggt að allir hópar hafa þar fengið einhvern skerf af
velmegun. En skiptingin hef ur ekki tekist betur en svo að
nú er tekjuskipting meiri og krappari í öllum Vesturlönd-
um — nema tveim — en hún var f yrir 25 árum.
• Ævintýri auðmagnsins eru ekkert fagnaðaref ni öðrum
en þeim sem kunna að hagræða heimsmyndinni eftir því
sem kröfur um andleg hámarksþægindi vilja.
Óttar í lofti,
láöi og legi
Eitt meöal-
fargjald, takk!
Mikiö hefur veriö hringt á
skrifstofur Flugleiöa i
Reykjavik þessa vikuna og
spurt eftir flugförum til
Kaupmannahafnar á hagstæöu
veröi. Fátt er um svör hjá
starfsfólkinu og veröur þaö aö
svara sem er aö flugfariö fyrir
manninn kosti án afsláttar um
140 þiisund krónur. Er þá
gjarnan beöiö um Sigurö Helga-
son forstjóra og hermt uppá
hann aö hann hafi i sjónvarpi
sannaö fyrir alþjóö aö meöal-
fargjaldiö til Kaupmanna-
hafnar væri 27 þúsund krónur.
Aö sjálfsögöu vill fólk fá aö
komast á þessu meöalfargjaldi
til Hafnar, en Siguröur er þvi
miöur ekki sagöur viö.
Margur heldur
mig sig
Visir hefur taliö sig hafa
góöar heimildir fyrir þvi aö
helsta söluvara Frihafnarinnar
,oftur Jónsson:
r
Oskabarn -
Eiga stórfyrirtæki rétt á þvi
aö vera yfir gagnrýni hafin
vegna þess aö þau eru stór,
veita fjölda manns atvinnu og
þýöing þeirra er mikil fyrir
þjóöarbúiö? A þessari skoöun
viröast forráöamenn Flugleiöa
og Eimskips h.f. vera. Ýmsir
eru á annari skoöun eins og t.d.
Loftur Jónsson sem rifjar upp
viöskipti sin viö Eimskip og
lýkur grein sinni á Iróniskri
heillakveöju til óttars Möllers:
— ,,Óska þér svo aUs hins
besta I lofti, á láöi sem legi.”
Rekur Loftur Jónsson i grein
sinni hvernig Eimskip hafi sett
fótinn fyrir bilainnflutning Jóns
Loftssonar h.f. veturinn 1%7
meö fulltingi fjármálaráöu-
neytisins. Siöan segir hann:
Dekurbarniö
standi sig án
dásu
,,— Mér hefur sýnst þetta
„óskabarn”, sem þú tókst viö
uppeldinu á, veröa aö hálfgeröu
dekurbarni á þroskagöngu
sinni. En nú, er þaö er aö
komast f buröarliöinn, óska ég
þér alls góös viö aö koma þvi I
þá höfn sem framundan er:
Frjálst, sjálfstætt og sterkt
félag án forréttindaaöstööu
dekurbarns. Þá verður ekki
lengur nauösyn á reglu-
bundnum fjölmiölarullum um
eigin ágæti, einokunarleysi og
lóöaleysi.
— Þar sem samkeppni er nú
loks komin i Amerikusigling-
arnar, vænti ég þess fastlega, aö
þú sjáir félagi þfnu fært aö
greiða 5% ársafslátt af
flutningsgjöldunum tilsvarandi
og gert hefur veriö af flutnings-
gjöldunum frá Evrópu um ára-
raðir.
— Aö lokum vænti ég þess
fastlega, aöloks komi viöunandi
stór skip i Amerfkusigling-
dekurbarn
I uAialsgn-in viö Ollarr
M..II. I i hljölitii -.'7 |uii. segir
fi.rsijnri Kimski|.alVlagsins
.FuÍlyri lu'Tur v.-ri.V aö Kim-
ski|.afflagift sé .•im.kunarfyrir-
la-ki Aftur fii gffin i>ru svur vift
fyrri lift fuliy rftingarinnar.
v.rftur aft minnasi |m-ss, aft
fim.kún vr ..skorftaftur r.’ltur til
aft fy rirmuna oftruiu aft k.nua lil
samkf|.|.ni i jifirri atvinnugrcin.
sciii uiii cr ra ll hvcrju sinm hvi
>|.yr cg. hvfiufr hcfur Kim-
skipafflagi Islamls vcri.ft vcillur
sa rcllur? — Alilrci.”
—\l'ar scin licr cr ákvcftift
s|.uri. Ottarr. <>g jafnframi
ak.cftift svaraft. lily I fg aft ininna
|.ig á vi’turinn liH'.T, þcgar þú
sási i.fsjónum yfir hilainn-
flulningi fyrirla-kis niins. Jón
la.flssnn hf.. o.fl. mcft l.ila-
inu, cmla þi.ll l.ifrciftar scu
scllar um In.rft í skip ú fram-
lciftslustaft ug flullar farni-
flulningi til Islamls. Kr hcr nicft
lagi fyrir yftur. hcrra tullsljóri.
aft innhfimla l.ifrciftagjalil á
framangrcinilan háll“. Lcggi
svi. hvcr út af þcssu fyrir sig
har titfft féllu þcsssrr .sam-
kfppnisflutuingar' niftur.
- Kg minni þig finnig á.
Ottarr. aft cg skrifafti |ht a
sínum líma ílarlcga grcinargcrft
vcgna þcssa máls og skorafti á
þig aft láta afturkalla (H'ssa. aft
tttf r fannst. órfttliftanlfgu
„rcglugerft". cn án árangurs cfta
svars Kkki hcfi ég Uirift ncinn
kala til þín. né geri nú. vegna
þcssa máls. né annarra. enda
hefi cg sjálfur l.arist vift þau
skuggaufl. scin cru aft vcrki i
hiniim rangláia mahinion og
kcyra okkur áfrani nauftuga
viljuga i þeim l.linilingslcik, scm
vift friim þátttakcnilur i. Sá.
scm sáir þviflu, uppskcr þvívltt.
— Mér heftir sýn/.t |H*tta
„óskaharn". sem þú lókst vift
upiH'ldinti á, verfta aft hálfgcrftu
tlektirharni á þroskugongu sinni.
Kn nú, er þaft er aft komast i
hurftarliftinn. óska ég W'r alls
gófts vift aft koma því í þa hofn
sem framundan er: Frjálsl.
sjálfstu'tl og sterkl félag án
forréltindaaöslóftu tlekurharns.
þá verftur ekki lengur nauftsyn á
reglubumlnum fjolntiAlarullum
tim eigin ága'ti. einoktinarleysi
og lóðaleysi
— har sem sainkeppni er nú
loks komin i Ameriku-
siglingarnar. vænti cg þess
fastlcga. uft |.ú sjáir fclagi þint.
ficrt aft grcifta ársafsláll af
flui ningsgjol.lunum I ils< aramli
og gerl hcfur verift af flutnings-
gjoltltinum frá Kvrópu tim ara-
raftir.
- Aft loktim va nti ég |h-ss
fasllcga. aft It.ks komi viftunamli
stórskip i Amfrikiisiglingarnar.
cmla nti m.rsku firftírnir r.illi.
af logftum skipum. cins og ég
hcfi séftcftir þér haft log heyrl I
og vrt'ri ráft aft saga af Klug-
lciftagreinina til aft fjármagna
nuvtti selja rikisskip nokkur af
þfssum litln.
- Oska þér svo alls hins In /.ta
i lofti, á láfti scm lcgi.
Jl.oklóhcr. 1!)7S.
laiítur Jnnsson.
skiptim U'int frá fnjmlciftslu-
stoftvum vift valnaleiftina i
Itiimlarikjiinum. A |h'íiii lima
var flulningskoslnaftur jht híl
til Ncvv York $Kr> IK) og greiddum
vift sama flutningsgjald frá
volntinum og frá New York.
Sj.arnaftur hvers hilkaupanila á
iipph.i'ft á þeim tima. I'essu
vildir þú ekki una og í skjóli
forrcttindaaftstoðu „óskalmrns-
ins* varft fjárntálaráðuney tiö
vift U-iftni þinni og lagfti fyrir
tollsljóra. meö hréfi sinu frá 20.
fehrúar 1007. aft . . . „skuli allt aft
einu reikna nteft í fob-verftinu
venjulegan flutningskostnað
innanlands í framlpiftsl.iUnd-
á Keflavikurflugvelli, vodka, sé
höfö ómerkt og seld 25 cent yfir
skráöu veröi til þess aö fela
stórfellda rýrnun vörubirgöa.
Þetta mál hefur nú veriö sett i
lögreglurannsókn. Starfs-
mannafélag Frihafnarinnar
svararfyrir sig og minnir á brot
■ siödegisblaöanna sjálfra á
Iverölagsákvæöum:
„Þaö sat helst á ykkur á VIsi
aö fara aö ásaka aöra um þaö
* sem þiö eruö sjálfir sekir um.
I Eöa hvaö kostar Visir?” —
I spyrja Fríhafnarmenn.
arnar, enda nú norsku firöirnir
fullir af lögöum skipum, eins og
ég hefi séö eftir þér haft (og
heyrt) og væri ráö aö saga af
Fiugleiöagreinina til aö fjár-
magna þau kaup, enda verö lág
nú. Svo mætti selja rikisskip
nokkur af þessum litlu”.
Veröur stjórnin
púkó?
Árni Björnsson ritar grein i
Timann i gær þar sem hann
--------------------------------1
ræöir ýmsar ranghugmyndir i
kjara- og efnahagsmálum.
Hann minnir einnig á aö menn-
ing kostar peninga og fánýti
þess aö hefja allar sparnaöar-
aögeröir á útgjöldum tillista- og
menningarmála vegna þess aö
þau eru svo undur léttvæg I
heildarútgjöldum rikisins.
,,Nú er útaf fyrir sig ekkert á
móti þvi aö borga skatta og
mættu þeir vera bæöi miklir og
háir, svo framarlega sem þeir
erunýttir til samneyslu, en ekki
til aö styrkja og koma á fót
áhættusömum einkarekstri eöa
grafnir f jörö af fyrirhyggju-
leysi. Maöur skyldi greiöa alla
skattviöauka meö glööu geöi, ef
unnt væri aö treysta þvi, aö þeir
yröu notaöir til einhvers, sem
hægt væri aö vera stoltur af
siöarmeir, en ekki einungis til
svo óljósra og eilifra markmiöa
sem aö „stööva verðbólguna”
eöa „auka hagvöxtínn”.
Bundiö slitlag á þjóövegum er
t.d. lofsvert verkefni. En þaö
mætti lika, svo eitthvaö sé
nefnt, ávinna sér hrós
framtiðarinnar meö þvi aö
koma málefnum sinfóniuhljóm-
sveitar og tónlistarflutnings I
viöunandi horf, efla hið gróandi
leiklistarlif rausnarlega eöa
taka til hendinniviö björgun og
varöveisiu menningarverö-
mæta, þar sem fjölmargt er i
skötuliki sakir skorts á húsrými
og starfsliöi.
Viö sem erum tiltölulega
jákvæöir gagnvart þessari
rikisstjórn þrátt fyrir dauöyflis-
hátt i herstöövarmálinu, viö
óttumst þaö einna mest, aö
þetta veröi samansaumuö púkó
sparnaöarstjórn, þar sem eins
og fyrri daginn veröi til mála-
mynda byrjaö á aö spara á
menningargeiranum (utan
skólakerfisms), sem þó er ekki
annaö en krækiber I ámu miöaö
viö heildarútgjöld rikissjóös.”
r
Atök innan
Flugleiöa?
Orðspor Frjálsrar verslunar
heldur þvi fram aö litill áhugi sé
iá þvi aö fjárfesta i Flugleiöum
og aö óánægja sé meö stjórn
félagsins:
, .Fullyrt er aö sala hlutabréfa
I Flugleiöum til alm ennings hafi
enn ekki numiö þeim upp-
hæöum, sem runniö hafa I
augiýsingar vegna þessarar
hlutabréfasölu. Hins vegar hafa
starfsmenn félagsins sýnt
mikinn áhuga og þó sérstaklega
flugmennirnir. Þeir hafa
margir tekiö lán I lifeyrissjóði
sinum vegna hlutabréfakaupa
og ætla aö hafa ákveöin áhrif á
stjórnarkjör I félaginu á næsta
aðalfundi.”
—ekh
■
— áb