Þjóðviljinn - 14.12.1978, Page 7

Fimmtudagur 14. desember 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Misrétti þetta ber vott um djúpstætt vanmat á
þjóðfélagslegu gildi hjúkrunar og þekkingarskort
um þróun sem átt hefur
sér stað á sviði hjúkrunarfræða undanfarna áratugi
Elin
Eggerz
Stefánsson
Nám ad loknum grunn-
skóla,— lög um fram-
haldsskóla
Athyglisverö grein um nám
aö loknum grunnskóla, eftir
Bessi Jóhannsdóttur, birtist i
Morgunblaöinu 25. nóvember
s.l. Þar segir aö Sjálfstæöis-
flokkurinn hafi sýnt mjðg litinn
áhuga á menntamálum. Ef satt
reynist er þaö slæmt, þvi vissu-
lega er mikilvægt aö stjórn-
málamenn almennt láti sér annt
um menntamál, tengsl þeirra
viö mannlifiö i heild og marg-
vlsleg áhrif menntunar á fram-
tiö hverrar þjóöar. Aö horfa
skammt á veg fram sæmir ekki
ábyrgum leiötogum, hvort held-
ur þeir tilheyra fjölmennasta
stjórnmálaflokki landsins eöa
öörum hópum og hugsjónastefn-
um.
1 framannefndri blaöagrein
stendur: ,,I landinu starfa nú
allmargir skólar kostaöir af al-
mannafé, án þess aö um þá finn-
ist stafkrókur I lögum.” Til viö-
bótar þessu má einnig benda á,
að til eru skólar, er starfa eftir
löngu úreltum lögum til óneit-
anlegs skaöa. Þannig er t.d.
háttaö um Hjúkrunarskóla Is-
lands, hvers rekstur miðast viö
lög nr. 35/1962 og reglugerð
skólans er frá árinu 1966. í
frumvarpi til laga um fram-
haldsskóla er, i 31. grein, gert
ráö fyrir, aö viö gildistöku lag-
anna falli úr gildi m.a. lög um
Hjúkrunarskóla lslands nr.
35/1962. Astæöa þessa er sú, að
innan hins væntanlega sam-
ræmda framhaldsskóla er
áætlaö aö hjúkrunarfræöi-
menntun veröi skipulögö
innan svo nefnds heilbrigöis-
sviös. Áætlun þessa hafa
samningsmenn frumvarps-
ins gert I algjöru trássi og
andstööu viö stéttarsamtök
hjúkrunarfræöinga, en m.a. var
á fulltrúafundi Hjúkrunarfélags
tslands þann 7. september 1977
samþykkt aö samræma beri
alla hjúkrunarfræöimenntun
hérlendis og aö slikt nám skuli
veitt innan háskóla meö stúd-
entspróf sem undanfara.
Starfsmenn menntamálaráöu-
neytisins viröast til þessa ekki
hafa ljáö slikri hugmynd eyra,
þvl þeir visa óspart til þeirra úr-
eltu og óviðunandi inntökuskil-
yröa i Hjúkrunarskóla Islands,
aö umsækjandi skuli hafa lokiö
landsprófi miöskóla, gagn-
fræöaprófi eöa hlotiö hliöstæöa
menntun. Þótt að visu gildi
einnig aö umsækjendur, sem
hlotiö hafa frekari menntun,
skulu ganga fyrir aö öðru jöfnu,
þá er áherslan lögö á lágmarks-
kröfurnar án nokkurs vafa. í
bæklingi menntamálaráöuneyt-
isins „Nám aö loknum grunn-
skóla”, útg. i april 1978, segir
m.a.: „Nám á heilsugæslubraut
er skipulagt sem þriggja ára
nám til undirbúnings hjúkrun-
arfræöinámi og er þaö jafn-
framt hluti af námi sjúkraliöa.
Aö loknu tveggja ára námi eiga
nemendur tveggja kostá völ. 1)
aö hefja nám I hjúkrunarskóla
og ljúka þar hjúkrunarfræði-
námi eöa 2) aö hefja verklegt
nám I heilbrigöisstofnun sem
tekur átta mánuöi, en þar af
fara 18-20 dagar i bóklegt nám.
Aö loknu þessu námi getur nem-
andi sótt um leyfi, til heilbrigö-
is- og tryggingamálaráðherra,
til aö mega starfa sem sjúkra-
liöi.” I áframhaldi af þessu er
sérstök áhersla slðan lögö á, aö
sem fæstirafli sér aukinnar aö-
faramenntunar og er þaö gert
meö eftirfarandi oröum: „Veröi
breytingar gerðar á námi
hjúkrunarfræöinga eöa inntöku-
kröfur auknar, mun mennta-
málaráöuneytiö hlutast til um
að af námsbraut þessari veröi
áfram inngönguleiö i hjúkrun-
arfræðinám og veröur þá náms-
brautin lengd ef þörf krefur. At-
hugli er vakin á þessu 11 þess
aö nemendur sem stefna aö
þessu hjúkrunarfræöinámi fari
ekki aö lengja leiö sina aö
óþörfu.
„Svo viröist þvi aö útgef-
endur bæklingsins „Nám aö
loknum grunnskóla” trúi þvi aö
gamla viömiöunin, gagnfræöa-
próf eöa landspróf, dugi enn til
grundvallar þeim ákvæöum, er
um getur I 2. grein reglugeröar
fyrir Hjúkrunarskóla tslands,
þ.e. aö veita skuli nemendum
skólans hjúkrunarfræöslu sam-
kvæmt kröfum hvers tlma.
Undarlegt er ef þarflaust
reynist aö taka hiö minnsta
mark á skoöunum starfandi
hjúkrunarfræöikennara, þegar
meta skal hverjar eru kröfur
yfirstandandi tlma varöandi
hjúkrunarfræöslu og aöfaranám
hennar. Er liklegt aö aörir viti
þetta miklu betur?
Hjúkrunarfræöingar, er hlotiö
hafa sérmenntun I hjúkrunar-
kennslu, telja aðkallandi nauö-
syn, aö auknar veröi inntöku-
kröfur menntunar I Hjúkrunar-
skóla ísiands. Nýveriö hefur
fariö fram könnun á, hvert
námsmagn sé nauösynlegt til
viömiöunar I slikri kröfugerö.
Viöriönir hjúkrunarfræöingar
komust aö þeirri niöurstööu, aö
lágmarksþörfin jafngildi um
þaö bil 96 námseiningum, auk
likamsræktar, þegar valfög eru
undanskilin. Varla er gerlegt aö
ljúka sllku námsmagni á aöeins
tveimur námsvetrum, ekki einu
sinni fyrir haröduglegustu nem-
endur framhaldsskólastigsins. x

Til stúdentsprófs er krafist
samtals 132 námseininga (auk
Ukamsræktar) og I Menntaskól-
anum viö Hamrahllö eru t.d.
innifaldar þar I frá 22 til 27 ein-
ingar I valfögum. Tæpast er þvl
hægt aö segja aö nemendur
lengi menntunarleiö sina mjög
aö óþörfu, þótt þeir kjósi aö
ljúka stúdentsprófi undanfari
hjúkrunarfræöinámi.
Til viöbótar framannetnaum
vandræöum á sviöi hjúkrunar-
fræöimenntunar af völdum
skilningsleysis og úreltrar lög-
gjafar hefur nú nýveriö falliö
enn eitt bjarg á götuna, sem
berjast þarf viö, þ.e. hiö al-
kunna herfilega misrétti i
launamálum einstaklinga meö
B.S. gráöu I hjúkrunarfræði
miöaö viö laun annarra há-
skólamenntabra borgara hér-
lendis. Misrétti þetta ber annars
vegar vott um djúpstætt vanmat
áþjóðfélagslegu gildi hjúkrunar
innan heilbrigöisþjónustunnar
og um þekkingarskort varöandi
þá þróun, sem átt hefur sér staö
á sviöi hjúkrunarfræöi undan-
farna áratugi. A hinn bóginn er
svo llka um töluverða tilætlun-
arsemi aö ræöa gagnvart
starfsframlagi hjúkrunarfræð-
inga og kvenna almennt. Svo
viröist sem ráöamenn telji sér
jafnvel trú um, aö fjárhag rikis-
ins kunni að verða stefnt I voöa
ef jafnrétti nær fram aö ganga á
sviöi launamála sem þessara.
Ef sú er raunin, þá er slíkt litill
sómi fyrir karlþjóðina.
Háskóíamenntun — þ.e. góð
háskólamenntun — er óhjá-
kvæmileg og brýn nauðsyn fyrir
leiötoga innan hjúkrunarþjón-
ustu, hvort heldur er á sviöi
uppfræöslu, stjórnunar eöa
rannsókna. Satt best aö segja
eru störf hvers einasta hjúkrun-
arfræöings leiötogastörf, þar
sem honum er iögum sam-
kvæmt skylt aö vaka yfir hjúkr-
unarþjónustunni sem sjálf-
stæöur, ábyrgur aöili. Hjúkrun-
arfræðingurinn á aö þekkja og
aögreina hjúkrunarþarfir
manna, kenna fjölda viöriðinna
aðila um hjúkrun og samtlmis
aö rannsaka hvaö og hvernig
þessi þjónusta má best fram
fara. Af þessum sökum veröa
menn aö gjöra sér ljóst, aö þaö
er bæöi óraunsæ og fávislega
grundvölluö trú, aö boölegt
veröi aö búa viö hjúkrunar-
fræðimenntun, sem byggist á
aöeins tveggja ára aöfaranámi
aö grunnskóla loknum og síðan
þriggja ára fagnámi til öflunar
hjúkrunarleyfis, þ.e. starfsrétt-
inda hjúkrunarfræðinga. Meö
sllkan menntunarlegan bak-
grunn getur oröiö hægar sagt en
gert aö fá inngöngu I vel metna
háskóla og þótt aögangur fáist
með einhverju móti, þá veröur
viökomandi hjúkrunarfræöingi
vissulega erfitt um vik aö takast
á viö kröfur háskólamenntunar
sem nokkurs er viröi.
Aö llkindum veröur frumvarp
til laga um framhaldsskóla lagt
fram á þingi á nýjan leik alveg á
næstunni og eru allir núverandi
alþingismenn hér meö hvattir
til aö huga vandlega aö þeim
málum, sem þar skal um
fjallaö. Þarft væri aö öll um-
mæli um lög nr. 35/1962 yröu þá
fjarlægð úr 31. grein frum-
varpsins, svo og hliðstæö um-
mæli um lög nr. 81/1972, sem
snerta Nýja hjúkrunarskólann,
þvi eins og aö framan hefur ver-
iö á bent, á endurskoöun þess-
ara laga enga samleiö meö
fra mhaldsskólalögg jöfinni.
Undirrituö óskar þess af ein-
lægni aö yfirstandandi löggjaf-
arþingi auönist aö afgreiöa far-
sæla rammalöggjöf fyrir fram-
haldsskólastigiö alþjóö til heilla
og þótt hér aö framan hafi aö
ýmsu veriö fundiö varöandi
meöferö hjúkrunarmenntunar
og aöfaranáms hennar, þá skal
einnig þakka hiö góöa i starfi
þeirra manna, er önnuöust öör-
um fremur samningsgerö fram-
haldsskólafrumvarpsins, þvl I
megin dráttum er þar vel aö
staöiö.
Hafnarfiröi, 5. desember 1978.
Elln Eggerz-Stefánsson
Bjarní Sveinsson
frá Viðfirði 1894-1978
Fósturfaöir minn og afi, Bjarni
Sveinsson frá Viöfiröi viö Norö-
fjörö, lést á sjúkrahúsinu I Nes-
kaupstað þann 24. febrúar s .1. Þar
hafði hann dvaliö I tvö ár, farinn
aö heilsu.
Bjarni var fæddur I Viðfirði 5.
ágúst 1894, sonur hjónanna Sveins
Bjarnasonar, bónda og smiös þar,
og Guðrúnar Ivarsdóttur frá Vaöi
ISkriödal. Alsystkini Bjarna voru
8 en 5 þeirra dóu á unga aldri úr
barnaveiki eöa lungnabólgu en
þrjú þeirra komust upp.
Þegar Bjarni var aðeins
þriggja ára missti hann móö-
ur slna en þaö sama ár fór hann i
fóstur til fööursystur sinnar, Guö-
laugar Bjarnadóttur, og manns
hennar, Guömundar Sighvatsson-
ar, er bjuggu I Tunghaga á Völl-
um. Þegar Bjarni er 8 ára flyst
hann meö fósturforeldrum si'num
aö Efri-Miöbæ I Noröfiröi. Næstu
6 árin dvelur Bjarni hjá þeim i
Efri-Miöbæ en flyst þá til fööur
slns i Viöfjörö. I Viöfiröi vann
Bjami alla algenga vinnu til
landsogsjávar oglæröi siðan tré-
smlöi af fööur sinum.
Ariö 1916 kvæntist Bjarni eftir-
lifandi konu sinni, Guörúnu Friö-
björnsdóttur frá Þingmúla I
Skriödal. I Viöfiröi byggöu þau
Bjarni og Guörún sér hús og
stofnuöu sitt heimili og þar
eignuöust þau þrjár dætur en þær
eru: Guölaug Ólöf, ekkja Jóns Is-
fjörö, búsett i Neskaupstað, Guö-
rún Aðalbjörg, ekkja Sigurðar
Guömundssonar, búsett i Reykja-
vik, og Jónina Stefanla, ekkja
Gunnars Sigurössonar, búsett I
Reykjavlk.
Arið 1920 flytja þau Bjarni og
Guörún til Noröfjarðar meö
dæturnar þrjár. Meö sér fluttu
þau einnig hús þaö er þau áöur
höfðu byggt I Viöfiröi og reistu á
Noröfiröiogkölluöu Tungu og þar
hafa þau búiö síðan. A Noröfiröi
eignuöust þau Bjarni og Guörún 5
börn:
Anna Sigrlður, gift Sigtryggi
Albertssyni og eru þau búsett i
Mývatnssveit. Ingibjörg, gift
Þóröi Gislasyni, eru þau búsett 1
Hafnarfiröi, Friðbjög Bergþóra,
gift Aöalgeir Sigurgeirssyni, eru
þau búsett á Húsavik.
Áriö 1962 uröu þau Bjarni og
Guörún fyrir þvi mikla áfalli aö
missa einkason sinm, Svein, frá
eiginkonu, Mariu Hjálmarsdóttur
og 4 ungum börnum. Yngst barn-
anna var Unnur ólafia, gift As-
geir Lámssyni, búsett i Neskaup-
staö. Auk barnanna 8, ólu þau upp
dóttursoninn Sigurö.
Sambúö þeirra Bjarna og Guö-
rúnar var eins og best veröur á
kosiö þó þau væru all-óllk aö
skapgerö og eölisfari, þar sem
Bjami var mjög hæglátur og
fámáll, og voru þau mjög sam-
hent viö aö ala upp sinn stóra
barnahóp og búa hann sem best
undir lifiö.
A fystu árum sinum á Norðfirði
réri Bjarni á trillubátum og vann
slöan viö bátasmiöi og vár eftir-
sóttur smiöur vegna dugnaðar og
leikni. Ariö 1945 var sett á stofn
Dráttarbraut I Neskaupstað og
vann Bjarni viö byggingu hennar
og starfaöiþar mæstu 11 árin eöa
þar tilhann missti heilsuna. Jafn-
framt þvl sem Bjarni vann i
Dráttarbrautinni vann hann
nokkuö viö húsasmlöi og minnist
ég þess m.a. aö hann vann viö
smíöar viö Húsmæöraskólann á
Haliormsstaö. A bak viö húsiö i
Tungubyggöi Bjarni smiðahús en
þar vann hann marga stundina
eftir aö hann haföi lokiö vinnu
sinni I Dráttarbrautinni, m.a.
smlöaöi hann þar trillur fyrir
menn í Neskaupstað, auk þess
sem hann vann þar viö ýmsar
viögerðir. Eftir aö Bjarni missti
heilsuna og hætti vinnu var hann
marga stundina Ismlðahúsinu viö
smlöará ýmsum smáhlutum, má
þar nefna litlar skútur eöa segl-
báta og ýmis önnur leikföng
handa barnabörnum sinum.
Ariö 1952 byggöu Unnur og As-
geir viö húsiö í Tungu og var þaö
mikill styrkur fyrir gömlu hjónin
aö hafa þau svo nálægt sér,
einnig var þab hagkvæmt fyrir
ungu hjónin þegar synir þeirra
þrlr fóru ab hiaupa um og gátu þá
farið til ömmu eöa dvalið i smiöa-
húsinuhjá afa. Eftir aö Unnur og
Asgeir höföu búiö nokkurn tlma
viö hliöina á gömlu hjónunum
tóku þau sig til og geröu veruleg-
ar breytingar á ibúö þeirra og
bjuggu þeim litla en hlýlega Ibúö
sem þau voru ánægö meö, jafn-
framt þvi sem synir þeirra, tveir
þeir yngr i, höföu herberjji viö hliö
þeirra sem tengdi þau ennþá
sterkari böndum.
Rétt rúmum mánuöi eftir lát
Bjama geröust þau hörmulegu
tiöindi I Neskaupstaö aö Sævar
Lárus, næstelsti sonur Unnar og
Asgeirs, fórst I snjóflóöi I fjallinu
fyrir ofan Þrastalund I Norö-
fjaröarsveit ásamt Hólmsteini
Þórarinssyni, félaga sinum. Þaö
er trú okkar sem eftir stöndum aö
þeir félagar hafi veriö kallaöir
burt svo fljótt vegna þess aö
handan við móöuna miklu biöi
þeirra ennþá háleitari markmiö
en þeir unnu aö hér.
1 dagsins önn stóð Guörún
ávallt viö hliö Bjarna og eftir aö
starfsdegi hans lauk heldur hún
ótrauð áfram. En oft hljóta sporin
hennar aö hafa verib þung i
veikindum hans.
En él birtir uppum siöir. Ljúfar
minningar munu lifa og ylja um
ókomin ár.
Meö þessum örfáu minningar-
orðum vil ég þakka ykkur, elsku
fósturforeldrar, fyrir allt sem þiö
hafið gert fyrir mig. Meö þökk
kveö ég þig, elsku afi.
Sig urbur Aöalge ir sson.
Pipulagnir
Nylagmr, breyt-
ingar, hitaveitu-
tengingar.
Simi 36929 (milli kl.
12 og 1 og eftir kl. 7 á
kvoldin)