Þjóðviljinn - 20.01.1979, Blaðsíða 5

Laugardagur 20. janúar 1979. — ÞJ6ÐVILJINN — StÐA 5
Tónverk
eftir
Gunnar
Reyni
frumflutt
1 útvarpi
„Alfarlma”, tónverk fyrir
söngrödd og kammer-jasskvint-
ett eftir Gunnar Reyni Sveinsson
tónskáld veröur frumflutt i hljóö-
varpi kl. 21.55 á mánudagskvöld-
iö.
Verkið var samiö fyrir minn-
ingardagskrá um skáldkonuna
Astu Siguröardóttur, sem Rauö-
sokkahreyfingin hélt tvisvar I
nóvember 1977. Rauösokkar báöu
Gunnar Reyni aö semja tónlist
fyrir þessa dagskrá og úr þvi varö
„Alfarima” til, en þaö er laga-
flokkur fyrir altrödd og kammer-
jasskvintett viö óbirt ljóö Ástu
Siguröardóttur. Ljóöin heita
Sængin, Andvakan, Alfarima og
In memoriam. Flytjendur eru
Asta Thorstensen altrödd.Viöar
Alfreösson horn, Gunnar Ormslev
tenórsax, Arni Scheving bassi,
Alfreö Alfreösson trommur og
höfundurinn Gunnar Reynir, sem
leikur á vibrafón.
Vilja fá
rækjuleit
á Eyja-
miðum
Otvegsbændur i Vestmanna-
eyjum skoruöu á fundi sinum sl.
laugardag á stjórnvöld að láta
hefja á næsta sumri rannsóknir á
hafsvæðinu kringum Vestm.eyj-
ar, i þvi augnamiöi, aö leita aö
nýtanlegum fiskimiðum á rækju
og skelfiski. Þetta verkefni taldi
fundurinn mjög aðkallandi þar
sem hin hefðbundna útgerö i
Vestm.eyjum á nú i miklum erf-
iöleikum sökum aflasamdráttar
og þvi nauösynlegt aö leita nýrra
úrræöa, ef þau gætu orðið til ein-
hverra bóta.
A blaðamannafundi viö útgáfu bókarinnar: F.v. Einar Laxness, forseti Sögufélagsins, Björn Þorsteins-
son, fyrrv. forseti Sögufélagsins og aöalhvatamaöur aö útgáfu ritsins, og ólafur Halldórsson handrita-
fræðingur, höfundur bókarinnar (Ljósm.: Leifur).
ímið-
Stórmerkilegt vísindarit komið ut:
Grænland
aldaritum
eftir Ólaf Halidórsson
handritafræðing
Nýkomin er út hjá Sögu-
félaginu vegleg bók sem nefnist
Grænland i miöaldaritum, sem
ólafur Halldórsson handrita-
fræöingur hefur séö um útgáfu
á. óhætt er aö segja aö hér sé
um stórmerkilegt grundvallar.
rit I miðaldafræðum aö ræöa
en undirbúningur aö útgáfunni
hófst fyrir u.þ.b. áratug. Helsti
hvatamaöur þess aö ólafur tók
aö vinna aö verkinu var dr.
Björn Þorsteinsson prófessor
sem þá var forseti Sögufélags-
ins. Er þvi langþráöu marki náö
er ritið sér nú dagsins Ijós.
1 stuttu máli má segja, aö þaö
sem ritiö hafi aö geyma sé
Grænlandsannáll (annálar),
sem eignaður hefur veriö Birni
á Skarösá, og er hér i fyrsta sinn
gefinn út i heild eftir öllum
varöveittum handritum. Auk
þess eru i ritinu kaflar úr
Islendingabók, Landnámu,
Flateyjarbók, Hákonar sögu,
annálum og fornbréfum, einnig
Grænlendinga saga,
Grænlendinga þáttur og
Grænlandskafli úr Konungs-
skuggsjá, — allt boriö saman
viö handrit, en prentað meö nú-
timastafsetningu. Ritinu fylgir
ýtarleg og vönduö visindaleg
greinargerö útgefanda um gerð
og uppruna allra helstu
heimilda aö sögu Grænlendinga
hinna fornu. Þessu mikla efni
hafa ekki veriö gerö skil meö
slikum hætti áður, þar sem miö-
aö er viö fyllstu nútimakröfur i
handritaútgáfu.
Grænland I miðaldaritum er
stór bók, 453 bls, aö stærö, prýdd
fjölmörgum myndum og kort-
um, prentuð i tsafoldarprent-
smiöju.
Sögufélag og höfundur hafa
hlotiö styrk til útgáfu bókarinn-
ar úr Visindasjóöi, Gjöf Jóns
Sigurðssonar og Þjóðhátlöar-
sjóði.
Til frekari skýringar fylgir
hér meö umsögn dr. Jakobs
Benediktssonar um ritiö:
,,í bók ólafs Halldórssonar,
Grænland i miðaldaritum, er
saman komiö það helsta, sem
um Grænland er að finna i
islenskum og norskum heimild-
um alltfram á öndveröa 17. öld.
Nýstárlegast er þar ný og full-
komin undirstööuútgáfa á svo
nefndum Grænlands annálum,
en þaö rit hefur ekki áöur veriö
gefiö út i heilu lagi. Ritiö hefur
hingað til veriö eignaö Birni á
Skarðsá, en Ólafursýnir fram á,
aö upphaflegur höfundur muni
vera Jón læröi Guömundsson,
enda þótt Björn á Skarösá hafi
gert á ritinu nokkrar
minniháttar breytingar. Veru-
legur hluti ritsins er runninn frá
Hauksbók, m.a. Eiriks saga
rauða, en sitthvaö annaö er þar,
sem tekiö er eftir glötuðum
heimildum, svo og munnlegum
sögnum.
Otgáfan er hin fræöimannleg-
asta, öll handrit könnuð og þeim
lýst og oröamunur þeirra til-
færöur. Eins er gerö ýtarleg
grein fyrir heimildum ritsins og
rakið hvaö komiö sé úr rituðu
máli og hvaö ekki.
Auk Grænlands annála eru I
bókinni prentuö i heilu lagi
Grænlendinga saga. Grænlend-
inga þáttur og Grænlandslýsing
Ivars Bárbarsonar, ?nn fremur
kaflar, sem snerta Grænland úr
ýmsum fornum bókum, ásamt
nokkrum fornbréfum og annáls-
greinum. Þessar heimildir hafa
áöur verið prentaðar, en næsta
þarflegt er aö hafa þær allar á
einum staö.
En fleirakemur viö sögu, sem
gerir þessa bók forvitnilega.
óiatuf Halldórwton
GRÆNLAND
í MIÐALDARITUM
Röskur fjórðungur hennar er
ýtarleg rannsókn á Grænlend-
inga sögu og Eiriks sögu rauöa,
aldri þeirra og samsetningu, en
þar kemst höfundur aö mörgum
nýstárlegum niöurstööum.
Markverðust er sú, að Eirfks
saga rauöa hafi verið samin
jafnsnemma Grænlendinga
sögu, i upphafi 13. aldar, ogsög-
urnar séu hvor annarri óháðar,
enda samdar hvor i sinum
landshluta. Báöar sögurnar tel-
ur Ólafur hafi stuöst viö munn-
legar heimildir áö verulegu
leyti, og meö samanburði á
textunum er dreginn fram sá
kjarni, sem ætla má, aö munn-
mælunum hafi veriö sameigin-
legur. Þessi niburstaöa koll-
varpar þeim kenningum, sem
hingað til hafa veriö uppi um
samband Eiriks sögu viö Eyr-
byggju og Landnámu, en
samkvæmt kenningu Ólafs hafa
bæði þessi rit þegiö efni frá
Eiriks sögu.
Margt annaö nýtt kemur fram
írannsókn Ólafs, svo sem tima-
setning Vinlandsferöanna, sem
hann telur, aö ekki hafi oröið
fyrr en upp úr 1020. En allar
niöurstöður hans eru studdar
gildum rökum, sem erfitt mun
reynast aö visa á bug.”
Þeir, sem hyggjast hætta að reykja 23. janúar:
Fá ókeypis leiðbeiningabæklmg
„Þannig getur þú hætt aö
reykja” heitir leiöbeiningabæk -
lingur, sem Samstarfsnefnd um
reykingavarnir hefur gefiö út i
tilefni af reyklausa deginum 23.
janúar næstkomandi. Bæklingi
þessum hefur veriö dreift um allt
land i 20 þúsund eintökum og
væntir nefndin þess, aö þeir, sem
hyggjast nota reyklausa daginn
til þess að hætta að reykja geti
haft nokkurn stuöning af efni
bæklingins.
Bæklingurinn er byggöur á leið-
beiningum, sem gefnar hafa veriö
út I ýmsum nágrannalandanna,
auk þess sem byggt er á reynslu,
sem fengist hefur hér á landi á
námskeiöum, sem haldin hafa
veriö fyrir fólk, sem viljað hefur
hætta aö reykja. Er þar fjallaö i
stuttu máli um þær leiðir, sem
reynst hafa árangursrikastar i
þessum efnum, hvaö menn þurfi
að foröast, hvaö þeir þurfi aö
leggja áherslu á, hvaö gerist þeg-
ar maður hættir aö reykja og
hvernig bregöast skuli viö ef
menn hrasi.
Samkvæmt reynslu fólks, sem
hefur stundað reykingar, en tek-
ist aö hætta, er sitt af hverju, sem
þarf aö hafa I huga, þegar á-
kvöröun er tekin um aö hætta aö
reykja. Þau atriöi eru rakin i
stuttu máli i þessum bæklingi.
Umboösmenn Samstarfs-
nefndar um reykingavarnir viös
vegar um land hafa milligöngu
um dreifingu leiöbeiningabæk -
lingsins.en meöal dreifingarstaöa
eru allar verslanir, sem selja
mjólk. Þess má geta i þvi sam-
bandi að á mjólkurfernum, sem
koma á markað næstu daga,
veröa birtar ýmsar upplýsingar
um skaösemi reykinga og þaö,
hvaö menn vinna á þvi aö hætta.
Starfs-
manna-
félag FÍ
harmar
óein-
inguna
Flugdeilan svokallaöa var eöli-
lega efst á baugi á aöalfundi
Starfsmannafélags F.í. I fyrra-
kvöld og var þar samþykkt svo-
hljóöandi ályktun:
„Aöalfundur Starfsmanna-
félags Flugfélags Islands hf.
haldinn 17. janúar 1979 harmar
mjög þá óeiningu, sem viröist
vera innan æöstu stjórnar Flug-
leiöa hf. og litið hefur dagsins ljós
á slðustu vikum og mánuðum.
Einnig lýsir fundurinn and-
styggö sinni á þeim ódrengilegu
og ómaklegu ásökunum, sem
beint hefur verið aö aöalforstjóra
Flugleiöa hf., af fámennum öfga-
hópum, sem dyljast undir nafni
Starfsmannafélags Loftleiöa hf.
Þrátt fyrir nokkuð skiptar
skoðanir um ágæti sameiningar
Flugfélags Islands hf. og Loft-
leiöa hf. á sinum tima, hafa
félagsmenn Starfsmannafélags
Flugfélags íslands hf. unnið af
einurð og einlægni að þvi marki
að sameiningin yrði hagkvæm frá
þjóðhagslegu sjónarmiöi til hags-
bóta fyrir hluthafa og allt starfs-
fólk. Fundurinn væntir þess aö
stjðrn félagsins geri mögulegt, aö
áfram sé starfað i sama anda.
Það er skoöun fundarins aö sú
óeining sem hér hefur veriö rætt
um aö framan, stafi að nokkru af
þvi, hvernig eignaraðild aö félag-
inu er háttaö, þ.e. aö þrátt fyrir
það, að telja megi hluthafa
félagsins i nokkrum hundruöum,
ráöi nokkrir stórir hluthafar
félaginu aö fullu og öllu.
' Fundurinn skorar þvi á stjórn
fyrirtækisins aö tryggja það aö
Flugleiðir h.f. ræki þaö hlutverk
sitt, aö halda á lofti með reisn
samgöngu- og ferðamálum
Islendinga svo sem það hefur
buröi til, jafnframt að tryggja
starfsfólki örugga atvinnu og
næstu kynslóðum atvinnutæki-
færi.”
Sagnfræðiiélag
Islands:
Fundaröð
r
um Islands-
sögu
20. aldar
Sagnfræöingafélag Islands hef-
ur ákveöið aö standa á næstunni
fyrir fundaröð um ýmis vibfangs-
efni islenskrar félagssögu á 20.
öld. Efnt er til funda þessara I
framhaldi af umræöufundi um fé-
lagssögu, sem haldinn var I félag-
inu á s.l. voru. Alls eru fyrirhug-
aðir fjórir fundir. Veröur hinn
fyrsti haldinn mánudaginn 22.
janúar, en hinir siðan með viku
millibili mánudagana 29. janúar,
5. febrúar og 12. febrúar. Um-
ræðuefni á fundunum verða sem
hér segir:
Mánudagur 22. janúar:
Kvennasaga. Framsögumenn:
Anna Sigurðardóttir forstööu-
maöur Kvennasögusafnsins og
Inga Huld Hákonardóttir B.A.
Mánudagur 29. janúar: Trú-
arleg og siðræn viöhorf. Fram-
sögumaður Jónas Gislason dós-
ent. Mánudagur 5. febrúar: Fé-
lagshreyfingar. Framsögumaöur
Ólafur R. Einarsson mennta-
skólakennari. Mánudagur 12.
febrúar: Byggöaþróun. Fram-
sögumaður Guörún Olafsdóttir
lektor.
Ab framsöguræöum loknum er
gert ráö fyrir almennum umræö-
framhald á bls. 18