Þjóðviljinn - 31.01.1979, Qupperneq 11

10 SIDA — ÞJÖÐVILJINN iMiövikudagur 31. janúar 1979
Totem: Uppruni hlutanna. Mynd úr 20 minútna kvikmynd eftlr Jóhann
Eyfells.
OLVAL0I
rb7jsr~Í8Í~G*ij&R'
SKAOI firNJÓ'ReUR_Í5ÁrÚKUUsJlK JVHA_______
_______4-ZZZ~ ~JÚPÍT£R ~ HePTÚNÚS PLÚrÚs
^OBF.*FReYJA FREV*:
'SFRSÍiir ~HNÖ$S HÍk'KdH
TFos
ÍLÍ'S
LfiMÉDON
PRihvÚS
MÚuÓNx'tróén ~(FkrvpjJtKAÞ7/ú'~<7r'-.
"''R/r

LóRIÐI
't'
ElNRIÐI
vinÍfþórr
VIN%GNeR
Mopfi

%

rika
^ /
t
^ I
\\
7- \
c-\
1>

(ri
'í'
SESKEP
'i'
DEÐVIG-
•t'
ANMARR
„ it
ITRMAWN
HeteMóÐ ,
HeirtPfltUR SKJOLDR r/R__BRA61
n'tev-
'
T \
>\
c'
rf I
«- I
Ul ,
2|
^ I
í? I
4?/
*
Jp
*
,a?K'<a
«V'
ýK'
Bjarr fri-bleihC
v.
jht FRo'ÐI
Gu-BcÍFR
'í'
FINN
Fri&lfifr
, 't
roeiNN
*'<b ------------i/--
.V^hobr ve&oeGr
"< 'HN HVfiT, *
VlTRGlLS
vnrfi ~s~garr
i, ■t
hEINGESTR SVIPOfiGR
Uppruni ásanna. — Hluti úr verki eftir Magnús Pálsson.
TRYGGVI ÓLAFSSON:
11 íslendingar sýna
í Malmö Konsthall
'
tslensku listamennirnir sem sýna I Malmö Konsthall: (frá vinstri) ólafur Lárusson, Magnús Tómasson,
Jón Gunnar Arnason, Hreinn Friöfinnsson, Kristján Guömundsson, Tryggvi ólafsson, Siguröur Guö-
mundsson, Jóhann Eyfells, Þóröur Ben Sveinsson og Magnús Páisson. A myndina vantar Hörö Agústs-
—»---
.Comment without reason” eftir ólaf Lárusson.
Malmö konsthall verður
fjögurra ára í mars. Frá
byrjun hefur þessi stofnun
staðið mjög framarlega í
kynningu á myndlist í
Skandinavíu. Þrjár sýn-
ingar eru í gangi þessa
stundina, á þýsku
expressionistunum frá
byrjun aldarinnar, grúpp-
Iunni „Die Brucke" og
gests hennar málarans
Edvards Miinch. Enginn
vafi er á, að hann ber af
öllum er sýna á staðnum.
Sýning er á sameiginlegu
verki þriggja dana,
„Scalehouse" — og
„11 íslenskir nútímalista-
menn". Islensku lista-
mennirnir sem sýna eru:
Jón Gunnar Árnason,
Hörður Ágústsson, Jóhann
Eyfells, Hreinn Friðfinns-
son, Kristján Guðmunds-
son, Sigurður Guðmunds-
son, Ölafur Lárusson,
Tryggvi Ólafsson, Magnús
Pálsson, Þórður Ben.
Sveinsson og Magnús
Tómasson.
Forsaga
Upphaf ráöagerðanna var
koma forstjóra Malmö konsthall,
Eje Högestatt til Islands voriö ’77.
Hitti hann þar aö máli Sigurð,
Kristján, Jón Gunnar o.fl. Siöar
stóö Siguröur viö gefin loforö um
aö velja þátttakendur á sýning-
una. Hittust þeir aftur, Siguröur
og Högestatt, á Bienalnum I Fen-
eyjum og ákváöu tima og undir-
búning. Frá byrjun hefur Höge-
statt sýnt lifandi áhuga og ein-
Ilægan höfðingsskap viö þátt-
takendurna. Honum til stoöar
hefur veriö yfirkonsúll Islands I
Svlþjóö, S.E.Byhr. Högestatt er
minnisstæö feröin til Islands,
okkur eru ekki slöur ógleyman-
legir dagarnir I Málmey.
Svíar
Þaö er hlý tilfinning aö hitta
gamla vini eftir frjótt samband I
bréfum og póstkortum. Gaman aö
hittast og sýna verk sln, þau verk
sem hafa veriö hugöarefni hvers
Iog eins á liðnu ári. Heill hópur
manna reynir að sýna fram á, aö
þrátt fyrir alkunnan lerahátt Is-
lenskra menningartrjáninga, þá
sé hægt aö koma fram meö eitt-
hvaö fallegt og nýtt sem finnst I
Islenskri list. Svlarnir segja aö
« viö hljótum aö hafa rika hefö fyrir
myndræna tjáningu. Jæja, jú og
Ijæja. En eplin falla alltaf á haust-
in og kannski er það uppörvun og
viöurkenning fyrir flesta þátt-
takendur I Malmö, aö sjá góöan
árangur aö loknu starfi.
Menntamál
SMargir hafa skotiö stoöum
undir fyrirtækiö. Sérstakar
þakkir til Listasjóös Norður-
landa, ekki sist Malmö konsthall,
og eigi má gleyma Loftleiöum,
sem hafa gefiö dýran flutnings-
kostnáö. Menntamálaráöuneyti
íslands tók ekki þátt I bardag-
anum, áhugalitlir drengir þar,
sem svo oft fyrr. Arum saman
hafa ýmsir Islenskir myndlista-
menn sýnt verk áín viöa erlendis,
margir kenndir viö SÚM. Marg-
sinnis hefur veriö sótt um styrk til
þess ráöuneytis, sem ber fyrir sig
wmmmmmmmmHmmmmmmmmmmmm
menntir, og hafa komiö úr þeim
kassa hlálega lágar upphæöir eöa
alls engar. Vel má svo vera að
flestir listamenn séu álitnir vera
hreinir idiótar, en varla getur þaö
nú veriö rétt, þvi þeir eru yfirleitt
nothæfir, þegar iýöveldið þarf aö
sýna á sér andlitiö útlendingum, á
listahátlöum m.m. Af fenginni
reynslu okkar féiaganna, þá
sýndi Gylfi Þ. Gíslason hlutunum
meira liösinni en aðrir eftirmenn
hans. Nú er Raggi oröinn ráö-
herra, afkomandi þess sem orti
þjóðsönginn, svo þá er fljótséö
hve viðtækt „gengisfalliö” getur
oröiö.
Völundarhús
Sýningarskrá, plaköt, gisting-
arkostnaö o.fl. létu svíar i té. Sýn-
ingarsalurinn, 500 ferm, stóö til-
búipn. Siöan átti aö byggja upp 11
sjálfstæöar sýningar á ísl. lista-
mönnum. Uppsetningin gekk
harla vel, ekki slst vegna góörar
verkkunnáttu og ósérhllfni svi-
anna. Stofnunin hefur á sinum
snærum sérhæfa menn I hverju
starfi sem skilja hugmyndir
okkar.
011 starfsemi hússins er rekin
meö fyrirmyndarbrag, ólikt þeim
kúltúrfasisma, sem skotið hefur
upp kollinum I húsinu á Klambra-
túni og kennt er viö meistarann
Kjarval.
Sýningin lltur vel út, glæsilegt
húsnæöi, miklir möguleikar á aö
afþilja plássiö. Leiðin til þess aö
nýta rýmiö sem best fyrir 11
sýningar reyndist vera aö búa til
eins konar völundarhús. Þessu
fylgdu miklar smiöar, I þeim til-
gangi aö hver og einn fengi stakk
sniöinn eftir vexti. tJtkoman er
seria af litlum sýningum og er
innangengt milli þeirra.
Höggmyndir
Jóhann Eyfells sýnir tvo upp-
blásna skúlptúra, einn inni en
annan úti. Jóhann fæst viö aö !
prófa þá möguleika sem eru á aö
nota gúmml i stór plastisk verk.
Hann notar stórar bílslöngur,
beygir þær og beyglar á margan
máta, i þeim tilgangi aö skapa
heildarmynd úr nefndu efni.
Reyndar eru einungis tveir
„myndhöggvarar”, Jóhann og
Jón Gunnar Arnason. Jón Gunnar
hefur lengi veriö einn sérkenni-
legasti myndhöggvari á Islandi.
Hann hætti á timabili aö fást viö
aö búa til stórar myndir úr hörö-
um efnum, var i koncept-art, en
nú er hann aftur farinn að nota
stál og gler og með alveg nýju
inntaki I verkunum. Á sýningunni
er eins og hann komi fram sem
endurfæddur meö nýja vfdd.
„Sólvagninn” er aldeilis einstakt
verk, létt og einfalt I útfærslu.
Sumarnótt...
Þórður Ben Sveinsson er eigin-
lega þriskiptur. Hann sýnir teikn-
ingar af stórum „hlutum” (ob-
jektum) sem mætti reisa úti á al-
mannafæri. Einnig er hann meö
teikningar af nýrri gerö af hús-
um, þær lýsa nýstárlegri notkun á
allri þeirri orku sem fer fyrir bi,
frá miðstöövarkerfi, sérstaklega
hitaveitunni Islensku. Þetta eru
mjög athyglisverðar hugmyndir.
Þóröur sýnir einnig stóra „lands-
lagsmynd”, „Sumarnótt”, hún er
máluö stækkun af skyggnu frá
Þingvöllum. Málverkiö minnir aö
vissu leyti á sumar myndir
Þórarins B. Þorlákssonar, en er
' tilraun til þess aö túlka náttúru-
töfra á nýjan hátt. 1 myndinni er
sérkennileg næmni, sem gefur
„hugmynd” um islenska sumar-
nótt.
Hreinn Friöfinnsson sýnir bara
eitt verk, sem stingur verulega I
stúf viö heildina, eins konar
venjuleg draumkennd endur-
minning: óska þú þér einhvers og
svo .... Þetta er róla sem má
rugga fyrir framan ljósmynd af
regnboga. Setan I rólunni er
máluð i litum regnbogans.
Pósítíf heimspeki
Magnús Pálsson prófar allan
fjandann. Hann sýnir seriur af
eins konar „hundalógik” — á
gipsplötum. Þetta eru einhvers
konar abstrakt-stæröfræðilegar
hugrenningar I mörgum afsteyp-
um. Töflurnar eru pósitlfar og
negatifar á þann hátt, aö þær
falla saman, þ.e. hugmyndinni
má loka i samloku úr tveim töfl-
um. Eins konar leikur aö mögu-
legri fjarlægö á milli efnis og
innihalds.
Kristján Guðmundsson sýnir
„timalinur” sem margir munu
4 þekkja. Hann hefur I nokkur ár
Miövikudagur 31. janúar 1979|ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 11
veriöaö staöhæfa „staöreyndir” I
myndrænu formi og fer ávallt
„beinustu leiö” aö efninu. Hann
teiknar linurnar einfaldlega meö
sjálfblekungi á þerripappir, —
með misjöfnum haröa. Þessi
vinnubrögö gera þær kröfur til
áhorfandans, aö hann skynji hug-
rænt tima og efni, ellegar hefur
þetta ekki tekist. Kristján sýnir
fjölda bóka og einnig eina stóra
rúllu af plastræmu. Ræman er al-
sett götum, hvert gat er fyrir eina
islenska persónu. Ahorfendur
geta fengiö ýmsar hugrenningar
um „þjóöarrúlluna”, hún er eins
konar ertandi „understatement”,
ef svo má segja.
Goðafræði m.m.
Magnús Tómasson er ekki
heldur laus viö húmor og per- |
sónulegar tilraunir I myndgerö.
Hann sýnir tug mynda. Hver
mynd er samsett úr misjafnlega
mörgum einstökum myndum.
Þær fjalla um mjög fjölbreytt
sviö myndefnis, eru byggðar á
hugdettum úr skissubókum
Magnúsar, sem eru fullar af
kimnum athugasemdum viö
landafræöi, sögu flugsins og jafn- I
vel griska goðafræöi. Margar j
myndanna eru vatnslitamyndir,
klipptar sundur og slöan settar
upp á lítil sviö I forvitnilegum
kössum. Annars notar hann llka
gips-afsteypur, t.d. af Snæfeils-
jökli, geröar „eftir minni”, i lok
mikils rigningasumars I Reykja-
vlk.
Augnablik
Siguröur Guðmundsson sýnir
nokkrar myndir frá siöustu árum.
Hann hefur náð einstæöri leikni i
aö yrkja sin persónulegu ljóö um
hnitmiöaöa „atburöi” eöa tilfinn-
ingar. Honum tekst aö ljósmynda
skýra og næma „hug-mynd”,
binda niöur fallvalt, sviðsett inn-
skot. Nýjasta myndin heitir
„Untitled”, gerö á siöasta ári.
Hún er gott dæmi um getu Sig-
uröar á þessu sviði.
Ólafur Lárusson er aö velta
fyrir sér gömlu vandamáli, raun-
veruleikanum og þvl hversu
háöur hann er túlkun, hverju
sinni. Hann er annars vegar meö
þrjár myndir á veggjum,
samsettar úr fjölda einstakra
ljósmynda; myndir af trjágrein-
um i vindi, negatifar ljósmyndir
af andlitum fólks o.fl. Ljós-
myndirnar eru myndir úr kvik-
myndafilmu, sem siöan er sýnd á
staönum, enda er þetta ein heild.
Stuttar upptökur á augnablikum,
stundum brotnar gleriö á hverri
mynd, eða þá kvikmyndirnar af
persónunum eru „slokknaöar”,
þegar næsta kemur. Eins konar
vangaveltur um „hindrun” á
milli veruleika og „myndar”.
Yíðfemi
Höröur Agústsson hefur lengi
fariö sinar eigin leiöir I aö búa til
myndir. Hann stundar markviss
og samhangandi vinnubrögö,
hefur veriö aö þróa einfaldar aö-
feröir til aö ná sjórænum áhrif-
um. Myndir hans skiptast i tvo
hópa, teikningar af formtil-
raunum frá tveim siöustu áratug-
um og myndir geröar meö lit-lim-
böndum. Bás Haröar er skýr og
yfirvegaður.
Undirritaöur sýnir 9 málverk,
öll máluö á s.l. ári (nema eitt).
Sum eru nýjar útgáfur af eldri
verkum, önnur eru ný af nálinni.
Njóta þau sin betur en nokkru
sinnifyrr i björtum bás, i sambúö
viö tvær myndir Jóns Gunnars.
Af þessum linum má sjá hve
erfitt er aö lýsa mörgum verkum
á sýningunni, — I orðum. Helst er
aö reyna aö gefa úthverfa lýsingu
á vinnuaðferöum og verklegri
hliö hlutanna. Vlöfeömi sýningar-
innar er mikiö, jafnvel ótrúlega
mikiö, málverk, allt frá Þóröi til
Haröar,eöa verk Jóhanns, borin
saman viö töflur Magnúsar Páls-
sonar o.s.frv. Samræming
heildarsýningar á 11 jafn ólíkum
listamönnum hefur gert nýjar
kröfur til okkar allra, enda
reyndist nauösynlegt aö fara
nokkrar feröir I „Systemet”, á
meöan völundarhúsiö var aö risa.
Jóhann var ómetanlegur, séöur
og hagsýnn i aö hanna bása sem
hæföu þörfum hvers og eins.
Khöfn, jan. ’79
Structures 1977, eftir Sigurö Guömundsson.
Séö yfir sýningarsaiinn. A gólfinu fyrir miöju erSóivagn Jóns Gunnars Arnasonar
Nokkrar af myndunum, sem Höröur Agústsson sýndi.