Þjóðviljinn - 21.04.1979, Blaðsíða 7

Laugardagur 21. aprll 1979. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Verkamenn þurfa að beita samtakamætti sínum til
að tryggja öryggi sitt á vinnustað og skera þarf upp
herör í fjölmiðlum gegn því að mannslífum sé
fórnað á altari vinnuhraðans og ábatavonarinnar
ólafur Jens
Pétursson, tækni-
skólakennari
Hver verður næstur?
Enn eitt vinnuslysið og þriðja
dauðaslysiö á 17 mánuðum.
Þetta slys varð I Tungufossi
þriðjudaginn 17. þ.m. Verið var
að taka hlera af lestaropi, þegar
bóman féll niöur og lenti i höfði
eins verkamannsins, sem lést
þegar i stað. Af frásögnum
blaðanna af atburðinum er aug-
ljóst aö notuð var biluð „bómu-
vinda” við verkið. Vitað var um
biluninaáöur en vinnan hófstán
þessaö verkamönnum væri gert
viðvart. Slysið átti sér stað laust
eftir hádegi en tæknideild Eim-
skips hafði borist beiðni um við-
gerð fyrir hádegi. Haft var eftir
trúnaðarmanni DagsbrUnar að
menn virtust setja vinnuhraö-
ann framar öryggi verkafólks.
Vinnuslysingerastmörg, ekki
sist við höfnina. Það slys sem
hér um ræðir er af því tagi að
sérstök ástæða er til að staldra
við og athuga, hvort öryggis-
málum hafnarverkamanna sé
verulega áfátt.
Ýmsir aðilar hafa með hönd-
um eftirlit með öryggi á vinnu-
stöðum, einkum þó öryggiseft-
irlit rikisins, en i þessu tilviki
kemur Skipaeftirlit Siglinga-
málastofnunar og til skjalanna.
Mér vitanlega eiga þessir aðilar
að hafa eftirlit með þvi að lög-
um og reglugerðum um örygg-
ismál á vinnustöðum sé fram-
fylgt. Um öryggisráðstafanir
viö fermingu og affermingu
skipa erl gildi reglugerð nr. 69/-
1953. Þar er þessum aðilum
veitt talsverð völd. T.a.m. er
þeim ætlað að framkvæma
aðalskoðun og prófun áður en
nytt lyftitæki eða áhald er tekiö i
notkun (sbr. 18. gr.). Fróölegt
væri aö vita hvortslik aðalskoö-
un og prófun hefur fariö fram á
vindubúnaöi i Tungufossi og
hvort nokkrir fyrirvarar hafa
veriö gerðir um hönnun og smiði
þessa búnaðar. Hefúr regluleg
skoðun farið fram á þessum
tækjum? Oft erþessum eftirlits-
aðilum legiö á hálsi, með réttu
eða röngu, fyrir að beita ekki
þvi valdi, sem þeim er gefið i
lögum ogreglugerðum. Vonandi
á slikt ekki við hér?
Af blaðafregnum verður ekki
annaö ráðið en að áðurnefnd
reglugerö hafi verið sniögengin
i veigamiklum atriðum niðri i
Tungufossi á þriöjudaginn var.
Ekki þarf aö fara lengra en i 1.
grein til þess að sannfærast um
þaö. Þar segir svo:
„Vinnuveitenda ber aö sjá
um, aö vinnu sé stjórnað á
heppilegan hátt og aö vak-
andi auga sé haft með öryggi
verkamanna á vinnustað?
Ekki fer á milli mála að
vinnuveitandi ber hér alla
ábygö. Svo að vitnaö sé aftur i
trúnaðarmann Dagsbrúnar, þá
er þaö þungur áfellisdómur að
ætla vinnuveitanda að setja
vinnuhraðann framar öryggi
verkafólks. I framhaldi af þvi
læðist nefnilega að manni sá
grunur að slikur vinnuveitandi
skammti skipum sinum svo
nauman tima i hverja áætlunar-
ferð, að nauðsynlegar viögeröir
veröi að sitja á hakanum. Og þá
er þess skammt að biða að
„tæknideild” verði aöeins
skrautfjöður i hatti fyrirtækis-
ins og maður fari að sækja sam-
likingu um skipaeftirlit til Lib-
eriu.
Það ætti aö vera hverjum
vinnuveitanda kappsmál aö
hafa gott samstarf við eftirlits-
aðila. Sé sá áhugi takmarkaður
og raunar hvort heldur sem er,
þá ætti það aö vera boröleggj-
andi, að verkamann séu vel á
veröi og spariekki umkvartanir
við eftirlitsaðila, ef þeim sýnist
eitthvað á bjáta um öryggi á
vinnustað. Sjálfsagt eiga slikar
umkvartanir sérstað ogfærast i
aukana, en betur má ef duga
skal, ef marka má viðtal Þjóð-
viljans i dag við Halldór Björns-
son starfsmann Dagsbrúnar.
Þegar Halldór var spurður
hvort öryggismálum væri áfátt
hjá Eimskip vildi hann ekki
segjaneitt um það að svo stöddu
(leturbr. min). Orörétt er haft
eftir honum:
„Ég er ansi hræddur um að
þessi mikli hraði sem er hjá
Eimskip eigi einhvern þátt i
þessum mörgu slysum þar.
Þarna er einhver brotalöm
sem þarf að athuga betur*)
(leturbr. min).
Flest af þvi sem Halldór segir
hér kallast á venjulegu mæltu
máli að fara undan i flæmingi.
Hvers eðlis er þessi mikli hraöi
hjá Eimskip og hefur eitthvaö
verið gert til að draga úr hon-
um? Hvenær telur hann tlma-
bært að segja hvort öryggismál-
um er áfátt hjá Eimskip? Hve-
nær telur hann timabært aö at-
huga brotalömina betur? Ef
starfsmaðurinn talar slika tæpi-
tungu fyrir hönd Dagsbrúnar-
stjórnarinnar i heild, þá er ekki
von á góðu.
Éghefia.m.k. aldarfjóröung
heyrt og séð fréttir um slys við
hafnarvinnu. I þeim efnum sem
öðrum ætti reynslan að vera
ólygnust. Samt virðist talsmað-
ur Dagsbrúnar ekkert hafa lært.
Og hörmulegast er til þess aö
vita, aö forysta Dagsbrúnar
eins og hún leggur sig virðist
ekkert hafa lært á þessum ald-
arfjóröungi. Miðað við þaö slys
sem hér hefur verið gert að um-
talsefni virðast a.m.k. litlar ef
nokkrar framfarir hafa oröið á
öryggismálum hafnarverka-
manna slðasta aldarfjóröung-
inn. Og skipið Tungufoss, það
siglir enda sinn sjó, eins og ekk-
ert hafi i skorist. Ég efast ekki
um að gert hafi veriö viö hina
biluöu vindu, — og vinna stöðv-
uö við skipiö, meðan aðrar vind-
ur voru skoðaðar. Eða er
kannski ástæöa til aö efast um
slikt? Hefur stjórn Dagsbrúnar
farið fram á allsherjarskoðun
hjá Eimskip á vindum, krönum
og öðrum þeim búnaði, sem lifs-
hætta getur stafað af?
Auk sjálfsagðrar árvekni
viröist aðeins tvennt geta haml-
að gegn þeim ófögnuði sem
vinnuslysin eru: Annars vegar
verða verkamenn sjálfir að
beita samtakamætti sinum til
þess að tryggja öryggi sitt á
vinnustaöogþá vitaskuld i sam-
vinnu viðþá aðila sem hafa með
höndum öryggiseftirlit á vinnu-
stöðum. 1 annan stað þarf að
skera upp herör i fjölmiðlum
gegn þvi að fórnað sé mannslifi
á altari vinnuhraðans — og
ábatavonarinnar. Viiji fjölmiöl-
ar sem slikir gera gagn i þessu
tilliti, þá er ekki nóg að birta
hverja harmafregnina annarri
voveiflegri, heldur verður að
gera mönnum grein fyrir niður-
stöðum slysarannsókna. Eitt
slikt verkefni gæti verið að upp-
lýsa um niðurstöður rannsókna
á þeim tveimur dauöaslysum
sem áöur höfðu átt sér stað á
siöustu 17 mánuðum. Vist er um
það, að haldi menn áfram að
láta sem ekkert sé, þegar slikir
atburðir gerast, þá liggur ekki
annaö fyrir en spurningin: Hver
verður næstur?
Kópavogi, á sumardaginn
fyrsta 1979.
ólafur Jens Pétursson.
fv m-: W Ríkarður Pálsson
W skrifar um iónlisi
Tónleikar í Félagsst.
Stúdenta 7.4.79 Verk eftir
Gaubert, Martin, Busoni
og Enesco. Manúela Wies-
ler, flauta Julian Dawson-
Lyell, píanó.
Skozki pianistinn Julian Daw-
son-Lyell er tiltölulega nýr gestur
á okkar ströndum. Þau Manúela
munu hafa kynnzt I íónlistar-
keppni á ítaliu ’77 og komu fyrst
fram saman hér á landi i Iðnó á
siðustu listahátið. Dawson-Lyell
er fjölhæfur hljómborðsmaður,
sem leikið hefur um ævina allt frá
jass og forn klassfsk verk til nýj-
ustu tónsmiða. Hann hefur numið
fag sitt m.a. hjá Lous Kentner I
Royal College i Lundúnum, sam-
leikara Menuhins, og starfar
meöal annars meö kammersveit-
inni Capricorn þar i borg. Þótt
hann stundi nú i vaxandi mæli
einleik, fór ekki hjá þvi um dag-
inn að hann er enginn aukvisi i
listinni aö leika undir, eða rétt-
ara: „með.” Hvað sá karl gat
dregiö fram af mýkt og „kanta-
biliteti” úr slaghörpunni án þess
aö yrði á kostnaö fjaðurmagnaðs
mótspils við dramatískan flautu-
leik Manúelu gegndi furöu.
Manúela Wiesler, trúlega fremsti
starfandi sólisti á landinu um
þessar mundir, hefur hlotiö þar
samstarfsmann við sitt hæfi-
Tónleikarnir voru nokkuð stutt-
ir og auk þess ótrúlega illa sóttir,
jafnvel þótt versta holskefla
vertiöarinnar sé nú að dynja yfir
ogaf miklu aö taka. Eftir þvl sem
annars hefur gerzt á fjölskrúð-
ugum tónlistarvetri mætti segja,
að sjaldan hafa jafnmargir Reyk-
vikingar misst af jafnmiklu á
jafnskömmum tima.
Flutt voru i meginatriðum
„létt” og litrik tónverk, öll samin
á fyrsta áratug eftir heimstyrj-
öldina fyrri. Neóklassikin var að
sjálfsögðu tii staöar, skýrast I Af-
þreyju (divertimentó) Busonis i
B-dúr, Op. 52, svo og eftirstöövar
impressjónismans (Næturljóö
Philippe Gauberts), „alþýðutón-
list” madjarskra bóenda i sveita-
svitu Bartóks matreiddri fyrir
flautu og pianó af frakkanum
Paul Arma, auk austurevrópskra
glettna eftir Martinu og rúmen-
ann Enesco.
Manúela Wiesler er flautuleik-
ari sem hefur mikiö til brunns að
bera og megnar að meitla það
með mjóslegnu hljóöfæri sínu,
bæði á bliöu og striðu tónmáli.
Ljúfkimin sviðsframkoma henn-
ar er stúdia út af fyrir sig og á
sjálfsagt lika sinn þátt I þvi,
hvernig hún töfrar áheyrendur
upp úr skónum eins og að drekka
vatn. A vandskýranlegan hátt
tekst henni að gæða yfirtóna-
.snauðan flautuhljóminn fyll-
ingu og þenja styrkleikasvið am-
boðsins út fyrir þaö sem mögulegt
skyldi ætla.
Fyrir non-blásara eins og
undirritaðan er erfitt að koma
eyra á örðu I gljáandi tækni henn-
ar sem tekur aö nefna, enda list-
rænn sannfæringarkraftur I þver-
pokum. Helzt væri það (svo maö-
ur klykki ekki út meö öllu
möglunarlaust), að einstaka
sinnum skýtur upp snert af djúp-
um „úlf”- tónum i sterkum leik á
miðtónsviöinu, sem rétt má
greina. Kannski þyrfti Manúela
að temja sér ögn vélrænni og
kuldalegri stil.
En hver hefur yndi af sllku?
—RÖP.