Þjóðviljinn - 22.04.1979, Blaðsíða 11

Sunnudagur 22. aprn 1979. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 11
inn hafi veriö skammaöur jafn
mikiö i Þjóöviljanum og
Jóhannes Nordal. Þegar ráö-
herrar Alþýöubandalagsins
voru komnir i stjórn sögöu þeir
hins vegar aö þetta væri sam-
viskusamur embættismaöur.
Kinverjar tóku viö miljónum
Jóhannesa Nordala. Nú er Hua
Kua-Feng og félagar hans búnir
að gera gagnbyltingu og hafa
sett aftur hin stóru efnahags-
legu markmiö i efstu sætin.
Þarna er I uppsiglingu þriöja
heimsveldiö, og ef aö likum læt-
ur, þá ná þeir þvi marki aö
veröa þaö stærsta. Maó tók viö
svo miklu betra fólki en Stalfn.
Stefán leggur frá sér pipuna.
— Maó minnti mig helst á
Hólmfriöi ömmu mina. Hann
var feitur og hægur, hreyfing-
arnar hægar og settlegar. Hann
var drottinlegur, en ekki lands-
fööurlegur. Kinverjar voru bún-
ir aö gera hann aö lifandi Búdda
i vitund þjóöarinnar. Og Maó
sem einaröast haföi veriö gegn
persónudýrkun. Þaö er marxisk
þversögn aö einmitt hann skyldi
veröa fyrir þessu.
Sjú En-læ aftur á móti var
léttur á fæti, hviklegur og fullur
snerpu. Þaö var tiltakanlegt,
þegar ég talaöi viö hann, og
munur á islensku og kinversku
þjóöfélagi bar á góma. Hann
sagöi: ,,Ef aö Kinverjum auön-
aöist aö hafa hlutfallslega jafn
mikil áhrif á menningu Asiu
eins og Islandi á menningu N-
Evrópu, mættu þeir vel viö
una.” Hann átti eflaust viö
islenskar bókmenntir. Þaö er
tiltakanlegt um Kinverja hve
þeir mæla af mikilli hógværö
um stærö sina og forna menn-
ingu.
1
-O
Stefán Jónsson hefur skrifað
fjölda bóka. M.a. hefur hann
fært I letur æviminningar
Jóhannesar á Borg og Veraldar-
sögn Péturs Salómonssonar.
— Hvorug þessara bóka er
ævisaga, heldur æviminningar,
sem felst i þvi aö þaö eitt er
skráö aö yfirveguöu ráöi og mef
tilliti til aöstæöna sem viðmæi-
andi kærir sig um aö segja frá.
Ævisaga gefur fyrirheit um allf
annars konar efni, opinská i.ær-
göngul frásögn sögö af sjálfs>
göngul frásögn sögð af sjálfs-
gagnrýni.
Ég veit ekki um eina einustu
þess háttar bók á islensku,
nema ef skyldi vera glefsur úr
„Harmsögu ævi minnar” eftir
Jóhannes Birkiland.
Þaö þýöir ekki aö ræöa viö
Pétur Salómonsson nema á
gullaldarislensku. Ég hitti hann
um daginn niöur I miöbæ og
ávarpaöi hann: „Hvursu mátt
þú Pétur?” „Illa,” sagöi hann,
„afl dvinar meö elli og sjúk-
dómum og mundi nú vart nægja
i þrjá menn fullröska, en viskan
er æ sú sama.”
Þetta er still Péturs.
Jóhannes var, eins og aö likum
lætur, allt annar maöur. Hann
átti einnig tungutak, frábærlega
vel máli farinn maöur, enda vel
lesinn I innlendum sem erlend-
um bókum. Hann var betur aö
sér i samtimaskáldum Ameriku
og V-Evrópu fram undir 1935
eöa svo en nokkur annar maöur
sem ég þekki. Hann fór ákaflega
vel meö ljóö — fyrir utan garp-
skapinn auövitaö. Jóhannes á
Borg var mun fremur samtima-
maður Egils Skallagrimssonar!
Ég hef alltaf dýrkaö garp-
skapinn. Margir vinir frá
bernsku hafa verið áflogamenn.
Þaö stendur liklega i samhengi
viö minn eigin roluskap. Byron
synti yfir Dardanellu-sund af
þvi hann var haltur, Hemming-
way dáöi einnig hetjuskapinn af
þvl hann var alltaf aö sanna, aö
hann væri ekki raggeit. Ég set
mig I sama sálfræöibás. En þaö
hefur tognaö á tengslin viö okk-
ar episku hetjumynd. Minnk-
andi lestur tslendingasagna og
sljó vitund um fortiöina veldur
þessu, Manndómsmyndin er
oröin önnur.
En þaö er bráönauösynlegt aö
taka þaö skýrt fram, aö garp-
skapurinn skipar ekki þaö önd-
vegi I huga mínum sem hann
geröi áöur, þótt mér þyki enn
gaman aö hlýöa á sögur um
sterka menn og svaöilfarir.
—im
nj
BURL IVES með flmmtíu tónleika um alla Evrópu
í brjóstinu
Veljið vandaða, örugga og ódýra ferö til
Costa del Sol. Njótið fullkominnar þjón-
ustu á fyrsta flokks hótelum, og baðið
kroppinn i sól og sjó á glæsilegum bað-
ströndum.
Fjöldi fróðlegra og skemmtilegra skoðun-
arferða, m.a. þriggja daga Afríkuferð.
Feröabæklingurinn 1979
liggur frammi á skrifstof-
unni. Hringiöeðaskrifiðeftir
upplýsingum.
‘-Landsýn
- sími 27077
Munið þið eftir Burl
Ives? Hann hefur sungið
visur, ballöður, sálma og
þjóðlög áratugum saman
og iðulega leikið sjálfur
undir á gítar. Hann hefur
einnig komið fram í aII-
mörgum kvikmyndum,
núna síðast í sjónvarps-
myndaflokknum „Rætur",
þar sem hann lék hinn
undirförula öldunga-
deildarþingmann, sem
gerðist landeigandi á efri
árum. Fyrir skömmu var
Burl Ives á ferðalagi í
Osló, en sá viðkomustaður
er liður í söngferðalagi um
alla Evrópu.
Burl Ives lét þaö veröa sitt
fyrsta verk aö segja viökomandi
blaöamanni aö hann yröi ekkert
þroskaöri meö árunum: — Ég
verö aldrei fulloröinn. Langar
ekki einu sinni til þess. Ég vil
heldur vera barn og leika mér aö
leikföngunum minum. Þá fyrst
veröur lifiö einhvers viröi. Ann-
ars mundi ég bara staöna.
Og Burl er lifandi. Hlýr, mann-
eskjulegur fyndinn og frjór Þegar
ijósmyndarinn norski dró tækin
upp úr töskunum kallaöi hann: —
Nei, nei, blddu, ég á eftir aö
stemma gitarinn! Ég læt aldrei
taka mynd af mér meö gltarinn ó-
stemmdan.
Svo stemmir hann gltarinn og
þýöandinn veröur grænn I fram-
an af öfund, þegar hann les aö
norski starfsbróöir hans fékk
heilan einkakonsert haldinn á
hótelherbergi Burl Ives I Osló. Aö
sögn norska blaöamannsins haföi*
hann úr nógu aö moöa, enda ekki
undarlegt þegar maöur hugsar til
þess, aö Burl Ives hefur leikiö inn
á 95 LP-plötur.
Konan bak
við Burl
Eins og öll stórmenni hefur
Burl ómissandi konu I bakiö. Hún
heitir Dorothy og er meö á öllum
feröalögum bóndans. Hún er
hryggjarliöur hans i einu og öllu:
sér um bókanir, pakkar upp úr
feröatöskum og ofan I þær aftur,
botnar fyrir hann setningarnar og
tekur meira aö segja aö sér hlut-
verk hvislaransá tónleikum. Hún
er málglöö manneskja og talar i
einni bunu um gæludýrin 15
heima i Kaliforniu, Jung, teosófiu
og heimspeki og lögin hans Burls.
Hún þagnar einungis þegar Burl
tekur fram gitarinn og syngur.
Sjálfur er Burl eins og jólasveinn-
inn: feitur og stór, og grátt skegg-
iö undirstrikar enn betur fyrr-
greindan samanburö. Hann er
oröinn 70 ára, en barniö er sem
sagt ennþá rikt I honum.
Leikföngin
Upp úr fórum slnum dregur
hann alls kyns leikföng og sýnir
norska blaöamanninum. M.a. er
hann mjög stoltur af gömlu mors-
tæki, sem hann hefur oröiö sér úti
um, og æfir sig af öllum sálar-
kröftum á tækiö I fristundum.
— Ég er oröinn nokkuö þjálfaö-
ur núna, get kláraö 13 orö á
minútu. Ég á nefnilega smáskútu
og vil losa mig viö símann um
borö.
Dorothy gripur fram I — Þegar
ég er dauö skal ég senda þér
morsskeyti, segir hún.
— A hvers konar tæki? spyr
Burl. Hann er einnig mjög hrifinn
af norskum bjór. (Þýöandi tekur
undir þau orö.) Og Dorothy, sem
er annt um heilsu hans veitir hon-
um fúslega bjórdrykkjuleyfi I
hófi. En sterka drykki passar hún
uppá. Ekkert svoleiöis niöur
kverkarnar á Burl. Sjálfur segist
hann hafa náö háum aldri vegna
óheilbrigös llfernis!
— Ég hef aldrei reynt aö lifa
heilbrigöu lifi. Ég hef drukkiö,
étiö, sungiö, dansaö og gert mest
þaö, sem llfiö býöur upp á. Ég
held aö þaö sé heilbrigt. Annars
væri ég löngu dauöur.
— Þú hefur samt oröiö heil-
brigöari og hraustari eftir aö ég
hitti þig segir Dorothy eiginkonu
lega.
— Hún er grænmetisæta, segir
Burl. En ég er mannæta. En þaö
liöur vistekkiá löngu áöur en hún
fær mig til aö éta gulrætur.
Burl Ives: Mannlegur, fyndinn og frjór — og syngur eins og gub.
Þolir ekki
eigin söng
Og Burl heldur áfram aö segja
blaöamanninum brandara og
sögur. M.a. segir hann frá söng-
ferli sinum.
— Ég kom fyrst fram sem
vísnasöngvari þegar ég var fjög-
urra ára. Þá söng ég I kirkjunni
heima i Illinois. Pabbi átti gamalt
orgel og ég varö svo hrifinn af
sálmataktinum, hinum ljóöræna
texta sálmanna, aö ég ákvaö aö
gerast visnasöngvari og ég h'ef
aldrei séö eftir þvl. I fyrsta skipti
sem ég kom fram fékk ég einn
dollar fyrir. Siöan hef ég oft sung-
iö án þess aö fá dollar fyrir.
Og hann bætir viö: — Slöar
meir, eftir aö söngvar mlnir voru
gefnir út á plötu, hef ég aldrei þol
til aö hlusta á þá sjálfur. Ef ein-
hver setur plöturnar mlnar á fón-
inn, hleyp ég bókstaflega út úr
húsinu.
Ekki hlaupa þó allir út úr hús-
inu þegar Burl Ives er settur á
fóninn. Þvi til sönnunar má
nefna, aö Burl er meö fullbókuö
hús um alla Evrópu þessa stund-
ina. Og hér er um 50 tónleika aö
ræöa.
(Þýtt og endursagt: —im)
Mannætan
með barnið