Þjóðviljinn - 29.08.1979, Blaðsíða 12

12 StÐA — ÞJOÐVILJINN Miövikudagur 29. ágúst 1979.
Féiagsheimiliö á Hvammstanga.
Mjólkurstöðin
Nokkrar framkvæmdir standa
yfir við mjólkurstöðina. Þar er i
smiðum viðbygging og er búiö að
dýpkun hafnarinnar fyrr en næsta
ár. En hún er oröin mjög að-
kallandi og einnig endurbætur á
gamla hafnargarðinum.
Heilsugæslustöðin
V atnsmiölunargeymir
stærsta framkvæmdin
Rœtt við Þórð Skúlason, sveitar-
stjóra á Hvammstanga
— Atvinnuástand er ágætt hér
á Hvammstanga og renna undir
þaö ýmsar stoöir, sagöi Þóröur
Skúlason, sveitarstjóri, er Land-
póstur ræddi viö hann s.l. föstu-
dag.
Sjófangið
— Þegar rækjuveiðinni hér
innfjarða lauk þá var farið að
veiða hörpudisk. Gengu þær
veiðar nokkuð vel. Siðan þeim
lauk hefur verið gert út á
djúprækju. Eru það fjórir bátar,
sem stunda þær veiðar og hafa
aflað ágætlega. Svo er hér einn
handfærabátur, sem nýlega er
byrjaður að róa. Hann hefur einn-
ig aflað sæmilega vel. Við þetta
allt hefur verið mikil vinna. Ung-'
lingar hafa mjög sinnt henni i
sumar. Fastafólkiö hefur hins-
vegar verið töluvert i frii en er nú
að tinast að.
Vatnsmiðlunargeymir
Sveitarfélagið stendur auðvitað
alltaf i hefðbundnum
framkvæmdum, eins og lagningu
gatna, vatnslagna og holræsa aö
nýjum húsum. En auk þess hefur
þaö ýmislegt annað með höndum.
Helsta framkvæmd okkar hér
nú er bygging vatnsmiðlunar-
geymis hér á ásnum ofan við
þorpið. Hann stendur við hliðina á
gamla vatnsgeyminum en er 10
sinnum stærri en hann. Á hann að
taka um 800 tonn af vatni og er
steinsteyptur.
ibúðabyggingar
Þá er verið að ljúka byggingu 5
ibúða i raðhúsi, sem byggöar eru
samkvæmt lögum um leigu- og
söluibúðir sveitarfélaga1, áður
höfum við byggt eftir þessum
sömu lögum f jórar ibúðir og þess-
ar fimm, sem við erum að byggja
núna, er meiningin að selja. Þörf
er á þvi fyrir okkur að byggja
fleiri svona ibúöir þvi hér er mikil
húsnæðisekla.
Hvað ibúðabyggingar snertir
að öðru leyti þá var byrjað i vor á
11 einbýlishústim og auk þess búið
aö úthluta tveimur eða þremur
lóðum, sem enn hefur ekki verið
hafin bygging á.
í smiðum eru 8 Ibúðir fyrir
aldraða. Var Htillega byrjað á
þeim i fyrra og þá lagður grunnur
að fjórum þeirra. Kapp verður
lagt á að gera þær fokheldar fyrir
haustið.
iþróttamannvirki
Hvað þau áhrærir, erum við að
koma upp búningsaðstöðu við
sundlaug og iþróttahús. Er það
hús fokhelt. Litið hefurverið unn-
ið við það hús að undanförnu en
núer ætlunin að hefjast handa við
vatnslagnir, hitalagnir og múr-
húðun.
Þá er meiningin að ganga frá
iþróttavelli, sem gerður er uppi i
Kirkjuhvammi hér rétt fyrir ofan
þorpið. Þar verður útivistarsvæði
og Skógræktarfélagið hér hefur
fengiðþarnokkra hektara til þess
að planta i trjám.
Eftir er enn að vinna slitlags-
efniö, sem á að setja á Iþrótta-
völlinn.
Verið er að vinna að nýju aðal-
skipulagi fyrir Hvammstanga. Er
það Skipulag rlkisins, sem vinnur
að þvi I félagi við heimamenn.
taka hana að hluta til i notkun
fyrir ostagerð. Mikil sala er á osti
héðan frá Hvammstanga. Hefur
verið flutt töluvert af mjólk hing-
að frá Blönduósi til þess að gera
úr ost. .
Verið er að byggja hæð ofan á
sláturhús kaupfélagsins og senni-
lega verður einnig byggð f járrétt
I sumar.
Nýtt verslunarhús
Búið er að grafa fyrir grunni
nýs verslunarhúss fyrir Verslun
Sigurðar Pálmasonar. Eru það
raunar þrir aðilar, sem að þeirri
byggingu standa: Verslun Sig-
urðar Pálmasonar, Saumastof-
an Drifa og svo sýslusjóður og
raunar verður bókasafnið þarna
einnig til húsa. Þetta er 600 ferm.
hús á þremur hæðum.
Dýpkunin dregst
Viö eigum nú inni fjárveitingu
til dýpkunarframkvæmda á höfn-
inni en þvi verki verður sennilega
frestað til næsta árs þvi þetta
mun vera eina dýpkunin, sem
fyrirhuguð var hér norðanlands
nú og mun þykja dýrt að fá tæki
einvörðungu hingað. Eru þvi
horfur á að ekki verði unnið að
Þá eigum við einnig inni fjár-
veitingu til heislugæslustöðvar-
innar, bæði frá þessu ári og þvi
fyrra. Teikningar eru tilbúnar og
búið að ákveða lóðina. Fram-
kvæmdadeild Innkaupa-
stofnunarinnar sagði okkur I vor
að útboð gæti þá farið fram en nú
virðist allt saman sitja fast og
finnst okkur það mjög bagalegt.
Hinsvegar er verið að vinna að
smávægilegum breytingum á
neðri hæð gamla sjúkrahússins.
Er verið að gera þar nýtt vaktar-
herbergi, fæðingarstofu og skol.
Þýðingarmikið er fyrir okkur að
geta haldið áfram þessum breyt-
ingum á næsta ári þvi þrengsli
eru mikil I sjúkrahúsinu. Þar eru
miklu fleiri sjúklingar en húsið
var upphaflega byggt fyrir. Þó
hefur verið rýmt úr húsinu þrem-
ur ibúðum, sem við þurfum að
breyta svo að þær nýtist með
öðrum hætti.
Ýmislegt í undirbúningi
Nú, auk þessa erum við svo
með ýmsar framkvæmdir i undir-
búningi.
Hér er maður, sem hefur t.d. i
hyggju að byggja 740 ferm.
iðnaðarhúsnæði, stálgrindahús.
Þá er fyrirhugaö að setja upp
mjölvinnslu, til þess að vinna úr-
gang úr rækjuskel og frá slátur-
húsinu.Hafa þegar verið keyptar
vélar til þessarar verksmiðju.
Brýnt er einnig orðið að hefja
byggingu á kennsluhúsnæði við
skólann. Skólahúsið, sem við not-
um nú, var byggt 1960 og siðan þá
hefur ibúum fjölgað hér um lið-
lega 60% svo ekki er furða þótt
þar sé farið að þrengjast innan
dyra. þs/mhg
VIGFÚS ÓLAFSSONFRÁ GÍSLHOLTL
Furðuleg björgun
Grein þá, sem hér fer á eftir,
færöi Vigfús Ólafsson skólastjóri
frá Gislholti i letur og birtist hún i
siðasta Sjómannadagsblaði Vest-
mannaeyja. Hefur Landpóstur
fengið leyfi Sigurgeirs Jónssonar
ritstj. Sjómannadagsblaðsins tii
þess aö endurprenta hér grein-
ina:
— Um hádegisbiiið 26. mal 1975
fóru menn i Vestmannaeyjum,
sem um veturinn áttu lömb i eyj-
unni Brandi sem er skammt
sunnan við Heimaey,að sækja þau
til aö flytja milli eyja. Þeir höföu
með sér gúmbát með utanborös-
vél. Atti að nota hann til lending-
ar við eyjuna.
Bergflái, sem báti er lagt að i
útey, nefnist Steðji. Er þar að-
djúpt og best til uppgöngu.
Forystumaður eða kallmaður fór
alltaf fyrstur upp með band, festi
það I bolta á steðjanum og studd-
ust hinir siðan við bandið, er þeir
stukku upp hver af öörum.
Ekki er hægt að festa stuðn-
ingsbandi I bátinn vegna undir-
öldunnar. Er oft mikill hæðar-
munur við steðjann ef brimsúgur
er og fyllingar.
Þennan dag var nokkurt
vestanbrim svo hinir vönu bjarg-
menn töldu ófært og hurfu frá.
Með I förinni var ungt fólk, sem
ætlaöi að hjálpa til, en um leiö aö
ná í nokkur sjófuglaegg, en þeirra
erauðvelt aðafla i Eyjum, ef góð-
ir bjargmenn eru i flokki, þótt eigi
séu þeir svo margir núna sem
fyrrum, en fuglaveiöar og eggja-
taka var annar aöal bjargræðis-
vegur eyjamanna.
Þetta unga fólk var aðkomufólk
og óvant björgum. Það náði
nokkrum eggjum I Bládrangi, en
svo nefnist gigtappinn I hinum
forna glg þar sem eyjan Brandur
myndar barma. Unga fólkiö vildi
ná fleiri eggjum og fór þvi á und-
an á gúmbátnum norður til Smá-
eyja en svo nefnast fjórar eyjar
fremur litlar rétt vestan við
Heimaey. Heita þær Hæna, Hani,
Hrauney og Grasleysa. Þær sjást
vel þegar flogið er til Vestmanna-
eyja- . . „
Austan á syðstu eyjunm, Hænu,
er Kafhellir, sjávarhellir, sem
hægt er að sigla inn I að hálffölln-
um sjó. Þar sem skora, að nokkru
i kafi, liggur vestur úr hellinum
og gegnum eyna veröa þarna fög-
ur litbrigði að kvöldlagi er sólar-
ljósið brotnar I vatninu og varpar
litrófinu um loft og veggi hellis-
ins. Jafna þeir, sem til þekkja,
þessu við Bláa hellinn á Kapri
sem er viðfrægur fyrir litadýrð .
Segir ekki af ferð gúmbátsins
en þegar fiskiskipiö kom nokkru
siðar að Hænu. Voru þau þrjú,er
ráðgert var að færu upp, veifandi
og hrópandi efst á eynni. Sáu
skipverjar þegar að þarna var
ekki allt með felldu.
Stýrimaður skipsins var farar-
stjóri og hafði ætlað að biöa
þeirra I bátnum. Sáu menn hann
hv»""' var báturinn llka horf-
áv, T un( i fólkinu. Þegar
þau lögðu að rétt við sprungu þá
er liggur gegnum eyna inni I
hellinum var þar töluvert vestan-
brim. Gekk þó piltunum vel aö
komast upp og stukku upp á steðj-
ann er aldan lyfti bátnum. 1 ann-
arri tilraun reis aldan hátt, stýri-
maður ýtti undir stúlkuna sem
ætlaði upp og komst hún á
Steðjann. En svo var fyllingin
mikil að hún stóð þar I sjó. Greip
bróðir hennar I hana og hélt henni
svo að útsogið tæki hana ekki. 1
þvl óiagið reið undir bátinn hafði
bandið, sem hékk af boltanum,
festst undir ári.
Sá stúlkan að eitthvað fór úr-
skeiðis I bátnum, féll stýrimaður
aftur fyrir sigjlenti I útsoginu og.
hvarf I brimlóörið. Bátinn hálf-
fyllti en ekki drap vélin á sér er
báturinn losnaði. Bjóst annar
pilturinn til að stinga sér, komast
I bátinn og leita stýrimanns. En I
þvl sáu þau sér til skelfingar aö
mannlaus báturinn sigldi frá og
hvarf slðan austur með eynni.
Hlupu þau I ofboði upp á eyna
en I þvl bar stóra bátinn að. Sáu
þeir um borö, að einhver þau tíð-
indi hefðu oröið, að þau hefðu bet-
ur látið þessa ferð ófarna. Sigldi
báturinn þegar kringum eyjuna
en ekkert var að sjá.
Ekki trúðu skipverjar aö
mbáturinn hefði sokkið. Héldu
ir þvi stefni bátsins svo fast
upp að hellismunnanum sem þeir
frekast þorðu, þvi varla var um
annaö að ræða en báturinn hefði
siglt mannlaus inn I hellinn. Biðu
allir orðvana og störðu á hellis-
munnann eins og þaöan væri ein-
hverra siöinda að vænta.
Og sjá.
Eftir heila eilifð kom gúm-
báturinn út og nú reri hinn týndi
stýrimaður, sem hafði horfið I
djúpið vestan við eyjuna, bátnum
út. Þeir höfðu snör handtök,inn-
byrtu stýrimann og fóru þegar
með hann niður. Létu þeir hann
afklæðast og fara I þurr föt.
Helltu þeir I hann slurki af gini og
spýttist þá upp úr honum allmikill
sjór. Fór hann siðan I koju,
Skipverjar sáu að stýrimaöur
var töluvert skrámaður I andliti
og blóðrisa á höndum. Er bergið i
skorunni og hellisveggjunum.
hrjúft og bendir þaö til að hann
hafi slegist harkarlega I berg-
vegginn I rifunni, er sogið dró
hann I gegn.
Ekki lá stýrimaður lengi, held-
ur hresstist brátt og var kominn
upp skömmu siöar. Virtist honum
ekki hafa orðiö meint af þessari
dauðaferð gegnum eyna. Stýri-
maður man ekkert hvað gerðist I
sjónum, en telur sig hafa hrokkið
útbyrðis er slinkurinn kom á bát-
inn vegna fasta bandsins. Siöan
veithann ekkert hvað gerðist fyrr
en I Kafhelli. Rankaði hann við
sér er hann sparkaði I eitthvað.
Var það skrúfa bátsins, en hann
var þá að sigla út úr hellinum aft-
ur. Drapst á vélinni. I þvl skaut
honum upp. Greip hann fram
fyrir sig og lentu hendmar á
bátnum. Komst hann upp t bát-
Vigfús ólafsson frá Gislholti.
inn, sá dagsbirtuna I hellismunn-
anum og reri út.
Og hversu hlálegt sem það kann
að þykja virtust skipverjar, sem
biðu I stafni, ekkert vera hissa,
þótt þeir heimtu félaga sinn
þarna bókstaflega úr helju. Þaö
var ekki fyrr en seinna að þeir
fóru að ihuga þau undur, sem
gerðust við þessa furðulegu
björgun. Var það ósýnileg hönd,
sem stýrði bátnum nærri hring
inni botn hellisins ? , en það eitt
gat\orðið stýrimanninum til lifs,
Gamlir sjómenn, haldnir hinni
gömlu trú á dularöfl, segja að
hinn látni sægarpur, afi stýri-
mannsins, hafi þarna haldið um
stjórnvöl.
Hitt ver vlst, að þarna geröist
það, sem ekki verður skýrt með
þvl, sem kallað er hin kalda skyn-
semi. Verðum við á þessari öld
efnishyggjunnar að viðurkenna
að þarna hafi gerst karftaverk?
Eða var það aðeins furðuleg
keðja tilviljana, sem bjarg llfi
hans? -Vigfús Ólafsson.