Þjóðviljinn - 18.10.1979, Page 7

Finýmtudagur 18. október 1979 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
aö verk hans þarf enginn aö vinna
eftir hann, svo nákvæmur og
vandaöur var hann.
Seinna meir þegar Huldar og
Björg komu alkomin frá Frakk-
landi gafst mér meira rúm til aö
kynnast þeim nánar, og þaö voru
góöir timar. Maöur freistaöist oft
til aö sitja hjá þeim lengur en
góöu hófi gegndi. Þaö var svo
notalegt aö hlusta á raunsæjar og
skynsamar manneskjur tala. Og
umræöuefnin skorti ekki. Jafnvel
einföldustu hlutir gátu fengiö nýtt
inntak viö stóra eikarboröiö I hol-
inu. Já þetta voru yndislegar
stundir svo fjarri þessari sorg.
Þó svo viö Huldar ræddum oft
um lifsskoöanir eöa brot af þeim,
þá gaf hann aldrei stórar yfirlýs-
ingar. Þó var hann hugsjónamaö-
ur, en svo skynsamur og raunsær
aö hann bauö aldrei hugsjónum
slnum inn fyrir veggi
hrungjarnra kastala draumór-
anna. Svo jaröfastar voru hug-
sjónir hans aö hann gat látiö þær
birtast I verkum sinum. Huldar
var sósialisti og auðvitaö var þaö
svo meö hann eins og skoðana-
bræöur hans, aö hann átti sér
draum um betra og réttlátara
þjóðfélag. En fyrir honum var
sllkt þjóöfélag ekki reist meö
oröum einum heldur meö vinnu,
meö þvl aö starfa á eftirbreytan-
legan hátt og þá ekki aðeins I
beinu pólitísku starfi, heldur líka
sem þegn, sérmenntaöur maöur,
sem fjölskyldufaöir. Huldar haföi
jafnan gaman af þvl aö ræöa
pólitik en sjaldan heyröi ég hann
prédika skoöanir slnar I þeim efn-
um. Hann lagöi megin á-
hersluna, aö mér fannst, á aö
verkin og hugarfariö sýndu hina
raunverulegu lifsskoöun hans.Og
ekki man ég þaö aö hann gæfi
stærri yfirlýsingar um hlutina en
honum var fært aö skipuleggja aö
kæmust I framkvæmd. Enda
brást Huldar aldrei. Þaö mátti
svo sannanlega reiöa sig á orö
hans.
Sósialisminn var Huldari I blóö
borinn. Hann haföi ekki menntast
til sósíalisma heldur tekiö hann I
arf frá umhverfi slnu. En mennt-
un hans gaf þessari lifsskoöun
hans hlýjan og mannlegan blæ, án
þess þó aö taka frá honum tilfinn-
inguna aö vera verkamaöur, son-
ur verkamanns. Enda ræktaöi
Huldar þaö I sér sem heyröi til
félagslegs uppruna — handverk-
iö. Þessi rækt hans birtist best I
þvi aö heimaviö var hann venju-
lega þannig klæddur aö þaö hæföi
hvort sem var bóklestri eöa hand-
verki. Það var llka tilviljun háö
hvort maöur hitti á hann viö aö
lesa eöa viö aö gera upp alskyns
hluti eöa viö aö laga eitthvaö sem
úr lagi var gengiö. Þó svo Huldar
læsi mjög mikiö og væri óþreyt-
andi viö aö afla sér meiri þekk-
ingar i sambandi viö hin daglegu
störf, þá var maður stundum I
vafa um hvort heillaði hann
meira, sálfræöin eöa handverkiö.
Huldar brýndi lika oft fyrir mér
mikilvægi handverksins. Hins-
vegar virtist þaö ekki skipta meg-
in máli hvaö hann tók sér fyrir
hendur, allt virtist gert af
brennandi áhuga. betta sama
mynstur ræktarseminnar kom
lika fram I samskiptum Huldars
viö annaö fólk. Framkoma hans
var vönduö og eins og eölislæg
geta til aö hafa samskipti viö
hvern sem var án nokkurs mann-
greinarálits. Hvort heldur þaö
voru börn eöa fullorðnir, verka-
menn eöa menntamenn, öll þau
samskipti voru honum leikandi
létt. Þessvegna hændust margir
aö honum og ekki spillti Björg
fyrir, enda áttu þau fjölda vina.
En Huldar var auövitað mann-
legur og svo mikiö langlundargeö
haföi hann ekki aö geta þolaö
öllum allt. — Ég hef nefnilega
grun um aö undir hinu stillta yfir-
boröihafi logaö mikill eldur, mik-
iö skap sem honum hefur tekist aö
beisla, skap sem leitt heföi til
mikilla stórverka heföi hann
fengið llf til aö ljúka þeim, þvl eitt
er vlst aö grundvöllinn haföi hann
vandlega lagt. — Hann átti ákaf-
lega bágt meö aö þola leikara-
skap og alvöruleysi og alls kyns
potog prll eiginhagsmunamanna,
þar sem markmiöið eitt var aö
drottna. Skipti þar litlu undir
hvaöa fána þeir menn skipuöu
sér. Þaö var Huldari mikilvægt
aö geta veriö sjálfstæður maöur
og þess óskaöi hann öðrum, þvi
sjálfstæöi og visst frelsi var I hans
augum grundvöllur heilbrigra
samskipta.
Já, Huldar var menntaöur
verkamaöur, heilsteyptur og
sjálfum sér samkvæmur. Og
þannig var hann börnum slnum
og vinum holl og góö fyrirmynd.
Hann gleymdi þvl aldrei, þó svo
hann færöist meö ytri merkjum
um þrep I þjóöfélagsstiganum
hvern ávöxt hörð baráttan færöi
honum, — hve miklu dýrmætari
og þroskameiri uppskera hans
var en margra þeirra sem betri
aðstæður höföu I lífinu til aö kom-
ast áfram. Og þá uppskeru átti
hann aö þakka félagslegum arfi
slnum, seiglu þeirra sem ætlö
þurfa mest aö berjast meö eigin
veröleikum og mætti. Mér er þaö
Ijóst nú aö þolinmæðin hefur veriö
eitt af hans sterkustu vopnum.
Enda er þaö svo, aö oft á þeim 10
árum, sem viö þekktumst, brosti
Huldar aö óþolinmæöi minni og
sagöi jafnan: „Vertu bara róleg-
ur, þú ert svo ungur aö þér liggur
ekkert á, tlminn vinnur meö þér”.
Og jafnoft hef ég sannreynt þessi
orö. Hver þraut felur i sér þroska.
Já, kæri Huldar, tlminn vinnur
meö okkur og hann mun græöa
dýpstu sárin. En llfiö hefur svo
margar mótsetningar. Timi þinn
rann út fyrr en þú fékkst
blómstraö, en samt Huldar skilur
þú okkur sem umgengumst þig
eftir rlk, ekki aöeins af minn-
ingum, heldur llka af þvl sem þú
skilur eftir af persónu þinni I
okkur. Og þess vildi ég helst biöja
aö okkur falli I skaut sú gæfa aö
mega rækta þaö brot.
Meö þessum fátæklegu oröum
vil ég kveöja góöan mann, vin
minn Huldar. Ættingjum hans
votta ég samúö.
Haukur Viggósson.
Starfsbróöir minn, Huldar
Smári Asmundsson er látinn,
liölega fertugur aö aldri. Mánu-
daginn 24. sept. var hann á vinnu-
staö sinum, Geödeild Barna-
spltala Hringsins, glaður, hjálp-
fús og áhugasamur aö vanda.
Hann ræddi m.a. um fyrirhugaöa
kennslu viö Háskóla Islands, sem
hann haföi tekiö aö sér I orlofi
Sigurjóns Björnssonar, prófess-
ors, en fyrstu kennslustundirnar
áttu aö vera næsta morgun. Þetta
reyndist vera siöasti starfsdagur
Huldars Smára. Hann veiktist al-
varlega þá nótt og komst hvorki
til starfa i Háskólanum né Barna-
geðdeildinni. A skrifborði hans
þar liggja pípurnar hans og
franskir doörantar, hvoru-
tveggja einkennandi fyrir
eigandann. Svo viröist sem hann
hafi brugöiö sér frá, rétt sem
snöggvast.
Huldar Smári var fæddur og
uppalinn á Akranesi. Hann var
tvö ár i Menntaskólanum á
Akureyri, en útskrifaöist stúdent
frá Menntaskólanum I Reykjavlk
áriö 1959. Sálarfræöi nam hann
viö Sorbonne i París og aö prófi
loknu lagöi hann stund á frekara
nám I kliniskri sálarfræöi viö
sömu menntastofnun. Ma.
rannsakaöi hann tengsl þróunar
tilfinningalifs og vitsmunallfs
barna og haföi hug á aö gera þvl
efni nánari skil. Þegar Huldar
Smári kom til starfa v iö Geödeild
Barnaspitala Hringsins sumariö
1975, varö brátt ljóst, aö hér var á
feröinni vel menntaöur gáfu-
maöur, þó aö litiö léti hann yfir
sér. Hann haföi hlotiö
„klasslska” háskólamenntun, ef
svo mætti aö oröi komast, I sjálf-
um Svartaskóla. Þar létu menn
sér ekki nægja neina yfirborös-
þekkingu og leitun var á manni
hérá landi, sem var betur að sér I
fræöum þeirra Freuds og Piagets
en Huldar Smári. Meö honum
barst okkur andblær franskrar
menningar, ilmur af Gauloises
stgarettum og fróðleikur um
frönsk eöalvin. Ensk og
skandinavlsk fræöiheiti hlutu
franskar áherslur I munni hans,
okkur hinum, fákunnandi i
frönsku, til mikillar kátínu. A
hinn bóginn áttihann bágt meöaö
trúa þvi, aö viö gamlir máladeild-
arstúdentar gætum ekki notfært
okkur þá frönsku fróöleiksmola
og fræöigreinar sem honum var
tamt að ota aö okkur. Huldar var
afar bókhneigöur og fróðleiksfús
og mátti vart heyra höfundar get-
iö eöa góðra skrifa I faginu, svo
aö hann þyrfti ekki aö kynna sér
málið. Ekkisvo aö skilja aö hann
læsi eingöngu fagleg rit. Hann
unni góöum bókmenntum og var
sjálfur einstaklega orðhagur.
Vinnubrögð hans einkenndust af
natni og kostgæfni og honum var
það eölilegt aö kryfja hvert mál
til mergjar til aö finna sem besta
lausn. Hann taldi þaö sérstök for-
réttindi aö hafa fengiö aö ganga
menntaveginn og vinna meö bók
en ekki haka I hönd og óskaöi öll-
um hinssama. Hann undi sérbest
innan um bækur og börn, svo aö
segja má, aö hlutskipti hans hafi
verið hiö ákjósanlegasta.
Huldar Smári var ekki aöeins
glöggur og fróöur, hann var Uka
hjartahlýr og haföi rika
samkennd meö náunganum.
Hann var laus viö hleypidóma,
kunni vel aö meta margvlsleg til-
brigöi mannlegs lifs og haföi
næmt skopskyn. Hann var þess
fullviss, aö flestir skjólstæöingar
okkar heföu meira til brunns að
bera en virst gæti I fljótu bragöi,
heföu meiri styrk eöa hæfileika en
þeir gætu nýtt i daglegu llfi.
Þessa sterku þætti bæri okkur aö
finna, hlúa aö og rækta betur.
Samvinnan viö Huldar Smára var
alltof stutt, en hún var flestum
okkar mikils viröi. Avallt var
hann reiöubúinn aö taka þátt i
vanda samstarfsfólks og veita
stuöning. Hann var dagfars-
prúður og ljúfur maöur, en haföi
rika réttlætiskennd og var fastur
fyrir, ef þvl var aö skipta.
Huldar Smári var gæfumaöur I
sinu f jölskyldulifi. Hann átti góöa
konu, Björgu Siguröardóttur.
Þeirra tengsl voru traust og hlý
til hinstu stundar. Börnum slnum
þremur hefur Huldar gefiö
dýrmætt veganesti.
Megi minningin um góöan
dreng og ljúfar samverustundir
vera ástvinum hans styrkur i
framtiðinni.
G.T.S.
„Hvaö brast svo hátt?” var
spurt I tvísýnni orrustu forðum.
Einn bogastrengur brast og úr-
slitin ultu á þvl að einmitt hann
héldi. Þessi orð komu I huga
minn, þegar fregnin barst um aö
Huldar frændi heföi veriö kallaö-
ur burt úr þessum heimi. Þaö
voru ekki liönir margir dagar frá
þvi aö viö Huldar höföum setiö
heima I stofu og spjallað um viö-
fangsefni liöandi stundar. Hver
gat trúaö þvl aö hann væri horfinn
svo fljótt og skyndilega — hann
sem var fullur llfsorku og krafti.
Hvert einasta lifshlaup er I raun-
inni orrusta, þar sem enginn get-
ur meö nokkrum fyrirvara sagt
til um hvenær úrslitin ráöast. En
þaö brestur hátt, þegar fólk á
besta aldri er I skyndi kallað frá
fjölskyldu sinni og lifsstarfi. Svo
hátt aö menn setur hljóöa og
gegnum hugann flýgur áminning
um hversu lífiö getur skyndilega
tekiö enda.
Huldar Smári Asmundsson var
aöeins 41. árs, þegar hann lést,
fæddur 31. mars 1938. Hann var
næst yngstur I hópi niu systkina,
sonur hjónanna Asmundar
Bjarnasonar frá Bæjarstæöi á
Akranesi og Halldóru Gunnars-
dóttur. Heimili Asmundar og
Halldóru aö Suöurgötu 25 á Akra-
nesi var barnmargt og auöur þess
heimilis var ekki eingöngu talinn
I krónum. Þar var þaö mannkær-
leikurinn sem skipaöi öndvegi.
Börnin læröu aö una vel viö sinn
hag þó tækifærin væru ekki alltaf
mörg. Eins og oft vill veröa I stór-
um systkinahópi sveigjast áhuga-
málin ekki alltaf I sama farveg.
Aöeins eitt systkinanna á Suöur-
götu 25 lagöi út á braut háskóla-
náms en þaö var Huldar. Aö loknu
stúdentsprófi frá Menntaskólan-
um I Reykjavlk voriö 1959 hélt
hann þá um haustiö til Parlsar og
hóf nám i sálarfræöi. Hann haföi
valiö sér lifsstarf og vildi undir-
búa sig sem best undir aö geta
sinnt þvl. Þó sérsviö hans væri
ööru fremur kllnísk sálarfræöi
var þaö þó barnasálarfræöin, sem
einkum átti hug hans enda fjall-
aöi doktorsritgerö hans, er hann
lauk magistersgráöu,um börn.
Þaö var á árinu 1975 sem Huldar
flutti alkominn heim til Islands og
hóf þá aö starfa á Geödeild
Barnaspltala Hringsins viö Dal-
braut. Það kom einnig I hans hlut
aö annast aö hluta kennslu I sál-
arfræði viö Háskóla tslands.
A árinu 1964 kvæntist Huldar
eftirlifandi konu sinni Björgu Sig-
uröardóttur. Hún bjó þeim hjón-
um gott heimili bæöi I Frakklandi
og heima. Nú slöast haföi fjöl-
skildan nýlokiö viö aö flytja inn I
Ibúö, sem þau höföu fest kaup á.
Þau hjón voru einstaklega sam-
hent og allt til hinstu stundar stóö
Björg viö hliö manns síns. Ömet-
anleg stoö þeirra hjóna hafa veriö
foreldrar Bjargar, Siguröur Sig-
urbjörnsson og Marla Finnboga-
dóttir. Astkær eiginkona og börn
þeirra þrjú, Sigvarður Ari (f.16
aprll 1965), Hróöný Marla (f. 12.
júnl 1966) og Eöna Hallfríöur (f. 1.
aprll 1975) sjá nú á bak eigin-
manni og fööur.
Minningin um Huldar frænda
veröur jafnan I huga mlnum
nokkuö sérstæö. í bernsku haföi
ég ekki mikil tækifæri til aö kynn-
ast honum. Þó hann væri daglegur
gestur á heimili foreldra minna
meöan hann var viö nám I
Menntaskólanum I Reykjavik,
leyföi aldur minn ekki aö grópa I
hugann margar minningar. Dvöl I
fjarlægu landi gaf ekki mikil
tækifæri til kynna. Þaö var þó eitt
sem þá þegar var I huga minum
tengt Huldari en þaö var þetta
einstaklega glaölega viömót. Þaö
var þvi jafnan tilhlökkunarefni,
þegar fréttist aö Huldar frændi
væri aö koma heim á vorin. Oft
var llka spurt, hvort Huldar færi
ekki aö koma heim, þvi óþreyja
barnsins náöi ekki að skynja viö-
fangsefni frænda slns. Arin I
Parls uröu alls 15, þó stöku hlé
yrðu þar á. Þetta er langur tlmi,
þegar kalliö kemur á aöeins 41.
aldursári. En fyrir mestu er þó aö
fá aö sinna þvi viöfangsefni, sem
hugurinn girnist. Sjálfur minnist
ég þeirra oröa Huldarsfrænda, aö
þeim tlma sem variö væri til
náms væri vel variö. Ég veit aö
námsárin færöu honum gleöi, þó
stundum væri sótt á brattann.
Þegar Huldar flutti heim bar
fundum okkar oftar saman og þaö
var sem fyrr þetta glaölega viö-
mót, sem dró mann aö honum.
Hann var glettinn I samræöum og
þá kannski ekki sist snerust
umræöurnar um stjórnmál. Sjálf-
ur var Huldar róttækur I stjórn-
málaskoöunum. Þaö er erfitt aö
Framhald á bls. 13

r \
Skyndiferð
Þjóðviljans
til Írlands
DUBUN - BELFAST 25.-29. okt.
' (fjmmtudagur til mánudagskvölds).
118.000 kr* Listviðburðir
A þessum tíma veröa ýmsir merkir
listviöburöir i Dublin: óperuhátíö,
þjóðlagahátíö, myndlistarsýningar og
fjölbreytt leikhúslif.
Dagsferð tfl Belfast
Þjóðviljinn skipuleggur dagsferð til
Belfast sérstaklega fyrir farþega
sina. Fararstjóri i þeirri ferö veröur
Bergsteinn Jónsson.
/
Irsku krárnar
og hin margrómaöi bjór heimamanna
á hverju götuhorni.
Innifalið í verði:
Flug, hótel m/morgunveröi og islensk
fararstjórn, sem m.a. skipuleggur
skoðunarferðir um borgina og ví:*ar
tónlisfarunnendum á frábær írsk þjóð
lagakvöld.
Vegna mikillar eftirspurnar er mönn-
um bent á að bóka sig i ferðina sem
fyrst i sima biaðsins 81333
iriimBinriiiiiwiiMiiiini i, n ,.j aæ