Þjóðviljinn - 26.04.1980, Page 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 26. april 1980
GUÐMUNDUR BJARNASON:
Óhróðri Hannibals mótmælt
í Kirkjuritinu
Fyrir nokkru slöan hringdi
kunningi minn til mín og tjáöi
mér, aö I Kirkjuritinu væri viötal
viö Hannibal Valdimarsson um
verkaiyöshreyfinguna, og sér-
staklega störf hans aö málum
verkafólks. Kvaö hann þar veist
alkiþyrmilega aö starfsemi Is-
fiskra komma áöur á árum I
verkalýösfélaginu Baldri á Isa-
firöi.
Ég varö mér Uti um umrætt
tlmaritshefti, og komst aö raun
um, aö ekki var ofsögum sagt, aö
ekki voru skornar viö nögl
skammirnar um okkur vinstri-
menn, sem fyrr á árum störfuö-
um I Baldri. Satt aö segja varö ég
undrandi á ummælum Hannibals
um atburöi, sem áttu sér staö
vestur á ísafiröi fyrir um þaö bil
45 árum. Orörétt segir Hannibal:
„Stundum var ofstækiö svo
mikiö I kommúnistum þá, aö þaö
var btíkstaflega ekki fundarfriöur
fyrir þeim. Ég tel mig ekki hafa
veriö ofstækisfullan gegn þeim,
en ég varö þtí aö standa aö því á
ísafiröi, aö víkja nokkrum þeirra
úr verkaiyösfélagi, vegna þess aö
þeir voru alls ekki fundarhæfir.
Þeir voru stéttvlsir, þaö vantaöi
ekki. En allt var aö þeirra dtími
fullkomlega illt, sem jafnaöar-
menn gjöröu. beir stukku jafnvel
upp á borö og bekki og æptu og
orguöu. Ætlun þeirra var aö fæla
hina rólegu verkamenn frá aö
sækja fundi, til þess aö fundirnir
yröu svo fámennir, aö þaö dygöi
til þess aö þeir næöu völdum I fé-
laginu, þrátt fyrir aö þeir væru
sárafáir.”
r
Eg var einn
„óeirðaseggja”
Vegna þess aö ég var einn I hópi
þessara óttalegu tíeiröarseggja,
sem Hannibal telur ekki hafa ver-
ið „fundarhæfa”, og fylgdist vel
meö þessum málum, þá vil ég
fyrir mi'na hönd og annarra, llfs
og liöinna, sem Hannibal veitist
svo harkalega aö.ekki sitja alveg
þegjandi undir þeim óskamm-
feilnu ásökunum, sem okkur eru
bornar á bryn I ofangreindum
ummælum, heldur svara þeim
nokkrum oröum.
Ekki neita ég þvl, aö oft var
heitt I kolunum og hart deilt á
Baldursfundunum á þessum ár-
um, og einsogoft vill veröa.þegar
hart er deilt á fundum, þá var
ekki tíalgengt, aö nokkuö væri um
aö kallaö væri fram I fyrir ræöu-
mönnum, en aö þaö væru frekar
kommar en kratar sem sttíöu
fyrir því eru dsannindi, hvaö sem
Hannibal þtíknast að segja.
„Þeir stukku jafnvel upp á borö
og bekki og æptu og orguöu”
þóknast Hannibal að komast svo
„hdgværlega” aö oröi. Já, ljótt
hefur ml ástandiö veriö ef satt
væri. En sem betur fer eru þetta
svo rakin ósannindi að mig furö-
ar á, aö Hannibal skuli telja sér
samboöiö aö láta slik ummæli frá
sér fara ml 45 árum eftir aö um-
ræddir atburöir áttu sér staö, og
þaö þvi fremur sem þrjú hinna
fjögurra sem Hannibal stóö aö aö
Hver var svo hernaöaráætlun
kommtínista, meö þessu brölti, aö
dómi Hallibals. „Aö fæla hina
rólegu verkamenn frá aö sækja
fundi, til þess aö fundimir yrðu
svo fámennir, aö þaö dygöi til
þess aö þeir næöu völdum I félag-
inu, þrátt fyrir þaö, aö þeir voru
sárafáir.” Illa trúi ég því, aö jafn-
velHannibal sjálfurhvaö þá aörir
tnii þessari fullyröingu, svo fjar-
stæöukennd, sem htín er, og mikiö
má Hannibal, ætla andstæöinga
slna kommana, fávlsa, ef hann
Þau sem Hannibal lét reka
Eyjólfur Arnason
Jón Jónsson
rekatír Baldri eru nú látin og eiga
þess þvf engan kost aö svara fyrir
sig óhrdöri þeim, sem Hannibal
þóknast aö hrtíga saman.
Halldór ólafsson
Karitas Skarphéöinsdóttlr
tryöi þessari fullyröingu sinni.
En hver var þá ástæöan fyrir
aögeröum Hannibals og félaga
hans, er þeir beittu sér fyrir
brottrekstri hinna 4 félaga tír
Baldri?
Allir, sem eitthvaö þekktu til
þeirra fjögurra félaga, sem
Hannibalbeitti sér fyrir aö reknir
voru tír Baldri,vita aö þau voru
þeirrar geröar, aö lysing stí sem
Hannibaldregur upp á slst viö um
þau. Þau „æptu” ekki „og org-
uðu” uppi á boröum og bekkj-
um”.
Pólitisk
hefndarráðstöfun
Ástæöan var ein og aöeins ein,
pólitfsk hefndarráöstöfun. Aö-
dragandi aðgeröanna var þessi.
Eftir 1930 hófust ákafar deilur
milli kommtínista og krata er
Alþýöuflokkurinn klofnaöi, og
Kommtínistaflokkur lslands var
stofnaöur. Deilur þessar áttu sér
staö á Isafiröi, eins og annars-
staöar á landinu.
Alþyöuflokkurinn var á þessum
árum allsráöandi á Isafiröi. Var
meöal annars í algjörum meiri-
hluta I Baldri og haföi um margra
ára skeiö veriö I meirihluta I bæj-
arstjórn.
1934 iara svo fram bæjarstjóm-
aricosningar I bænum. Þá gerist
sá óvænti atburöur aö kommtín-
istar fá mann kjörinn I bæjar-
stjórn og kratarnir misstu meiri-
hlutann I bæjarstjórninni. Þetta
var ástæöan fyrir brottrekstrin-
um. Ptílitlsk hefndarráöstöfun og
annaö ekki. Reyndar er varla viö
þvi aö btíast aö Hannibal viöur-
kenni þetta og er honum ef til vill
nokkur vorkunn meö þaö.
Hitt er svo annaö mál hversu
viöeigandigetur talist aö fyrrver-
andi formaöur verkalýösfélags-
ins Baldurs, fyrrverandi forseti
Alþýöusambands Vestfjaröa,
fyrrverandi forseti Alþýöusam-
bands Islands og fyrrverandi for-
maöur ég veit ekki hversu
margra stjórnmálaflokka, fari aö
brjóta upp á þessu eftir öll þessi
ár meö hinu miöur þokkalega
oröbragöi, sem hér aö framan er
vitnað til.
Ég get varla cröa bundist yfir
ummælum Hanniblas um hina
biottreknu félaga, og þaö þvl
fremur þar eö þrjtí hinna brott-
reknu eru ntí látin. Ber kannske
aö taka þetta sem hinstu kveöju
H.V. til hinna látnu?
Þau hvorki æptu
né orguðu
Foringjar „óeirðaseggjanna”
sem Hannibal stóö aö aö reka
Dönskukennsla í ríkisfjölmiðlum
10 sjónvarpsþættir
og 10 fyrir útvarp
Akveðiö hefur veriö aö taka
upp dönskukennslu fyrir
fulloröna I útvarpi og sjtínvarpi
og hefur náöst samkomulag
milli rÐrisstjtírna Danmerkur og
Islands aö standa sameiginlega
aö gerö námsefnis og kennslu-
þátta I þessu skyni.
Samkomulag um athugun á
þessu máli náöist milli
þáverandi ráöherra landanna
1978 og skilaöi embættismanna-
nefnd áliti snemma árs 1979 um
gerö þrenns konar efnis: sjón-
varpsefnis, sem I meginatriöum
yröi gert aö tilstuölan kennslu-
deildar danska títvarpsins, tít-
varpsefnis, einnig gert aö til-
stuölan kennsludeildarinnar
ásamt Islenska ríkistítvarpinu
Danir bera
meginhluta
kostnaðar
og loks prentaös efnis sem gert
yröi aö tilstuölan Islenska
menntamá laráöuney tisins.
Samkvæmt fjárhagsáætlun
nemur kœtnaöur viö þann hluta
áæt1unarinnar sem
framkvæmdur veröur af Dönum
3.532.000 dönskum krónum, en
sá hluti sem lslendingar annast
framkvæmd á 412.000 dönskum
krtínum. Er þetta sá kostnaöur,
sem hvoru landinu um sig
veröur ætlaöaögreiöa.
Þáv. utanrlkisráöherrar
landanna héldu fund um tillög-
umar I ágtíst 1979 og var niöur-
staðan, aö framkvæmd áætl-
unarinnar heföi jákvæö áhrif á
menningartengsl landanna og
þvl mælt meö henni. Hefur nú
veriö staöfest af beggja hálfu,
23. aprll sl., aö áætlunin og fjár-
veitingar til hennar hafi verið
samþykktar og fær ntí nefnd
meö þrem fulltrtíum frá
Danmörku og þrem frá íslandi
þaö hlutverk aö stjórna
framkvæmd. Formaöur
framkvæmdanefndarinnar er
Peter Söby Kristensen.
Að þvi er segir I frétt frá utan-
rikisráöuneytinu er þess vænst,
að nefndin geti I byrjun jtíni
haldiökynningarfundmeö þeim
uþb. 15 dönsku og islensku
framleiöendum, höfundum,
leikstjórum, sérfræöingum og
ráögjöfum, sem taka munu þátt
I þessu verkefni og aö sjtín-
varpsupptökur geti fariö fram
sumariö 1981, en allt efniö veröi
tilbtíiö til títsendingar og notk-
unar veturinn 1981-1982. Geröir
veröa 10 sjónvarpsþættir, 25
mlntítur hver, og jafnmargir
hliöstæöir títvarpsþættir og
prentaö efni.
Efniö veröur einkum miöaö
viö fulloröiö ftílk almennt meö
sæmilega færni I aö lesa dönsku
en takmarkaöa I aö skilja mælt
mál og tala dönsku. Þess vegna
veröur unnt, einkum I
sjónvarpsþáttum, aö sleppa
byrjunaratriöum í dönskunámi
en leggja þess I staö meiri
áherslu á aö efniö veröi
skemmtilegt samhliöa þvl aö
auka kunnáttu og þekkingu.
Eftir aö þættirnir hafa veriö
sendir tít er ætlunin aö þeir
veröi til á filmu, myndsegul-
böndum og hljómböndum, svo
aö unnt veröi aö nota efniö slöar
meir I fulloröinsfræöslu og inn-
an skólanna eftir þvl sem henta
þykir.
voru þessi: Eyjólfur R. Arnason,
sá eini þeirra, sem enn er á lffi,
hæglátur, geöþekkur maöur, sem
enginn, sem til þekkir.dettur I hug
aö kenna viö æsingar né ólæti á
fundum.
Halldtír ólafsson frá Gjögri,
látinn fyrir nokkrum árum, geö-
prýöismaöur, sem engum, sem til
þekktu,kemur til hugar, aö ekki
hafi sómt sér vel I hvaöa verka-
iyösfélagi sem vera skyldi,
ódrepandi baráttumaöur, sem
meöal annars annaöist um
margra árabil ritstjórn blaöa
sósíalista á Vestfjöröum af al-
kunnum dugnaöi og ósérplægni,
og allt framlag hans til þeirra
mála unniö I sjálfboöavinnu.
Jón Jónsson skraddari, látinn
fyrirnokkrum mánuöum, áhuga-
maöur um verkalyösmál og fleiri
þjóöþrifamál. Sérstaklega ber
þar aö nefna framlag hans til
fegrunar Isafjaröar, en þar hefur
hann reist sér óbrotgjarnan
minnisvaröa þar sem er skrtíö-
garöurinn, sem blasir viö augum
allra er til lsafjaröar koma. Jón
var ákaflega léttur I lund og átti
létt meö aö koma þeim, er um-
gengust hann,f gott skap meö
glaöværö sinni og tilsvörum. Jón
var fremur smávaxinn, nett-
menni, gat veriö snöggur I hreyf-
ingum og liðugur vel og þar af
leiöandi langbest fallinn þeirra
fjórmenninganna til þess, aö
stfga „borödans” þann, er Hanni-
bal lýsir svo „fagurlega” hér aö
framan.
Karítas Skarphéðinsdóttir, \At-
infyrirallmörgum árum. Karltas
var sannkölluö hetja, htín átti viö
mikla heimilisörðugleika aö
stríða. Htín eignaöist mörg böm
og sjtíkdtímar herjuðu á heimili
hennar. Tveim dætrum sfnum
mátti hún sjá eftir ofan I gröfina,
annarri fulltlöa en hinni á unga
aldri. Sonur hennar, mesti efnis-
maöur, fórst á striösárunum.
Þrátt fyrir allt þetta andstreymi
var Karftas ávallt stí sama,
brennandi af áhuga fyrir öllu,
sem veröa mátti hinum vinnandi
stéttum til framdráttar, og lagöi
sig alla fram I baráttunni fyrir
framgangi þeirra mála. Ég vann
um nokkurra ára skeiö á sama
vinnustaö og Karítas og get þvl
vel boriö um þaö, aö htín var vel
látin af vinnufélögum slnum þrátt
fyrir aö flestir þeirra aöhylltust
aörar stjórnmálaskoöanir en htín.
Engan veginn geta þvi átt viö
þessa ágætu konu ummæli Hanni-
bals um „óp og org”.
Ekki veit ég hvort
Hannibal hefur
nokkru sinni iðrast
þeirrar gerðar
Nei, þessir ágætu félagar voru
ekki reknir tír verkalýösfélaginu
Baldri vegna óláta eöa ffflaláta á
fundum i' félaginu, heldur vegna
þess aöforingjar Alþýöuflokksins
meö Hannibal I broddi fylkingar
töldu sig þurfa aö ná sér niöri á
kommunum vegna ófaranna I
kosningunum, og gripu því til
þessara tíyndistírræöa, og settu
meö þvi' blett á verkalýðsfélagið
Baldur. Ekkert veit ég um þaö
hvort Hannibal hefur nokkurn-
tima iörast. þessara gjöröa
sinna, en hitt fullyröi ég, aö
margur Alþýöuflokksmaöurinn
iörast þessa frumhlaups, enda
sumir andvígir þessu og greiddu
atkvæöi gegn brottrekstrinum á
fundinum.
Aö lokum skal þetta sagt: Ég
mótmæli eindregiö óhrtíöri
Hannibals um þetta ágæta ftílk og
tel honum framangreind ummæli
litt sæmandi, á gamalsaldri
sitjandi á friöarsttíli, og þaö þvl
fremur, þarsem látnir menn eiga
i hlut.
Heiöur og þökk til hinna brott-
reknu, fyrir óeigingjarna baráttu.
Guömundur Bjarnason.