Þjóðviljinn - 03.05.1980, Page 10

10 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 3. maí 1980
Raunasaga
Nú eru bráðum liðin 6 ár siðan
endar Djúpvegar náðu saman á
Hestfirði. Síðan hefur hvorki
gengið né rekið með næsta
áfanga, tengingu Inn-Djúps við
aðalakvegakerfi landsins með
vegi frá Djúpi yfir heiðarnar.
Fyrst var það vegna togstreitu
milli byggðariaga um hvar
vegurinn ætti að koma og nú upp
á síðkastið vegna seinagangs
Vegagerðarinnar á Isafirði við að
Ijúka tæknilegum undirbúningi og
skiia samanburðarskýrslum um
þau vegarstæði sem til greina
koma.
Meira en helmingur Vestfirð-
inga, Ibúar hér við utan- og innan-
vert Isafjarðardjúp, hafa þvi
mátt sætta sig við þaö að vera
eftir sem áður lokaðir frá aðal-
vegakerfi landsins 8-9 mánuði
ársinsogþauhundruðmiljóna sem
liggja i Djúpvegi komið fáum að
gagni, nema hásumarið. Þing-
menn Vestfjarða hafa ekki talið
sig þess umkomna aö hoggva á
hnútinn og allt hefur þetta mál
veriö mikil raunasaga, sem enn
sér ekki fyrir endann á.
Ein afleiðing þessarar tafar
hefur t.d. orðið sú, að viö röðun
sérstakra stórverkefna I vega-
málum i kjördæminu — þ.e. verk-
efni sem kosta 500 milj. eða
meira — var önundarfjarðarbrú-
in tekin fram yfir tengingu Inn-
Djúpsins, illu heilli. Þó sú brúar-
gerð sé þörf og nauðsynleg sam-
göngubót veröur varla um það
deilt aö tenging Inn-Djúpsins var
og er mikilvægasta verkefnið I
vegamálum kjördæmisins.
En hvað hefur þá verið togast á
um? I stuttu máli þetta: Austur og
Vestur-Barðstrendingar hafa
viljað fá Djúpveg um Kolla-
fjarðarheiði, sem þeir telja snjó-
létta; þar með fengju þeir meiri
umferö um Gufudalssveit og
meiri likur á vegarbótum á vest-
urleiðinni, einkum á hinum ill-
ræmdu Hálsum.
Þetta vegarstæði hefur sætt
haröri andstöðu hér viö Djúp,
enda mun lengri leið en um
Þorskafjarðarheiði. Auk þess al-
gerlega veglaus heiði og óglæsi-
leg til vegagerðar að okkar mati.
Viö höfum fúslega viöurkennt
hina brýnu þörf Barðstrendinga
og annarra þeirra sem fara
vesturleiðina á vegabótum t.d. I
Gufudalssveit, en ekki réttmæti
þess að þær framkvæmdir yrðu á
kostnað Djúpbyggðanna. Lang-
flestir Ibúar hér við Djúp vildu
veg um Þorskafjarðarheiöi svip-
aða leið og sú niöurgrafna vegar-
nefna sem nú er þvælst eftir um
hásumarið fer, eða þá nokkru
sunnar á heiðinni um Fjalldal og
Þorgeirsdal, niður að Þorska-
firði. Siðan bættist Steingrlms-
fjarðarheiöarleiðin við. en þá er
fariö eftir núverandi Þorska-
fjarðarheiðarvegi 7,5 km og siðan
beygt austur og komið niður I
Staðardal viö Steingrimsfjörð.
Þessi fjallvegur er lægstur og
stystur þeirra sem nefndir hafa
veriö og með honum væri kominn
sá hlekkur sem of lengi hefur
vantað I hringveg um Vestfirði og
þar meö landið allt. Þessi leið er
auðvitað sérstakt óskabarn
Strandamanna sem hafa verið án
samgangna á landi við önnur
byggðarlög kjördæmisins, ef
undan er skilinn lélegur sumar-
vegur um Tunguheiði suður I
Geiradal i Austur-Barð. Hafa þeir
þvi veriö dæmdir úr leik að mestu
hvað varðar atvinnuleg, menn-
ingarleg og félagsleg samskipti
við næstu nágranna.
A fjóröungsþingi Vestfiröinga
1974 að Klúku I Bjarnarfirði, segir
svo m.a. i samgönguályktun
þingsins sem samþ. var i einu
hljóði: „Jafnframt þvi sem unnið
verði aö fullnægjandi tengingu
Vestfjarða við aðalvegakerfi
landsins verði Strandasýsla betur
tengd öðrum hlutum akvega-
kerfis Vestfjaröa með vegi yfir
Steingrimsfjarðarheiði”. Til að
gera langa sögu stutta hefur svo
farið að tenging Inn-Djúps með
vegi yfir Steingrimsfjaröarheiði
hefur hlotið vaxandi byr og er nú
einhugur orðinn um þá leið hjá al-
menningi og stjórnarmönnum á
Vestfjöröum, svo sem fundar-
samþykktir f jóröungsþinga
sýslunefndar, bæja- og sveitar
stjórna og margskonar félags-
samtaka og áskoranir mörg
hundruð kjósenda eruórækur
vitnisburður um. Einnig hafa
Indriði Aðal-
steinsson,
Skjaldfönn:
sumir Vestfjarðaþingmenn látið I
ljós ákveðinn stuðning við Stein-
grímsfjaröarheiði. „Vegamál” á
Isafirði hafa þó verið sein að
koma I verk tæknilegum undir-
búningi og koma til skila upplýs-
ingum sem henni er skylt að láta
þingmönnum I té og ákvarðana-
taka þarf að styðjast við.
Var skýrslu lofaö upp úr ára-
mótum, en siöan beöið um frest
vegna þess að snjómælingar á
Steingrimsfjarðarheiði hafa ekki
verið raunhæfar siðastl. 3 vetur
(ogyfirstandandisáfjórði) vegna
, snjóleysis!! A hinum heiðunum
var athugunum taliö lokið. Fyrri
kostnaðarsamanburöur á leiðun-
um hafði verið Steingrims-
fjarðarheiöi hagstæður, mót-
mælaraddir gegn henni hljóðn-
aðar og fastlega hefur verið von-
ast eftir að framkvæmdir á henni
hæfust 1981, þó að Vegaáætlun
geri ekki ráð fyrir fjárveitingu til
Inn-Djúps fyrr en 1982.
„Nýju fötin”
verkfræðingsins
I lok marzmánaðar s.l. kom
skýrsla „Vegamála” á Isafiröi
loks fyrir augu þingmanna og eitt
eintak hef ég nú fyrir örfáum dög-
um fengið I hendur. Fyrir ritsmlð
.þessari er skrifaður umdæmis-
verkfræðingur „Vegamála” á
tsafirði, Eirikur Bjarnason — frá
Patreksfirði að sagt er. Er
skýrsla þessi i einu orði sagt hiö
dæmalausasta plagg, svo gegn-
sýrð af hlutdrægni að manni
bráðblöskrar. Höfundur hennar
virðist gefa sér niðurstöðuna
fyrirfram og hún er sú að Kolla-
fjarðarheiði skuli vera besti
kosturinn hvað sem tautar og
raular. I kringum þann boðskap
er svo prjónað I meömælabréfs-
stil en sem minnst gert úr þeim
niöurstöðum sem koma betur út
fyrir hinar heiðarnar. Þessi
skýrsla öll minnti mig raunar á
hina heimsfrægu sögu H.C.
Andersens „Nýju fötin keisar-
ans” nema hvað setja má verk-
fræðing I stað keisara. I sögunni
tókst hrekkjalómum sem kunnugt
er að fá hégómlegan og auðtrúa
keisara til að klæðast imynduðum
flikum. Nú er hlutverkaskipan þó
þannig breytt að hrekkjalómur-
inn er kominn I Kollafjaröar-
heiðar-„duluna” til að dansa i
fyrir ráðherra og þingmenn og .
reynir aö telja þeim trú um að
hún sé gullofinn skrúöi. Og nú er
eftir að vita hvort þeir láta
blekkjast eða sjá aö verkfræö-
ingurinn er svo sem ekki i neinu.
Vegalengdir
Þetta eru stór orð en skulu nú
rökstudd nánar. 1 skýrslu sinni
segir EB: „Kollafjaröarheiði er
langstyttsti fjallvegurinn, en litiö
eitt hærri en Steingrimsfjarðar-
heiði. Uppkoma nokkuð brött
beggja vegna enda áberandi dýr-
asti fjallvegurinn pr. km án
brúa” — „næst lengsti kosturiniv
miðað við Isafjarðarsvæðið” —
Indriði Aðalsteinsson
„að auki koma fjallvegirnir
Odrjúgsháls og Hjallaháls”.
„Steingrimsfjarðarheiði er stutt-
ur f jallvegur og tiltölulega lágur,
jafnlendi nema i Staöardal og
Norðdal”. Þegar vegalengdir
Isafjörður-Borgarnes eru bornar
saman kemur i ljós að miðaö viö
sumarumferð milli þessara staða
er leiðin um Steingrimsfjarðar-
heiði 44,3 km lengri en um
Þorskafjarðarheiði, 40,3 lengri en
um Þorgeirsdal og 19,6 km lengri
en um Kollafjarðarheiði. Dæmið
snýst hins vegar við ef vetrarum-
ferð er höfö i huga þvi þá er
Brattabrekka á vesturleiöinni oft
lokuð og ekki fyrirhugaöar neinar
breytingar á þvi, svo fara verður
Heydal og þá leið fara þungir
bilar raunar allt árið. Þá er
Norðurleiðin um Holtavörðuheiði
og Steingrimsfjarðarheiöi orðin
4,4 km styttri en Heydalur og
Kollafjarðarheiöi, og þar að auki
betri vegur og þvi fljóteknari en
vesturleiðin. Þá ber einnig að
hafa i huga að innan tiltölulega
fárra ára má búast við að vegur
með varanlegu slitlagi verði
kominn noröur yfir Holtavörðu-
heiði. Þá yröi umferð frá Djúpi
um Steingrimsfjarðarheiði og
Strandir komin á maibik á sama
tima og umferö um Kollafjarðar-
heiöi, Austur-Barð og Dali væri
komin i Búðardal.
Það er einnig alveg ljóst aö
verði Steingrimsfjarðarheiði
fyrir valinu sem styttsti vetrar-
vegur, verður i leiöinni gerður
upphækkaður vegur 7,5 km af nú-
verandi Þorskafjarðarheiðarvegi
og siðan mætti halda á aö lagfæra
hann og halda honum við sem
sumarvegi suður-vestur, enda
24,7 km styttri leið en um Kolla-
fjaröarheiði. EB gerir litið úr um-
ferð til og frá Norðurlandi
„ágiskað 10%”. Er þaö hvorki
fyrsta né siðasta ágiskunin hjá
honum, en fyrir Norðurlandsum-
ferö styttir Steingrimsfjarðar-
heiöi leiðina til og frá Djúpi um
53,5 km miðað viö Kollafjarðar-
heiði og hlýtur það að teljast
nokkurs viröi.
Vafalaust mun lika sumarum-
ferð til og frá Norðurlandi aukast
stórlega meö tilkomu hringvegar
um Vestfirði, um Steingrims-
fjaröarheiði. Rétt er aö undir-
strika sérstaklega að vegur um
Kollafjarðarheiöi myndar ekki
þann hlekk sem vantar i hringveg
um tsland, þaö getur aðeins
vegur frá Djúpi til Stranda gert.
Þrátt fyrir þær staðreyndir sem
að ofan er getið um vegalengdir
og yfirburði Steingrimsfjarðar-
heiðar og Þorskafjarðarheiðar á
þvi sviöi gagnvart Kollafjarðar-
heiði reynir EB að gera litið úr
þeim og telur aö „vel megi sætta
sig viö nokkra lengingu leiðar ef
sú leiö er á annað borð greiðfær
fyrir vegfarendur” og að
„Þorskafjarðarheiði og Stein-
grimsfjarðarheiöi koma að mati
Vegagerðarinnar alls ekki til
greina sem tenging Djúpvegar
við þjóðvegakerfi landsins”.
Snjóalög
Litum þá á likurnar á greið-
færri vetrarumferð á Steingrims-
fjarðarheiði og Kollafjaröarheiöi.
Aöur hefur veriö bent á að EB
hefur borið sig illa yfir snjóleysi á
Steingrimsfjarðarheiði siöustu 3,
nú 4 vetur, svo mælingar á henni
væru ekki marktækar, þarf þó
ekki að draga i efa vilja hans og
löngun til að finna þar snjó. Er
það og mála sannast að hún hefði
verið greiöfær alla þessa siðustu
vetur ef vegur hefði verið um
hana. EB segir: „Að visu er ekki
um langvarandi snjóamælingai
að ræða á þessum fjallavegi (þ.e
Steingrlmsfjarðarheiði). Aöal-
lega hefur verið mælt þar siðustu
2 vetur. Telja verður liklegt aí
hún sé á köflum snjóþyngsti fjall-
vegurinn af þeim sem til umræðu
hafa verið”. Og siðar: „Snjómæl-
ingar benda til þess að Kolla
fjarðarheiði sé snjóléttasti val-
kosturinn, en Steingrimsfjarðar-
heiði sá snjóþyngsti”.
Ekki er þetta nú gott að dæma
Steingrimsfjarðarheiöi úr leik
vegna snjóþyngsla en játa i hinu
oröinu að ekki hafi fundist á henni
neinn snjór til aö mæla. Þaö er
hins vegar dæmi, eitt af mörgum,
um hvað einkennilega hefur verið
staöið að þessum snjómælingum
að staðreynd mun vera að ennþá
eru engar snjómælistikur komnar
á veglinuna Strandamegin niður
Norðdal þar sem helst er þó von á
snjó að mati EB.
Nú hefði mátt ætla að EB hefði
leitað álits staökunnugra manna
beggja vegna heiðarinnar, t.d.
bænda I Langadal, úr þvi snjó-
mælingunum var svo áfátt. En al-
deilis ekki enda liklegt að álit
þeirra passaði ekki við þær niður-
stöður sem hann vildi fá. Hins-
vegardregur hann fram i tvigang
i barnaskap sinum álit „stað-
kunnugra heimamanna i Austur-
Barð” þar sem þeir „benda á”!!
að Kollafjarðarheiði sé snjólétt-
ari en Þorskafjarðarheiði og „að
þessi hluti” Fremra-Fjalldals á
Þorgeirsdalsleiö „gæti orðið
nokkuð snjóþungur”. Til að sýna
hvað þessi vætti eru léttvæg, tel
ég rétt að benda á og undirstrika
sérstaklega að gamla póstleiðin
lá yfir Þorskafjarðarheiði niður I
Langadal við Djúp. Þettá var sú
þrautalending sem sist brást, og i
snjóavetrum datt engum heilvita
manni I hug að fara Kollaf jarðar-
heiði.
Ætli reynsla genginna kynslóða
um vetrarleiðir að Djúpi sé ekki
ólygnust og óhlutdrægust og skal
EB bent á að lesa „Söguþætti
landpóstanna” eða tala við gamla
menn sem ferðir þessar rauna.
Sama augljósa hlutdrægnin
kemur fram þegar EB talar um
skerðingar i fjallshliðum á báð-
um heiðum, fyrst á Kollafjarðar-
heiði þar sem „snjómokstur er
tiltölulega auðveldur á sllkum
stöðum, þvi auðvelt er að koma
frá sér snjónum út fyrir ytri
vegarbrún” en á Steingrims-
fjarðarheiði um Norðdal „gæti sú
færsla leitt til skerðingar i fjalls-
hllðum sem hefði mjög llklega
snjóasöfnun I för með sér”.
Það er ekki sama hvar skerð-
ingin er!! En til þess að stað-
kunnugir heimamenn i N-Is. fái
nú aðeins að segja sina meiningu
um snjóþyngslin á Steingrims-
fjarðarheiði læt ég fylgja hér um-
sögn Kristjáns Steindórssonar
bónda og simstjóra á Kirkjubóli,
svohljóöandi: „Fyrir nokkrum
árum var byrjað að veita af f jall-
vegafé smáupphæðir til lagfær-
ingar á vegi á Steingrimsfjaröar-
heiði. Þessi vegalagning nær frá
vegamótum á Þorskafjarðarheiði
og norður fyrir sæluhús. Vegi
þessum er aðeins lyft upp yfir
landið umhverfis, og er óviöa yfir
1 m á hæð. A þennan veg hefur
ekki sett snjó og hefur hann verið
sem svart strik á hvitum pappir.
Siðustu 3 vetur hef ég farið 3-4
sinnum hvern vetur yfir á Norð-
dalsbrún og hefur aldrei verið
hægtað komast yfir þennan veg á
snjó á vélsleða”.
Veðurfræði EB
I veðurfræðikafla EB segir:
„Leiða má rök að þvi, að þvi
lengra sem dregur i suövesturátt
frá Húnaflóa, þeim mun minni
veröurúrkoman. Gæti þetta skýrt
það álit að Þorskafjarðarheiði sé
snjóþyngri en Kollaf jarðar-
Lausar kennarastöður
Við grunnskóladeild Fjölbrautaskólans á
Akranesi eru lausar kennarastöður.
Kennslugreinar: stærðfræði, danska,
enska, samfélagsgreinar.
Upplýsingar eru veittar á skrifstofu
skólans virka daga, simi 93-2544.
Skólanefnd Grunnskóla Akraness
Rafveitustjórar III
Rafmagnsveitur rikisins auglýsa tvær
stöður rafveitustjóra III fyrir Suðurlands-
veitu og Vesturlandsveitu Rafmagns-
veitna rikisins
1) Á Suðurlandi með aðsetri á Hvolsvelli
2) Á Vesturlandi með aðsetri i Stykkis-
hólmi
Laun samkvæmt kjarasamningum
B.H.M., launaflokkur A-113.
Skilyrði er, að umsækjandi hafi raf-
magnstæknifræði- eða verkfræðimenntun.
Reynsla i rafveiturekstri æskileg. Upplýs-
ingar um starfið gefur rekstrarstjóri Raf-
magnsveitna rikisins i Reykjavik.
Umsóknir sendist starfsmannahaldi fyrir
27. mai n.k.
Rafmagnsveitur ríkisins
Laugavegi 118,
105 Reykjavík
Vegastríð á
Vestfjörðum