Þjóðviljinn - 08.07.1980, Side 7

Þrlbjudagur 8. JÚU 1980. ÞJÓDVILJINN — SIÐA 7
Aö þessu sinni tinum viö saman
eitt og annaö af viðburöum sið-
ustu vikna I eins konar fréttabelg.
Forvitin Rauð
Málgagn Rauðsokkahreyfing-
arinnar kom út fyrir skömmu. Sú
breyting var ákveðin snemma á
þessu ári aö gefa blaðið oftar út
en hingað til, en lengst af hefur
Forvitin Rauð aöeins komið út
tvisvar á ári og stundum bara
einu sinni. Markmiðiö er að gera
blaðið fjölbreyttara og sinna
þeim málum sem efst eru á baugi
hverju sinni, enda hefur reynslan
sýnt að hungraðir lesendur biða i
óþreyju eftir hverju nýju blaði.
Að þessu sinni er málgagnið
helgað tveimur málefnum aöal-
lega, fóstureyöingum og feg-
urðarsamkeppnum. Við gripum
niður I tvær frásagnir um fóstur-
eyðingar.annars vegar segir kona
frá sem hætti viö og helgaði sig
hinu göfuga móðurhlutverki ein á
báti, en hin er 4 barna móðir sem
sá ekki annan kost en að fá fóstur-
eyöingu.
Helsi
Hin fyrri segir:
„Svo gekk ég hugrökk út I þessa
barnelskandi veröld og sagði
bless við félagsráðgjafann —
vegna þessara „ORLAGA” sem
ég áleit vera og hann huggaði mig
með þvi að ég yröi örugglega góð
mamma.
Síðan eru liðin fjögur ár og ég
hef komist aö þvi að samfélagið
vill alls ekki börn. Astin á þeim er
mest meðan þau eru i maganum á
mömmunni.
Þú færð ekki húsnæði af þvi að
þú ert með barn. Þú kemst ekki I
strætó, af þvi að þú ert meö
barnavagn. Þú getur ekki fariö
aö búa með manni, ef þú átt barn
á dagheimili, þvi þá missiröu
plássiö. Samt er erfitt og ömur-
legt að reyna að vera sjálfstæð ef
þú ert kvenmaöur með krakka á
framfæri.” Og seinna segir hún:
',Smám saman fór að renna upp
fyrir mér ljós.
öll þessi vella um réttinn til
lifsins, öll ljótu orðin sem látin
eru falla um konur sem fara I
fóstureyöingu og urðu m.a. til
þess að ég þorði ekki. Undir allt
Elisabet
Bjarnadóttir
Katrin
Didriksen
Eiríkur Hildur
Guðjónsson Jónsdóttir
Kristin
Astgeirsdóttir
Umsjón
af hálfu
Þjóðviljans:
Kristín
Astgeirs-
dóttir
Fréttabelg
Orðí
þetta er ýtt markvisst til þess aö
tjóðra fólk niöur. Nógu margar
óléttur. Nóg af fólki sem ekki
sinnir öðru en striti fyrir daglegu
brauði, þaki yfir höfuðið o.s.frv.
Það hefur a.m.k. ekki tlma né
þrek til að reyna að breyta sam-
félaginu.”
Frelsi
Hin segir eftir að hún var orðin
ófrlsk nýbúin að eignast barn:
„Eg var fljót að ákveða mig. Ég
var og hef aldrei verið I neinum
vafa um aö það sem ég gerði var
það rétta og eina lausnin eins og á
stóð. Aðstæöur buðu ekki upp á
annaö en fóstureyöingu þrátt fyr-
ir það að ég hefði verið á móti
þeim alla tið.
Sambúöin hefði ekki þolað
annaö barn. Andlegt ástand
okkar beggja hefði ekki staðið
undir þvl, sérstaklega ekki mitt.”
Og seinna: „Þetta var og er
frelsun. Auðveld aögerö — minna
en kirtlataka og engin eftirköst.
Ég vaknaði um morguninn syngj-
andi og kláraði að prjóna peysuna
sem ég ætlaöi að gefa syninum I
jólagjöf. Slðan fór ég heim og þá
komu eftirköstin. Ég fór að pæla I
þessu og fékk grátköst I einrúmi.
Maðurinn minn átti erfitt með aö
þola það og við fjarlægðumst
hvort annaö. En smámsaman
lagaðist þetta.”
Það þarf vart að taka fram að
umræðan I blaöinu fylgir I kjölfar
frumvarps Þorvaldar Garðars og
þeirra viöhorfa sem þar birtast.
Rauösokkahreyfingin barðist og
berst enn fyrir frjálsum fóstur-
eyöingum og sjálfsákvörðunar-
rétti kvenna, til fóstureyðinga.
Konan er fegursti hlutur
sem til er!
Það hefur áreiöanlega ekki far-
ið fram hjá neinum sem byggir
þetta land og les blöð að tlskusýn-
ingar og feguröarsamkeppnir af
ýmsu tagi I bland við alls konar
auglýsingastarfsemi hefur tröll-
riðið skemmtanai.lifinu og þykir
oss konum illt við að búa.
1 Forvitin Rauö er viðtal við
Stein Lárusson forstjóra feröa-
skrifstofunnar úrvals sem sér um
framkvæmd fegurðarsam-
keppna. Þar kemur fram
greinargóð lýsing á þvl hvernig
dómnefndin fer um landið,býður
upp á ball og leitar með logandi
ljósi að fegurstu ungplum pláss-
ins. Það vill hinsvegar brenna við
aö Reykjavíkurdætur séu sigur-
stranglegri, þvl: „Stúlkurnar hér
I Reykjavlk eru miklu meiri
heimsborgarar. Þær eru I flestum
tilfellum miklu vanari að koma
fram. Margar hverjar hafa verið
eitthvaö I sýningarsamtökum og
þær hafa yfir sér alþjóðlegan
svip. Staðreyndin er sú að þeim
gengur vel I þessum úrslitum og
hefur gengið það vel undanfarin
ár”. Svo er verið að tala um jafn-
vægi I byggð landsins.
Þetta viðtal við Stein er einkar
fróðlegt, þar segir hann m.a.
þegar hann er spuröur um mark-
mið fegurðarsamkeppna:
„Markmiðið er I sjálfu sér ekkert
annað en það að kvenmaðurinn er
fallegasti hlutur sem til er á jörð-
inni og þvl má ekki fólk horfa á
fallega kvenmenn, sem eins og
maður segir standa út úr?” Þaö
er nú það, er þaö ekki einmitt nið-
urlægjandi fyrir konur að láta
glápa á sig eins og sýningargripi
og er það ekki einmitt svona tild-
ur sem undirstrikar enn einu
sinni að konur eigi að vera falleg-
ir kroppar og ekkert annaö?
Látum þetta duga um Forvitna
Rauða, þar kennir ýmissa fleiri
grasa, en það er hægt aö gerast
áskrifandi I Sokkholti, Skóla-
vörðustig 12, s. 28798.
Kvennauppboð
Umræðunni um fegurðarbröltið
var fylgt eftir með aögeröum og
látum sl. föstudag svo sem alþjóð i
mun kunnugt. Uppboðið á Torf- i
unni tókst einkar vel og sýndi i
hvernig hægt er aö koma boöskap i
á framfæri á skemmtilegan og
lifandi hátt. Það var ekki nokkur
vafi að allir viðstaddir skildu
hvað Rauðsokkar vildu segja: að
kvennasýningar eru ekkert annað
en sölumennska. Um leið og verið
er aö koma konum á framfæri út I
hinum stóra heimi er tækifærið
notað til að auglýsa alls kyns vöru
og það sem meira er, konan er
sýnd sem hver önnur girnileg
vara.
Aögerðin hitti akkúrat I mark,
blöðin eru komin á gúrkuskeiðið
og gleypa við öllu nýnæmi og þvi
voru uppboöinu gerö einkar góð
skil I fjölmiölum.
Erlendir fréttamenn
t tilefni forsetakosninganna
hafa ótal fréttamenn lagt leið sína
til landsins til að lita þetta land
undranna þar sem konur fóru I
verkfall einn dag 1975 og kjósa
svo kvenforseta, hinn fyrsta I
heiminum fimm árum slðar.
Ýmsir virtust halda að Rauö-
sokkahreyfingin stæöi á bak viö
allt saman og linnti ekki látunum
i Sokkholti fyrir allskyns frétta-
snápum. Af þvl leiöir að Rauð-
sokkar hafa gefiö út alls konar yf-
irlýsingar og hafa fengið tækifæri
til að lýsa stöðu kvenna hér á
Iandi sem er jú ekki par góð eins
og allir vita. Til að mynda lenti
undirrituð alveg óvænt I útvarps-
viðtali við konu frá útvarpi Finn-
merkur, svo að vltt um veröldu
berast fregnir af islenskum kon-
um. Þökk sé Vigdlsi!
Áfram stelpur!
Og meira um forsetakosning-
arnar. Það er ekki nokkur vafi að
þær hafa hleypt fjöri I jafnréttis-
umræðuna. 1 það minnsta eru
baráttukonur ákveönar I að fylgja
vel eftir þeim byr sem nú virðist
blása. Spurningin er bara hvernig
það skuli gert. Við auglýsum hér
með eftir hugmyndum. En það
sem skiptir kannski mestu er að
hver og ein haldi umræöunum
áfram, við megum ekki láta þaö
sama gerast og eftir 24. okt. 1975
að konur fari bara heim og standi
áfram yfir kraumandi pottunum,
þaö eru erfiöir tímar, konur eiga
undir högg að sækja á vinnu-
markaðnum, viö þurfum að
standa saman og efla baráttuna,
einn stundarsigur er ekki nóg.
Afram stelpur! —ká
Húrra fyrir
Vigdísi — forseta
Jæja — svo fór, aö lslendingar
kusu sér konu fyrirforseta!
Rauðsokkahreyfingin sendi Vig-
dísi skeyti með hjarntanlegustu
baráttukveðjum þegar þetta var
ljóst og það þarf ekki að taka það
fram að við erum fjarska lukku-
legar með úrslitin.
Rauösokkahreyfingin gaf
aldrei Ut stuðningsyfirlýsingu viö
Vigdisi I kosningabaráttunni,enda
þótti það vafasamur ávinningur
fyrir hana að fá slíka yfirlýsingu I
þeim „þverpólitlsku” kosningum
sem forsetakosningarnar eiga að
vera. Hitt er aftur annaö mál að
flestir rauðsokkarnir studdu hana
með ráðum og dáð, unnu I kosn-
ingabaráttunni opinberlega eöa
meö vel Utilátnum áróöri og
lögöust þannig á árina eftir
fremsta megni. Við studdum
Vigdisi ekki vegna kynferðis
hennar — heldur af þvl að hUn er
að okkar mati mjög hæf I þetta
starf. Við heföum ekki stutt hana
ef hUn hefði ekki verið jafn hæfi-
leikarik og mikill skörungur og
hún er. Viö hefðum ekki stutt
hana ef hún heföi nU eða einhvern
tima verið talsmaöur skoðana og
viöhorfa sem ganga þvert á þá
kvenfrelsis- og mannréttinda-
stefnu Rauösokkahreyfingarinn-
ar, sem viö aöhyllumst. Við
studdum hana af þvl aö hUn var
að okkar mati mjög hæf — og1
vegna þess að hUn er kona og ein-
stæö móöir — og framboö hennar
byrjaði strax að draga á eftir sér
lengri slóöa en okkur grunaði I
fyrstu.
Framboö Vigdlsar hafði I för
með sér svo ákafa jafnréttis-
umræðu I landinu að annaö eins
hefur ekki heyrst slðustu fimm
árin. Það var sótt og variö um allt
land og þaö veit sá sem allt veit
að það var ekki allt jafn fallegt
sem þá flaug fyrir. Þaö fólk sem
fylkti sér um Vigdlsi varð oft á
tlöum aö horfast I augu við svo
botnlausa og endalausa
kvenfyrirlitningu aö þvl féll allur
ketill I eld. Þær voru áfáar kon-
urnar — og karlarnir — sem
hrukku I kút þegar þeim opinber-
aðist I umræðu þessari hve
átakanlega stutt hugarfarsbreyt-
ingin um sjálfsagt jafnrétti kynj-
anna er komin. Oftast uröu slikir
fordómar og afturhaldssemi
aöeins til aö heröa I mannskapn-
um — en sama samt — þetta var
stundum óskemmtileg reynsla.
Viö getum orðaö það þannig aö
kvenfrelsissinnar hafi þar ósjald-
an horft á óvini þar sem þeir
héldu vini vera fyrir.
Fyrir slöustu kosningar til
alþingis lýstu rauðsokkar yfir
vantrú sinni á þverpólitlskri sam-
stöðu kvenna kringum slagorð
einsog Fleiri konur I valdastööut
...o.s.frv. Rauðsokkar bentu á að
sllkar kröfur geta aldrei orðið
annan en haldlltil framhliö á
meöan pólitlsk viöhorf skipta
konum I andstæðar fylkingar I öll-
um málum. Rauðsokkar töldu sig
ekki geta stutt konur sem töluðu
og börðust opinskátt gegn hags-
munum annarra kvenna þ.e. al-
þýðukvenna. Hins vegar vildu
rauðsokkar aö sjálfsögðu fá sem
allra flestar konur inn á þing sem
þær gætu stutt, trúir grundvelli
sinnarhreyfingar. Gott og vel. Nú
kom það berlega I ljós i forseta-
kosningunum að fjölmargar
Ihaldskonur gátu ekki og vildu
ekki styðja Vigdlsi vegna skoöana
hennar — þ.e.a.s. vegna þess að
hún er enginn Nató-aðdáandi. Við
rauðsokkar getum I sjálfu sér alls
ekki fordæmt slikar pólitlskar af-
stöður — en i ljósi þess að þaö eru
einmitt þessar konur sem hæst
hafa um Fleiri konur inná þing
o.s.frv. — þá væri það gott ef þær
vildu næst þegar þær bera fram
slagoröiö bæta ihalds- framan við
— konur — ef þær vilja að einhver
taki mark á þeim. Jafnréttisbar-
áttunnierenginn akkur I hræsnis-
fullum samstööuyfirlýsingum
sem engin innistæða er fyrir.
Framboð Vigdlsar varö til þess
aö fleygja jafnréttisumræðu I
landinu fram og gildi þess varð
ómetanlegt. Þaö hlýtur þó aö
virka á þá landsmenn, sem er
kosningabaráttan I fersku minni,
eins og misheppnaður brandari
þegar þær áljktanir eru dregnar
af kjöri Vigdlsar — að hér rlki
óvenjuleg vtðsýni, jafnréttisandi
og jafnvel aö kjör hennar sýni að
hér rlki jafnrétti kynjanna —eins
og Geir Hallgrlmsson sagði I
viðtali á dögunum. Vigdís vann
kosningarnir þrátt fyrir þaö að
hún er kona — en ekki vegna þess.
Og sigur hennar var ekki
áreynslulaus, heldur árangur af
þrotlausri vinnu stuöningsmanna
hennar og þó enn fremur
persónutöfrum og hæfni Vigdlsar
sjálfrar. Hafi Vigdis þökk fyrir
framboö sitt og sé hún vel að kjör-
inkomin. Viö rauðsokkar sendum
henni enn og aftur okkar
einlasgustu baráttukveðjur.
Miöstöö Rauösokkahreyf-
ingarlnnar.