Þjóðviljinn - 17.07.1980, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 17. júli 1980 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5
r
i
Harðnandi afetaða Arabaríkja
Kunnur skandinavisk-
ur fréttaskýrandi komst
svo að orði núna um
daginn að Arabarikin
væru i þann veginn að
kasta oliuviðargreinini
— tákni friðar og sátt-
fýsi — en bregða þess i
stað á loft byssunni i
deilunum við ísrael. i
þessum skáldlegheitum
felst vitaskuld mikil ef
ekki gróf einföldun, en
hún endurspeglar engu
að siður það almenna á-
lit þeirra, sem með
þessum málum fylgjast,
að ófriðvænlegar horfi
nú fyrir Miðjarðarhafs-
botni en verið hefur um
skeið.
Fyrir riimum hálfum áratug,
þegar Jasser Arafat, leiðtogi
Frelsissamtaka Palestlnu (PLO),
flutti ræöu á allsherjarþingi
Sameinuöu þjtíöanna, hét hann
á rlki heims aö sjá til þess
aö hann neyddist ekki til aö
sleppa olfuviöargreininni. Enda
þótt palestinskir skæruliöar undir
stjórn Arafats hafi ekki látið af
skæruárásum og hryöjuverkum
gegn Israel á þeim tima er siöan
er liðinn, hafa þeir þó ööru hvoru
að minnsta kosti haft sig iviö
minna í frammi meö þeim aö-
feröum en áöur, en leiötogar PLO
á hinn bóginn reynt meö fortölum
og samningaumleitunum aö
tryggja sér aukinn stuöning á
alþjóöavettvangi. En árangur
þessarar viöleitni hefur oröiö
heldur takmarkaöur, meö þeim
afleiöingum aö nú viröist sem
haukarnir innan PLO — það er aö
segja þeir, sem ekkert vilja nema
hörkuna I viöure\giinni viö ísrael
— hafi bægt dúfunum innan sömu
samtaka til hliöar. Aframhald-
andi grundvöllun israelskra ný-
byggöa I Vesturbakkahéruöum
mun hafa átt ríkan þátt I vaxandi
viögangi hinna herskárri manna
innan PLO.
Vatn á myllu
ísraelskra hauka
PLO-liöar eru nú á ný farnir aö
vitna I plagg nokkurt, sem þeir
höföu lítiö haft I hámæli um skeiö,
nokkurskonar stofnskrá eöa
stjórnarskrá samtakanna. Þar er
þess krafist aö Israel veröi lagt
niöur sem ríki,en I staöinn stofnaö
lýöræöislegt riki meö jafnrétti
fyrir alla, hvers þjóðernis eöa
trúar sem eru. Fyrir utan þaö aö
Israelar taka vitaskuld ekki I mál
aö riki þeirra hverfi úr sögunni,
þá óttast þeir að skjal þetta feli i
sér kröfur um brottrekstur færri
eöa fleiri Gyöinga úr landinu — ef
ekki annaö verra. Af þessu leiöir
af aukin áhrif haukanna I PLO
veröa vatn á myllu ísraelskra
hauka, sem enga eftirgjöf vilja
gagnvart Palestinumönnum,
heldur halda af fullum krafti á-
fram landnámi Israela I Júdeu og
Samarlu, eins og israelskir harð-
linumenn kalla Vesturbakkahér-
uöin. Hryöjuverk á báöa bóga
hella svo auðvitað ollu á haturs-
eldinn.
Assad
adþrengdur
1 einni höfuöborg aö minnsta
kosti, Damaskus, hefur glaönaö
yfir ráöamönnum viö þaö aö PLO
bítur I skjaldarrendur. Assad
Sýrlandsforseti og félagar hans
eru ekki ýkja traustir I sessi og
veldur þvi helst aö þeir eru flestir
af minnihlutatrúflokki þeim, er
Alavitar kallast og eru taldir
villumenn af „rétttrúuöum” Mú-
hameöingum. Bágt ástand i efna-
hagsmálum bætir aö sjálfsögöu
ekki úr. Sýrland gerir tilkall til aö
teljast sérstakur verndari PLO
meöal Arabarikjanna og hefur
leitast viö aö hafa forustuna I
andófinu gegn samningum Isra-
els og Egyptalands. Nú hyggst
Sýrlandsstjórn taka fullum hálsi
undir herskáan tón PLO gagnvart
Isreel og beina þar meö athygli
almennings hjá sér frá innan-
landsmálum.
Auk vandræöa innanlands
standa ráöamenn Sýrlands
frammi fyrir hættu á því aö þeir
einangrist aö vissu marki frá öör-
um Arabarikjum og aö viröing
þeirra rýrni aö sama skapi. Eftir
JórsalaförSadats Egyptaforseta
haustiö 1977 og einangrun Egypta
i Arabaheiminum i framhaldi af
þeirri heimsókn tókst Sýrlandi aö
ná vissri forustu meöal Araba
gagnvart Israel. En nú bregöur
svo viö aö viss vinátta hefur tekist
meö hinu „róttæka” Irak annars-
vegar og hinsvegar ihaldsrikjum
eins og Jórdanlu og oliurikjunum
viö Persaflóann, þar á meöal
Saúdi-Arabiu. Fáleikar eru hins-
vegar sem löngum fyrr meö sýr-
lenskum og Irönskum ráöamönn-
um.
Olíuríki þoka
sér saman
Augljóst þykir aö Irak ætli sér
ekkert minna en forustu fyrir
Arabaheiminum. Valdhafar þar
hafa vissa möguleika til aö
komast aö þvl marki: Irak flytur
út meiri ollu en nokkurt annaö
OPEC-land aö Saúdi-Arabiu einni
undanskilinni og hefur miklu
öflugri her en nokkurt annaö ara-
bísktollurlki, um 225.000 manns. 1
efnahagsmálum landsins rikir
um þessar mundir talsveröur
kraftur og uppbygging.
Gegn slikri samfylkingu ollu-
rlkja má fátæklingurinn Sýrland
sin lltils, og er nú margra ætlan
aö þeir muni grlpa til þess ráös aö
halla sér þéttar að Sovétríkjun-
um, eins og „róttæk” Arabariki
hafa jafnan gert til skiptis eftir
þvl hvernig kaupin hafa gerst I
alþjóöastjórnmálunum. Aö sögn
sýrlensks stjórnarblaös er Assad
LZ
Palestinskir særuliöar — „byssan I staö olluviöargreinarinnar.”
Assad — leitar stuönings Sovétrikjanna gegn samfylkingu ollurikja.
nú reiöubúinn aö undirrita vin-
áttu- og samstarfssáttmála viö
Sovétrlkin. Sá samningur kvaö
svipaöurþeim,sem i gildi er milli
Eþfópfu og Sovétríkjanna, en Sýr-
landsstjórn hefur til þessa fúlsað
viö sllkum samningi, llklega
vegna ótta viö aö honum hlytu aö
fylgja aukin Itök Sovétmanna I
Sýrlandi. Sovétmenn, sem
drýgstir hafa veriö viö aö vopna
sýrlenska herinn, hafa samt sem
áöur ekki viljaö sjá honum fyrir
nógu miklum vopnabúnaði til að
hann yrði á þeim vettvangi jafn
Israelsher. En nú er hermt aö
gegn undirritun samningsins
muni Sýrlendingar fá frá Sovét-
rlkunum eins mikiö af vopnum og
þá lystir.
242—ályktun
fordæmd
Meö Sovétríkin sem bakhjarl
vonast Assad trúlega til þess aö
geta haldiö einhverskonar
forustuhlutverki I viöureigninni
viö lsrael. A ráöstefnu utanrikis-
og efnahagsmálaráðherra Ara-
barlkja fyrir skömmu lagöi Sýr-
land til aö gripiö yröi til rótt-
tækari ráöstafana gegn lsrael og
olluvopninu meöal annars beitt, |
útflutningur skorinn niöur um »
fjóröung. Olíurikin voru sem I
vænta mátti ekki hrifin af þessari I
tillögu, en undrun vakti aö nú |
haföi Irak helst orö fyrir þeim þvl ■
viövikjandi. Fram til þessa hefur I
ekkert Arabariki ástundaö eins I
mikla heiftrækni gagnvart Israel |
og Irak, aö minnsta kosti i oröi •
kveönu.
En þegar á heildina er litiö |
viröast Arabarlkin, likt og PLO, >
nú gerast herskárri gagnvart. I
Israel. Téö ráöherraráöstefna, I
sem haldin var i Amman, höfuð- |
borg Jórdaniu, fordæmdi þannig ■
svokallaöa 242-ályktun Samein- I
uöu þjóöanna i Palestinumálum,
þar sem kveöiö er á um aö Israel |
skili herteknum svæöum, en aö ■
öröu leyti til þess aö gera fátt sagt I
um um Palestlnumenn. Fram til I
þessa hafa samt Arabarlki eins |
og Sýrland og Jórdania haft á- ■
lyktunþessa i hávegum og krafist I
þess aö hún yröi lögö til grund- I
vallar allsherjarsáttum 1 málum '
Israels og Araba. En nú mega
foringjar Araba, þar á meöal
annar eins vesturlandavinur og '
Hússein Jórdaniukóngur, sem
sagt ekki lengur heyra á ályktun
þessa minnst.
-dþ. |
Minni fólksfjölgun
-nema í Afríku
Síöustu fimm árin hefur heldur
dregiö úr fólksfjölgun i öllum
heimsálfum að Afriku frátalinni.
Þar hefur hraöinn þvert á móti
aukist I fjölguninni og hefur Af-
rika nú leyst Suöur-Ameriku af
hólmi sem sá heimshlutinn, þar
sem fólki fjölgar hraöast.
Arin 1975-1979 var fólksfjölgun-
in i Afriku 2.9 af hundraöi, á móti
2.5 af hundraöi 1965-1970. I
Evrópu var fólksfjölgunin sem
vænta mátti minnst, 0.6 af hund-
raði 1975-1079 og 0.8 af hundraöi
1965-1970. Norður-Amerika var
siöustu fimm árin meö 0.8 prósent
fólksfjölgun (1.1 prósent 1965 -
1970), Asia með 1.9 prósent (2.5)
og Suður-Amerika með 2.4 af
hundraöi (2.7). I heiminum öllum
minnkaði fólksfjölgunin úr 2.1 af
hundraði 1965-1970 i 1.7 af hund-
raöi 1975-1979. Er þetta sam-
kvæmt heimildum frá frönsku
fréttastofunni AFP.
Enn vaxandi atvinnu-
leysi í OECD-ríkjum
f síðustu hálfsársspá frá
Efnahags- og framfara-
stofnunni (OECD), sem
vestræn iðnríki auk Japans
eiga aðild að, segir að at-
vinnuleysið í þessum lönd-
um muni enn aukast næstu
mánuðina, þannig að á
miðju næsta ári muni sjö
af hundraði vinnufærra
manna vera án atvinnu,
eða 23 miljónir manna. Nú
eru um 20 miljónir manna í
OECD-löndum atvinnu-
lausar.
Hinsvegar er ekki útilokað aö
lítillega dragi úr veröbólgunni,
sem nú er 12% á ársgrundvelli i
þessum rikjum. Segir i spánni aö
hugsanlegt sé aö hún veröi komin
niöur i 10% á miðju ári 1981.