Þjóðviljinn - 20.07.1980, Blaðsíða 2

2 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN HELGIN 19.—20. júll.
AF TÆKNILEGRI, FRÆÐI-
LEGRIOG FÉLAGSLEGRI
SKILGREININGU Á
NAUÐGUN ÞAR SEM KON-
AN ER FÓRNARLAMBIÐ
— FYRRIHLUTI
Það hefur áreiðanlega ekki farið framhjá
neinum, hve gífurlega vandað er til helgar-
blaðs Þjóðviljans, sem nú þjónar þeim tilgangi
að vera bæði kvennablað , laugardagsblað og
sunnudagsblað. Úrvalslið góðra manna og
eigulegra kvenna með staðgóða þekkingu og
dýrmæta reynslu, leggur þar hönd á plóg með
umtalsverðum árangri. Já veikara kynið
hefur greinilega náð undirtökunum í sunnu-
dagsblaðinu. Þessu ber að fagna, því ef konan
á einhvers staðar að hafa einhver tök þá eru
það undirtökin.
Síðasta Sunnudagsblað fjallaði nær ein-
göngu um þá skelf ilegu staðreynd að íslenskar
konur eiga stanslaust yf ir höfði sér þá ógn og
skelfingu, að íslenskir karlar taki þær og
nauðgi þeim. Við slikan ótta er óbærilegt að
búa fyrir konur þessa lands og sannarlega
kominn tími til að taka þetta alvarlega mál
föstum tökum.
En áður en lengra er haldið langar mig,
svona í framhjáhlaupi að f letta síðasta Sunnu-
dagsblaði (12.og 13.júlí).
Á forsíðu er mynd af konu, sem verið er að
nauðga fyrir framan bókaskáp. Á 2. síðu
skrifar Flosi Vikuskammt af ráðstefnu
kvenna í Bifröst, þar sem fjallað var um
ótímabærar nauðganir í vígðri og óvígðri sam-
búð. Á 9. síðu er grein, sem nefnd er „Kona
kvödd" Á 10. síðu er f jallað um viðhorf eigin-
konu járniðnaðarmanns. Á 13. síðu er heilsíðu-
grein með framhaldi á næstu síðu undir yfir-
skriftinni „Staða kvenna hefur versnað". Á
14. síðu er greinin „Sigur fyrir konufólk".
16.,17.,18., og 19. síða eru svo allar helgaðar
hinu aðkallandi stórvandamáli íslensku
kvenþjóðarinnar, hinni ofboðslegu kynhvöt
karlpeningsins í landinu. Svo alvarlegt virðist
þetta mál orðið, að konur eiga það sífellt yfir
höfði sér að við karlarnir tökum þær og nauðg-
um þeim. Þá er á 25. síðu heilsiðugrein um
f lugfreyju í starf i. ftarlega er í blaðinu f jallað
um „kvennaáratugsráðstefnuna," sem stendur
fyrir dyrum í Kaupmannahöfn og er framhald
af ánnarri kvennaráðstefnu, sem haldin var í
Mexíkó fyrir fimm árum.
„Undir eldf jalli í Mexíkó", nefnist svogrein
á 20. síðu. Hana hafði ég ekki tíma til að lesa,
svo ég get ekki gert mér grein fyrir því hvort
hér er um að ræða lífsreynslu einhvers
kvenmanns í Mexíkó.
Það er sem sagt greinilegt að konan hefur
náð undirtökunum í Sunnudagsblaði Þjóð-
viljans, en hið svokallaða „kallpungaveldi"
hefur orðið að lúta f lægra haldi. Þessu fögn-
um við allir, sem unnum fögrum konum og
eigulegum.
Þó er það nú svo að greinarnar „Hvers
vegna er konum nauðgaðí'Hvað er nauðgun'bg
„Hverjir nauðga" hrópa á umfangsmeiri og
víðfeðmari umræðu um þetta alheimspró-
blemm, sjálfa nauðgunina sem slíka.
Ég finn mig þess vegna knúinn til að gera
þessu máli nokkur skil, þó ég sé að vísu karl-
maður og margir áratugir síðan reynt hefur
verið að nauðga mér.
Áður en lengra er haldið verð ég að lýsa
þeirri sök á hendur sjálfum mér að ég er
margfaldur nauðgari, ef skilgreiningin á
nauðgun í síðasta Sunnudagsblaði Þjóðviljans
stenst. Og ég er áreiðanlega ekki einn um það.
Það er nú einu sinni svo, að eftir að við strák-
arnir hérna vestur í bæ vorum búnir að upp-
götva að tippið var brúklegt til f leiri hluta en
að pissa með því, brunnum við að sjálfsögðu í
skinninu að fá að sannreyna það á réttum
stöðum, og það verð ég að seg ja að ef við hefð-
um fariðeftir fortölum þeirra ungmeyja, sem
urðu fyrir valinu, þá hefði enginn okkar
nokkurn tíma komist uppá kvennmann og ör-
lög íslensku þjóðarinnar voru þar með ráðin.
Hún hefði dáið út.
Hver kannast ekki við þessi skáldlegu orð
ungmeyjarinnar milli rekkjuvoðanna:
Ekki! — Ekki! — Ekki! — Ekki!!
— Hættu!!!
Ekki! — Ekki!! — Ekki!!! — Ekki!!!! —
Ekki!!!!! — Hætta!!!!!
Slíkar ungmeyjaupphrópanir höfum við
kallpungadjöflarnir þurft að búa við frá örófi
alda. íslenskur ungmeyjablómi hefur um
aldaraðir hrópað Haltu mér! — Slepptu mér!,
en ungpíur Rómar til forna hrópuðu „Noli me
tangere! — Tange!"
Ég held sem sagt að skilgreining fimm
(kvenn)-menninganna í síðasta Sunnudags-
blaði Þjóðviljans, á nauðgun, beri nokkurri
þröngsýni vott. Auðvitað er það klárt að konur
eru ekki alltaf með sinn vitjunartíma á hreinu
og er það fyrirbrigði raunar líka þekkt I dýra-
ríkinu. Ekki þarf annað en að staldra við hjá
graðhestagirðingu og sjá hvernig mál þróast
ef merar eru ekki í hestalátum.
í f yrra skeði það að stelpa kærði strák fyrir
að nauðga sér fjórar nætur í röð í tveggja
manna svefnpoka á Þingvöllum, en alltaf
skreið hún samt aftur ofan í pokann þegar
degi tók að halla.
Ég hef áður skilgreint það hvað er nauðgun
og mér f innst það einf öld og skýr skilgreining:
Nauðgun er samræði karls og konu þar til
bæði er farið að langa.
Ég mun í næsta Sunnudagsblaði fjalla
nánar um þessi mál frá mínum sjónarhóli og
reyna að varpa Ijósi á, ekki bara það hverjir
nauðga, heldur og hverjum er nauðgað og
hvers vegna, en slæ botninn í þennan fyrri-
hluta með visunni sem strákurinn í tveggja-
mannasvefnpokanum bar fyrir sig í réttinum
þegar honum var gefið það að sök að hafa
nauðgað stelpunni f jórar nætur í röð:
Til iðrunar ég ekki finn
undarlegt hvernig er látið
Mér er stungið inn, ef ég sting honum inn,
Ég stenst bara ekki mátið.
Flosi.
(Frh. í næsta Sunnudagsbl.)
Síldarverksmiðjur ríkisins 50 ára
Hafa tekið á móti nærri 4 miljónum tonna af síld og loðnu til brœðslu
fullum gangi eftir gagngerar end-
urbætur.
t DAG ERU 50 ár liöin frá þvl
fyrsta Slldarverksmiöja rlkisins
á Siglufiröi tók á móti fyrstu sild-
inni til bræöslu 19. júll 1930 og er
upphaf starfsemi SR miöuö viö
þau timamót.
Alls hafa Slldarverksmiöjurnar
tekiö á móti um 2,6 miljónum
tonna sildar og 1.3 miljón tonna
loðnu frá.upphafi og tii dagsins i
dag.
Nú eru reknar rikisslldarverk-
smiöjur á 6 stööum á landinu þ.e.
Skagaströnd, Siglufirði, Húsavfk,
Raufarhöfn, Seyöisfirði og Reyð-
arfiröi. A Skagaströnd og Húsa-
vík er eingöngu unninn fiskúr-
gangur frá frystihúsum, en á hin-
um stööunum er aöalvinnslan nú
loðna. Loðnuverksmiöjurnar af-
kasta um 3500 tonnum af loðnu á
sólarhring sem er um 30% af
loðnubræðslunni i landinu.
Eins og áður sagöi var fyrsta
verksmiðja SR reist á Siglufiröi,
en þar hafa verið reistar á vegum
rikisins 3 verksmiöjur, en aðeins
ein þeirra er nú starfrækt þ.e.
verksmiöjan frá 1946 en hún hef-
ur veriö endurnýjuö aö mestu
leyti.
Fyrsta Slldarverksmiöja rlks-
ins reyndist strax ómissandi stoö
fyrir slldarútveginn og þrátt fyrir
veröfall á sildarlýsi 1930 bar
verksmiöjan sig fjárhagslega.
Varö þvi úr aö Alþingi samþykkti
áriö 1933 aö reisa nýja sildarverk-
smiöju á vegum SR á Noröur-
landi. Þessi verksmiöja var reist
árin á eftir einnig á Siglufiröi og
var nefnd SRN-verksmiöjan.
Ariö 1937 samþykkti alþingi aö
stækka SRN-verksmiöjuna um
2500 mál jafnframt þvi sem reist
yröi 2500 mála verksmiöja á
Raufarhöfn.
Voriö 1944 voru afköst verk-
smiöjanna á Siglufirði enn aukin
um 400 mál og árið eftir sam-
þykkti alþingi aö byggja nýja
verksmiöju á Skagaströnd og á
Siglufiröi. Þaö var nýlunda viö
byggingu þessara verksmiöja aö
mestur hluti vinnsluvélanna var
smlöaöur innanlands.
Eftir byggingu þessara verk- sem jafngildir 5000 tonnum.
smiöja voru heildarafköst SR Nýja verksmiöjan á Siglufiröi
komin I 35000 mál á sólarhring hlaut nafniö SR 46 og er hún enn I
Frá athafnarsvæði SR 46 verksmiöjunnar á Sigluflröi, sem hefur verið
endurnýjuö á síðustu árum, en þéssi verksmiðja er sú eina á vegum SR
á Siglufirði i dag, en þegar sndarævintýrið stóð sem hæst voru þrjár
verksmiðjur SR I fullum gangi á Siglufiröi. Mynd SK.
Ariö 1962 keypti SR hlutabréf .
Slldarbræöslunnar h/f á Seyöis-
firöi og voru afköst þeirrar verk-
smiöju þá jafnframt stóraukin. A
sama ári var ný 1200 mála verk-
smiöja reist áReyöarfiröi. Þessar
báöar verksmiöjur hafa veriö
stækkaöar siöar meir og endur-
bættar.
1 tilefni þessara tlmamóta I
sögu Slldarverksmiöja rftisins
hefur stjórn SR ákveöiö aö leggja
fram fjármagn til ritunar á „Sild-
arsögu íslands” á móti sndarút-
vegsnefnd og væntanlega Fiski-
málasjóði.
1 dag laugardag heldur stjórn
SR hátiðlegan 1860. stjórnarfund
sinn á Siglufiröi aö viöstöddum
ýmsum gestum. Þá veröur einnig
I dag opnuö á Siglufiröi ljós-
myndasýning sem Steingrlmur
Kristinsson starfsmaöur SR á
Siglufiröi stendur fyrir, en hann
hefur bæöi tekiö sjálfur og safnað
fjölmörgum myndum frá starf-
semi SR á Siglufirði sl. 50 ár.
— lg-