Þjóðviljinn - 02.08.1980, Blaðsíða 7

Þjóðviljinn - 02.08.1980, Blaðsíða 7
Helgin ,2—3. ágúst 1980 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7 «mér datt það i hug Núna,þegar veriö er aö gera kjarasamninga og kapitalistafé- lagiö er komið i fýlu yfir þvi aö verkalýöshreyfingin vill ekki sætta sig viö kauplækkun og verri kjör, hvarfla að manni ýmsar spurningar um þessi mál. Þegar vitaö er aö kaupgjald hér er helmingi lægra en i löndunum i kringum okkur, þó verölag sé svipaö og þjóöartekjur á mann jafnvelhærri hér, er þá nema von aö spurt sé hverskonar efnahags- kerfi þaösé sem viö bilum viö. Og þegar maöur sér ýmsa gróssera i botnlausum taprekstri spreöa tugum milljóna i lóöir undir hús sem kosta i byggingu nokkur hundruö milljóna þá orkar tal um aö ekki séu efni á aö veita fólki 5-10% kauphækkun á mann eins og lélegur brandari. Þessir pen- ingar eru til og mikið meira en það, en þeir bara sjást ekki i öllu efnahagsútreikningafarganinu. Ekki veit ég hvort ég á aö taka hér upp kenningu félaga Vil- mundar um neöanjaröarhagkerf- iö, en svo mikiö er vist aö for- sendurnar sem reiknimeistararn- ir byggja á eru meira og minna hæpnar og spanna alls ekki allt hagkerfiö. ASI hefur i stéttabaráttunni fundið ágæta leiö til þess aö skapa réttlátt þjóöfélag, sem sé aö gera veröbótakerfiö þannig úr garði aö siaukin veröbólga veröi ekki aö- eins hagsmunamál allskyns braskara heldur einnig hags- munamál hinna lægst launuöu. Meö þvi aö láta hæstu verðbætur koma á lægstu launataxta og siö- an minni og minni veröbætur upp launastigann veröur þaö verö- bólgan sem ákvaröar launin en ekki umsamin laun i kjarasamn- ingum, fyrir utan aö veröbætur ráöast ekki aöeins af þvi hver launin eru, heldur fyrst og fremst eftir þvi hvernig þau eru reiknuö svo sem skýrt kom fram i launa- málaaögeröum Geirsstjórnarinn- ar sálugu. Þetta er aö visu flötur á já- kvæöri stéttasamvinnu þar sem hagsmunir atvinnurekenda og láglaunafólks fara saman en skelfing grunar mig sterkt aö at- vinnurekendurnir hafi betur i þeirri glimu og aðferðin dugi til þess eins aö halda öllum launum i landinu niöri og gera Island aö ennþá verra láglaunalandi en þaö er. Nei.þvi miður duga ekki svona einfaldar og sniðugar lausnir til þess aö skapa þaö réttláta þjóöfé- lag sem viö stefnum aö. Slikar millifærslur milli láglaunahópa og miölungslaunahópa geta aldrei skipt neinum sköpum um afkomu launafólks i landinu. Þaö er hættuleg ranghugmynd að ganga út frá þvi að heildarlauna- summan sé endanleg og ákveðin i eitt skipti fyrir öll. Þetta þjóöfé- lag hefur vel efni á aö borga fólki GUNNLAUGUR ASTGEIRSSON SKRIFAR Að þvarga í vit- lausu vandamáli mannsæmandi laun og þaö eina sem viö höfum ekki efni á er aö borga stórum hópum fólks laun sem eru langt undir nauðþurftar- mörkum. En til þess aö svo megi veröa verðum viö aö breyta heildar- tekjuskiptingunni i landinu og koma I veg fyrir aö ómældar summur fari i arölausa fjárfest- ingu og óþarfa milliliöi. Fram- leiöni i fiestum atvinnuvegum okkarermunlægri en i löndunum i kringum okkur og nú erum viö aö reka okkur á aö stolt okkar, fiskurinn, stenst ekki þær gæöa- kröfur sem geröar eru i viö- skiptalöndum okkar. Viö erum fyrst og fremst mat- vælaframleiöendur og samt er varla til nokkur menntun i land- inufyrir starfsfólk i matvælastór- iönaöi okkar, fiskiönaöinum. Slikt er hreint ábyrgöarleysi i heimi sem gerir siauknar kröfur til matvælaiönaöarins. Ég er þvi á þeirri skoöun aö stór hluti efnahagsmálaumræöu okk- ar sé þvarg i vitlausu vandamáli, reynt er aö finna billegar lausniru sem kannski redda okkur þangaö til á morgun eöa hinn daginn á meöan viö skeytum litt um fram- tiöina. íÁrnagarði Með bókmenntaorða- t&fT 1 bók í smíðum Jakob Benediktsson A þriöju hæðinni I Arnagaröi er Rannsóknarstofa I bókmenntum til húsa. Þar sitja þeir Jakob Benediktsson fyrrum Oröabókar- ritstjóri, Halldór Guömundsson og örnólfur Thorsson sem báöir stunda framhaldsnám i bók- menntum, viö aö setja saman Bókmenntaoröabók. A erlendum málum heitir slik bók lcksikon þar geta fróöleiksfúsir leitaö sér upplýsinga um merkingu oröa, bókmenntastefna, rannsóknaraö- feröa og annars þess sem tengist bókmenntafræöum og bók- menntasögu. Dag einn i fyrri viku tóku viö Þjóöviljamenn hús á þeim fé - lögum en Jakob var þá einn viö látinn; ungu mennirnir eins og hann kallaði þá höföu brugöiö sér meö gestum i kaffi. — Hvers konar oröabók á þetta aö verða, Jakob? Við erum aö smiöa bókmennta- lega oröabók, uppsláttarrit um bókmenntafræöi og sögu, hugtök og heiti sem tengjast þeim fræöum. — Hvernig vinniö þiö verkið? Fyrst var búinn til listi yfir helstu oröin. Ég get sýnt ykkur langanlistaaf oröum, svona 1200 - 1400 orö.með er ekki sagt aö þau veröi öll I bókinni, eflaust heltast einhver úr lestinni og önnur bæt- ast viö. Síöan semjum viö skýr- ingar viö hvert orð, og fáum sér- fróöa menn hér við skólann og úti i bæ til aö skrifa einstaka greinar. — Þurfiö þiö ekki aö leita fanga i erlendum ritum? Jú, þaö þarf margt aö þýöa og sækja i erlend fræöirit, en viö reynum auövitaö aö taka tillit til islenskra bókmennta. — Þurfið þiö aö búa til islensk orö yfir fræöiheiti? Viö reynum aö styöjast viö það sem til er, þau orö sem notuö hafa verið viö kennslu, en sumt er hreinlega ekki hægt aö þýöa. Oröabókin ætti aö hjálpa til viö aö festa orö sem tengjast bók- menntum i málinu. — Geturðu nefnt nokkur dæmi um þaö sem bókin mun bjóöa upp á? Meiningin er að hún gefi skýr- ingar á stefnum, aðferðum, heit- um og fleiru. Ég get nefnt orö eins og bókmenntafélagsfræöi, ný- rýni, formalismi. — Hver verður útgefandi verksins? Þaö er Rannsóknarstofnunin I bókmenntum sem lætur vinna þetta verk, þaö fer svo eftir fjár- magnihvort verkiö sækist vel eöa illa. — Helduröu aö sllk oröabók komi mörgum aö gagni? Þaö ætti aö geta oröiö verulegt gagn aö henni, einkum fyrir þá sem hafa áhuga á bókmenntun^ svo og viö kennslu. Þessi bók veröur samt engin endanleg lausn á öllum vangaveltum um bók- menntir. — Er ekki gifurlegt verk aö vinna svona bók? Aðal-vandinn viö oröabækur af þessu tagi er að draga saman i stuttar klausur þaö sem máli skiptir. Bókmenntaoröabókin á aö vera I eínu bindi og þvi er nokkur vandi á höndum aö koma þeim atriöum inn i bókina sem gefa lesendum nasasjón af þvi sem er aö gerast i nútlmabók- menntum og þvi sem eldri fræöi hafa upp á aö bjóöa. — ká Anastasio Somoza var fyrir skemmstu einræöisherra yfir Nicaraguaj aöeins rúmt ár er lið- iö siöan þjóö hans hrakti hann úr landi. Hann hefur leitaö athvarfs hjá starfsbróöur slnum Stroessn- er einræöisherra I Paraguay, en er þar ekki sérlega vel þokkaður. Somoza er lagstur I drykkju og iætur mjög dólgslega. Stroessner bauö Somoza aö setjast aö hjá sér i ágúst i fyrra, og hefur aö likindum vonast til að gesturinn fjárfesti eitthvaö af gif- urlegum auöi slnum i bágbornu atvinnulifi Paraguay. Somoza hefur veriö spar á fjárfestingar. Aftur á móti hefur hann sest aö i stórhýsi einu og hefur um sig 36 manna lifvörð, vopnaöan vél- byssum. I húsinu situr Somoza svo meö um þrjá tugi drykkjar- bræöra og lætur illum látum. Tachito, sonur Somoza, hefur ekki oröiö vinsælli en faöir hans i Paraguay. I boði einu fór hann á fjörurnar viö laglega konu, sem reyndist vera tengdadóttir Stroessners einræöisherra. Næsta morgun var fyrrverandi rikisarfi I Nicaragua kominn úr landi meö skömm og mátti þakka fyrir aö sleppa I heilu lagi. Somoza; þetta hyski er slfullt, brýtur húsgögn og siitur upp allt I garöinum, sagöi konan sem fyrst leigði honum I Paraguay. Það rennur ekki af Somoza í útlegðinni Somoza hefur látiö I ljós áhuga á aö flytja til Uraguay til frænda sinna, pyntingarmeistaranna þar. En þeiri Uruguaykæra sig ekkert um hann. Enginn maöur er óvin- sælli en sigraöur einræöis- herra — jafnvel þótt hann hafi stoliö um 100 miljónum dollara af þjóö sinni og haft meö sér I út- legöina. Kaþólskt barnakver Guö kallar mig heitir rit sem kaþólska kirkjan á lslandi gefur út, en ritiö, sem upphaflega er til oröiö I Kanada, kemur um svipaö leyti út á öllum Norðurlöndum og meö blessun hinna sjö kaþólsku biskupa þeirra landa. Guö kallar mig er byrjenda- fræösla fyrir börn á aldrinum 6—7 ára og segir i ávarpi biskupa til barnanna aö „kennari þinn og presturinn þinn munu hjálpa þér viö lestur þessarar bókar. For- eldrar þinir munu hjálpa þér heima með þvi að ræöa viö þig um hana”. Bókin er byggö upp á einföldum og stuttum textum og miklum myndakosti.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.