Þjóðviljinn - 12.08.1980, Qupperneq 4

Þjóðviljinn - 12.08.1980, Qupperneq 4
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 12. agúst 1980 MOBVIUINN Málgagn sósíalisma, verkalýds-. hreyfingar og þjóðfrelsis (Jtgefandi: (Jtgáfufélag ÞjóBviljans Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann Riutjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson. Kjartan ólafsson Fréttastjóri: Vilborg Harftardóttir. Auglýsingastjóri: Þorgeir Óiafsson. Umsjónarmaftur Sunnudagsblafts: Þórunn Sigurftardóttir Rekstrarstjóri: Úlfar Þormóftsson Afgreiftslustjóri: Valþór Hlöftversson Blaftamenn: Alfheiftur Ingadóttir, Einar Orn Stefónsson, Guftjón Friftriks- son, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H. Glslason, Sigurdór Sigurdórsson. Þingfréttir: Þorsteinn Magnússon. Iþróttafréttamaftur: Ingólfur Hannesson. Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Ellsson Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar. Safnvörftur:Eyjólfur Arnason. Auglýsingar: Sigríftur Hanna Sigurbjörnsdóttir. Skrifstofa -.Guftrún Guftvarftardóttir. Afgreiftsla: Kristin Pétursdóttir, Bára Halldórsdóttir, Bára Sigurftardóttir. Simavarsla: ólöf Halldórsdóttir, Sigriftur Kristjónsdóttir. Bflstjóri: Sigrún Bárftardóttir. Húsmóftir: Jóna Sigurftardóttir. Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir. útkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Guftmundsson. Ritstjórn, afgreiftsla og auglýsingar: Síftumúla 6. Reykjavfk, sími 8 13 33. Prentun: Blaftaprent hf. Veröbólga innan- lands og utan • Fyrir nokkru síðan var tekið svo til orða hér í Þjóðvil j- anum, að Þjóðhagsstofnun gerði ráð fyrir hægu undan- haldi verðbólgunnar hér á landi nú á árinu 1980. Ýmsir hafa haftá orði að þarna væri nú Þjóðviljinn eingöngu að gylla ástandið fyrir ríkisstjórn landsins, því verðbólga hafi aldrei verið meiri en nú! #Skoðum þessi mál aðeins nánar. Ekki er um það deilt, að á síðasta ári hækkaði visitala framfærslukostnaðar um 61% frá upphafi til loka árs. Ekki er heldur um þáð deilt, að samkvæmt nýjustu spá Þjóðhagsstof nunar um f ramvindu efnahagsmála á árinu 1980 þá er ráð f yrir því gert að þessi sama vísitala f ramfærslukostnaðar hækki á árinu 1980 um 50-55% f rá upphaf i til loka árs. • Ekki er þetta hratt undanhald verðbólgunnar, en undanhald þó, þar sem 50-55% er minna en 61%, — með öðrum orðum: spáð er hægu undanhaldi verðbólgunnar. • Nú ætlar Þjóðviljinn ekki að fullyrða neitt um það, hvort spá Þjóðhagsstofnunar um hægt undanhald verð- bólgunnar á þessu ári nái að standast í reynd, spáin er að sjálfsögðu miðuð við ákveðnar forsendur. Þær for- sendur geta tekið ýmsum breytingum, m.a. fyrir til- verknað ríkisstjórnarinnar. Þannig boðar Gunnar Thor- oddsen forsætisráðherra það t.d. i blaðaviðtali nú um síðustu helgi að ríkisstjórnin stefni eindregið að því að verðlagshækkanir verði innan við 50% frá upphafi til loka þessa árs, og yrði þá um allvel sýnilegan árangur að ræða, miðað við 61% hækkun árið á undan. • Síðasta árið, sem ríkisstjórn Geirs Hallgrímssonar sat að völdum, þaö er frá ágúst 1977 til ágúst 1978 hækkaði framfærsluvístalan um nákvæmlega 51,7 samkvæmt mælingum Þjóðhagsstofnunar. Verðbóigan var sem sagt sú sama hér innanlands og spáð er að verða muni á árinu 1980, þ.e. 50-55%. • En hver er munurinn, hvað ytri aðstæður snertir? Síð- asta stjórnarár Geirs Hallgrímssonar hækkaði erlent verð á innfluttum vörum til islands að jafnaði um 5-6% og árið á undan um innan við 4%. Nú hef ur erlenda verð- ið á innf luttu vörunum hækkað að jaf naði um 20% á síð- asta ári og spáð er 15% hækkun ofan á það á þessu ári, sem þýðir 38% hækkun á erlendu verði allrar innf luttrar vöru nú á tveimur árum miðað við sama vörumagn. • Dettur nokkrum manni í hug, að hér á íslandi væri með töfrabrögðum hægt að kveða verðbólguna í kútinn á sama tíma og erlent verðlag á okkar innfluttu vörum hækkaði um t.d. 50% á ári? Slíkt er auðvitað ekki hægt. Og þess vegna hafa líka ytri aðstæður til að keyra niður verðbólguna verið langtum erf iðari nú 1980 og 1979 held- ur en þær voru fyrir olíukreppuna, þegar Geir Hall- grímsson skilaði af sér 51,7% verðbólgu. #Þetta sést líka best með samanburði við verðbólguþró- un í öðrum löndum. Þar hafa menn reyndar síðustu tvö árin víða kosið f remur að þola meiriháttar atvinnuleysi, verulegan halla á utanríkisviðskiptum og í ríkisbúskap heldur en sleppa verðbólgunni úr böndum, en samt segir samanburður í verðbólgumálunum einum mikla sögu. Staðreyndin er sú, að við höf um á þessum tveimur árum 1979 og 1980 ekki aðeins sloppið betur en f lestir aðrir við atvinnuleysisvof una, — við höf um líka haldið uppi halla- lausum ríkisbúskap að kalla bæði árin og komist hjá alvarlegum viðskiptahalla séu bæði árin skoðuð saman sem heild, — allt umfram flestar nálægar þjóðir. • En merkilegust er þó e.t.v. sú staðreynd, að hér er á árinu 1980 spáð sama verðbóigustigi og síðasta árið hans Geirs Hallgrímssonar, á meðan snúningshraði verð- bólguhjólsins hefur frá 1978 vaxið um 30-40% að jafnaði í OECD-löndunum, helstu iðnríkjum heims. #Með sama áframhaldi þarf máske ekki ýkja mörg ár til þess að við komumst á sama verðbólgustig og meðal- tal iðnríkjanna, þótt ósköp litið dragi úr verðbólgu hér. Máske koma þau til okkar, þótt hér miði hægt á leiðinni til þeirra í verðbólgumálum. Þannig er llka hægt að mætast! klippt ! Geir verður I að víkja I Þa6 er ljóst af yfirlýsingum J Gunnars Thoroddsen forsætis- I ráöherra og varaformanns I Sjálfstæöisflokksins I siöasta * Helgarblaöi VIsis aö hann telur J ekki miklar likur á sáttum i I Sjálfstæöisflokknum meöan I Geir Hallgrímsson hefur þar * formennsku á hendi. Gunnar J leggur á þaö áherslu aö Geir I standi i vegi fyrir sáttum þó þaö I sé vilji meginþorra flokks- * manna aö vopnin veröi sliöruö. J Gunnar segir: „Ég tel möguleika á sáttum I innan flokksins og ég og minir 1 viljum sættir. Þorri Sjálfstæöis- J manna vill sættir, en orö og I geröir Geirs Hallgrimssonar I stuöla ekki aö sáttum.” 1 viötalinu vill varaformaöur- j inn ekki útiloka þann möguleika I aö hann gefi kost á sér til for- hrynja af Sjálfstæöisflokknum. Hvort nýr flokkur yröi stofnaöur get ég ekkert sagt um.” Gunnar Thoroddsen fjallar I viötalinu nokkuö um þaö sem hann kallar persónulega valda- streitu formannsins, en til hennar vill Gunnar rekja erfiö- leika flokksins. Þessi persónu- lega valdastreita formannsins hafi komiö skýrt fram i stjórn- armyndunarviöræöum i febrúar s.l. Um þetta segir Gunnar Thoroddsen: „Þaö er venja, þaö er jafnvel lögmál, i flestum lýöræöisflokk- um hér á landi og annars staöar, aö takist formanni flokks ekki aö mynda rikisstjórn, en hugs- anlegt sé aö öörum manni úr þingflokknum gæti tekist þaö, þá þykir þaö sjálfsagt aö sá maöur reyni. A sinum tima var Jóni Þor- lákssyni falin stjórnarmyndun. Þaö tókst ekki og þá benti hann á annan þingmann I flokknum Jón Magnússon, og honum tókst aö mynda stjórn. Eitt sinn viö stjórnarmyndun var ljóst aö Hermanni Jónassyni tækist ekki Hér skiptir öllu máli, hvort spurt er um skattana sem hlut- fall af tekjum fyrra árs, eöa sem hlutfall af tekjum greiöslu- árs. Og auövitaö er þaö skatta- upphæöin, sem hlutfall af tekj- um greiösluársins, sem öllu máii skiptir fyrir skattgreiö- andann. — Hlutfall af tekjum liöins árs er bara spurning um veröbólgu. Og sé spurningin rétt fram borin, — þaö er hvaö eru beinu skattarnir i heild nú stór hluti af tekjum manna i ár, þá reynist alröng sú fullyröing Matthiasar og Morgunblaösins, aö „skatta- álögur hafi aldrei veriö meiri”. 1 fyrra nam heildarupphæö beinna skatta aö jafnaöi 13,2% af heildartekjum manna á þvi greiösluári. Hér I Þjóöviljanum hefur veriö haft eftir forstööumanni Þjóöhagsstofnunar, aö ætla megi, aö þetta hlutfall hækki um 0,5-1,0 prósentustig i ár og veröi aö likindum 13,9% af tekjum greiösluársins. Þá hefur einnig hér í Þjóövilj- anum veriö haft eftir forstööu- , ,Ef Geir verdur aftur ormaóur hlytur fylgid íö hrynja af flokknum’ I horoddsen forsætisradherra off varaformadur Sjalfstevöis mennsku á næsta landsfundi flokksins. „Ég sækist ekki eftir for- mennsku i flokknum eins og nú standa sakir. Ef hins vegar meirihluti landsfundarmanna óskaöi eftir þvi aö ég tæki aö mér formennsku myndi ég ekki skorast undan.” Meö þessum ummælum sin- um gefur varaformaöurinn þaö sterklega til kynna aö hann sé reiöubúinn til aö berjast um for- mannsembættiö viö Geir. Reyndar má lita á þessi um- mæli Gunnars Thoroddsen sem hvatningu til fylgismanna sinna um aö vera viö öllu búnir. Gunnar Thoroddsen vill heldur ekki útiloka þann mögu- leika aö hann og stuöningsmenn hans stofni nýjan flokk, fari svo aö ekki takist aö vikja Geir Hallgrimssyni úr formanns- embættinu og þannig foröa fiokknum frá fylgishruni. Gunnar Thoroddsen segir: „Ef Geir yröi endurkosinn formaöur, hlýtur fylgiö aö aö mynda stjórn. Þá var öörum þingmanni I flokknum, Stein- grimi Steinþórssyni, falin stjórnarmyndun og hún tókst. Nú liggja mál þannig fyrir, aö þótt ljóst væri aö Geir Hall- grimssyni væri fyrirmunaö aö mynda rikisstjórn þá beitti hann sér af alefli gegn þvi aö varafor- maöur flokksins reyndi aö fást viö þaö verkefni.” Skattamet eða ekki? Matthias A. Mathiesen, fyrr- verandi fjármálaráöherra Sjálfstæöisflokksins, hélt þvi fram I fréttaauka rikisútvarps- ins á föstudaginn var, aö menn veröi nú aö igreiöa stærri hluta tekna sinna I beina skatta til rikisins en nokkru sinni fyrr. Þessi fullyröing var svo endur- tekin i Morgunblaöinu um helg- ina. --------------.O® manni Þjóöhagsstofnunar, aö á I undanförnum 13 árum (1967- • 1979), þá hafi upphæö beinna J skatta mæld sem hlutfall af | tekjum greiösluárs sex sinnum | veriö yfir 14% en sjö sinnum « innan viö 14%. Þetta eitt hefur veriö haft I eftirforstööumanni Þjóöhags- j stofnunar um skattamálin hér i I Þjóöviljanum nú nýlega, annaö ' ekki. En þessar einföldu upplýs- | ingar duga lika til þess aö sýna | aö nær annaö hvert ár aö undan- ■ förnu hefur greiðslubyröi I beinna skatta veriö þyngri en I nú. Og máske er rétt aö taka þaö j lika fram, aö af þeim sex árum ■ sem skattarnir foru yfir 14% af | tekjum manna á greiösluárinu, | — voru sem sagt hærri en nú er | áætlaö,— þá haföi Sjálfstæöis- ■ flokkurinn fjármálaráöherrann I i þrjú ár. skorrið

x

Þjóðviljinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.