Þjóðviljinn - 16.09.1980, Qupperneq 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þri&judagur 16. september 1980.
Fjölmiölar geröu sér nokkurn
mat úr ráöstefnunni meöan hún
stóö yfir. Einkum var um þaö
rætt aö ráöstefnan heföi veriö
misnotuð í pólitiskum tilgangi
og mikill timi heföi fariö I aö
ræöa mál sem ekki komu konum
beinlinis viö. Islenska sendi-
nefndin tók undir þessa gagn-
rýni i skýringu meö atkvæöi
sinu á ráöstefnunni, og lét þá
bóka athugasemd um aö nú
heföi þaö gerst i annaö sinn, aö
kvennaráöstefna SÞ væri mis-
notuö á þennan hátt. Viö spurö-
um Ingibjörgu hvort hún sem
rauösokkur gæti tekiö undir
þessa gagnrýni.
Tímafrekt karp
I.H.: Róttæk öfl hafa fordæmt
þessa gagnrýni á þeirri fors-
endu aö ekkert sé konum óviö-
komandi og aö kvennabaráttan
sé hápólitiskt mál. Þaö má lika
minna á aö kjörorö Rauösokka-
hreyfingarinnar segir aö
kvennabarátta sé stéttabarátta.
A hitt ber þó aö lita, aö
Sameinuöu þjóöirnar telja
nauösynlegt aö halda sérstaka
kvennaráöstefnu, sem væri
náttúrulega út i bláinn ef ekki
væru ákveðin málefni sem
varöa konur sérstaklega. Ef
hægt væri aö afgreiöa þau mál á
Allsherjarþinginu þyrfti auö-
vitaö enga kvennaráöstefnu. En
á ráöstefnunni fór geysimikill
timi i aö ræöa mál sem þegar
eru til umræöu á Allsherjar-
þinginu. Þaö má segja aö þessi
mál komi konum viö, en vegna
þess hve mikill timi fór i þau
uröu mörg brýn mál útundan,
og þessvegna get ég tekiö undir
þaö, aö ráöstefnan hafi veriö
pólitiskt misnotuö.
Sem dæmi má nefna mikiö
karp um deilur PLO og tsraels-
manna. Auövitaö er þaö mál
sem þarf aö ræöa og er konum
ekki óviökomandi, fremur en
þjóöfrelsisbarátta yfirleitt, en
PLO er ekki eini aöilinn sem er
aö berjast. Þótt PLO njóti al-
menns stuönings i þróunarlönd-
unum heyröust samt þær raddir
á ráöstefnunni aö þaö væru
fleiri sem þyrftu á stuöningi og
umræöu aö halda en Palestinu-
arabar. Þaö kom mér reyndar
ánægjulega á óvart hve al-
mennur stuöningur þriöja
heimsins er viö baráttu PLO.
Fleiri dæmi má nefna um
pólitlska misnotkun. T.d. notuöu
flestar sendinefndirnar tæki-
færiö til aö halda langar ræbur
um utanrikisstefnu rikisstjórna
sinna, og var það oft hrein aug-
lýsingastarfsemi, sem hægt
heföi veriö aö koma i veg fyrir
t.d. meö þvi aö veita blaöa-
mönnum ekki abgang aö fund-
um starfshópanna.
Hverskonar þróun?
Jfrs.: Voru viðhorf þróunar-
landannna mjög áberandi á ráö-
stefnunni?
I.H.: Maður gerir sér eigin-
lega ekki grein fyrir þvi fyrr en
maður kemur á svona ráö-
stefnu, hversu sterk þróunar-
löndin eru á vettvangi SÞ, og
hversu mjög hefur dregiö úr
áhrifum Vesturlanda. Aö þvi er
ég best veit var t.d. ekki ein ein-
asta tillaga bandarisku sendi-
nefndarinnar samþykkt. Svo
gat þaö komiö fyrir aö önnur
lönd bæru fram sömu tillöguna,
örlitið umoröaöa, og þá var hún
samþykkt!
Elin
ólafsdóttir
Katrin
Didriksen
Eirikur
Guðjónsson
Hildur
Jónsdóttir
Kristin
Astgeirsdóttir
Umsjón
af hálfu
Þjóðviljans:
Kristín
Ástgeirs-
dóttir
Róttæk öfl
Ingibjörg Hafstað var fulltrúi Rauðsokkahreyf-
ingarinnar i islensku sendinefndinni sem sat kvenna-
ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna í Kaupmannahöfn í
sumar. Fyrir nokkru kom hún í Sokkholt og skýrði f rá
ráðstefnunni og þvi sem þar gerðist, aö viðstöddum
í meíríhluta
hópi rauðsokka# og voru myndirnar hér á síðunni
teknar við þaðtækifæri. Okkur þótti rétt að spjalla við
Ingibjörgu og koma því á framfæri við lesendur# sem
hún hafði að segja um þetta mikla fyrirtæki.
: 'a
Þaö sem mér fannst einkum
athyglisvert i sambandi viö
valdahlutfalliö á ráðstefnunni,
var sú staðreynd, aö Riki utan
hernaöarbandalaga hafa nú-
orðið meirihluta hjá SÞ, þegar
þau standa saman, og þau virö-
ast ekki eiga i neinum vandræö-
um meö aö standa saman um
mál sem varöa hag þróunar-
rikjanna. Þetta þýöir aö þau eru
ekki lengur háö stuðningi
austurblokkarinnar.
Þegar rætt var um efnið
Konur og þróun stóöu konur
þriöja heimsins upp hver á
fætur annarri og spuröu: hvers
konar þróun? Þær tóku þaö
ekkert sem gefiö aö þróun væri
þaö sama og iönvæöing á vest-
ræna visu, eöa aö þróunarrikin
ættu að stefna I sömu átt og iön-
rikin. Þær vildu vera meö i að
skapa sina eigin þróun og
marka sjálfstæöa stefnu, en
ekki taka viö llnunni frá öörum.
ólík viðhorf
Jfrs.: Var ekki mikill munur á
viöhorfum sendinefndanna frá
þróunarrikjunum annarsvegar
og þróuöu rikjunum hinsvegar?
I.H.: Reyndar uröu færri
árekstrar en ég bjóst viö, og
kann þaö aö hafa stafaö af þvi
aö sendinefndir þróuöu rfkjanna
höföu gert meö sér þegjandi
samkomulag um aö leggja
höfuöáherslu á vandamál þró-
unarrikjanna. En ýmisiegt
geröist þó. sem sýndi aö mikill
munur er á viöhorfunum. Ein
grein i framkvæmdaáætluninni
var á þá leiö, aö frumskilyröi
fyrir bættri stööu kvenna væri
aö þær fengju sjálfar aö ákveöa
fjölskyldustærö sina. Þá stóö
upp fulltrúi páfadóms og mót-
mælti, og fékk mikinn fjölda
kaþólskra fulltrúa meö sér (og
Ingibjörg Hafstaö: mikilvægt
að Rauösokkahreyfingin taki
þátt I þessu starfi. Ljósm. EG.
Rætt við
Ingibjörgu
Hafstað um
kvennaráð-
stefnu SÞ í
Kaupmanna-
höfn
reyndar sovésku fulltrúana
lika!). Þeir fengu þvi fram-
gengt aö inn i klausuna var sett
ákvæöi um aö taka bæri tillit til
trúarbragöa og menningar I
viökomandi landi — sem eyöi-
lagði náttúrulega klausuna.
Stundum kom upp ágrein-
ingur sem byggöist fyrst og
fremst á misskilningi eöa ólikri
túlkun hugtaka. Dæmi um þaö
er úlfaþyturinn sem varð þegar
sendinefndir Astraliu og
Nýja—Sjálands vildu setja oröið
„sexismi” inn i framkvæmda-
áætlunina. Þar var kafli sem
fjallaöi um hinar ýmsu sögulegu
ástæöur fyrir kvennakúgun, og
er hún þar útskýrö meö skir-
skotun i ýmsa „isma”:
kolonialisma (nýlendustefnu),
rasisma (kynþáttakúgun) o.fl.
og þær viidu semsé bæta sex-
isma (kúgun vegna kynferðis)
þar viö. Þá kom I ljós aö full-
trúar ýmissa þróunarrikja litu
þetta hugtak allt öörum augum
og héldu aö þaö væri hluti af þvi
„kyniifstali” sem Vesturlanda-
konur stunduöu i svo rikum
mæli, og sem þær höföu fengið
sig fullsaddar af! Þetta var i
raun eölilegur misskilningur, og
þaö er hverju oröi sannara aö
vestræn kvennabarátta hefur
snúist mikið um kynferöismál.
En þaö tók langan tima aö út-
skýra þetta og ræða, og á end-
anum var greinin samþykkt, en
hún var oröuð eitthvaö á þá leiö,
aö ein af ástæöunum fyrir
kvennakúgun væri „misrétti
byggt á kynferði (sem i sumum
löndum er kallað sexismi)”.
Róttæk öfl í meirihluta
Jfrs.:Þaö kom fram I fréttum
að samvinna ykkar i islensku
sendinefndinni heföi veriö mjög
góö, og þótti sumum það dular-
fullt, þar sem nefndin var eins-
konar þverskuröur af fslenskri
pólitik. Hvernig mátti þaö vera
aö slfkur einhugur rikti?
I.H.: Eg held aö skýringin sé
sú, aö meö allri þeirri undirbún-
ingsvinnu sem unnin var fyrir
ráöstefnuna, bæöi hér og i öllum
hinum þátttökulöndunum, var
lagöur grundvöllur sem var i
rauninni mjög róttækur, vegna
þess að róttæk öfl voru i yfir-
gnæfandi meirihluta þegar á
heildina er litiö. Framkvæmda-
áætlunin og þær ákvaröanir sem
teknar voru á ráöstefnunni voru
mjög róttækar, og þar var
ekkertaö finna sem Rauðsokka-
hreyfingin gat ekki samþykkt,
aö minu viti.Borgaraöflin veittu
minni mótspyrnu en ella, vegna
þess aö þau voru i minnihluta á
ráöstefnunni. Þar af leiðandi
finnst mér ekkert undarlegt viö
þetta góöa samstarf i islensku
sendinefndinni.
Þetta er m.a. ástæöan fyrir
þvi aö ég tel sjálfsagt aö Rauö-
sokkahreyfingin taki þátt i
þessu starfi. Vitaskuld er opin-
ber nefnd af þessu tagi bundin i
báöa skó þegar greidd eru at-
kvæöi um stórpólitisk utanrikis
mál, en nefndin var samt sem
áöur tiltölulega sjálfstæö til aö
vinna aö málum sem varöa
konur, einfaldlega vegna þess
aö islenska rikisstjórnin hefur.
enga stefnu i þeim málum. Ég
tel mjög mikilvægt aö Rauö-
sokkahreyfingin taki þátt i
þessu starfi, vegna þess aö meö
þvi er veriö aö mynda stefnu.
Þar aö auki fékk ég tækifæri
til aö koma boðskap Rauö-
sokkahreyfingarinnar á fram-
færi,t.d. i blaöaviötölum. Ég er
þvi algjörlega ósammála þeim
sem segja að Rauösokkahreyf-
ingin eigi ekki aö vera meö i
þessu starfi.
— ih