Þjóðviljinn - 25.10.1980, Blaðsíða 13

Helgin 25. — 26. október 1980 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 13
r
Engjafólk á Syöra-Seli I Hrunamannahreppi i Arnessýsiu einhvern tima á 3. áratug aidarinnar.
A Eyrarbakka um 1931. A myndinni eru Striðsáratiska. Þessi mynd er tekin einhvern
Guðriður Magnúsdóttir, Sigriður Vigfúsdóttir tíma á árunum upp úr 1940 i Mundakoti á Eyrar-
<1908—1964) og Jóna Einarsdóítir. bakka og eru á henni fjögur frændsystkini. Ofar
eru Sesselja Friðriksdóttir, nú meinatæknir i
Reykjavik, og Sesselja ósk Gisladóttir, nú hús-
frú i Þorlákshöfn. Neðar eru Sigrún Friöriks-
dóttir, nú ritari i Reykjavik, og Jón Gunnar
Gislason, nú sjómaöur á Eyrarbakka.
Horniö á óldugötu og Bræðraborgarstig i Reykjavik fyrir 50 árum. 1 húsinni fremst á myndinni var
bakarí Jóns Simonarsonar en nú bókaforlagið Iðunn.
Gamia-Hraunshverfi á Eyrarbakka var fyrr á öldinni heiit þorp þar sem bjuggu á 2. hundrað manns.
Hér er bærinn Horn I þessu hverfi og iiklega er myndin tekin fyrir tæpum 50árum.
Gunmr Gunmrsson
rithöfundur
skrifar
...o.s.frv.
— Við hljótum aö vera komnir
af þrælum, sagði kunningi minn
um daginn. Okkur er þrældómur-
inn i merg runninn. Þaö er
fáránlegt að ætla sér að innleiöa
fjörutiu stunda vinnuviku. Viö
viljum helst púla tuttugu og f jóra
tíma á sólarhring.
— Ekki ég, svaraði ég. Ég vil
helst ekki vinna handtak. Þaö er
meö herkjum að ættingjum og
vinum tekst að mjaka mér aö rit-
vélinni til að skrifa nokkur orð,
svo ég eigi fyrir salti i grautinn.
— Ég vinn alla daga vikunnar,
sagði kunninginn. A sunnudögum
held ég þö aftur af mér og legg
mig fram um að starfa aöeins
fyrirhádegiogeftirkvöldmat. En
það lýsir aðeins eðlisleti minni og
áhrifagirni. Ég hef að nokkru
leyti gefist upp fyrir félagsfræö-
ingunum, sem segja aö fólk eigi
að eiga fristundir. Þess vegna
slæpist ég á sunnudagseftirmið-
dögum.
— Ég er svo aldeilis hissa, sagöi
ég. Mér dugir að lesa eins og einn
leiðara i dagblaði. Það er alveg
nóg þann daginn.
— Viltu ekki vinna þjóð þinni
gagn, afla tekna til að geta greitt
skatta, auðgað þjóð þina meö þvi
að efla atvinnuvegina.
— Þetta er góð spurning, sagði
ég. Satt best að segja er þetta
sjónarhorn, sem ég hef aldrei
hugleitt. Efla atvinnuvegina?
Afar athyglisvert.
— Ég þekki mann, sagði
kunningi minn þá, sem ann sér
engrar hvildar. Hann vinnur við
loðnubræöslu. Um daginn kom
hann heim til að boröa. Hann
haföi þá ekki sést heima hjá sér I
þrjá sólarhringa. Konan hans,
sem er menntuð i heilsufræði,
viidi aö hann hallaöi sér eftir
matinn svo að starfsþrek hans
biöi ekki hnekki, og þjóðarbúið
yrði þar með fyrir tjóni. Loðnu-
meistarinn lét að þrábeiðni kon-
unnar, afklæddist og lagðist undir
sæng. En vinnudyggðin var hon-
um svo gersamlega i merg og
blóö runnin, að hann gat ekki
sofnaö. Hann renndi augunum til
og frá, bylti sér á báðar hliðar,
gafst loks upp, reis á fætur,
klæddist og fór aftur I vinnuna.
Þar hefur hann veriö siðan og er

erlendar
bækur
William Wordsworth.
A Biography. Hunter Davies.
Weidenfeld and Nicolson 1980.
Fjöldi bóka hefur komið út um
Wordsworth og skáldskap hans,
en flest eru þau rit fræðileg bók-
menntarit, sem eru flest ætluð
fræöimönnum um bókmenntir.
Það hefur skort greinagóða ævi-
sögu skáldsins og með þvi að
semja þessa bók hyggst höfund-
ur bæta úr þessum skorti. Vand-
aðasta ævisaga skaldsins hingað
til hefur verið „William Words-
worth. A Biography” eftir Mary
Moormen, sem kom út hjá Oxford
University Press 1957 og 1965 i
tveimur bindum. Sú ævisaga er
einnig bókmenntasaga tímabils-
ins og er full viðamikil fyrir al-
menna lesendur.
Aðalheimildir höfundar eru
bréfasöfn Williams og systur
hans Dorothy, fyrsta útgáfa frá
fjóröa áratugnum og endurútgáfa
þeirra aukin, sem tók að koma út
1967 og verður lokið eftir tvö til
þrjú ár. Aörar heimildir höfundar
eru söfn dagbóka og bréfa
Coleridges og Southeys auk fjöl-
ekki von á honum heim fyrr en á
jóladag. Þá ætla þau i messu.
- Ég er svo öldungis bit,sagði ég.
Þessi vinnusemi ef'mér gersam-
lega framandi. Ég viöurkenni að
visu, að stöku sinnum flögrar að
mér sú hugsun, að mér væri nær
aö gera eitthvað. En það er afar-
sjaldan. Og mér tekst að eyða
þessum þönkum þegar þeir birt-
ast, með þvi' aö taka mér reyfara I
hönd, og gleyma þannig ógeð-
felldum hugsunum. Veistu, bætti
ég við, að i Skandinavfu eru uppi
áform um aö stytta vinnuvikuna
úr fimm átta tima dögum i þrjá
sex tima daga.
Þessi fyrirætlan er til komin,
vegna þess að öllum er ljóst, aö
fólk þarf góðan tima til að skipu-
leggja fristundir sinar, komast
eftir þvi gegnum sjálfskönnun
hvað það raunverulega er, sem
það langar til að fást við i
fristundum.
— Sérkennilegt, sagði kunningi
minn. En þessi stutta vinnuvika
þarna handan við hafið, er hún
ekki svo að segja nýtilkomin?
Menn unnu þar þjóönýt störf hér
foröum, eða hvað?
— Nei, sagði ég. Þeir hafa
ævinlega haft þrasla til þess eða
innflutta vinnuþjarka frá vanþró-
uðum rikjum. Norðmenn fá
slæman bakverk, ef þeir þurfa að
flytja sig milli stóla gegn vilja
sinum. Sviar umhverfast, séu
þeir beðnir um að vinna handar-
vik. Um Dani þarf ekki aö tala,
allir vita hvernig þeir eru.
— Þetta hefur mig lengi grun-
að, sagði kunningi minn.
— Hvernig áttu fáeinir Norð-
menn að geta unnið allt Island,
sagði ég þá, án þess að flytja
hingað irskaþræla i stórum stíl?
— Llkast til er þetta rétt hjá
þér, sagði kunningi minn og lyfti
hattinum i kveöjuskyni, þvi að
honum lá á að komast til þjóð-
nýtra starfa sinna. Hann starfar
við að flytja inn svokölluð
strumpatröll, börnum þessa
lands að leik.
Ég tvilæsti á eftir honum, þvi
aðsamtaliðhafði reynt svo á mig,
að ég gat naumast haldið á
myndablaði i uppréttri stellingu.
Konan varð að færa mér sidegis-
kaffið I rúmið.
margra annarra. Heimildirnar
eru viðamiklar enda tók það höf-
undinn langan tima aö vinna aö
ævisögunni.
Siöari útgáfa bréfa þeirra syst-
kinanna er mun fyllri þeirri fyrri
og þar eru f jölmörg bréf sem ekki
hafa verið gefin út áður, hafa ný-
lega komiö i leitirnar og af þeim
dregur höfundur ýmsar ályktanir
og sýnir margt i nýju ljósi varö-
andi ævi skáldsins.
Höfundurinn ver miklu rými i
umf jöllun um einkamál skáldsins
og fjallar einnig um stjórnmála-
skoðanir hans og hvernig þær
birtast i verkum hans. Skáldið
varð m jög hrifið af þeim nýju viö-
horfum sem Franska stjórnar-
byltingin vakti meö mönnum i
fyrstu, höfundurinn rekur viðhorf
skáldsins til þessarar mála og
þær breytingar, sem verða á viö-
horfum hans þegar frá liöur.
Hann lýsir ferðum Wordsworth til
útlanda og dvöl hans i Frakk-
landi, einnig ræðir hann itarlega
samskipti hans við skáldbræður
hans, sem settust að I nágrenni
hans og eru oftast nefndir the
Lake Poets.
Wordsworth náði háum aldri,
hann fæddist i aprilmánuði 1770
og lést i aprilmánuöi 1850. Verk
hans hafa orðið tilefni til mikilla
rannsókna og útlistana bók-
menntafræðinga fyrr og nú og um
verk fárra enskra skálda hafa
slik kynstur verið sett saman og
um verk Wordsworths. Þessi ævi-
saga er lipurlega skrifuð og höf-
undi tekst að lýsa persónuleika
skáldsins svo langt sem þaö hug-
tak nær