Þjóðviljinn - 25.02.1981, Síða 7

Miðvikudagur 25. febrúar 1981 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Vandi
norskra
sjávar-
plássa:
Byggðavandamál f Noregi eru
margskonar en það sem flestum
dettur f hug þegar minnst er á
byggðavandamál er vandi hinna
mörgu sjávarplássa f Noregi.
Hart er sótt að þessum stöðum
á mörgum vigstöðvum. Innan
lands má nefna oliuiðnaðinn og
erlendis frá má nefna veiðiþjófa
Efnahagsbandalagsins. Ibúar út-
gerðabæja á vestúrströnd
Noregs, sem hvað harðast hafa
orðið úti i þessari baráttu, hafa
ekki fagra sögu að segja. Eftir-
farandi atriði komu fram i blaða-
viðtölum á dögunum við nokkra
ibúa sjávarplássins VedavSgen á
Karmey skammt fyrir sunnan
Haugasund.
FISKUR OG OLIA
Beiskja
Ibúar staðarins verða sffellt
bitrari og bitrari. Eftir þvi sem
árin liða verður sifellt erfiðara og
erfiðara að stunda fiskveiðar.
Leyfilegt aflamagn minnkar
stöðugt og launin i samræmi við
það. A sama tima auka oliufélög-
in umsvif sin. Flestum sjómönn-
um finnst rlkisstjórnin vera að
svikja þá, þar eð öðrum þjóð-
félagshópum er slfellt gert hærra
undir höfði. Einnig finnst sjó-
mönnum að erlendir kollegar
þeirra séu að svikja þá meö þvl að
stunda ólöglegar veiðar innan
norsku landhelginnar. En sjó-
mennirnir óska ekki eftir nýju
þorskastriði eða nýju „Alta” Uti á
miðunum. Sjómenn telja að Efna-
hagsbandalagið verði fyrst og
fremst að ná tökum á sinni eigin
fiskveiðimálapólitik og þar á eftir
nothæfum stjórnunaraðgerðum
við fiskveiöar. Hversu mikið er
veitt ólöglega hefur enginn hug-
mynd um. Enginn hefur heldur
hugmynd um það hverfiski mest
ólöglega. Þaö hefur hinsvegar
sýnt sig að Austur-Evrópu-
þjóðimar eru yfirleitt mjög sam-
Minningarorð:
Reynir
I dag er til moldar borinn
Reynir Snjólfsson deildarstjóri
hjá K.R.O.N.. Hér verður ekki
reynt að rekja lifshlaup Reynis,
en farið nokkrum orðum um störf
hans hjá félaginu, um leið og
hann er kvaddur. Við sjáum nú á
bak elsta starfsmanni félagsins,
og það I tvennum skilningi. Hann
var elstur starfsmanná að árum
og hann haföi lengstan starfsferil
að baki.
Reynir hóf snemma afskipti af
félagsverslun hér I Reykjavik. A
hinum erfiðu árum eftir 1930 var
hann einn þeirra verkamanna
sem reyndu aö drýgja litlar og
stopular tekjur, með hagkvæmari
innkaupum matvæla. Hann var
einn þeirra sem stóðu að stofnun
fyrstu pöntunardeildanna á
árunum 1933—1934. Þegar þessar
deildir sameinuðust I Pöntunar-
félag Verkamanna þann 11. nóv.
1934, var Reynir einn þeirra sem
sat I fyrstu stjórn þessa nýja
félags, og hann er i stjórninni 1937
þegar sameining neytendafélag-
anna hér i Reykjavik og nágrenni
er á dagskrá og endaði meö stofn-
un Kaupfélags Reykjavikur og
nágrennis 6. ágúst 1937.
vinnuþýðar hvað varðar eftirlit
með veiðum I Norðursjó.
Ágreiningur
Skiptar skoðanir eru um það
hvernig leysa eigi vandamálið
með ólöglegar veiöar. Sumir telja
að heppilegast væri að reka alla
Utlendinga Ut Ur norsku landhelg-
inni og fórna þá heimild Norð-
manna til veiða innan landhelgi
EBE-landanna, en „skitfiskbáta-
karlar” eru ekki mjög hrifnir af
þeirri hugmynd þar sem þeir
sækja oft á áðurnefnd mið. En
mjög margir skitfiskbátar eru
gerðir Ut frá Vestur-Noregi. I
VedavSgen voru fyrir 5 árum sið-
an gerðir Ut 40 bátar á skitfisk en I
dag eru aðeins 20 eftir.
Fyrir hvern bát sem er seldur
burthverfur einnig hluti af menn-
ingunni í þessu sjávarplássi.
Stööugt er höggvið nær mörg-
hundruð ára gamalli hefði i fisk-
veiðunum. En einmitt þessi hefði
lagði grundvöllinn að þeirri
menningu sem er að finna hér og
annarsstaðar I sjávarplássum á
vesturströndinni. 1946 var þriðji
hutinn af öllum veiðitúrum upp til
Islands gerður út frá Vedavagen.
1 ár eru gerðir út aðeins 4 hring-
ndtabátar á móti 15—20 hér áður
fyrr. Vedavágen hefur alltaf ver-
ið Utgerðarbær. Aður fyrr voru
meira og minna allir hinna 2500
ibúa þorpsins tengdir sjávarút-
vegi. NU hefur um helmingur
vinnufærra þorpsbúa lifibrauð
sitt af öðru en sjávarútvegi. Oliu-
iðnaðurinn, einkum störf á hjálp-
Friðrik
Sigurðsson
skrifar
frá Noregi
ar- og aðstoðarskipum éru eftir-
sóknarverð sér i lagi þegar
ástandið er slæmt i sjávarútvegi
eins og um þessar mundir. Verði
Norðursjávargasið leitt i land i
Karmey mun ástandið versna til
muna.
Það eru margir sem velja oiiu-
iðnaðinn frekar enn sjávarútveg-
inn þvi þar er boöiö upp á góð laun
og löng fri. Friin eru mikilvæg
fyrir unga fólkið i dag. Margir
eldri ibdar Vedavágen eru bitrir
Ut I oliuna. Þeir segja, að það sé
ekki olian sjálf sem mestu skipti,
heldur hitt að hverjum fiski-
miðunum á fætur öðrum er fórnað
fyrir oliuna. Þeim finnst að hægt
væri að taka aðeins meira tillit til
þeirra sjónarmiða.
Uppákomur
En það er meira en oliuiðnaöur-
inn sem hrjáir IbUa Vedavagen og
aðra þá er sjávarútveg stunda.
Sem dæmi má nefna launa- og
verðlagsstefnu rikisins, háan
rekstrarkostnað , aflatakmark-
anir, ólögleg&r veiðar erlendra
þjóða ofl..Rikið sýnir á sér ýmsar
hliöar. Þegar til að mynda skipa-
smfðastöð á i erfiðleikum er rikið
ekki lengi að punga Ut nokkrum
miijónum I rekstraraðstoð, en Ut-
gerðarmenn fá aðeins aöstoö til
að hættaútgerð. Og þegar bátur-
inn hefur veriðseldur, er alls ekki
vist að útgerðarmaöurinn sé laus
við hann, þvi ef hann er t.d. seldur
tilútlanda kemurbáturinn venju-
legast til baka i norska landhelgi
undir erlendu flaggi og gjarna
endurbyggður og hefur þar veiðar
að nýju!
starfsfélögum hans á óvart. Hans
verður sárt saknaö, við erum
oröin þvl svo vön, að Reynir á
iagernum sé alltaf á sínum stað.
Um leið og við kveöjum þennanj
góða starfsfélaga, flytjum við
konu hans, börnum og öðrum
ættingjum innilegar samúðar-
kveöjur.
Kveðja frá K.R.O.N.
Snjólfsson
Strax i öndverðu hóf Reynir
störf fyrir þessa nýju hreyfingu
og helgaöi henni starfskrafta sina
alla tið siðan. Fyrstu störf hans
munu hafa verið að skipta og
deila út vörupöntunum félags-
manna.
Þegar Pöntunarfélag Verka-
manna hóf starfsemi að Skóla-
vörðustig 12 fluttist hann þangað.
1938 keypti K.R.O.N. húseignina
að Hverfisgötu 52, sem notuð var
fyrir vörubirgðir félagsins;
gerðist Reynir þar yfirmaður og
það hefur hann veriö til dauða-
dags. Reynir var mikill dugnaöar
maður og mjög trúr i starfi.
Margur deildarstjórinn mun hafa
notiö leiðsagnar hans um vöru-
kaup, þvi af langri reynslu öðl-
aðist Reynir þekkingu sem hann
gat miðiað ungum og minna
reyndum starfsfélögum sinum.
Frá fyrstu tið og allar götur til
1964, voru mikil umsvif og I mörg
horn að lita á Aðallagernum, en
með tilkomu Birgðastöðvar S.I.S.
varð veruleg breyting á rekstr-
inum.
A fyrstu árum starfsferils
Reynis var vinnudagur oft langur
og strangur, ekki spurt um vinnu-
tima heldur verkefni, þrátt fyrir
að fastakaupsmenn fengju yfir-
leitt ekki greidda yfirvinnu.
I samtali við Gunnar M.
Magnúss, þegar K.R.O.N. varð
25 ára, kemur fram að þegar
Reynir hóf störf hjá einni litlu
pöntunardeildinni 1933 vann
hann að loknum venjulegum
vinnudegi oft til kl. 11—12 á
kvöldin. Hann kvaðst hafa
reiknað út að kaup sitt hefði verið
10 aurar á klukkustund.
Þaö var gaman að heyra Reyni
segja frá þessum löngu liönu
bernskudögum K.R.O.N..
Starfið á Aðallagernum var oft
mjög erfitt, húsið fjórar hæðir og
fyrstu árin án vörulyftu, i stað
hennar notaðar trérennur i
stigum hússins. Það reyndi þvi á
skipulagshæfileika Reynis að
staösetja þungavöru sem hagan-
legast. Reynir hefur alla tiö fylgst
vel með, bæði félagslegum og
verklegum störfum innan
K.R.O.N., enda mikill samvinnu-
maður.
Við vissum að Reynir átti við
vanheilsu að striða, en þó kemur
svo skjótt fráfall hans , okkur
Fundur með
vitnaleiðslum:
Áað
leggja
Reykja-
víkur-
flugvöll
niður?
Sunnudaginn 1. mars kl. 14
munu landssamtökin LIF
OG LAND efna til almenns
borgarafundar um málefni
Reykjavikurflugvallar. A aö
leggja hann niður? Fund-
urinn verður með vitna-
leiðslusniði og veröur
Gunnar G. Schram, pró-
fessor, fundarstjóri. Tveir
lögmenn, þeir Jón E. Ragn-
arsson og Ragnar Aðal-
steinsson, munu færa fram
rök og gagnrök i málinu og
kviðdómur að þvi loknu
kveða upp úrskurð sinn.
Fundurinn verður I Norræna
húsinú.
Næstkomandi fimmtu-
dagskvöld, 26. febrúar, kl.
20:30 munu samtökin halda
aöalfund. A fundinum verða
venjuleg aðalfundarstörf.
Kosnir verða tveir stjórnar-
menn. Tillögur stjórnar um
breytingar á félagslögum
verða bornar undir atkvæði.
Kosið veröur i stjórnar-
nefndir og fjármál og fram-
tiðarskipulag samtakanna
rædd. Fundurinn -verður
haldinn i LÖGBERGI, húsi
Lagadeildar Háskólans, i
stofu 101.
•
Næsta
vinnuferð
til Kúbu
verður
farin
í sumar
Um miðjan júnl n.k. verð-
ur lagt af stað i hina áriegu
vinnuferð til Kúbu, BRIG-
ADA NORDICA. Ferðir
þessar eru skipulagðar af
norrænu vináttufélögunum
við Kúbu, og sér Vináttu-
félag isiands og Kúbu um
undirbúninginn hér á iandi.
Tíu Islendingar komast
með I ferðina að þessu sinni,
en alls verða þátttakendur
um 200, frá öllum Norður-
löndunum Dvalist verður i
vinnubúðum 1 fögru um-
hverfi, u.þ.b. 40 km frá
Havana. Unnið verður að
landbúnaðar- og byggingar-
störfum I þrjár vikur, 8 tima
á dag, og ferðast um landið i
eina viku. Um helgar verður
farið á baðstrendur og ýmsir
staðir skoðaðir. Heim veröur
svo komið um miðjan júli.
Tilgangur ferðarinnar er
annarsvegar að kynnast
landi og þjóö, og hinsvegar
að sýna stuðning við
kúbönsku byltinguna I verki,
með vinnuframlagi. Skilyröi
fyrir þátttöku eru, að
viðkomandi sé meðlimur I
Vináttufélagi lslands og
Kúbu og taki þátt i nám-
skeiði sem félagið gengst
fyrir til undirbúnings fyrir
ferðina. Aætlaöur kostnaður
er u.þ.b. 6300 krónur.
Umsóknir sendist Vináttu-
félagi Islands og Kúbu, Póst-
hólf 318, Reykjavik, fyrir 31.
,mars n.k..
—ih