Þjóðviljinn - 26.05.1981, Blaðsíða 7

Þriöjudagur 26. mal 1981 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 7
—................
i Fóstureyðingalöggjöfin á Ítalíu:
| Meirihluti hafnaði
I Þrátt fyrir bannsöng páfans og hægri aflanna
-----------1
breytingum
Á italfu hefur verið hart deilt að
undanförnu um fóstureyðingar-
löggjöfina sem veriðhefur i gildi i
um það bil 3 ár. Siöast liðinn
sunnudag fór fram þjóðarat-
kvæðagreiðsla um óbreytt lög,
rýmkun eða þrengingu auk nokk-
urra fleiri mála sem varða al-
menning. Niðurstaðan varð sú að
mikili meiri hluti kjósenda kaus
óbreytt ástand og er ekki að efa
að konur á ítaliu hafa varpað
öndinni léttar eftir þau úrslit, þvi
þær óttuðust mjög að hatramm-
ur áróður kirkjunnar og hægri
flokkanna, ásamt deilum innan
kvennahreyfingarinnar, myndi
leiöa til afturhvarfs.
Núgildandi lög á Italiu hafa
verið kirkjunni þyrnir i augum,
enda þótt þau gefi læknum kost á
að neita að framkvæma fóstur-
eyðingu af samviskuástæðum.
Áður en lögunum var breytt var
mjög mikið um ólöglegar fóstur-
eyðingar, konur i nánast hverju
þorpi þekktu einhvern kuklara
sem bjargaði málum þegar allt
var komið i óefni, oft með alvar-
legum afleiðingum.
Á kvennaárinu 1975 var farin
mikil kröfuganga i Róm, ein hin
stærsta sem þar hafði sést, til að
krefjast frjálsra fóstureyðinga.
Konur frá S-ltaliu gengu undir
spjöldum þar sem á stóð: Við
neitum að leggja lif okkar oftar i
hendur skottulækna. Margar áf
frægustu leikkonum Italiugengu i
broddi fylkingar og með þessari
göngu þótti sýnt að konur myndu
ekki láta hér staðar numið. Eftir
harða baráttu samþykkti þingið
nýja löggjöf, en samkvæmt heim-
ildum frá Italfu er langt i frá að
hún hafi bætt úr ástandinu, þar
sem mjög margir læknar og ann-
að starfsfólk hafa neitað að fram-
kvæma aðgerðina (um 70%).
Kirkjan rekur fjölda sjúkrahúsa
og læknarnir eiga á hættu að vera
reknir, brjótiþeir gegn boðum og
bönnum kirkjunnar um hið heil-
aga llf. Þrátt fyrir lögin er tal-
ið að ólöglegarfóstureyðingar séu
þrisvar sinnum fleiri en löglegar.
t lögunum var ákvæði um end-
urskoðun innan fárra ára og sú
stund rann upp sl. sunnudag.
Þjóðaratkvæðagreiðslan kom til
með þeim hætti að samtök gegn
frjálsum fóstureyðingum söfnuðu
undirskriftum með tillögu um að
þrengja lögin, en Róttæki flokk-
urinn safnaði á mótistuðningi við
tillögu um enn frekari rýmkun.
Kvennahreyfingin á Italiu er
margklofin, eftir flokkum og
ýmsum linum og meðal þeirra
náðist ekki eining um stefnu i
fóstureyðingamálinu. En hvers
vegna verða lög um fóstureyðing-
ar sh'kt hitamál? Eflaust minnast
margir þess að breyting á is-
lensku löggjöfinni kostaði mikil
blaðaskrif og deilur, en þegar
komið er til kaþólskra landa
harðnar heldur betur á dalnum.
Kaþólska kirkjan bannar
getnaðarvarnir og þess vegna
verða margar ótimabærar og
óæskilegar þunganir sem skottu-
læknar hafaárum og öldum sam-
an séð um að eyða.
Sömu sögu er að segja frá flest-
um kaþólskum londum, svo sem
Spáni þar sem ólöglegar fóstur-
eyðingar eru miklar og konur
eiga i harðri baráttu við yfirvöld.
Þó hafa þær fréttir borist frá ír-
landi að getnaðarvarnir hafi ver-
ið leyfðar, enda orðið erfitt að
koma i' veg fyrir innflutning
þeirra. Um árabil var stúdenta-
skrifstofan i' Dublin einn aðal-
dreifingaraðili getnaðarvarna,
þvi einhver ráð varð að finna.
Jóhannes Páll páfi hefur hvað
eftir annað fordæmt fóstur-
eyðingarog beitt sér i þágu „Lifs-
hreyfingarinnar”. Hann sagði
sunnudaginn áður en hann varð
fyrirskotarásinni: „Kiikjan litur
á sérhver lög er heimila fóstur-
eyðingu sem alvarlegt brot gegn
grundvallarréttindum mannsins
og sem brot á hinu heilaga boð-
orði. Þú skalt ekki mann deyða”.
Þrátt fyrir slik orð greiddi um
68% kjósenda atkvæði gegn af-
námi laganna og 32% með, en
89% voru á mótitillögu um rýmk-
un laganna. Rýmkunarákvæðin
gerðu ráð fyrir þvi að konur eldri
en 18 ára gætu fengið fóstureyð-
ingu á sjúkrahúsum rikisins inn-
an 90 daga frá þungun, án sam-
þykkis foreldra, og einnig eftir 90
daga ef nauðsyn krefðist.
Fyrirfram var talin nokkur
hætta á breytingum, enda þótt
skoðanakannanir sýndu að meiri-
hlutinn vildi óbreytt ástand.
Sósialistaflokkurinn og
Kommúnistaflokkurinn hvöttu
kjósendur sina til að hafna breyt-
ingum og formaður Sósialista-
flokksins hótaði stjórnarslitum
ynnu ándstæðingar fóstureyð-
inga. Eftir árásina á páfa var tal-
ið ómögulegt að reikna út hver
úrslitin yrðu, en þau urðu svo sem
áður segir: óbreytt ástand.
Auk fóstureyðinga voru þrjár
aðrar tillögur lagðar undir þjóð-
ardóm. Sú fyrsta var á þá leið að
dauðarefsingar yrðu afnumdar,
en I stað þess tekin upp 28 ára há-
marksrefsing. önnur fjallaði um
afnám laga sem heimila lögregl-
unni aðhalda mönnum i f angelsi i
tvo daga án þess að koma fyrir
rétt og að lögreglunni yrði ekki
lengur leyft að handtaka fólk
gruni hún það um að ætla að
fremja skemmdarverk.
Þriðja tillagan var þess efnis að
Itölum yrði bannað að ganga með
skotvopn utan heimila sinna, með
eða án leyfis lögreglunnar. Sam-
kvæmtfréttum eiga Italir i fórum
sinum um 5 miljónir af skamm-
byssum takk! öllum þessum til-
lögum var hafnað.
Byggtá Information og
Dagens Nyheter — ká
ítalskar nunnur mæta á kjörstað til að greiða atkvæði um fóstureyðingalöggjöfina. Vart þarf að
leiða getum að skoðun þeirra, enda páfinn búinn að gefa linuna.
Aðalfundur Rithöfundasambandsins:
Samningamál
efst á baugi
Aðalfundur Rithöfundasam-
bands íslands var haldinn i april
s.l. og lauk þar með 7. starfsári
þess eftir sameiningu rithöfunda-
félaganna tveggja i ein sam-
eiginleg hagsmunasamtök árið
1974. Félagar eru nú 217 talsins.
Á fundinum voru kjörnir tveir
menn i aðalstjórn, þau úlfur
Hjörvar og Asa Sólveig og vara-
maður Anton Helgi Jónsson.
Fyrir i stjórn eru: Njörður P.
Njarðvik formaður, Þorvarður
Helgason varaformaður, Pétur
Gunnarsson og Guðmundur
Steinsson.
Fulltrúi Rithöfundasambands-
ins i stjórn Bandalags Islenskra
listamanna er Þórarinn Eldjárn.
Menntamálaráðherra hefur
skipaðnýja stjórn Launasjóðs rit-
höfunda til þriggja ára sam-
kvæmt tilnefningu stjórnar Rit-
höfundasambandsins. Stjórnina
skipa: Guðrún Bjartmarsdóttir,
Heimir Pálsson, Reykjavik, og
Tryggvi Gislason, Akureyri.
Bókavarðan hefur sent frá sér
áttundu bóksöluskrá sina, og hef-
ur hún að geyma tæplega 1500
titla islenskra bóka eða verka
sem varða tsland eða islensk
málefni.
Helstu efnisflokkar skrárinnar
eru: tslensk fræði, þjóðlegur
fróðleikur og héraðasaga, saga
lands og heims, ævisögur ís-
lendinga og erlendra manna,
skáldsögur og smásögur, ljóð,
sálmar og rimur, leikrit, rit-
gerðasöfn, náttúrufræði og land-
lýsingar en auk þess er að finna i
skránni allmargar bækur eftir is-
lenska höfunda, sem gefnar hafa
Samningar aðalverk-
efnið
Helstu verkefni sambandsins á
liðnu starfsári eru samningamál-
in. Nýr samningur hefur verið
gerður við Þjóðleikhús. Samn-
ingar standa yfir við Félag
islenskra bókaútgefenda um út-
gáfusamning fyrir þýðingar og
einnig er verið að semja við
Rikisútvarpið. Samningum við
Námsgagnastofnun hefur verið
sagt upp og ganga þeir úr gildi 1.
júli. Þá standa einnig yfir samn-
ingar við MíFA-tónbönd, Akur-
eyri, um afnot höfundarréttar við
útgáfu tónbanda (hljóðbóka).
Langar og miklar samninga-
viðræður hafa átt sér stað við
menntamálaráðuneyti og fjár-
málaráðuneýti um greiðslur fyrir
ólöglega fjölföldun i skólum og er
árangurs að vænta i náinni fram-
tið. Þá hefur stjórn Rithöfunda-
sambandsins tekið þátt i samn-
ingu nýs frumvarps til laga um
verið út erlendis eða á öðrum
tungumálum.
Stærsti flokkur bóksöluskrár-
innarer kveðskapur eftir islenska
höfunda, tæplega 300 titlar.
Skáldsögur og smásögur is-
lenskra höfunda eru tæplega 200
titlar og eru langflestar þeirra
seldar á 20—65 krónur en i
skránni eru lika margar eldri
bækur sem eru fágætar og dýrar.
Bókvarðan gefur reglulega út
verðskrár um islenskar eldri
bækur og geta þeir sem óska að fá
hana senda skrifað eða hringt til
verslunarinnar, sem er til húsa að
Skölavörðustig 20 i Reykjavik.
Njörður P. Njarðvik, formaður
Rithöfundasambandsins
gjaldtekju af auðum hljdm-
böndum ásamt STEFi og
Sambandi flytjenda og hljóm-
plötuframleiðenda.
„Bókasafnspening-
arnir”
A fyrsta fundi nýkjörinnar
stjórnar var kosin nefnd til að
gera tillögur um endurskoðun
laga og reglugerðar um
Rithöfundasjóð islands.
Sjóðurinn starfar eftir lögum um
almenningsbókasöfn frá 1976 og
er hann framlag rikisins
til höfunda fyrir afnot af bókum
þeirra i almenningsbókasöfnum,
almennt kallað „bókasafnspen-
ingarnir”. Formaður sagði á
aðalfundi að hann teldi það óvið-
unandi ástand að hvorki skuli
greitt fyrir bókaeign i rann-
sóknarbókasöfnum né skólabóka-
söfnum og ennfremur þyrfti að
tryggja þýðendum sómasamlega
þóknun fyrir afnot verka þeirra i
bókasöfnum. Brýn nauðsyn væri
á sérstakri lagasetningu fyrir
sjóðinn.
Skáldin út i skólana
Höfundamiðstöð Rithöfunda-
sambandsins hefur starfað við
þröngan fjárhag þrátt fyrir
nokkra viðleitni rikisvaldsins til
fjárstuðnings (18 þúsund krónur i
ár). Reykjavikurborg hefur
staðið skilvislega við munnlegt
samkomulag um að stuðla að
skáldakynningum i skólum
borgarinnar og getur nú hver
skóli sem þess óskar fengið i
heimsókn tvö höfunda á vetri.
Bókavarðan:
1500 titlar í nýrri bókaskrá
UTBOÐ
óskast i gatnagerð i hluta af
Nýbýlavegi i Kópavogi.
Útboðsgögn verða afhent á skrifstofu
bæjarverkfræðings i Félagsheimilinu að
Fannborg 2 frá og með þriðjudeginum 26.
mai n.k. gegn 500 kr. skilatryggingu.
Tilboðum skal skila i lokuðu umslagi á
sama stað,og verða þau opnuð kl. 14.15, 9.
júni 1981 að viðstöddum bjóðendum.
Bæjarverkfræðingurinn í Kópavogi.
Tilboð
Dregið
hefur verið i happdrætti
Foreldra- og kennarafélags
Öskjuhlíðarskóla 15. mai 1981
Pessi númer hlutu vinning:
1. Sony hljómflutningstæki 7621
2. Sony hljómflutningstæki 9950
3. Hjóí frá Fálkanum 3089
4. Hjól frá Fálkanum 6879
5. Hjól frá Fálkanum 7200
6. Hjól frá Fálkanum 1059
7. Hjól frá Fálkanum 15287
8. Hjól frá Fálkanum. 15281
9. Hjól frá Fálkanum 4277
10. Hjól frá Fálkanum 13909
11. Hjól frá Fálkanum 13083
12. Hjól frá Fálkanum 12813
Vinninga má vitja i simum:
75807 (Fanney) 15999 (Maria)
Happdrættisnefndin