Þjóðviljinn - 28.11.1981, Blaðsíða 1

36
SÍÐUR
Helgin 28.
og 29. nóvember
1981 — 259. og
260. tbl. 46. árg.
Tvö blöö
BLAÐ
II
I
Verð kr. 7.50
Sigurður
Hjartarson og
Jóna
Sigurðardóttir
skrifa
8. MEXIKÓPISTILL
Sagt hefur verið að fá
lönd veraldar búi yfir jafn-
mikilli fjölbreytni og
Mexíkó. Hér eru snævi
krýnd fjöll, hitabeltis-
frumskógar, svalar há-
sléttur og sólbrunnar eyði-
merkur. En þótt landið sé
f jölbreytílegt er þó mann-
Iffið miklu margbreyti-
legra. Hér ægir öllu sam-
an, háþróuðu tæknilffi
Vesturlanda og frumstæð-
um indíánskum búskap og
mannlífi.
Hrottalegur munur
ríkra og fátækra
I landi sem á sér að baki 70 ára
„alþýðubyltingu” finnst ef til vill
hrottalegri munur rikra og fá-
tækra en I flestum löndum öörum.
„Byltingunni” hefur ekki tekist
að dreifa auðnum betur, auöstétt-
in hefur vaxið mjög og haldið sin-
um áhrifum, millistéttin hefur
vissulega stækkað og styrkt sin
tök. Og þótt hlutfallsleg stærð ör-
eigalýðsins hafi ef til vill minnkað
nokkuð hefur mexikanska þjóðin
a.m.k. fimmfaldast siðan 1920.
Allsleysingjar I landinu eru þvi
margfalt fleiri en þeir voru þá og
hlutur flestra þeirra viröist litt
hafa skánab.
Núverandi forséti Mexikó, José
López Portillo, hefur vissulega
reynst auðstéttunum þarfur þau 5
árin er hann hefur setið i embætti.
Fyrirrennari hans, Echeverria,
var með alls kyns tilburði og
reyndi af veikum mætti aö hemja
græðgi auöstéttanna og rétta ögn
hlut öreigalýðsins, ekki hvað sist
sveitaalþýðunnár. Echeverria
uppskar ævarandihatur áhrifa- og
peningamanna, og stjórn hans
var lömuö undir lokin vegna and-
stöðu þeirra. Fjármagnsflótti var
gifurlegur og atvinnurekendur
kvörtuðu sáran undan slæm-
um skilyröum til fjárfestingar.
Portillo forseti
og kapítalistarnir
Lopez Portillo hefur reynst
kapitalistum, innlendum og er-
lendum, vilhallari en forveri
hans. Samkvæmt siðustu
ársskýrslu López Portillo viröist
allt i sómanum og fær hann
óspart lof I fjölmiðlum fyrir skyn-
samlega efnahagsstjórn og fyrir
áræði og dirfsku i stjórnarathöfn-
um. Skýringin á vinsældum for-
setans meðal auðstéttanna er
raunar nærtæk. Hann hefur veitt
þeim margvisleg friðindi og gefið
þeim lausan tauminn til gegndar-
lauss arðráns. Stjórn López
Portillo hefur einnig einkennst af
mikilli eyðslusemi hins opinbera I
trausti vaxandi oliutekna og ótak-
markaðs lánstrausts erlendis.
Ein afleiðingin er 30—40% verð-
bólga.
1 5. ársskýrslu sinni 1. sept. s.l.
fór forsetinn fögrum oröum um
eigið ágæti, einkum frábæra
efnahagsstjórn. Væri ekki úr vegi
að gripa niöur i ræðu hans og
vitna I fáeinar tölur.
Forsetinn kvað siðasta ár vera
4. árið i röð sem hagvöxtur næði
aö meðaltali 8%, „og á það sér
engan lika i okkar sögu og fer litt
saman með þróun mála I flestum
ríkjum heims”. Margar tölur for-
setans eru reyndar lltt til að hæla
sér af og margar vekja illan grun.
Tekjur af innflutningsgjöldum
hækkuðu um 66% frá 1979 til 1980
og útflutningstekjur um 282% á
sama tima og veldur þar vaxandi
oliusala. Tekjuskattar hækkuðu
um 31% á fyrstu 7 mánuðum
þessa árs miðað við sama tima I
fyrra. Hagnaður bankakerfisins
jókst um 36.5% 1979—80 og er
áætlaður 43% á þessu ári. í ágúst
s.l. átti Mexikó 10 milljarða doll-
ara i sjóöum erlendis og var það
veruleg aukning frá fyrra ári.
Við fyrstu sýn virðast ofan-
greindar tölur næsta glæsilegar,
en skuldahlið reikninganna hefur
þó vaxið mun hraðar en tekjuhlið-
in. A siðasta ári jókst fjárfesting-
arkostnaður um 40%, stjórnunar-
kostnaöur rikisins um 55%, og
greiðslubyröi af erlendum skuld-
um um 48%. Útgjöld fjárlaga
hækkuðu um 55% 1979—1980 og
fór langtfram úr tekjunum. 1 árs-
lok 1980 námu erlendar skuldir
rikisins 38 milljöröum dollara
(850 milljörðum pesosa) og
einkaaðila 15 milljörðum dollara.
Forsetinn minntist ekkert á inn-
lendar skuldir rikisins, en nýlega
upplýsti formaður fjárhagsnefnd-
ar fulltrúadeildar þingsins að inn-
lendu skuldirnar næmu 168
milljörðum dollara. Samtals
væru þvi skuldir rikisins riflega
200 milljarðar dollara. Innlendu
lánardrottnarnir eru einkabank-
ar og atvinnurekendur, en einka-
bankarnir hér eru margir að
mikiu leyti i höndum erlendra að-
ila.
í timaritinu „Proceso” nú i vik-
unni var um þaö efast að Mexikó
gæti nokkru sinni greitt hinar er-
lendu skuldir. Alþjóölegar yfir-
dráttarheimildir hrykkju
skammt til að velta skuldunum,
og allar núverandi oliutekjur
dygðu hvergi fyrir vöxtum og af-
borgunum af skuldum rikisins.
Mexíkó að verða
olíuríki
Greinilegt er aö það er olían
sem I vaxandi mæli ber uppi efna-
hagslifið. Siðan 1973 hafa sannan-
legar birgðir ollu I jöröu I Mexlkó
tifaldast. A sama tima hefur oliu-
framleiðslan þrefaldast, hreins-
unargetan innanlands aukist um
50%. A 8 fyrstu mánuðum þessa
árs jókst sala á hráollu úr landi
um 1.1. milljón tunna á dag, eða
umico
Síöan 1973 hafa sannanlegar birgðir olíu
I jöröu tífaldast og á 8 fyrstu mánuðum þessa
árs jókst sala á hráolíu úr landi um 1.1 miljón
tunna á dag. Samt hefur kaupmáttur verka-
mannalauna minnkað á undanförnum árum

pafej mm i liiiril— .§ 1 , TH
COMPL ST
- tvær þjóðir
um 40% frá sama tima í fyrra.
Tekjuaukning oliusölunnar varð
hins vegar 56% á sama tima.
Oliutekjur Mexlkó 1980 urðu 10.4
milljarðar dollara en verða á
þessu ári a.m.k. 15 milljarðar
dollara. Þó duga oliutekjurnar
naumast til aö standa undir inn-
flutningi á lifsnauösynjum m.a.
kornmeti til aö brauöfæða þjóö-
ina.
Ljóst má vera að Mexikó breyt-
ist hröðum skrefum I dæmigert
oliuriki, enda þótt forsetinn neiti
þvl harðlega. Hins vegar sagði
forsetinn orðrétt I skýrslu sinni:
„Siðan 1978hefur verslun Mexikó
við útlönd einkennst af miklum
vexti á innflutningi og minnkandi
útflutningi iðnaöarvöru. Eftir-
spurnin innanlands hefur farið
fram úr framboöinu og étið upp
það sem áður var unnt að flytja
út.”
Millistéttin hefur vissulega
vaxið og neysla hennar aukist
verulega. Innanlandsmarkaður
fyrir alls kyns iönaðarvöru hefur
þvi stækkað. Salan innanlands
hefur aukist og á sama tima vald-
ið minnkandi útflutningi sömu
vöru. Jafnframt hefur innflutn-
ingur iðnaðarvöru aukist jafnt og
þétt. En þessi skýring forsetans
dugar þó skammt og er ekki
nema hluti sannleikans. Arið 1980
minnkaði iðnaðarframleiðsla
landsmanna um 6% og þetta ár
verður enn verra. Árið 1980 varö
aöeins litils háttar aukning I blla-
og byggingariönaöi, en allt bendir
til að I þessum greinum veröi
nokkur samdráttur I ár.
Heildargreiöslujöfnuður lands-
manna við útlönd árið 1980 varð
óhagstæður um 6.6 milljarða doll-
ara, og á þessu ári er gert ráð fýr-
ir að greiðslujöfnuðurinn veröi
óhagstæöur um 15 milljaröa doll-
ara og hefur þá nálega tifaldast
siðan 1977 en þá var hann 1547
milljónir dollara. 50% aukning
oliutekna milli áranna 1980—81-
dugar þvi skammt til að brúa bil-
iö.
Með vaxandi oliusölu hefur
Mexikó aukið erlendar tekjur sin-
ar og þó miklu fremur lánstraust
sitt erlendis. Allir viröast reiðu-
búnir að lána Mexikó. 1 fyrra
þurftu landmenn að greiöa 5.8
milljarða dollara I vexti og af-
borganir erlendra skulda, og
hafði þessi greibslubyrbi aukist
um 48% frá fyrra ári eins og áður
var getið. Kenndi forsetinn um
hækkuðum vöxtum erlendis. Arið
1980 jókst innflutningur landsins
um 55% og nam 19 milljörðum
dollara. Viröist ógerlegt að hemja
innflutninginn enda þótt 83% af
innflutningu þurfi innflutnings-
leyfi. Útflutningur landsins nam
15.3 milljöröum, þar af komu 2/3
hlutar teknanna af oliu og gasi.
Aðrar útflutningstekjur jukust
hins vegar einungis um 1.3% á
siðasta ári.
Af ofangreindum tölum má
ljóst vera að stjórnvöld landsins
skáka i skjóli vaxandi oliutekna
og slá stöðugt ný lán. Og með
marglofuðu góðæri halda pen-
ingamenn áfram að slá lán inn-
anlands og flytja fé úr landi I stór-
um stil. Virðast þar engar hömlur
á.
Svo sem vænta mátti dvaidi
forsetinn lengi við tölur er sýndu
góðan framgang kapitalista
landsins. Hins vegar minntist
hann litt á raunveruleg vandamál
40—50 milljóna landsmanna. For-
setinn kvaö matvælaframleiðslu
landsmanna hafa aukist verulega
Sjá næstu siðu