Þjóðviljinn - 17.03.1982, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN MiOvikudagur 17. mars 1982.
DJODVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýös-
hreyfingar og þjóðfrelsis
(Jtgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Kitstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Ólafsson.
Fréttastjóri: Þórunn Siguröardóttir.
úmsjónarmaöur sunnudagsbiaös: Guöjón Friöriksson.
Auglvsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir.
Afgreiöslustjóri: Filip W. Franksson.
Blaöamenn: Auöur Styrkársdó*tir, Helgi Ólafsson
Magnús H. Gislason, Olalur Gislason, Óskar Guðmundsson,
Sigurdór Sigurdórsson, Sveinn Kristinsson, Valþór Hlöðversson.
iþróttalréttaritari: Viöir Sigurösson.
útlit og hönnun: Andrea Jónsdóttir Guðjón Sveinbjörnsson.
I.jósmvndir :Einar Karlsson, Gunnar Eiisson.
Ilandrita- og prófarkalestur: Elias Mar, Trausti Einarsson.
Auglvsingar: Hildur Kagnars, Sigriöur H. Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa: GuörUn Guövaröardóttir, Jóhannes Haröarson.
Afgreiösla: Bára Sigurðardóttir, Kristin Pétursdóttir.
Simavarsla: Sigriður Kristjánsdóttir, Sæunn óladóttir.
Húsmóöir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: SigrUn Báröardóttir.
lnnheimtumenn:Brynjólíur Vilhjálmsson, Gunnar
Sigurmundsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen
Jónsdóttir.
Útkeyrsla. afgreiösla og auglýsingar: Slöumúla 6,
Keykjavik, simi 81333
Prentun: Blaöaprent hf.
Með lokuö augun
• Allir sem fylgst hafa með stjórnmálum á
íslandi siðustu áratugi vita að forysta Fram-
sóknarflokksins hefur ekki haft rót i sér i her-
stöðvamálinu. Hún hefur skekist fyrir veðri og
vindum og verið i meira lagi óstöðug i rótleysi
sinu. Frá stefnu sinni og flokksins um brottför
hersins i áföngum gekk forystan með þátttöku i
rikisstjórn Geirs Hallgrimssonar 1974 til 1978.
Vorið 1977 gekk forysta Framsóknarflokksins
einnig frá stefnunni um aðskilnað herflugs og far-
þegaflugs á Keflavikurflugvelli, sem ákveðin var
með Washingtonsamkomulaginu 1974.
• í kjölfar þess að það tókst með miklum eftir-
gangsmunum að fá Bandarikjastjórn til þess að
leggja fé i flugstöð á Keflavikurflugvelli gegn þvi
að hún þjónaði tvennum tilgangi og væri
hernaðarmannvirki öðrum þræði urðu mikil tið-
indi! Haustið 1977 samþykkti Einar Ágústsson
þáverandi utanrikisráðherra Framsóknarflokks-
ins að ný sprengigeymsla og jarðstöð fyrir gervi-
hnattasamband yrðu sett á framkvæmdaáætlun
hersins. Vorið eftir hófst endurnýjun kafbáta-
leitarvéla hersins, og eitt af siðustu embættis-
verkum utanrikisráðherra Framsóknarflokksins
1978, áður en rikisstjórn Geirs Hallgrimssonar
fór frá haustið 1978 var að \reita heimild til komu
tveggja AWACS-árásar- og stjórnstöðva i atóm-
striði. Þessar ákvarðanir koma i framhaldi af
loforoi Bandarikjastjórnar um fjárframlag til
islenskrar flugstöðvar.
• Haustið 1980 fóru bandarisk hernaðaryfirvöld
þess á leit að bygging niu sprengjuheldra flug-
skýla yrði sett á framkvæmdaáætlun. Ólafur
Jóhannesson heimilaði þrjú þeirra án samráðs
við rikisstjórn. Nýjasta ákvörðun utanrikisráð-
herra er fólgin i þvi að veita Bandarikjaher
hafnaraðstöðu á Suðurnesjum, en herinn hefur
ekki haft aðgang að höfn þar frá upphafi hernáms
1951. Jafnframt heimilar utanrikisráðherra
fyrstu tvo áfangana af sjö i gerð nýrrar oliu-
birgðastöðvar. Áætlanir hersins um hana hljóta
að skoðast i ljósi áforma Bandarikjastjórnar um
aukin flotaumsvif á Norður-Atlantshafi og óska
um að hér verði staðsett flugsveit eldsneytisvéla
til að þjóna þeim.
• Aðferð þingflokks og forystu Framsóknar-
flokksins til þess að koma áhugamálum Banda-
rikjahers fram og auka umsvif hans á íslandi er
sú að loka augum og eyrum fyrir þvi sem er að
gerast. ,,Þvi að hjarta lýðs þessa er sljótt orðið,
og á eyrunum eru þeir orðnir daufir, og augum
sinum hafa þeir lokað.” Matt. 13.15. Engar dæmi-
sögur munu duga til þess að snúa forystu Fram-
sóknarflokksins frá blindu sinni. Hinsvegar kann
ótti við dóm sögunnar að kveikja ljós skilnings
hjá henni áður en yfir lýkur.
Málið óútkljáð
• 1 svari við fyrirspurn á alþingi i gær sagði
forsætisráðherra að hann myndi gera sitt itrasta
til þess að leysa þær deilur sem uppi eru vegna
svokallaðs Helguvikurmáls. Málið er þvi enn til
meðferðar i rikisstjórn og óútkljáð i þeim vett-
vangi. — ekh
I rósa-
garðinum
ENGAN ÓÞARFA HÉR!
Ég hefi gott kynferðissam-
band viö konuna mina. Viö
eigum þrjú börn og ég naut
þess vel i öll skiptin.
Viötal I Berlingske Tidende.
ÓHEPPINN ER HVER
ROCKEFELLER
Auöur er fenginn meö iöju-
semi og vinnu en ekki með
erföum.
Bókafregn i tímaritinu
Frelsiö
GLETTINGAR
VITRINGANNA
Hayek gat stundum verið
glettinn. Hann spuröi til
dæmis Ólaf Björnsson próf-
essor um aldur i samkvæmi
hjá Geir Hallgrimssyni, þar
sem staddir voru flestar
aðrar söguhetjur þessa
kafla, þ.á.m. Jónas H.
Haralz og Hannes H.
Gissurarson. Þegar ólafur
svaraöi þvi til aö hann væri
sextiu og átta ára, þá hló
Hayek viö og kallaöi Ólaf
„ungling” (youngster).
Friörik Friöriksson: Hayek
á tslandi.
EKKI í SAMFÉLAGI
HEILAGRA
Gylfi Þ. Gislason er aö visu
mætur maður en ég er ekki
viss um aö hann geti talist
frjálshyggjumaöur.
Morgunblaöiö
TIL HVERS ANNARS SVO-
SEM?
Flugleyfi notuö til aö forða
frá gjaldþroti
Fyrirsögn i Morgunblaöinu
TIL AÐ MENN TAKI EKKI
EFTIR ÞEIM
Skjaldbökur skráöar með
latnesku heiti
Fyrirsögn i Morgunblaöinu
ER ÞETTA NOKKURT
FRELSI?
Verslunin ræöur ekki
tekjum sinum sjálf
Viötal við formann Kaup-
mannasamtakanna.
ALLTAF ER VERIÐ AD
BLEKKJA MANN
Þaö átti að veröa heims-
endir i vikunni.
Fyrirsögn i blaöi.
klippt
yy
„Ekki er
fráleitt
Ein eftirlætiskenning ungra
frjálshyggjumanna um þessar
mundir er sú, aö best væri aö
leggja stjórnmál niður og láta
i „athafnamenn” sem svo eru
nefndir ráöa feröinni. Um þetta
fjallar einn úr söfnuðinum i
Morgunblaöinu i gær. Hann sit-
ur i Bandarikjunum og finnst
sárt að menn kunni ekki aö
meta sem skyldi athafnamenn
eins og Ingólf i Útsýn og Pálma i
Hagkaup. Greininni lýkur hann
á þennan hátt:
„Ekki er fráleitt aö halda þvi
fram, að athafnamenn eins og
Ingólfur I Útsýn og Pálmi i Hag-
kaupum hafi meö athöfnum sin-
um veitt almenningi betri
kjarabætur en hagsmunastreita
áratuga verkalýösbaráttu.”
Eitt af þvi sem eftirtektar-
veröast er viö greinar af þessu
sælu sem „hin dauða hönd
skipulagshyggjunnar” var ekki
farinaðtrufla.
Eitthvaö svipaö gerist i grein
sem einn hinna nýfrjálsu David
Friedman, bandariskur hag-
fræðiprófessor, skrifar nýlega i
timaritið Frelsið. Þar veltir
hann fyrir sér lagasetningu og
réttarvörslu islenska þjóöveld-
isins og er fremur hrifinn, enda
gengur hann út frá þvi aö is-
lensk lagasetning i fornöld
landsins „gæti veriö úr hugar-
heimi hagfræöings sem vildi
kanna hæfni markaöarins til aö
sinna grundvallarstarfsemi
rikisins”, eða eins og segir i
myndatexta: „David Friedman
telur aö réttarkerfi íslendinga
aö fornu hafi i sumu verið
markaöskerfi þ.e. að lagasetn-
ing og réttarvarsla hafi hvort
tveggja verið i höndum einstak-
linga og aö sú þjónusta sem
veitt er i réttarkerfi hafi verið
verölögö á markaöi”.
David Friedman kemur meö
dæmi um þaö aö hiö islenska
fyrirkomulag hafi boöið upp á
virka lagasetningu sem hann
Athafiiamaðurinn
og stjórnmálaaflið
„Ekki er rrálcitt að halda því fram, að athafnanu-nn eins og Ingólf-
ur I íllsýn og I'álmi i Hagkaupum hafi með athöfnum sínum veitt
„ j almenningi betri kjarabætur en hagsmunastreiU áratuga verka-
David Fnedman. 6 lýðsbaráttu."
í.i______uiaAi^ibíA* laeasetning
tagi er sjálft oröavaliö. Barátta
verkalýösfélaganna gegn Þri-
'hrossum áratuganna er „hags-
munastreita”. Sölustarf þeirra
Ingólfs og Pálma er hins vegar
svo lýst aö þeir eru aö „þóknast
viöskiptavinum sinum”. — Og
fylgja meö þær merkilegu upp-
lýsingar, aö þeir hafi „ekki
hagnast persónulega á kostnað
neins”.
Miklu er þetta göfugri mynd
en sú sem upp er brugðið af
bölvaöri hagsmunastreitunni
hjá verkalýöshreyfingunni.
Væri henni ekki nær að breyta
sér i stórmarkað og feröaskrif-
stofur til aö ná þeirri siöferöi-
legu fullkomnun og þeim skjót-
virku kjarabótum á einskis
manns kostnaö sem einkenna
höfðingja I þessum búskapar-
greinum?
Markaðsréttar-
kerfi
Þaö er alkunna aö þeir sem
nýlega hafa faömað eitthvaö
guðspjall — t.a.m.
kommúnisma, feminisma eöa
frjálshyggju, hafa mikla til-
hneigingu til aö Ieita sér ekki
aöeins fyrirmynda glæstra úr
samtimanum, heldur eru þeir á
kappsömu flakki um söguna I
leit að einhverri horfinni Para-
dis, þegar allt var I góöu gengi.
Endurvarpa menn þá óskmynd-
um sinum á visst þjóöfélags-
ástand, sem er nógu langt i
burtu til aö erfitt er aö átta sig á
þvi og finna þar frum-
kommúnisma eöa þá mæöra-
veldi glæsilegt eða þá frelsis-
kallarsvo. Hann segir: „Tökum
sem dæmi að manngjöld fyrir
manndráp væru of lág — vel
fyrir neöan jafnvægismörk, þar
sem aukinn kostnaður einstak-
lings (að meðtöldum þeim
möguleika, að hann yröi sekur
fundinn um manndráð og yröi
að greiða bætur) væri hinn sami
og hagnaður hans af auknu ör-
yggi og auknum bótum, ef ætt-
ingi hans yrði drepinn. Einstak-
lingar gátu þá I skjóli bandalaga
sinna „hækkaö” manngjöldin
meö þvi að tilkynna, aö viö dráp
einhvers þeirra myndu hinir
drepa vegandann (eða einhvern
honum nákominn, ef til hans
næöist ekki). Þannig yröu sak-
irnar jafnaöar. Þetta er I raun
þaö, sem geröist i hinum fræga
„drápsdúett” Hallgeröar og
Bergþóru I Njálu, en þær skipt-
ust á þvi aö drepa húskarla hvor
fyrir annarri, meðan sami silf-
urskjattinn gekk fram og aftur
milli húsbændanna, þeirra
Gunnars og Njáls. Þegar slikt
keyröi um þverbak, var þaö
allra hagur, jafnt drápsmanna,
fórnarlamba sem hefnenda, aö
hækka löglegar vigsbætur”.
Þetta er haft hér meö til að
minna á þaö, aö lengi er hægt aö
bæta við hina eilifu leynilög-
reglusögu Islendinga, sem
nefnd hefur verið Leitin aö höf-
undi Njálu. Sú bók hefur verið
talin úr hugarheimi stórhöfð-
ingja, eða ruglukolls i laga-
flækjum eöa kvenhatara. Nú
hefur bæst viö hugarheimur
frjálshyggjumanns og það
meira aö segja af Chicagoskól-
anum.
—Ab
i
og sHoriö