Þjóðviljinn - 12.05.1982, Qupperneq 3

Miðvikudagur 12. mai 1982 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 3
Það er ætlunin að spjalla við
Guðmund um Nesplast, einu
plastverksmiðjuna á Aust-
fjörðum, horfur i plastfram-
leiðslumálum og fleira i þeim
dúrnum, og þvi hefur blm. nú
tekið hus á Guðmundi og reynir
aöknýja hann sagna. En það er
vonlaust að hafa venjulegt viðtal
við Guðmund; hann segir frá i
þeirri röð sem honum þóknast,
og skýtur inn i milli sinum
skoðunum á lifinu og tilverunni,
Guðmundur stendur hér við vél þá, sem tekur við plastböndunum og rúllar þeim upp á hólka. Hólkana framlciðir Guðmundur sjálfur i sérstakri
vél sem hann hefur sjálfur hannað og látið smiða. Ljósm.: —
10.000.000 METRAR
samskiptum kynjanna, atvinnu-
uppbyggingunni i landinu og
samgöngumálunum. bað er þvi
hann, sem ræður ferðinni, þrátt
fyrir allar tilraunir blaða-
manns. Og Guðmundur segir
skemmtilega frá.
Ekkert áhlaupsverk
„Það var ekkert áhlaupsverk
að koma þessari verksmiðju á
fót. Það kostaði auðvitað mikið
fé, og það bætti ekki úr, að það
fyrirtæki, sem hafði i upphafi
lofað að útvega hráefnið til
plastframleiðslunnar stóð ekki
við sin orð. Þetta varö til að
tefja allan undirbúning, og hann
stóð i tvö ár, þannig að við kom-
umst ekki i gang fyrr en 1980. Þú
getur rétt imyndað þér, að það
var ekki gott.
Þar við bættist, að það átti að
krefja okkur um 20 miljónir
gamlar fyrir framleiðsluleyfi á
útlendri plastblöndu, þá munaði
nú minnstu, að maður hætti við
þetta allt saman. Gæfist bara
hreinlega upp”.
Las allt um plast
Guðmundur þagnar. Rifjar
upp i huganum. Heldur svo
áfram, hægtog sigandi, og gætir
þess að segja þannig frá að
spennan i frásögninni haldist.
,,Ég hafði náttúrlega engar
tuttugu miljónir i vasanum.
Samt vantaði okkur efni i plast-
bönd, sem þyldu islenska veðr-
,,Ég skal segja þér það, að það var hann Lúð-
vík, sem skirði þessa verksmiðju”, segir Guð-
mundur Magnússon i Nesplasti á Neskaupstað.
Lúðvik er auðvitað Lúðvik Jósepsson, og að þvi er
Guðmundur segir, var hann ekki lengi að finna
verksmiðjunni nafn. ,,Og ég get lika sagt þér það,
að þessi verksmiðja væri ekki hér, ef Lúðvik hefði
ekki hjálpað mér á alla lund og stutt mig með
ráðum og dáð við uppbyggingu hennar”.
áttu, plastbönd, sem þyldu fyrst
og fremst kulda. Og ég þurfti
þvi að leggja i tilraunastarf-
semi, til aö finna upp nýja plast-
blöndu, sem hefði þessa eigin-
leika. Það var nú ekki beinlinis
auðvelt fyrir bara héraðsskóla-
genginn mann.
En ég las allt, sem ég komst
yfir um plast og plastfram-
leiðslu, hafði samband við út-
lenda plastframleiðendur — og
hlustaði. Hlustaði á það, sem
þeir höfðu að segja.
Úr varð leyndarmál...
Guðmundur sýnir mér olan i
hráefnisdunka, sem standa á
gólfinu, rétt við plastbræðinn.
„Þetta er verksmiöjuleyndar-
mál”, segir Guömundur, „og
hráefnið er samsett aðeins fyrir
okkur hér”.
Þegar Guðmundur hand-
fjatlar hráel'nið, litlar plast-
agnir, sem eru með mismunadi
hvitum blæ, minnir hann á seiö-
karl, sem er i þann veginn að
fara að brugga dularlullan
seið...
Reksturinn
„Það er aftur á móti ekkert
grin aö halda rekstrinum gang-
andi, og það er lyrst og fremst
tvennt, sem gerir manni kleift
að standa i þessu, þrátt lyrir
allt. Vörubifreiðastjórarnir
hafa verið mér ákaflega liðlegir
og flytja plastböndin gegn vægu
gjaldi — ja, ef ég þyrfti að
greiða fullt flutningsgjald með
Rikisskip, þá gæti ég bara stein-
hætt með öllu, þvi innílutt bönd
frá Bretlandi yrðu þá miklu
ódýrari — en svo hefur það ekki
siður bjargað málunum, að
konan min hefur unniö þér til
jafns við mig. Það helur hal't
ekki litið að segja, þegar þess er
Svo kom hann Ingi frá Fá-
skrúðsfirði að sækja plastbönd I
nýju hcildverslunina...
gætt, aö viö erum enn að vinna
verksmiðjunni sess.
Sko, viö lramleiddum næstum
tiu miljón metra af plast-
böndum á siðasta ári, en getum
hæglega framleitt fjórum
sinnum meira magn, eöa ljöru-
tiu miljón metra. Og við fram-
leiðum lika einangrunarplast
hérna, en hölum haít alltof liliö
að gera i þvi, þar til nú, aö okkur
er lalið að framleiöa allt
einangrunarplast i lrysti,-
geymsluna, sem á aö risa
hér á nýja hafnarbakk-
anum i Neskaupstað.
Sú pimtuii ein
þrelaldar einangrun-
arplastlramleiösluna
hjá okkur. Þaö er
ekki liliö, lasm.”
Engir
Sunnlendingar
Nú er snöggur endir bundinn á
samlal okkar Guðmundar,
Hann Ingi frá Káskrdðsliröi er
kominn til aö sækja nokkra
kassa af plaslböndum, sem eiga
að fara á Búöir. Mér heyrisl
hann segjast ætla aö stofna þar
heildsölu, sem eigi að versla við
útlönd beint, án þess aö ein-
hverjir Sunnlendingar komi þar
nærri.
Og þá er eins gott að eiga visa
marga metra af plastböndum...
— JSJ.
Litið inn í Saltfiskverkun Síldarvinnslunnar í Neskaupstað
„Gætum fullunnið aflann”
Einn af meiri háttar vinnustöð-
um i Neskaupstað er saltfisk-
verkun Sfldarvinnslunnar hf. Þar
cr vcrkaður fiskur, sem siöan er
scldur til Grikklands, italiu,
Portúgals og viðar, og má
nærri geta, hvort ekki muni um
þær gjaideyrisetekjur, sem fást
mcö þessum rekstri, en Sildar-'
vinnslan i Ncskaupstað er þriðja
mesta gjaldeyrisaflandi fyrirtæki
á landinu.
1 saltfiskverkuninni ræður
rikjum Guöjón Marteinsson verk-
stjóri og hann fylgdi blm. um
húsakynnin og utskyrði starfsem-
ina. Hann var fyrst spuröur hve
margir ynnu til saltfiskverkun-
ina.
„Þaö er árstíðabundið. Við
förum allt upp i 140 manns yfir
sumartimann, en yfir veturinn
vinna hér á bilinu 30—50 manns.
Það berst mestur afli að um sum-
arið. Við fengum t.d. i júli og
ágúst i fyrra um 400 tonn, bara
frá smábátunum, til viðbótar við
það sem við fengum frá tog-
urunum. Júli og ágúst eru yfir-
leitt okkar bestu mánuðir.”
— Hvað eru verkuð mörg tonn
af saltfiski hér á ári?
„Það er nú misjafnt. Siðasta ár
verkuðum við hátt i 1.400 tonn af
saltfiski og mikið af skreið. En
árið i fyrra var að visu metár.”
— Er saltfiskurinn fullunninn
hér á staönum?
„Þvi er nú verr og miður, að við
sendum bara frá okkur hráefni. I
fyrra fluttum við út yfir 64.000
tonn og þaö var litið hlutfall af
þvi, sem var íullverkað, hitt var
allt blautverkaður saltfiskur, sem
eftir er að þurrka. Þetta er
náttúrlega ekki gott, þvi það fæst
mun hærra verð fyrir fullunninn
saltfisk, eins og gefur að skilja”.
— Er ckki hægt aö fullvinna
fiskinn hér?
„Það væri hægt, jú, en það er
kostnaðarsamt að byggja upp
það, sem þarf, að nýju. Þetta er
allt gert i þurrkkiefum núorðiö,
en þeir eru ekki fyrir hendi eins
og er. En við erum að fá orku
núna, og þá verður væntanlega
hægt að þurrka stóran hluta af
saltfiskinum innan skamms.
Með þvi myndum við auövitað
býggja upp nýja iðngrein og
skapa mörgum atvinnu og þá ekki
siöur stöðugri atvinnu við salt-
fiskverkunina. Við gætum þá lika
þurrkað allan ársins hring, og
þannig yrði ekki eins mikill
munur á starfsmannafjöldanum
sumar og vetur”.
— Má treysta á það, að nægi-
legt hráefni fáist úr sjó til að
halda verkuninni gangandi?
„Við vitum náttúnlega aldrei,
hvað við fáum úr sjónum. Siðast-
liðið ár var ákaflega gjöfult, og
allt er þetta sveiflukennt, eins og
við vitum. En sem betur fer
fjölgar nú alltaf þorskunum sem
berast á land, andstætt við það
sem margir segja, að þorskstofn-
inn fari minnkandi. Það er farið
að birta yfir öllu, og minni ástæða
til svartsýni heldur en sumir vilja
vera láta”.
— jsj.
Guðjón Marteinsson, verkstjóri:
Við gætum stóraukið útflutnings-
verðmæti aflans með því að full-
vinna saltfiskinn hér heima.