Þjóðviljinn - 09.06.1982, Qupperneq 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 9. júni 1982
Samstaða, sundrung,
Þórir Maronsson
lögreglumaður:
„Miklll áhugi
fyrir hóp-
uppsögnum”
— Viö höfum gert könnun
meöal lögreglumanna á sföustu
vikum um viðhorf þeirra til
fjöldauppsagna til aö knýja á um
kjarabætur, og áhuginn viröist
mikiil fyrir slfku. Viö tetjum
okkur hafa dregist áberandi aftur
úr f Iaunamálum, sagöi Þórir
Maronsson lögregfumaöur.
— Þaö hefur veriö deilt um lög-
mæti þessara hópuppsagna sem
gengiö hafa yfir aö undanförnu,
og viö erum ekki talsmenn fyrir
fögbrotum, en þessi aöferö hefur
fært viökomandi umtalsveröar
hækkanir og hún ætti að vera jafn
fær okkur sem öörum starfs-
hópum.
Hvenær reynir á i þessum
efnum?
— Það hefur ekki neitt verið
ákveðiö i þessum efnum, það
kemur allt i ljós siöar.
Utan launamáianna þá hafið
þiö einnig rætt mikið um mennt-
unarmál 1 ö gr e gl u m a n n a .
Hvernig er að þeim málum búið?
— Þau hafa mikið lagast, en
eru samt ekki eins og á
veröur kosið. Lögregluskólinn
hefur alls ekki fengið það
rekstrarfé sem hann þarf.
Auknar menntunarkröfur hafa
kannski ekki allt að segja fyrir
starfsgetu lögregiumanns, en hitt
er vist aö enginn er verri eftir
menntunina.
Yfirvinna er rnikil hjá lögreglu-
mönnum?
— Já, stærsti hluti tekna okkar
kemur af yfirvinnu. Menn ná að
skrimta meö þvi aö leggja á sig
mikla aukavinnu, sem er i boði
vegna þess aö stéttin er undir-
mönnuö.
Hvernig hafa þingstörfin hér,
komiö þér fyrir sjónir. Er alvar-
iegur klofningur I loftinu?
— Ég held aö menn geri sér að
fullu ljóst, að I fjöldanum felst
styrkur þeirra. Þaö virðist vera
nokkru meiri slagkraftur i þessu
þingi en oft hefur veriö áöur. Það
veröa ábyggilega liflegar um-
ræöur um samningsréttar og
kjaramál.
-Ig
Þórir Maronsson: Stærsti hluti
tekna okkar kemur fyrir yfir-
vinnu. Mynd -eik
Gróa M. Jónsdóttir
ljósmóðir:
„Mikill hug-
ur í opin-
berum starfs-
mönnum”
,,Mér finnst þetta þing hafa
verið gagnlegt og margt komiö
fram hér sem fengur er aö”,
sagöi Gróa M. Jónsdóttir Ijós-
móöir þegar viö tókum hana tali á
32. þingi BSRB sem nú er nýlokið.
,,Þaö er greinilega mikill hugur
i opinberum starfsmönnum aö
fara út i haröar aögeröir til aö ná
fram leiðréttingu á sinum kjörum
og ég er þess fullviss aö ef viö
stöndum saman muni árangur
nást”,
En hvaö meö þær aöferöir sem
nú hafa tiökast, aö sprengja sig út
úr heildarsamtökunum?
„Vissir hópar innan heilbrigö-
isstéttanna hafa farið þessar leiö-
ir aö undanförnu og mér finnst
þaö afar hættuleg braut. Hins
vegar er ljóst aö starfsfólk fer
ekki út i slikar aögeröir að gamni
sinu, þaö er einfaldlega oröið
þreytt á að fá enga lausn sinna
mála viö samningaboröið”.
Hafa Ijósmæöur sagt upp störf-
um?
„Viö sögðum upp 20. april sl. og
veröa stöður okkar lausar 20. júli
hafi ekki samist fyrir þann tima.
Siðan hefur rikisvaldiö möguleika
á aö nýta lagaheimild sem kveöur
á um aö opinberir starfsmenn
Gróa M. Jónsdóttir: uppsagnir
auövitaö neyöarúrræöi
gegni störfum enn i 3 mánuði þar
á eftir”.
En hverjar eru I raun ykkar aö-
alkröfur?
„Viö höfum gjarnan miðað okk-
ur viö hjúkrunarfræöinga, sem
vinna sömu störf og viö og á sams
konar stofnunum. Hingað til hef-
ur munað einum launaflokki á
þeim og okkur en okkar krafa er
að viö fáum sömu laun fyrir sams
konar vinnu. Byrjunarlaun ljós-
mæöra eru ekki nema 12. launa-
flokkur BSRB, eins flokks hækk-
un eftir 4 ár og svo ekki aftur fyrr
en eftir 13 ár i starfi. Launaskrið
hjúkrunarfræöinga er mun hraö-
ara en þetta og laun þeirra mun
betri.”
Og þessar kröfur fást ekki fram
viö samningaboröið?
„S.l. 12 ár hafa engar breyting-
ar oröið á okkar launum á sama
tima og menntunarkröfur hafa
stóraukist og kröfur til okkar i
starfi aö sama skapi. Nám ljós-
mæðra er nú 2 ár, þ.e.a.s. 2x12
mánuöir og inntökuskilyröi i skól-
ann er almennt hjúkrunarpróf.
Þrátt fyrir þessi ströngu skilyrði
og lágu laun er stööug aösókn aö
skólanum og viö erum ákveönar i
að ná fram þaö sæmilegum laun-
um aö viö getum meö góðu móti
lifaö af þeim”, sagði Gróa M.
Jónsdóttir á þingi BSRB I samtali
við Þjóöviljann að lokum. —v.
Ogmundur Jónas-
son fréttamaður:
Þarf að
stokka upp”
— Þó að það sé á allra vitoröi,
að gifurleg ólga sé innan BSRB,
ögmundur Jónasson: Virðist
vera orðið innbyggt I sjálft kerfi
launamanna að troöa sem fastast
á þeim sem minnst mega sin.
Mynd -eik.
þá hef ég orðið var við mikinn
samhug hér á þinginu, sagði ög-
mundur Jónasson fréttamaður og
formaöur starfsmannafélags
Sjónvarps.
— Þessi ólga á ekki sist rætur
að rekja til þeirrar kjarakönnun-
ar sem gerð var i vetur á kjörum
félaga i BSRB og þeirra sem
gegna samsvarandi störfum á
hinum svokallaða „frjálsa
vinnumarkaði”.
Könnunin sýndi fram á meiri
mismun kjara en menn höföu al-
mennt gert sér grein fyrir. Marg-
ir hafa viljaö kenna heildarsam-
tökunum um þetta og jafnvel vilj-
aö segja sig úr BSRB. Hjá okkur á
sjónvarpinu á þetta viö um ýmsa
hópa svo sem fréttamenn og
tæknimenn en báöir þessir hópar
skirskota til viðmiöunarhópa á
hinum frjálsa markaöi sem búa
viö mun betri kjör en þeir. Nú
hefur komið á daginn aö almenn-
ur vilji er innan BSRB til þess aö
koma til móts viö kröfur þessara
hópa enda er lögö áhersla á þetta
i ályktunum þingsins. 1 okkar
rööum eru menn nú staðráðnir i
þvi aö biöa átekta og sjá hvað
kemur út úr næstu samningum. A
eitt vil ég þó leggja áherslu og
þaö er aö þótt nauösynlegt sé aö
taka viömið af þvi sem gerist á
hinum almenna markabi þá má
ekki ganga of langt I þvi efni þvi
hið gifurlega launamisrétti þar er
siður en svo til eftirbreytni. Aö-
lögun aö hinum frjálsa markaði
má þvi aldrei veröa markmið i
sjálfu sér. Við megum ekki
gleyma þvi að þegar öllu er á
botninn hvolft eigum við einn og
aöeins einn samnefnara. öll þurf-
um viö aö lifa Iffinu og öll viljum
viö búa vib mannsæmandi kjör.
Höfuömarkmiö launþegasam-
taka hlýtur þvi að vera aö rétta
hlut þeirra lægstu launuöu.
Hvað þá um samstarf ASÍ og
BSRB i launamálum?
Að verulegu marki þá er kjara-
barátta ASl og BSRB byggð á
samanburðarfræðum, þessi sam-
tök stunda þau af miklu kappi sin
i milli. Hér þarf greinilega að efla
samstarfið og æskilegast væri aö
launþegar sameinuðust i einum
heildarsamtökum. I rauninni þarf
aö stokka upp alla launþega-
hreyfinguna og endurmeta þær
forsendur sem hún nú er rekin á.
Það þarf að hætta þessum eilifa
feluleik meö kjör manna, það vita
allir aö hópar manna njóta ým-
issa friðinda sem eru rækilega
falin. I rauninni er farið að reka
kjarabaráttuna á dúsu- og frið-
indapólitik. Kjarabaráttu á ekki
að reka i skúmaskotum og fyrir
fáa útvalda heldur fyrir opnum
tjöldum og tryggja að sem flestir
fái notið góðs af. En þú minntist á
ASl þá vil ég benda á að ég tel það
til háborinnar skammar, að
stærstu launþegasamtökin byggi
sina kjarabaráttu aö verulegu
marki á bónusákvæðum, upp-
mælingum og öðru af svipuðum
toga. Þaö virðist vera orðið inn-
byggt i sjálft kerfi launamanna
aö troða sem fastast á þeim sem
minnst mega sin.
Menn verða aðhafa hugrekki til
þess að segja þessari sjálfvirkni
strið á hendur. Launþegasamtök-
in voru upphaflega sett á fót til aö
berjast gegn frumskógarlögmál-
um markaðarins. Innan laun-
þegahreyfingarinnar sjálfrar
viröast þessi sömu lögmál rikja.
Þar stendur sá best aö vigi sem
er sterkastur og slægastur.
Hvaöa forsendur eiga aö gilda i
kjarabaráttunni?
— Aö félagslegur þroski veröi
kallaður til sögunnar fyrir samn-
inga en ekki eftir samninga eins
og jafnan er gert. Þá standa
menn upp og segja. „Vesalings
láglaunafólkiö, alltaf verður það
útundan.” _jg
Haraldur Hannes-
son formaður Starfs-
mannafélags
Reykjavíkurborgar
„Nýtt starfs-
mat er að-
kallandi
•99
„Menn ræddu mikið um bresti i
BSRB fyrir þetta þing og ég get
ekki séð aö þingfulltrúar geti
fariö heim án þess aö ræöa þau
Stofnfundur Kisilmálmverksmiðju á Reyðarfirði:
Alíslenskt stórfyrirtæki
frá fréttaritara Þjóðviljans í Neskaupstað
Eins og sagt var frá í
Þjóðviljanum um síðustu
helgi þá var Kisilmálm-
vinnslan hf. stofnuð á
Reyðarfirði sl. föstudag.
Til þessa hlutafélags er
stofnað af ríkinu og skal
það reisa og reka verk-
smiðju á Reyðarfirði til
framleiðslu á kisilmálmi
og hafi fyrirtækið þá
framleiðslu með höndum
svo og skyldan atvinnu-
rekstur.
Hér er um stórfyrirtæki
að ræða á íslenskan mæli-
kvarða og áætlaður stofn-
kostnaður er um 750 mil-
jónir kr. á verðlagi 1. mars
sl. miðað við 25 þús. tonna
framleiðslu á ári. Starfs-
menn í fullbyggðri verk-
smiðjunni verða um 130
manns/ auk þess er gert
ráð fyrir að í kringum
verksmiðjuna skapist um
110 störf í þjónustugrein-
um. Þetta er áætiað um
30% af þeim mannafla
sem spáð er að leiti á
vinnumarkað um miðbik
Austurlands fram til árs-
ins 1990.
Kisilmálmvinnslan hf. mun
hafa sérstöðu miðað við þau stór-
fyrirtæki sem áður hafa risiö hér-
lendis.
Hún verður fyrsta stórfyrirtæk-
ið i raforkufrekum iönaöi utan
Suðvesturlands, meö um 350
gigavattstunda raforkunotkun á
ári.
Ekki er gert ráö fyrir að erlend-
ir aðilar eigi hlut i félaginu. Hins
vegar veröur það nýmæli tekið
upp, að öörum islenskum aöilum
en rikinu er nú gefinn kostur á aö
taka þátt i uppbyggingu orku-
freks iðnaöar. Gæti þarm.a. oröiö
um aö ræöa sveitarfélög hér á
svæöinu, innlend hlutafélög, sam-
vinnufélög og aðra innlenda aöila.
A þetta reynir fyrst eftir aö
ákvöröun veröur tekin um aö
auka hlutafé i félaginu, væntan-
lega siöla á þessu ári.
Innlend forysta
um allan
undirbúning
Verksmiöjan veröur fyrsta
stórfyrirtækið hérlendis, sem
undirbúiö hefur veriö undir inn-
lendri forystu I öllum greinum,
þótt leitaö hafi veriö aöstoðar um
ýmsa þætti erlendis frá.
Þá er þaö mikilvægt, að i áætl-
unum um verksmiöjuna hefur
verið gert ráö fyrir aö hún standi
undir raforkuveröi er svari til
a.m.k. framleiöslukostnaöar-
verös frá nýjum virkjunum.
Ráögerteraö verksmiðjan fái i
upphafi raforku aö mestu aðflutta
eftir byggöalinum frá virkjunum
i öörum landshlutum og ræöur
þar m.a. úrslitum að nú er unnið
aö hringtengingu byggöalinukerf-
isins meö lagningu Suöurlinu.
Slikur aöfiutningur raforku til
verksmiöjunnar um langan veg á
hins vegar ekki aö vara lengi, þvi
aö ákveðiö hefur veriö aö Fljóts-
dalsvirkjun veröi næsta stór-
virkjun á landinu á eftir Blöndu-
virkjun
Lokaákvörðun á
Alþingi í haust
Aö baki er tveggja ára undir-
búningsstarf, en þaö var vorið
1980 að fyrstu almennu athuganir
á vegum iönaöarráöuneytisins
bentu til þess, aö framleiösla á
kisilmálmi gæti veriö hagkvæm
hérlendis. Að loknum frumathug-
unum skipaöi ráöuneytiö i febr-
úar 1981 verkefnisstjórn til aö
hafa umsjón meö frekari undir-
búningi að hugsanlegri verk-
smiöju. Verkefnisstjórnin setti
sér þaö markmiö aö ljúka hag-
kvæmniathugun vegna kisil-