Þjóðviljinn - 24.09.1982, Síða 9

Föstudagur 24. september 1982 ÞJÓÐVILJINN — SiÐA 9
Asmundur Stefánsson forseti ASÍ: viljum auka samstarf og samheldni
verkafólks í þessum löndum
„íslensk verkalýðshreyfing hef-
ur um margra ára skeið haft allgott
samband við verkalýðsfélögin í
Færeyjum þó ekki hafi verið um að
ræða reglubundið og formlegt sam-
starf, nema hvað fulltrúi færeyska
sjómannasambandsins hefur í
mörg ár setið þing ASÍ. Hins vegar
hefur íslensk verkalýðshreyfing
engin tengsl haft við Grænland í
þessum efnum.
Á síðasta þingi Alþýðusam-
bandsins var gerð samþykkt þar
sem hvatt var til samstarfs við
verkalýðshreyfinguna í Grænlandi
og Færeyjum. Um þessi mál var
einnig fjallað á fundi sem fræðslu-
strmbönd norrænu verkalýðs-
hreyfinganna héldu með sér í Ölf-
usborgum á síðastliðnu ári, þar
sem rætt var um auðlindanýtingu í
Atlantshafi. í kjölfar þess fundar
ákváðu síðan verkalýðshreyfing-
arnar í þessum 3 löndum í N-
Atlantshafinu að ganga til formlegs
samstarfs. í lok júlí í sumar héldum
við Jens Lyberth formaður SIK á
Grænlandi og Óli Jacobsen for-
maður Föroya Fiskimannafelags í
Færeyjum með okkur fund þar sem
ákveðið var að efna til þessarar
ráðstefnu í Fórshöfn."
eiga sameiginleg áhugamál og
einnig sameiginleg vandamál.
Einnig hitt, sem skiptir miklu að af
þessum sökum geta komið upp
hagsmunaárekstrar milli okkar
sem kallar á vettvang þar sem við
getum borið saman bækur okkar.
Svo er annað. Hér er urn iítil
þjóðfélög að ræða sem á mörgum
sviðum aðgreina sig frá öðrum
þjóðum í Evrópu. Ég er ekki í
nokkrum vafa um að við íslending-
ar höfum gagn af því að kynnast
viðhorfum sem uppi eru í Fær-
eyjum og á Grænlandi en einnig er
ljóst að við getum miðlað þeim af
okkar reynslu á mörgum sviðum
verkalýðsmála".
Hvað með samstarf á sviði menn-
ingarmála?
„Það er einmitt ætlunin að leggja
áherslu á þann þátt og var raunar
strax byrjað á fundinum í Þórs-
höfn, þar sem haldin var á vegum
Listasafns Alþýðu, yfirlitssýning á
íslenskri myndlist, sú fyrsta sem
þar er haldin. Þá hafa Færeyingar
sótt félagsmálaskóla Menningar-
og fræðslusambands alþýðu, en
það er ekki síst á sviði fræðslumála
sem við getum miðlað félögum
okkar í þessum tveimur löndum“.
Drögum fisk úr
sama sjónum
Hvað er það sem verkafólk í
þessum þremur löndum á sam-
eiginlegt sem kallar á samstarf af
þessu tagi?
„Það er auðvitað ótal margt en
aðalatriðið er þó það að við drög-
um fisk upp úr sama sjónum. Við
eigum öll líf okkar undir fiski og
fiskvinnslu og skipulegri nýtingu
auðlindanna í hafinu. Það hefur
svo í för með sér að við hljótum að
Margvíslegt sam-
starf mögulegt
Hvað var svo rætt á fundinum í
Þórshöfn og hvaða drög hafa verið
lögð að samstarfi?
„Auk umræðna um stofnun
Verkalýðshreyfingarinnar í Norð-
ur-Atlantshafi, bárum við saman
bækur okkar um mörg þau atriði
sem verkalýðshreyfingarnar hafa
verið að fjalla um. Meðal annars
var rætt um atvinnuleysistrygging-
ar, réttindi verkafólks í slysa- og
Verkafólk
á Grænlandi,
Færeyjum og
Islandi
binst nýjum
böndum:
Á dögunum var í Færeyjum haldinn
stofnfundur samtaka verkalýöshreyfinga í
Færeyjum, íslandi og Grænlandi og var
þessum félagsskap gefið nafniö
Verkalýöshreyfingin í Norður-Atlantshafi,
eins og greint hefur veriö frá í
Þjóðviljanum. Viö gengum á fund Ás-
mundar Stefánssonar forseta Alþýöusam-
bands íslands, en hann satstofnfund
samtakanna í Þórshöfn, og spurðum hann
fyrst hver heföi verið aödragandinn að því
aö þessi samtök verkafólks á norðurhjara
væru stofnuð.
V erkalýðshreyfingin
í Norður-Atlantshafi
Rætt
við Ásmund
Stefánsson forseta
ASÍog
stjómarmann
íhinum nýju
samtökum um
tilgang þeirra
og markmið
veikindatilfellum og fleira. Þar
kom einmitt í ljós að við höfum náð
mun lengra en kollegar okkar í
löndunum tveimur með margvísleg
atriði sem standa utan beinna
launataxta en veitir launamönnum
meira öryggi ef eitthvað bregður út
af.
Á næsta fundi, sem haldinn
verður á Grænlandi, er ætlunin að
ræða ýtarlega um fiskverðsákvarð-
anir og fleira sem tengist þeim
málum“.
Verður þetta samstarf í formi
funda æðstu manna eða verður
stuðlað að kynnum almenns launa-
fólks í löndunum?
„Það er mikill áhugi fyrir því að
verkafólk geti átt þess kost að
heimsækja félaga sína í öðrum
löndum, og er í því sambandi verið
að athuga með nánari kynni trún-
aðarmanna á vinnustöðum við er-
lenda starfsbræður. Þess má geta
að sl. sumar fór hópur Vestfirðinga
í heimsókn til Færeyja og kynnti
sér fiskvinnslufyrirtækin þar og út-
gerðarmál og voru allir á einu máli
um gagnsenri slíkra ferða".
Ólík samtök
verkafólks
I örstuttu máli, hvernig eru
verkalýðshreyfingarnar í Fær-
eyjum og Grænlandi byggðar upp?
„Þessar þjóðir hafa nokkuð ann-
að skipulag á sinni verkalýðshreyf-
ingu heldur en við hér á Islandi. Á
Grænlandi má segja að vinnumark-
aðurinn skiptist á vissan hátt í
tvennt. Annars vegar útsendir
Danir sem njóta mun betri kjara en
Grænlendingarogeru félagsmenn í
dönsku verkalýðssamtökunum.
Hins vegar innfæddir Grænlend-
ingar. Þeir eru skipulagðir í einu
sambandi, sem tekur til allrastarfs-
greina og eru í því urn 8000 félags-
menn. Sambandið heitir í græn-
lensku Sulinermik Inuutissarsiut-
eqartut Kattufia (SIK) sem við get-
um kallað AlþýðUsamband Græn-
lands. Þeir hafa komið sér upp
mjög miðstýrðu samningakerfi,
þar sem 5 manna framkvæmda-
nefnd gerir alla kjarasamninga við
atvinnurekendur og bera ekki einu
sinni upp í atkvæðagreiðslu í félög-
unum. Grænlendingar stefna að
launajöfnuði þannig að allir njóti
sömu launa fyrir sömu vinnu, jafnt
Grænlendingar sem aðrir. Dönsku
verkalýðssamtökin telja sér hins
vegar skylt að tryggja að útsendir
Danir njóti ekki verri kjara en þeir
nytu í Danmörku. Áf þessum
ástæðum hafa ýmis vandamál kom-
ið upp í samskiptum dönsku og
grænlensku samtakanna og er í því
sambandi t.d. skemmst að minnast
deilu loftskeytamanna á sl. vetri.
í Færeyjunt eru hins vegar engin
heildarsamtök á borð við ASÍ hér á
landi. Þeirra stærsta félag er
Verkamannasambandið sem telur
um 7000 félaga og er það lang-
stærstu samtökin með 30-40 stétt-
arfélög. Utan við þessi stóru
samtök eru svo sjálfstæð félög í
Þórshöfn og Klakksvík með um
3000 félagsmenn. Þá er Sjómann-
asambandið í Færeyjum með 3000
félaga og í Handverkarafelaginu,
sem er félag iðnaðarmanna, eru
um 1200 manns. Verkamannas-
ambandið, Sjómannasambandið
og Handverkarafeiagið eru stofn-
telagar að Verkalýðshreyfingunni í
Norður-Atlantshafi en félögin í
Þórshöfn og Klakksvík áttu full-
trúa á stofnfundinum og gerast trú-
lega formlegir aðilar síðar".
Hvað meö kostnað við þessi nýju
samtök? Er stefnt að mikilli yfir-
byggingu?
„Nei, það er lítil hætta á slíku.
Að minnsta kosti fyrst í stað verður
hér aðeins um að ræða ársfundi og
verður sá fyrsti haldinn á Græn-
landi á næsta ári eins og áður sagði.
Auk þess verður væntanlega unt að
ræða upplýsingamiðlun og þess-
háttar en um sérstaka skrifstofu og
launað mannahald verður ekki að
ræða. Skatturinn á hvern félaga í
Alþýðusambandi íslands var á-
kveðinn fyrsta árið um það bil ein
íslensk króna þannig að viö erum
varla að reisa okkur hurðarás um
öxi“.
Á fundinum í Þórshöfn var kjör-
in 3ja manna samstarfsnefnd
Verkalýðshreyfingarinnar í Norð-
ur-Atlantshafi og fer hún með mál-
efni samtakanna milli ársfunda.
Hana skipa þeir Ásmundur Stef-
ánsson forseti ASÍ, Jens Lyberth
formaður SIK á Grænlandi og Óli
Jacobsen formaður Föroya Fiski-
mannafelags. — v.
Fulltrúarnir á stofnfundi hinna nýju samtaka verkafólks á norðurhjara
þáðu kaffiboð félaga sinnaá Þvereyri á Suðurey.
Samstarfsnefnd „Verkalýðshreyfingar í N-Atlantshafi“ svarar fyrirspurnum blaðamanna um samtökin:
Ásmundur Stefánsson, forseti ASI, Jens Lyberth, formaður SIK í Grænlandi, og Óli Jacobson, formaður
Föroya Fiskimannafelags. (Ljósm. Snorri Konráðsson).
W’Ái'OAT' ' f TlAMT íAU P ATf\(yA-fvf\f\j;j
^ jfei> iNÚu^uris- M kíu.s*
11
n