Þjóðviljinn - 03.12.1982, Blaðsíða 13

Þjóðviljinn - 03.12.1982, Blaðsíða 13
Föstudagur 3. desember 1982 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 13 GUNNAR M. MAGNÚSS iRgfaRSRðW ftöla oö fletpa folfa Hver var Ingimundur fiðla? Bókaforlagið VAKA hefur gefið út bókina Ingimundur fiðla og fieira fólk eftir Gunnar M. Magn- úss. Þetta er 55. bók höfundar. Á bókarkápu segir meðal ann- ars, að í bókinni sé að finna þjóð- lcgan fróðleik sem færður hafi vcr- ið í aðgengilegan búning með skáldlegu ívafi. í bókinni er sagt frá Ingimundi fiðlu, bróður Kjarvals listmálara. Ingimundur ferðaðist með fiðlu sína vítt um landið og skemmti fólki. Annar þátturinn fjallar um alþýðufræðarann Guðmund Hjaltason. Sá þriðji er um Guðnýju S. Magnúsdóttur og skáldið frá Þröm. Allt var þetta fólk, sem höf- undurinn tcngdist með einhverjum hætti á lífshlaupi þcss. Þá er sajgt frá heimsókn framandi gesta til Is- afjarðar snemma á öldinni. Síðast en ekki síst er þáttur, sem nefnist „Guðaveigar lífga sálaryl....“, en þar segir frá bannárunum á Is- landi, bruggi í íeynum og þeirri nýju stétt manna sem þá varð til, þefurunum. skák Karpov að tafli - 62 Það hefur vakið mikla athygli hversu auðveldlega Anatoly Karpov sigrar besta skákmann Ungverja um áratuga skeið, La- jos Portisch. Portisch komst fyrst í Áskor- endakeppnina árið 1964 og hefur verið meðai bátttakenda æ síðan, ef frá er skilin Áskorendakeppnin 1971 þegar hann missti af sæti með því að tapa fyrir Jiminez frá Kúbu i einni af lokaumferðum milli- svæðamótsins á Mallorca. Fræg er heima- vinna Portisch og er talið að hann sitji að jafnaði 8 klst. að tafli á hverjum degi. Ár- angur þessarar vinnu skilar sér jafnan í nýjungum í þyrjunar fræðunum og svo auðvitað afbragðsgóðum árangri við skák- borðið. Portisch mætti Karpov fyrsta sinn þegar 9. umferð Kjúklingamótsins i Anton- io fór fram. Karpov var þá langefstur með 7 v. af 8 mögulegum en Portisch var á hinn bóginn með 4Vz vinning. 22. Hxf6!?- (Hvítur varð fyrr eða síðar að fórna skipta- mun. Hrókurinn á c6 var það aðþrengdur). þrengdur). 22. ,.-gxf6 23. Rd4-Bxd4 (Riddarinn má ekki undir neinum kringum- stæðum taka sér bólfestu á f5- reitnum). 24. Hxd4-De5 25. Df3-Kh8?? (hroðalegur leikur. Eins og Robert Byrne benti á í skákþætti sínum i The New Ýork Times má svartur vel viö una eftir: 25. -f5! 26. Hd5-Dxb2 27. Bd4-Db1 +! 28. Kh2-f6 29. Hxf5-De4!) 26. Hd5l- - Karpov gafst upp. Staðan sem kemur upp eftir: 26. -Dxb2 27. Bd4-Dc1 + 28. Kh2 er vonlaus. Svartur er varnarlaus gegn hót- uninni 29. Bxf6+. Minning Kristinn Árnason frá Bakkastíg 7 Fœddur 2. 11. 1903. — Dáinn 22. 11. 1982. Hann fæddist á Bakkastíg 7 þann 2. nóvember 1903. Hann var sonur hjónanna Árna Árnasonar verka- manns og konu hans Kristínar Ól- afsdóttur. Árni var fæddur í Breiðholti við Reykjavík, sonur Árna Guðnrundssonar bónda þar og Kristbjargar konu hans. Kristín móðir Kristins var dóttir Ólafs Ólafssonar frá Vatnsenda og Guð- laugar Guðmundsdóttur konu hans sem var ættuð úr Dalasýslu. Þau hjón Árni og Kristín áttu heima á Bakkastíg 7 um langan aldur í lágreistu húsi og áttu þar börnin sín 12. Tvær dætur dóu í bernsku, en af þeim sem komust upp voru fjögur eldri en Kristinn þau Ólafía, Valdimar, Laufey og Guðrún og fimm yngri þau Stefan- ía, Margrét, Áslaug, Gunnhildur og Ólafur. Árni var verkanraður og stóð framarlega í verkalýðsbarátt- unni í byrjun aldarinnar. Hann var einn af stofnendum Dagsbrúnar. Kristinn átti lengi heima í húsi for- eldra sinna á Bakkastígnum og kvæntist ekki. Athygli vakti hve myndarleg og dugleg þessi systkini voru. Má þó geta nærri að börnin urðu fljótt að fara að vinna fyrir sér til að þetta stóra heiinili gæti komist af. Hefur eflaust þurft dugnað og hyggindi til að næra þennan vinnandi barna- hóp þannig að þar yrði hver öðrum glæsilegri að vöxt og útliti eins og raunin varð á. Kristinn varð yfir 190 cm á hæð og hinn föngulegasti maður þegar hann var vaxinn. Hann var vand- aður maður, hreinskilinn og fals- laus nreð öllu. Umgengni hans var góð, og á vinnustöðum sínum hélt hann öllu í frantúrskarandi röð og reglu. Skólaganga hans hófst og endaði íMiðbæjarskólanum. Eflaust hafði hann góða hæfileika til náms, en efnahagur og ástæður leyfðu slíkt ekki. Hann stóð fast við hlið for- eldra sinna við að vinna fyrir æsku- heimilinu og var þá lítill tími til annars en að vinna. Fiskvinna og önnur verkamannavinna urðu hans fyrsta hlutskipti á unglingsárununt, og síðan lá leiðin á sjóinn. Eftir allmörg ár á sjónum varð hann um tíma bílstjóri og ók vörubíl. Ekki veit ég hve lengi hann fékkst við bílstjórn, en þegar ég kynntist Kristni var hann vélgæsl- umaður í frystihúsi. Hann bar þó við um tíma að stjórna 12 tonna fiskibát. Nokkur ár var hann austur á Hvolsvelli við vélgæslu í frysti- húsi á sjöunda áratugnuni. Síðustu árin gerðist Kristinn vinnulúinn. Hann átti þá heima uppi í Árbæjarhverfi. Þá var búið að rífa Bakkastíg 7 þar sem öll myndarlegu systkinin ólust upp í lágreista húsinu. Kristni var þungt í skapi þegar borgin keypti húsið og lét rífa það. Á Hvolsvelli hafði Kristinn eign- ast hest og eftir það voru hestar og sönn vinátta við þá mesta ánægju- efni hans í lífinu. Urðu margir í hópi hestamanna hér í borginni góðir vinir hans. Fyrir rúmu ári hafði heilsan brugðist honum svo illilega að hann varð að láta hestinn sinn og fara á dvalarheimili aldr- aðra sjómanna í Hafnarfirði. Hann andaðist á Landspítalanum 22. nó- vember síðastliðinn. Fjórar systur hans eru enn á lífi og fylgja honum til grafar í dag. Kristinn átti enga afkomendur, en eins og nærri iná geta er komin heil ætt út af Árna og Kristínu for- eldrum hans sem áttu heima á Bakkastíg 7. Þorsteinn Þorsteinsson Kristinn Árnason, verkantaður, lést í Landspítalanum 22. nóvemb- er s.l. Með honum er genginn góð- ur félagi og vinur. Kristinn fæddist 2. nóvember 1903 að Bakkastíg 7 hér í borg. Foreldrar Kristins voru hjónin Árni Árnason, verkamaður og Kristín Ólafsdóttir, senr þá bjuggu á Bakkastíg 7 og alla tíð síðan. Þau hjón eignuðust 12 börn. Kristinn ólst upp í foreldrahúsum og átti þar heimili langt frant eftir ævi, enda lengst af kenndur við Bakkastíginn. Árni Árnason, faðir Kristins, var í hópi stofnenda Verkanranna- félagsins Dagsbrúnar í jan. 1906. Hann var heiðursfélagi í Dagsbrún og félagsmaður alla tíð þar til hann lést 1. febrúar 1959, þá orðinn 95 ára. Kristinn Árnason byrjaði ungur að vinna sem verkamaður hér í Reykjavík og 1922 gerðist hann fé- lagsmaður í Dagsbrún og hefir ver- ið það alla tíð síðan. Sjómennsku stundaði hann um hríð bæði á far- skipuni og togurum. Einnig var hann nteð eigin vörubíl. En í mörg ár var hann vélgæslumaður í frysti- húsi og í því starfi lærði ég að þekkja Kristin. Framan af var það svo að kaup og kjör vélgæslumanna í frystihús-' um voru misjöfn og ekki fastbund- in í samningum. Á fimmta áratugn- um var farið að huga að heildar- samningum fyrir vélgæslumennina. Þeir mynduðu þá deild í Dagsbrún og það var Dagsbrún sem gerði fyrsta heildarsamninginn fyrir vélgæslumenn í frystihúsum, en hann varð síðan fyrirmynd að slík- unt samningum annars staðar á landinu. Kristinn Árnason valdist strax í forystu fyrir vélgæslumennina, þar fór allt saman:hann var viðurkennd- ur góður vélgæslumaður, hann þekkti vel kjör og vinnuskilyrði hópsins og stéttarleg og félagsleg afstaða hans gerði hann að kjörn- um foringja. Þessir fyrstu heildar- samningar voru mjög erfiðir og tóku langan tíma. Atvinnurekend- ur vildu geta áfram samið við ein- staklingana og vildu lítið af hönd- um láta. Störf vélgæslumanna í frystihúsum voru ákaflega við- kvæm, þeir höfðu í hendi sér með samtökum að stöðva frystivélarn- ar, en þá voru mikil verðmæti í hættu. Kristni og öðrum vélgæslu- mönnum var full ljóst að varlega varð að fara með hið flugbeitta verkfallsvopn. í þessum fyrstu samningum vél- gæslunrannanna og oft síðar komu hæfileikar Kristins vel í ljós. Hann var ekki margmáll en studdi mál sitt skýrunt rökum, hann var ein- beittur og þrautseigur. Kristinn Árnason átti persónulega stóran hlut að þessum fyrstu samningum seni færðu vélgæslumönnunt bætt kjör og aukið öryggi. Það var ánægjulegt að starfa með honurn og nieð okkur tókst góð vinátta er síðan liélst. Kristinn Árnason gegndi ýmsum öðrum trúnaöarstörfum í Dags- brún, hann átti meðal annars sæti í trúnaðarráði félagsins um árabil. Við Dagsbrúnarmenn kveðjunt nú þennan góða og trausta félaga og þökkum honuni langa samfylgd. Eðvarð Sigurðsson. Alberts saga Guðmundssonar Setberg hefur gefið út bókina „Albert“. Hér segir Albert Guð- niundsson frá uppvaxtarárum sín- um og ævintýralegum ferli, en Gunnar Gunnarsson skrásetti. Hvert er leyndarmálið á bak við velgengni Álberts Guðmunds- sonar og lýðhylli? Albert Guð- nrundsson, sem bjó í þakherbergi við Smiðjustíg, var sendill í Reykjavík og sælgætissali á Mela- vellinum og sparkaði boltanum tímunum saman á degi hverjum, er nú fornraður bankaráðs Utvegs- bankans, í stjórn Tollvörugeymsl- unnar, Verslunarráðsins og Haf- skips, forseti borgarstjórnar og þingmaður Reykvíkinga. Albert Guðmundsson, knattspyrnusnill- ingurinn, sem fór í víking og sneri síðan heim til íslands og gerðist umsvifamikill athafnamaður síðan stjórnmálamaður. Af ungum manni og áttavilltum Dulargáfur skipstjórans Út er komin hjá Skuggsjá bókin Sýnir og sálfarir eftir Guðmund Jörundsson útgerðarmann og skip- stjöra. Guðmundur er lanas- þekktur athafna- og aflamaður. En Guðmundur Jörundsson er einnig mörgum kunnur fyrir dul- argáfur. Og það er sá þáttur úr lífi hans, sem hann hér segir frá. Þess- ar dulargáfur telur liann hafa markað líf hans og mótað á margan hátt. Hann átti sér draummann, sem vitjaði hans fyrst 17 ára gamals og hefur fylgt honum æ síðan. Þessi drauntmaður hans hefur um margt haft áhrif á líf hans, vísað honum á fengsæl fiskimið og skip í sjávar- háska, veitt honum þá lífsfyllingu og fögnuð, sem því er samfara að bjarga lífi nauðstaddra sjóntanna. Skuggsjá hefur sent á markað bók eftir ungan Hafnfirðing, Sig- urð Á. Friðþjófsson. Er það skáld- raga, sem höfundur hefur gefið nafnið Heimar. Heimar er á engan hátt hefðbundin skáldsaga, til þess eru þræðir sögunnar of margir og of laustengdir, með snertipunkta í raunveruleika, þjóðsögu, draumi og ímyndun. Sagan segir frá Ágústi. Hann er af hernámskynslóðinni. Ágúst er áttavilltur í tilverunni, hann trúði því sem unglingur, að lífið hefði upp á allt að bjóða, aðeins þyrfti að beygja það undir sig og móta að eigin geðþótta. í sögulok er hann hinsvegar reynslunni ríkari. Hatm Blikkiðjan Ásgaröi 7, Garðabæ önnumst þakrennusmiði og uppsetningu — ennfremur hverskonar blikksmíði. Gerum föst verðtilboð SÍMI53468

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.