Þjóðviljinn - 09.12.1982, Qupperneq 19

Jólablað Þjóðviljans 1982— StÐA 19
sagðist vera farinn að ryðga í
frönskunni. Þá kom franski kons-
úllinn og með honum Pétur Þ.J.
Gunnarsson, sem var ræðismaður
Frakka líka, og það komu
blaðamenn, Finnbogi Rútur Vald-
imarsson kom, líklega fyrir Al-
þýðublaðið, og Árni Óla fyrir
Morgunblaðið. Nú, og þarna kom
skipshöfnin af Ægi litla frá Akra-
nesi sem lá þarna á Röstinni. Allir
þessir menn komu inn til að borða.
Það átti að reyna að láta skips-
brotsmanninn borða um leið og
franska konsúlinn því að hann gat
þá talað við hann. Hann settist við
borðið hjá þeim og kom svo
hlaupandi fram aftur og kastaði
upp. Um morguninn var búið að
reyna að tala við hann frá Reykja-
vík. Það var franska konsúlatið en
hann gat ekkert sagt í símann. Svo
illa var hann á sig kominn.
Forseti Frakklands vottar
aðstandendum þeirra sem
fórust virðingu sína.
Pourquoi-Pas?-slysið
- Síminn hefur auðvitað ekki
stoppað?
- Hann stoppaði bókstaflega
ekki allan daginn. Símstjórinn
okkar í Arnarstapa sagði að við
skyldum nota símann alveg eins og
við vildum þó að þetta væri ekki
nema þriðja flokks stöð, opið frá
9-10 og 4-5 held ég. Það var spurt
ákaflega mikið um það hvort ræki
fullorðinn mann, gráhærðan og
gráskeggjaðan. Það var dr. Charc-
ot sem verið var að spyrja um. Og
þegar hann var fundinn var látið
vita um það undireins. Hann rak
skammt undan fjárhúsunum í
Straumfirði og það var eins og
hann svæfi bara, ég kom þarna
vestur á klappirnar þar sem hann
var lagður til fyrst. Mennirnir voru
allir líkt og þeir svæfu. Það var að-
eins einn maður sem virtist hafa
skaddast á fæti. Meira að segja
skipslæknirinn kom með óbrotin
gleraugu í land.
Einkennilegt atvik
á hafnarbakkanum
- Þú fórst sjálf til að vera
viðstödd minningarathöfnina í
Reykjavík?
- Eg gerði það.
- Var ykkur boðið?
- Ekki mér, en ég býst við að
Straumfjarðarhjónunum hafi verið
sérstaklega boðið og Kristjáni,
lands og íslands, gerði ég mér ferð
til hennar og bað hana að gera mér
þann greiða að orða kveðju sem
við ætluðum að senda þessum
franska skipsbrotmanni um leið og
hann færi. Hún kenndi frönsku í
mörg ár og hafði víða farið og rak
einnig verslun niður í Hafnarstræti
sem hét París ef ég man rétt. Hún
gerði það fúslega að orða þetta
skeyti og eftir það bað hún mig að
koma oftar til sín og við urðum
góðir kunningjar. Þegar ég kom til
Reykjavíkur, meðan hún lifði,
kom ég eiginlega alltaf til hennar.
Hún bað mig að segja sér frá ýmsu í
sambandi við slysið og auðvitað
gerði ég það fúslega eftir mínu viti
og minni. Hún sendi mér minning-
arrit um dr. Charcot og franskt
blað þar sem voru myndir frá at-
höfninni í Notre-Dame- kirkjunni í
París.
- Heyrðirðu einhvern tíma frá
Gonidec aftur?
- Það komu kveðjur frá honunt
nokkrum sinnum í gegnum franska
sendiráðið en ég heyrði sagt að
hann hefði aldrei treyst sér til að
koma til íslands aftur. Hann hafði
verið heilsutæpur eftir þetta og
fórst að lokum af slysförum, heyrði
ég sagt, en það getur verið eitthvað
á reiki með slíkar frásagnir þó að
þær fari styttra en milli landa.
- Þú varst að sýna mér hérna
gjafir frá honum.
- Já, hann sendi mér þetta.
Baukurinn er minjagripur frá
Frakklandi, held ég. Myndin á lok-
inu, sem nú er orðin máð og slitin,
er einhver þjóðbúningur en ég hef
aldrei getað lesið neitt á það. Borð-
inn er af húfunni hans, hvort sem
það er úr hernum eða annað. Ég
held hann hafi sent Sigríði Þor-
steinsdóttur, konunni í Straum-
firði, sem var hjá Þórdísi og Guð-
jóni, og þeim kannski öllum eitt-
hvað ámóta og þetta. En svo var
það aftur að franska stjórnin sendi
Guðjóni og þeirn hjónum einhver
heiðursmerki.
- Er ekki Pourquoi Pas?-slysið
með eftirminnilegustu atburðum í
þínu lífi og annarra hér á Mýrum
sem urðu vitni að því?
- Ég held að það geti ekki farið
hjá því, að svona atburðir verði
mjög sterkt grópaðir í vitund fólks-
ins. Það er auðvitað misjafnt
hvernig þetta ber að hjá hverjum
og einum, en slíkir atburðir geta
ekki annað en mótað fólk ákaflega
sterkt. Sjórinn hér fyrir framan
Mýrar er kallaður kirkjugarður
skipanna en þetta er mesta slys sem
ég man eftir þessi ár sem ég er búin
að eiga heima hérna en ég hef búið
á Hofsstöðum síðan 1927. Þó að
niörg slys hafi orðið hér fyrir Mýr-
um hefur stundum orðið mann-
björg meiri en þetta.
GFr
fóstursyni þeirra. Þegar ég kom til
Reykjavíkur komu hjónin til mín,
Guðjón og Þórdís, og sögðu að það
kæmist enginn inn í kirkjuna nema
með aðgangskorti og hann var bú-
inn að útvega mér aðgangskort.
Svo ég flaut inn á velvilja hans.
Athöfnin í kirkjunni var ákaflega
hátíðleg og eins á hafnarbakkanum
í Reykjavík þegar verið var að
skipa kistunum út. Þar urðum við
fyrir dálítið einkennilegu atviki.
Það kemur til okkar kona sem við
þekktum ekki neitt og spyr hvort
við hefðum komið eitthvað nálægt
þessu strandi þarna. Hún segist
heita Jóhanna og hjónin urðu fyrir
svörum en ég hlustaði á. Þá segir
hún: „Ég er ekki alveg viss um
hvaða fólk þetta er, hvort það er
héðan eða þaðan“. Þá snýr hún sér
að Guðjóni og segir: „Þú ert búin
að taka á móti þeim en þú átt eftir
að taka á móti tveimur enn.“ Það
var rétt. Það komu tvö lík seinna í
Straumfjörð. Ég hef hvorki séð
þessa konu fyrr eða síðar en hún
virtist sjá meira en bara niður með
nefinu á sér.
Kveðjur til og
frá Frakklandi
- Þú hefur minnst á það við mig
að Þóra Friðriksson hafi komið við
sögu og þú hafir kynnst henni.
Hvernig bar það að?
- Ég frétti að hún hefði verið
persónulegur vinur dr. Charcot og
vegna þess að ég vissi deili á henni
og að hún hefði komið mikið við
sögu menningarsamskipta Frakk-
Eugene Gonidec
við útförina
í París.
Draumur
Ég sté út úr draumnum
nakinn og hrjáður
eins og barrsjúkt tré,
sem er að deyja
meðan nóttin enn á glugganum
hafði sín svörtu augu.
Vindurinn söng rámri, laglausri röddu
í takt við regnið á stafni og glugga.
Og draumurinn, sem firrti mig ró og svefni
hann var tvíhöfða jötunn
með blóðugt sverð í loðinni hendi.
Ég horfði í spegil
er sál mín var tekin að róast
j?á sá ég það -
hann var ég sjálfur.
Eftir Magnús
frá Hafnarnesi
Gefðu mér rödd þína síkáti sunnarblœr,
sem í laufinu syngur, hvískrar og hlœr
svo léttur að vori en þungtír að hausti,
að bátar og manneskjur skelfast í nausti.
Pá ertu orðinn að stormi, sem hvín,
sem tœtir og slítur sumarsins lín.
Pú öskrar á skjáum, þiljum og stöfnum
og slítur landfestar skipa í höfnurn.
Pá esparðu Ægi til illra verka,
bárurnar œsir í villtan dans
þœr steypa sér kollhnís í átt til lands.
Pú brýtur skipin og tortímir lífi
boðana vekur af lognvœrum blundi
þá ertu eigi lengur blœr í lundi.