Þjóðviljinn - 25.01.1983, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 25. janúar 1983; ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13
Umræður um fiskverðsákvörðun_________
Þörf á skynsamlegra
styrkjakerfi til þess
að greiða niður olíu
Sagði Garðar Sigurðsson formaður sjávarútvegsnefndar
þingsjá
Stcingrímur Hermannsson sjáv-
arútvegsráðherra mælti fyrir
staðfestingarfrumvarpi á bráða-
birgðalögunum um ákvörðun fisk-
verðs í neðri deild í sl. viku. Einsog
kunnugt er sagði forsætisráðherra í
upphafi jólaleyfis þingmanna, að ef
til útgáfu bráðabirgðalaga kæmi í
leyfínu yrðu þau lögð fyrir neðri
deild þegar í byrjun þings á þessu
ári.
Sú varð og raunin. Frumvarpið
er um Olíusjóð fiskiskipa, olíu-
gjald og fleira og er flutt í tengslum
við ákvörðun fiskverðs 1. janúar
1983. Fiskverðshækkunin fól í sér
14% hækkun frá því verði sem áður
gilti. Samhliða ráðstafanir eru um
framlengingu olíugjalds, stofnun
Olíusjóðs fiskiskipa og fleira.
Matthías Á. Mathiesen lýsti yfir
andstöðu Sjálfstæðisflokksins í
stjórnarandstöðu við bráðabirgða-
lögin.
Sighvatur Björgvinsson vakti at-
hygli á að til nýrrar fiskverðsá-
kvörðunar þyrfti að koma eftir tvo
mánuði og þeir, sem ætli að stuðla
að því að þetta mál hljóti afgreiðslu
nú, verði að vera reiðubúnir til þess
að standa með ríkisstjórninni í
kringum 1. mars.
Vilmundur Gylfason sagði, að
það ætti að leggja niður Verðlags-
ráð sjávarútvegsins. Sagði hann að
ákvörðun um fiskverð væri um leið
loforð frá stjórnvöldum um gengis-
fellingu, sem væri millifærsla íþágu
útgerðarfyrirtækj a. Hliðarráðstaf-
anir sem gerðar væru með fisk-
verðsákvörðun væru millifærslur.
Hann væri á móti þessu millifærsl-
ukerfi. Hins vegar hefðu samning-
ar verið gerðir og þyrfti að
staðfesta þá á þinginu. „Hjáseta
eins nægir til og ég mun veita
hana“, sagði Vilmundur.
Karvel Pálmason sagði, að sjáv-
arútvegsráðherra hefði ævinlega
staðið á móti þeirri sannfæringu
sinni og raunverulegum vilja, að
fella niður olíugjaldið. f þrígang
hefði hann gefið sjómönnum fyrir-
heit um slíkt en allt kæmi fyrir ekki.
Karvel sagði, að því færi fjarri,
að um einhvern samning væri að
ræða. Sjómannasamtökin væru á
móti þessum ráðstöfunum og
hefðu alltaf verið.
Þá vék þ-ingmaðurinn að fyrrum
flokksbróður sínum Vilmundi
Gylfasyni og sagði, að raunveruleg
ástæða fyrir afstöðu hans í þessu
máli væri sú, að hann sem forystu-
sveinn í nýstofnuðum stjórnmála-
samtökum þyrfti að vinna tíma
þeim samtökum til hugsanlegs
framdráttar.
Sagði Karvel, að sú hugmynd
Vilmundar, að gefa fiskverðið
‘frjálst, væri að fara úr einum frum-
skóginum í annan. Benti Karvel á,
að hér væri um fyrstu afstöðu hins
nýstofnaða Bandalags jafnaðar-
manna að ræða. Og hún væri til að
styrkja það rotnasta kerfi, sem Vil-
mundur, forvígismaður bandalags-
ins, teldi að væri fyrir hendi.
Sagðist Karvel hafa það á tilfinn-
ingunni, að í uppsiglingu væri
eitthvert þrengsta flokkskerfi sem
til væri í íslenskri pólitík. Tiltölu-
lega fáir einstaklingar hópa sig
saman í gegnum síma, stofan til
samtaka, kjósa sjálfa sig í mið-
stjórn, en almennt er mönnum
ekki gefinn kostur á slíku, sagði
Karvel Pálmason, þingmaður Al-
þýðuflokksins.
Garðar Sigurðsson sagði, að það
væri leitt til þess að vita að skipa-
flotinngæti ekki drifið aflvélarsfna
með hávaðanum í Karvel Pálma-
syni. Það er hægur limur, tungan, en
hún skaffar ekki þá fjármuni, sem
þarf til að leysa þessi vandamál,
sagði Garðar. Þá sagði Garðar, að
Vilmundur Gylfason, aðalritari
hins nýstofnaða Bandalags jafn-
aðarmanna, mætti þakka fyrir að
þurfa ekki að endurtaka ómerkar
fullyrðingar sínar og stóryrði um
málefni, sem henn þekkti ekkert
til.
Þá vék Garðar að mismunandi
olíukostnaði fiskiskipa. Það þyrfti
t.d. minni olíu til á hvert tonn sem
veiddist á net, en togskipin væru
mun orkufrekari.
35% niðurgreiðsla
á olíu
Þá gerði Garðar Sigurðsson
nokkrar athugasemdir við 2. grein
laganna, þar sem kveðið er á um
4% útflutningsgjald, sem renni í
Olíusjóð fiskiskipa. Gjaldið
reiknast af brúttósöluverðmæti
fiskiskipa í erlendri höfn. En Olí-
usjóður fiskiskipa er starfræktur til
að greiða niður verð á gas- og svart-
olíu.
Mér finnst býsna langt gegnið í
niðurgreiðslum að greiða niður
35% af olíu, sagði Garðar. Auk
þess fær hver útgerðarmaður utan
skipta 7% af aflaverðmæti í olíu-
gjald. Þetta 7% gjald nægði á
stundum til að borga alla olíuna.
Og þegar 35% niðurgreiðslu bætt-
ist við, gætu úgerðarmenn átt af-
gang og kannski keypt sér bíl. Það
Steingrímur.
væri þarft og nauðsynlegt að létta
byrðinni af útgerðinni af óhóf-
legum olíukostnaði, en það gæti
varla verið meiningin að þeir
fengju féð til annarra nota.
Minnti Garðar á það dæmi, þeg-
ar fiskiskip stunduðu síldveiðar
inni á Austfjörðum við bryggj-
urnar. Það hefði ekki þurft mikla
olíu til þessara veiða, þótt út-
gerðarmennirnir hefðu engu að
síður fengið sín 7% af óskiptum
afla. Það væri nauðsynlegt að
breyta þessum reglum þannig að
skynsamlegri útkoma fengist.
Utflutningsgjaldið, 4% af sölu-
verðmæti erlendis, yrði lagt i
Olíusjóð samkvæmt lögunum.
Þetta gjald legðist við önnur sem
væru fyrir: 16% í stofnfjársjóð, 5% í
tryggingasjóð og 55% útflutnings-
gjald áður en 4% bættustu við.
Samtals væru þetta 30.5% af afla-
verðmæti, áður en það kæmi til
Vilmundur.
skipta. í ljósi þess hve lausafjár-
staða væri slæm og hve sjómenn
bæru lítið úr býtum væri hér um
stórar upphæðir að ræða. Hefði
verið talað um það fyrir nokkrum
árum, að ef ekkert útflutningsgjald
hefði verið tekið væri hægt að
greiða hærra fiskverð. Það þyrfti
að finna skynsamlega og sann-
gjarna lausn á þessu máli. Sagðist
Garðar mundu ræða þetta við sjáv-
arútvegsráðherra og þá aðila sem
tengdir væru málinu.
Sighvatur Björgvinsson þakkaði
Garðari athyglisverða ræðu og
kvað Alþýðuflokkinn reiðubúinn
að halda á málinu og þeim hætti,
sem Garðar Sigurðsson, formaður
sjávarútvegsnefndar, legði til og
leita eftir samráði við fulltrúa sjó-
manna um breýtingu á frumvarp-
inu í þá veru að meiri friður gæti
um það ríkt.
-óg
Tillaga Helga Seljan og Guðrúnar Helgadóttur
Vinna markvisst að
úrbótum fyrir öryrkja
Lögð hefur verið fram á alþingi
tillaga til þingsályktunar frá Flelga
Seljan og Guðrúnu Helgadóttur,
um sérstaka könnun á högum og
allri aðstöðu öryrkja. Skal sérstak-
lega kannað hversu bætur almann-
atrygginga og önnur aðstoð liins
opinbera dugi þessum þjóðfélags-
hópi.
1 greinargerð með frumvarpinu
segja flutningsmenn:
„Ekki fer á milli rnála að miklir
áfangar og stórir hafa náðst í barátt-
unni fyrir réttindamálum fatlaðra,
og er frumvarp, sem nú liggur fyrir
þingi um heildarlöggjöf, þar hvað
mikilvægast þegar lögfest hefur
verið.
En ástæður þessa tillöguflutnings
eru þó auðsæjar þegar grannt er
skoðað hversu mismunandi
aðstaða er fyrir hendi hjá öryrkj-
um, og þó að ný löggjöf muni úr
bæta til lengri thna litið er þó ljóst
að visst sérátak þarf gagnvart þeim
lakast settu. Öryrkjasamtökin hafa
oft ályktað um nauðsyn náinnar
sérathugunar þessa máls, þar sem
Helgi Seljan.
hin mikla sérstaða öryrkja hefur
verið rækilega undirstrikuð.
Vissulega hafa mál þessi verið
könnuð af hálfu stjórnvalda, og
vafalítið liggur fyrir mikið af upp-
lýsingum, m.a. frá ári fatlaðra, sem
auðveldað gætu mönnum að kom-
ast að nokkurri niðurstöðu.
Meginmálið er það, að samteng-
ing ellilífeyris og örorkulífeyris
veldur því, að hæpið er, vægast
sagt, að sérþarfir og séraðstaða
þeirra öryrkja, sem við erfiðasta
fötlun búa, séu teknar til greina
sem skyldi. Aðeins skal það nefnt,
að þrátt fyrir það, að ekki búi allir
aldraðir við of góð kjör, hefur þó
mestur hluti þeirra lífeyrisréttindi
sem æ fleiri öðlast og sífellt verða
þýðingarmeiri afkomuþáttur og til
öflugri stuðnings þeim sem á þurfa
að halda. Flestir aldraðir hafa
komið sér upp húsnæðisaðstöðu og
piargir lagt nokkuð til hliðar til efri
ára.
Hið sama gildir eða svipað um
mikinn hluta öryrkja, einkum
þeirra er orðið hafa öryrkjar á efri
hluta aldursskeiðs. Engan veginn
vilja þó flutningmenn gera of mikið
úr kjörum og aðbúnaði þessa fólks,
og mjög er þar misskipt gæðum.
En rækilega þarf að kanna hvort
ekki er allstór, e.t.v. allt of stór,
hópur öryrkja sem er án allrar eigin
aðstöðu, án allra tekjumöguleika,
án allra áunninna lífeyrisréttinda
og með örorkubæturnar einar, að
vísu með tekjutryggingu og uppbót-
um öllum, til allra sinna lífsþarfa,
sem eðlilega eru t.d. aðrar og oft
meiri og fjölþættari en aldraðs
fólks.
f samvinnu við samtök öryrkja
þarf að kanna þetta mál ýtarlega og
vinna markvisst að úrbótum þeim
til handa er sannanlega eiga fullan
rétt þeirra úrbóta. Um leið þarf í
heild að endurskoða réttmæti þess
að tengja svo saman sem gert er
bætur vegna elli og örorku.“
-óg
Guðrún Helgadóttir.
® Bókavörður
Bókasafn Hafnarfjarðar óskar að ráða bóka-
vörð í 75% starf.
Umsóknir ásamt upplýsingtim um aldur,
menntun og fyrri störf sendist undirrituðum
fyrir 1. febr. n.k.
Yfirbókavörður