Þjóðviljinn - 09.03.1983, Blaðsíða 6

6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 9. mars 1983
her eftir sigurinn yfir Ian Smith.
Haft er eftir Nkomo að hermenn
Zapu-flokksins hafi verið útilok-
aðir og síðan hafi þeir verið ásak-
aðir fyrir að halda eftir vopnum
sínum. Stjórn Mugabes ásakaði
hermenn Zapu fyrir undurróðurs-
starfsemi og fyrir ólöglegan vopna-
burð.
Rœtur
ágreinings
Ágreiningur bessi virðist eiga sér
dýpri rætur. Ndebele-þjóðflokk-
urinn kom á sínum tíma tii þáver-
andi Rhodesíu frá Suður-Afríku og
settist að í Matabelelandi. Flæmdu
þeir hluta af Shona-þjóðflokknunt
undan sér og munu hafa þótt sýna
nokkurt ofríki. Kosning Mugabes
sem forsætisráðherra varð Shona-
ættflokknum að einhverju leyti
uppreisn æru gagnvart Ndebele-
þjóðflokknum og má rekja þær
væringar sem nú ganga yfir til þess-
ara aðstæðna.
Stefna
Mugabes
Hugmyndafræðilega byggðu
bæði Nkomo og Mugabe á hug-
myndum um afrískan sósíalisma og
jafnrétti. í anda þeirrar stefnu
keypti ríkið 1,4 miljónir hektara
lands og skipti því á milli land-
lausra smábænda. Þá voru lág-
markslaun stórhækkuð. Iðnfyrir-
tæki voru hins vegar ekki þjóðnýtt í
jafn ríkum mæli og ýmsir kapítal-
istar höfðu óttast, hins vegar gerð-
ist ríkið hluthafi í stærstu iðnfyrir-
tækjunum. Stjórnarstefna Muga-
huldu höfði
Tæpum þrem árum eftir að
minnihlutastjórn hvítra manna í
Rhndcsíu féil og Robert Mugabe
tók við forsætisráðherraembætti
virðist landið ramba á barmi borg-
arastyrjaldar, og er orsakarinnar
fyrst og fremst að leita í valdabar-
áttu á milli tveggja þjóðflokka,
Shona-þjóðflokksins sem er fjöl-
mennastur og býr í norðan- og
austanverðu landinu, og Ndebele-
þjóðflokksins, sem býr í vestur-
hluta landsins þar sem heitir Mata-
beleland og myndar um 20% þjóð-
arinnar.
Leiðtogar þessara þjóðflokka
eru þeir Robert Mugabe forsætis-
ráðherra og formaður Zanu-
flokksins og Joshua Nkomo, for-
maður Zapu-flokksins. Þeir tveir
leiddu í sameiningu baráttuna gegn
minnihlutastjórn Ian Smith og
háðu gegn henni sjö ára freisis-
stríð. Mugabe hlaut yfirgnæfandi
meirihluta kjörfylgis í kosningum
Joshua Nkomo - fer nú huldu höfði á meðan stjórnar
hermenn fremja fjöldahandtökur á „uppreisnar-
mönnum“ af ættflokki hans.
sem fram fóru í kjölfarið, og bauð
hann þá Nkomo ráðherraembætti í
stjórn sinni í nafni þjóðareiningar.
Nkomo sat í ríkisstjórn Mugabes
í tæp 2 ár, en var þá vikið frá vegna
Robert Mugabe - sáttastefnan virðist hafa beðið
skipbrot og er Fimmtu herdeildinni nú beitt gegn
uppreisnaröflunum.
grundvelli í þjóðfrelsisstríðinu.
Það virðist hins vegar fyrst og
fremst hafa vakið úlfúð að ekki
tókst að sameina hermenn þeirra
Mugabes og Nkomos í einn ríkis-
gruns um samsæri gegn stjórninni.
Erfitt er að átta sig á í hverju
ágreiningsefni þeirra Mugabes og
Nkomo eru fólgin. Hugmynda-
fræðilega börðust þeir á svipuðum
Zimbabwe á barmi
borgarastyr j aldar
Nkomo fer
Um sjálft skipulagið sýnist mér
flest bœrilegt í tillögunum... um
hugsanlegan tilgang minn með aðild
að Alþýðubandalaginu veit ég gjörla,
en...um markmiðslýsinguna gegnir
öðru máli.
Krunkað í
tvær áttir
HANDBÓK í UMRÆÐU
OPIN HUGMYNDASKRÁ
UM NÝTT SKIPULAG
ALÞÝÐ UBANDALA GSINS
HVAÐ ÞARF TIL ÞESS
AÐ SKAPA NÝJA SAMFYLKINGU
í ÍSl.ENSKUM STJÓRNMÁLUM?
Þessi fasti dálkur Þjóðviljans
er jafnan áhugaverðasta efni
blaðsins. Verst hve lítil urnræða
spinnst í honum. Ég svaraði einni
greina Margrétar Björnsdóttur
fyrr í vetur og velti líka í öðrum
pistli fyrir mér fylgni AB við eigin
stefnuskrá. Engin hafa svörin
orðið í öllu talinu um samfylk-
ingu vinstri manna og málefna-
legar umræður. Svipað gildir um
aðrar greinar.
Til AB og skipulags-
nefndarinnar
Nýlega sá ég bækling iríeð hug-
myndum að breyttu skipulagi AB
og starfsháttum. Þar liggur
„franska aðferðin" borðlögð og
nú verða kommúnistar að velja
Bandalag jafnaðarmanna eða
AB eða hvorugt. Ég reikna með
að AB hafi áhuga á okkur
rauðliðumog ég geri ráð fyrir að
allir rauðliðar með sjálfsvirðingu
setji fram afstöðu sína til beggja
kostanna. Sjálfur hafnaði ég því
að ganga í BJ (í DV-grein 22.2.).
Hvað ræður afstöðu manns til
væntanlegra breytinga á AB og
hugsanlegri inngöngu þar?
Þrennt skal nefnt: Tilgangurinn
með þátttöku í AB, sjálft skipu-'
lagið og loks sú markmiðslýsing
sem allir tilvonandi flokksmenn
verða að viðurkenna.
Ekki veit ég um tilgang allra
skoðanahópa í AB með samfylk-
ingartilboði til allfa sósíalista.
Sérstaklega er óljóst hvað þeir
(t.d. forystumenn) sem mættu
gagnrýni marxista utan AB með
þögn, háðsglósum eða útúrsnún-
ingum vilja núna - og þá hvers
vegna 10 ára gömul aðferð sé nú
ekki við hæfi. Um hugsanlegan
tilgang ntinn með aðild að AB
veit ég gjörla. Ég ætla mér að
berjast fyrir að AB taki ýmis
mikilvæg dægurmál til lausnar og
útbreiða marxisma innan AB.
Um sjálft skipulagið sýnist mér
flest bærilegt í tillögum og
mun senda athugasemdir til
skipulagsnefndarinnar.
Um markmiðslýsinguna gegnir
öðru máli. Ég get tekið undir að
stefnt skuli að bærilegum sósíal-
isma og þjóðfrelsi o.fl. En okkur
byltingarsinnum á að vera gert
(skv. tillögunum) að viðurkenna
að AB sé „byggt á lýðræði og
þingræði". Lýðræði (og það betra
en nú er) er nauðsyn og allt um
það. En fyrir marxistum er þing-
ræðisbarátta aðeins einn þáttur
baráttunnar og alls ekki
skynsamlegt að einangra sig við
hana eina. Auðvitað getur yfir-
stéttin t.d. afnumið borgaralegt
þingræði og hún getur (t.d. með
bráðabirgðalögum) afnumið
lýðréttindi á borð við verk-
fallsrétt. í virkri fjöldabaráttu
beygja sósíalistar sig ekki fyrir
slíicu. Ég gæti alveg eins skrifað
undir yfirlýsingu um að engar
höfuðstéttir væru til á íslandi.
Sama hlýtur mega segja um aðra
kommúnista. Ég iegg til að máls-
greininni verði breytt: AB byggir
á lýðræði og fjöldabaráttu, utan
þings sem innan.
777 Porvaldar
trésmiðs
Einn forystumanna Baráttu-
samtaka fyrir stofnun kommún-
istaflokks svaraði greiningu á
BSK úr lokatölublaði Verkalýðs-
blaðsins hér í Þjv. nýlega. Hana
kallaði hann árás - eins ög títt er
þegar menn eru stuttorðir og
gagnorðir, sbr. grein VB. Ogeins
og tíðkast sér Þorvaldur þessi
ekkert vitiborið við mig eða
flokksbræður mína - hvað þá að
hann sjái snertifleti við Komm-
únistasamtökin eins og þau
gera við hans samtök, sbr. ósk
um viðræður. Og að sjálfsögðu
eru erfiðleikar allrar byltingar-
sinnaðrar hreyfingar á Vestur-
löndunt afgreiddir sem „hrun ma-
óismans" og EflinguHinnarBylt-
ingarsinnuðu Hreyfingar Albaní-
uvina haldið á lofti. Eg held að
Þorvaldur haldi að ef hann fylgi
•samþykktum Komintern frá 1930
eða svo og geri stefnu Flokks
vinnunnar að alþjóðastefnu, þá
verði til góður verkalýðsflokkur á
íslandi „bráðum". Við, sem
reyndum að nota meginstefnu
sósíalisma í 3. heiminum (maó-
isrna svonefndan) hér, höfum
komist að því að notkun hennar
verður að vera afar almenn hjá
okkur þó svo hún lifi góðu lífi í
Perú eðá á Filipseyjum. Tíu ára
vinna hefur kennt okkur margt
og mörg stefnuatriði hafa sýnst
rétt. Þorvaldur getur hagnýtt sér
hvort tveggja. Gorgeir og pólit-
ískt ofstæki er bara gríma utan
Ari
Trausti
Guð
mundsson
skrifar
um þekkingarskort, reynsluleysi
og skort á skilningi á tvíeðli hlut-
anna.
Þorvaldur staðfestir þau um-
rnæli mín að samtök hans hafi
hafnað frekari umræðum unt fyrri
reynslu marx-lenínista og fram-
tíðina þar eð „slíkt sé fyrirfram
vonlaust". Að auki á einhver að
hafa sett þau skilyrði að Þorvald-
ur gæfi byltingarstefnu upp á bát-
inn fyrst! Ekkert sauðnaut trúir
svona vitleysu. Tilboðið stendur
enn, án skilyrða, og hver sent vill
getur séð t.d. af skrifum Þorvald-
ar og flokksmanna hans í „Rödd
byltingarinnar" að mjög margt er
samtökunum sameiginlegt.
Um stefnuplögg marx-lenínista
(sem fylltu u.þ.b. lista á heilli
síðu í VB) segir Þorvaldur að
ekki hafi verið ástæða til að taka
þau fyrir sökum þess hve ómerki-
leg þau væru. Svona skrifa sko
alvörustjórnmálamenn! Þegar
hann svo boðar 3 framhaldsgrein-
ar „maóista" í málgagni sínu,
spyr maður sig hvað höfundar
ætli að nota sem undirstöðu.
Að lokum smjattar Þorvaldur
á hugsanlegri inngöngu marx-
lenínista í AB ef bandalaginu
verður breytt í samfylkingu með
5-10 línu markmiði sem allir
verða að viðurkenna (en geta
gengið lengra eða skemmra en
stefnuskrá). Þetta segir hann
sanna að „maóistar" séu komnir í
fang borgarastéttarinnar. Þessi
fávíslega röksemdarfærsla minnir
mig á aðferðir svæsnustu EBE-
fylgismanna við að rýja and-
stæðingana í Noregi hér 1974. Þá
var sýnt fram á að þessi eða hinn
væri á móti aðild og nasistar líka
... og ... ályktanir látnar lesanda
eftir.
Nei, látum okkur ræða pólitík.
Þorvaldi bendi ég svo á að
ganga nú úr öllum borgaralegum
söfnuðum, stéttarfélögum og því-
líku, sem hafa urn margt vonda
stefnu.
Ari T. Guðmundsson.