Þjóðviljinn - 19.03.1983, Qupperneq 8

8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN IHelgin 19.-20. mars 1983
r
Yflrvinnubann í Alverinu:
Hlíf hótað skaðabótamáli
Þessi hótun um skaðabótamál á
hendur Hlíf vegna boðaðs yflrvinnu-
banns kemur manni svo sem ekki á
óvart, við áttum von á einhverju þessa
eðlis, enda hefur yfirganjgur og tillits-
leysi ráðamanna Alversins í
Straumsvík farið sífellt vaxandi. Þess-
ir taka ekki orðið tillit til neins núorð-
ið og færast allir í aukana í sam-
skiptum sínum við starfsfólkið og
stéttarfélög þess, sagði Sigurður T.
Sigurðsson starfsmaður Verka-
mannafélagsins Hlífar í Hafnarfirði í
samtali, við Þjóðviljann í gær.
Sem kunnugt er boðaði Hlíf yf-
irvinnubann í Álverinu frá og
með 20. mars nk. vegna þeirra
uppsagna starfsfólks sem átt hafa
sér stað í Álverinu að undanförnu
og þegar hafa komið til fram-
kvæmda að hluta.
í gær barst svo bréf undirritað
af Ragnari Halldórssyni og
r
Alverið í Straumsvík:
Stjómað með hótunum
og jafnvel njósnað um einkahagi manna segir ónefndur
r
starfsmaður Isal
Þú verður að lofa því að halda
nafni mínu leyndu, annars yrði ég
rekinn á stundinni fyrir að skýra
frá þessu, en sannleikurinn er sá
að menn eru almennt að gefast
upp hér í Álverinu. Mórallinn á
vinnustað er kominn á núll eða
niður fyrir það, enda er þetta að
verða verra en í nokkrum her.
Hér er núorðið stjórnað með sí-
felldum hótunum og það gengur
svo langt að verði menn veikir og
boði forföll, þá er njósnað í
kringum heimili þeirra, hvort sjá-
ist til þeirra á ferli, sagði ónefnd-
ur starfsmaður í Álverinu í
Straumsvík í samtali við Þjóðvilj-
ann í gær.
Hann sagði að læknisvottorð
þeirra sem verða veikir væru
dregin í efa, neitað að greiða
mönnum laun í veikindum og
yrðu starfsmenn að standa í
deilum og þrasi til að ná fram rétti
sínum. Svo eru mönnum skrifuð
uppsagnarbréf út af minnsta til-
efni, þau svo dregin til baka á
síðustu stundu, með hótunum um
uppsögn ef eitthvað ber útaf aftur
og lausráðnum mönnum er hald-
ið í spennu um hvort þeir halda
vinnunni áfram eða missa hana.
Hann sagði ennfremur að
óhollusta og mengunarvarnir á
vinnustað væru komnar niður úr
öllu valdi. Ef hins vegar von er á
einhverjum í heimsókn þá er rok-
ið til í að sópa og þrífa, setja lok
yfir köld ker, til að sýna gestum
að allt sé nú í lagi.
Loks sagði hann að logið hefði
verið upp sökum á ákveðinn
trúnaðarmann, vegna dugnaðar
hans og bréf sent til verkalýðsfél-
agsins vegna þess, til að reyna að
losna við hann. Þá sauð uppúr og
bréfið var dregið til baka.
Þetta er allt á eina bókina og
þessi vinnustaður er að verða ó-
þolandi fyrir flesta starfsmenn
sem hafa einhverja sjálfsvirð-
ingu, en hinir sem skríða fyrir
yfirmönnunum eða eru skyldir
þeim líður best, saeði þessi ó-
nefndi starfsmaður Álversins.
-S.dór.
Yfirgangur
ráðamanna
Álversins fœrist
sifellt
íaukana
segir
starfsmaður
Hlífar
manni með erlent nafn, eins og
Sigurður komst að orði, til stjórn-
ar Hlífar, þar sem yfirvinnubann-
inu er mótmælt og að Álverið líti
á það sem brot á samningum.
Segir ennfremur að fsal áskilji sér
allan rétt til að gera Hlíf ábyrgt
fyrir því fjárhagstjóni sem yfir-
vinnubannið kann að skapa.
í bréfinu segir ennfremur að
yfirvinnubannið sé þegar hafið,
en því vildi Sigurður mótmæla,
þar sem boðað yfirvinnubann
hefst ekki fyrr en 20. mars en séu
einhverjir aðilar orðnir þreyttir á
mikilli yfirvinnu og neiti henni,
þá er það ekki á vegum Hlífar,
sagði Sigurður.
Þá sagði hann að yfirmenn
Álversins væru sífellt að brjóta
gerða samninga og þegar þeim
væri skrifað bréf vegna ýmissa á-
greiningsmála, þá láta þeir ekki
svo lítið að svara þeim.
Þarna hefur ríkt megn óánægja
á vinnustað um langan tíma og
það er vægt til orða tekið að
vinnumórallinn þarna sé á núlli,
hann er fyrir neðan það, sagði
Sigurður.
-S.dór.
Sparnaður
hófst á kaup-
um á nýjum
forstjórabíl
Fyrir skömmu var haldinn
samstarfsnefndarfundur í Álver-
inu í Straumsvík, þar sem
mönnum var skýrt frá því að tap
Álversins í fyrra hefði numið 32
miljónum dollara. Væri nú svo
komið að spara yrði á öllum svið-
um og að allur kostnaður yrði
skorinn niður sem frekast er unnt
og starfsfólki fækkað.
Það urðu því margir hissa þeg-
ar forstjórinn Ragnar Halldórs-
son birtist í gær, föstudag á
splúnku nýjum BMW af dýrustu
gerðj kostar 830 þúsund krónur,
en Álverið á bílinn og leggur
Ragnari hann til.
Forstjórinn ók svo sem ekki á
neinni druslu fyrir, heldur dýr-
ustu tegund af BMW 4ra ára
gömlum. -S.dór.
ritstiórnargrcin
Súrálsmálið og raforkuverðið
Almenningur í landinu stynur
nú undan raforkuverði, um það
er engum blöðum að fletta. Um-
kvartanirnar eru nokkuð mis-
miklar, og fara þá að sjálfsögðu
eftir því hvar á landinu menn
búa, því rafmagnið er misdýrt.
Mesta gagnrýnin á raforku-
verðið kemur frá dreifbýlisstöð-
um utan hitaveitusvæða, þar sem
kaupa þarf Rarik-rafmagn bæði
til húshitunar og almennrar notk-
unar, auk atvinnurekstrar. Og
þegar rafmagnsreikningurinn er
farinn að hljóða upp á meira en
4000 krónur á mánuði er vandi á
ferðum, þótt slíkar raforkutölur
teljist undantekning og ýmsir
sérfræðingar telji þær segja álíka
stóra sögu um orícusóun eins og
raforkuverð.
En hvernig getur staðið á því,
að hið orkuauðuga ísland býr við
svona hátt orkuverð? Er þetta
með hina ódýru orku í fallvötn-
unum bara goðsögn?
ömaginn orkufreki
Því er fyrst til að svara, að raf-
orkukaupendur í landinu hafa
ómaga einn á framfæri sínu.
Hann er að því leyti ólíkur flest-
um ómögum, að hann er þurfta-
frekur og afétur stundum þá, sem
halda honum uppi. Þetta er álver-
ið í Straumsvík, sem kaupir nær
helminginn af allri raforku sem
framleidd er í landinu, en borgar
ekki nema brot af heildarraf-
orkugreiðslum. Og það er ekki
einu sinni svo vel, að vesalings
ísal fái að hafa meðgjöfina sér til
framfæris. Húsbóndinn Alu-
suisse selflytur meðgjöfina jafn-
harðan úr landi með brögðum
miklum, svo sem of háu verði á
hráefnum verksmiðjunnar og
lánum með háum vöxtum frá fj ár-
magnsfélögum Alusuisse.
Einhliða hækkun
Þingmenn Alþýðubandalags-
ins gerðu með frumvarpi sínu um
einhliða hækkun á raforkuverði
til ísal tilraun til að létta þessari
ómegð af raforkukaupendum,
allavega að hluta. Þeir lögðu tií
að raforkan yrði tvöfölduð í
verði, en þrefölduð síðar, næðust
ekki samningar. Þreföldun raf-
orkuverðs hefur af flestum verið
viðurkennd sem sanngjörn hækk-
un á raforkunni. Þannig segir t.d.
í áliti starfshóps - m.a. með for-
ystumenn úr Landsvirkjun
innanborðs - að þeir telji eðlilegt
að „raforkuverðið hækki í 15-20
mill/kwh”, en í dag borgar álverið
6,5 og er þarna því um þreföldun
að ræða.
Ekki fékkst meirihluti fyrir því
á þingi að hækka raforkuverðið
til ísal. Þvert á móti sameinuðust
Sjálfstæðismenn, Framsóknar-
menn og Alþýðuflokksmenn í til-
lögu um að gefast upp fyrir Alu-
suisse, og bjóða þeim enn eina
ferðina samning þar sem
auðhringurinn fengi í vinstri vas-
ann sinn allt sem við tækjum úr
þeim hægri, líkt og gerðist í samn-
ingum 1975. Slíkum flokkum
hæfir best sæmdarheitið „ál-
íslenskir flokkar”.
Alusuisse vill
ekki semja
Þessir herrar hafa gagnrýnt
iðnaðarráðherra fyrir að vilja
ekki semja við Alusuisse og
gleyma sér í fánýtum ásökunum
um svindl í súrálsverði. Þetta eru
fjarstæðukenndar ásakanir.
í fyrsta lagi hefur iðnaðarráð-
herra frá upphafi staðið í farar-
broddi við kröfugerð um hækkun
á raforku. Og þess skyldu menn
minnast, að þegar súrálsmálið
kom til umræðu á þingi fyrir rúm-
um tveimur árum fór lítið fyrir
því að andstæðingar iðnaðarráð-
herra væru að heimta hærra raf-
orkuverð. Þeir voru uppteknir af
því einu að sannfæra þjóðina um
að iðnaðarráðherra færi með
rangt mál varðandi súrálsvið-
skiptin.
Hitt atriðið sem ástæða er til að
minna á, er að Alusuisse telur sig
ekki þurfa að semja um neitt við
íslendinga. Þeir hafa þannig
samninga að þeir hafa ekkert að
vinna með nýjum samningum.
Engilbert
Guðmundsson
skrifar
Þess vegna hafa Múller og félagar
' hagað sér eins og þeir gera. Og
þess vegna gripu iðnaðarráð-
herra og félagar hans í Alþýðu-
bandalaginu til þess ráðs að krefj-
ast einhliða hækkunar, eftir að
hafa fengið lögfræðilegar álits-
gerðir sem bentu í þá veru, að
slíkar aðgerðir væru löglegar.
Súrálsmálið er
lykillinn
Það er loks sérstök ástæða til
að benda á, að það er mjög náið
samhengi milli súrálsmálsins,
sem snerist um of hátt verð á hrá-
efnum til álversins og meðfylgj-'
andi skattleysi fyrirtækisins, og-
svo raforkuverðsins. Alverið hef-
ur jafnan getað borið fyrir sig
bágan hag, þegar minnst hefur
verið á hærra raforkuverð. Súr-
álsmálið hefur kippt þessari rök-
semd burtu, þannig að eftir
stendur mjög greinilega sú
staðreynd, að álverið hefur vel
efni á að greiða hærra raforku-
verð. Og það hefur efni á að
greiða meiri skatta til íslenska
ríkisins.
Án súrálsmálsins sem undan-
fara væru menn ekki að tala um
hækkun á raforkuverði til ísal í
dag. Og án súrálsmálsins ætti ísal
inni stórar fúlgur hjá íslenska rík-
inu, í formi skattinneignar, sem
nú hefur snúist við, þannig að ísal
skuldar ríkinu. Efnisrök íslend-
inga eru það sterk, að við eigum
að geta fengið bæði hærra verð
fyrir rafmagnið og meira fram-
leiðslugjald. -eng