Þjóðviljinn - 20.05.1983, Qupperneq 9

Erlendir herir frá Líbanon?
Fimmtudagur 19. maí 1983 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 17
Samkomulag
á völtum fótum
Fulltrúar stjórna (sraels og Líbanons hafa undirritaö
samning sín í milli sem miöar aö því aö koma öllu
erlendu herliöi á brott úr Líbanon. Samkomulagiö er
niðurstaöa af löngu samningaþófi sem Bandaríkja-
menn hafa haft mikil afskipti af.
En það eru ekki miklar líkur til
þess að Líbanir fái að sitja einir í
landi sínu fljótlega. ísraelar munu
ekki fara nreð her sinn frá suður-
hluta landsins, sem þeir hertóku í
fyrra, með 25-40 þúsund manna
herlið sitt (tölum ber ekki saman)
nema að Sýrlendingar fari með um
40 þúsund manna her sinn frá
norður- og austurhéruðum lands-
ins. En þar eru einnig nokkrar þús-
undir Palestínumanna undir vopn-
um. Og Sýrlendingar hafa hafnað
því að eiga aðild að samkomulagi
Líbanonstjórnar við höfuðóvininn.
Þeir minna á það, að þeir séu með
allt öðrum hætti inn í Líbanon
komnir en ísraelskir innrásarmenn
- Sýrlendingar sendu árið 1976 lið
inn í landið sem átti að sinna
friðargæslustörfum. Og ísraelar
ætla sér ekki að fara suður yfir
landamærin nema Sýrlendingar
fari. Málið sýnist í sjálfheldu.
Á vinningur ísraels?
í fljótu bragði sýnist samningur-
inn ekki gefa ísraelum mikil
fríðindi, eins og Sýrlendingar
kvarta yfir. Þeir eiga að vísu að fá
að hafa í suðurhluta landsins um
fimmtíu eftirlitsmenn úr ísraelska
hernum, sem eiga undir umsjá Lí-
banonhers að fylgjast með hugsan-
legum ferðum vopnaðra Palestínu-
manna. Og þeir fá ekki þann
friðarsamning sem Begín vildi
knýja Líbani til að gera. En á hinn
Gemayel Líbanonforseti (t.h.) með
Shultz utanríkisráðherra Banda-
ríkjanna.
bóginn fá ísraelar með samningi
þessum annan formlegan samning
um einhverskonar sambúð án ó-
friðar við arabískt ríki - og þar með
hefur staða þeirra í arabískum
heimi sem harðastir eru í af-
stöðunni til ísraels versnað nokk-
uð. Sömuleiðis versnar staða PLO,
Frelsissamtaka Palestínumanna, ef
að liðsmenn þeirra neyðast einnig
til að fara frá þeim hluta Líbanons
sem Sýrlendingar ráða yfir.
Staða Gemayels
Samningurinn minnir um leið á
vissa þróun sem átt hefur sér stað í
Líbanon sjálfu. Amin Gemayel,
þótt kristinn maroníti sé, hefur
notið allmikils fylgis ýmissa hópa
múhameðstrúarmanna í Líbanon
við samningaviðleitni sína að
undanförnu. Sú samstaða ber vott
um vaxandi líbanska þjóðernis-
kennd, sern beinist gegn öllum
þeim, senr landsmenn telja trufla
frið í landinu og valda þeim eilífu
átökurn og bardögum sem hafa
tekið þungan skatt í blóði undan-
farin ár. Gegn ísraelunr og Sýr-
lendingunr og Palestínumönnum.
Gemayel þykir að því leyti hafa
staðið sig þolanlega í samningum
um brottför erlendra herja, að
hann hafi hvorki beygt sig fyrir
sérþörfum ísraela né Sýrlendinga..
Andstaðan
Hinu er ekki að neita, að því fer
fjarri að Gemayel og Sjafik el-
Wassan forsætisráðherra hafi eins-
konar þjóðareiningu á bak við sig í
þessu máli. Öflugir pólitískir for-
ingjar á hernámssvæði Sýrlendinga
eru andvígir Gemayel og samning-
num við Israel. Ekki aðeins Kar-
ame fyrrum forsætisráðherra og
einn af leiðtogum súnníta í Líban-
on, heldur og einn af foringjum
kristinna hægrimanna, Frandjieh
fyrrum forseti - sá sem kallaði á
Sýrlendinga 1976 - þá til að
aðstoða við að kveða niður sveitir
vinstrisinna líbanskra og Palestínu-
manna! Það eru því enn forsendur
fyrir því, að borgarastríð brjótist út
í landinu að nýju - eins þótt Sýr-
lendingar og ísraelar yrðu á brott
með her sinn.
Sýrlendingar
Sýrlendingar hafa stundum látið
Palestínumenn í Bekaadal (efri myndin) og ísraelar (neðri mynd) eru við
öllu búnir.
að því liggja að þeir væru reiðubún-
ir að fara frá Líbanon ef Israelar
verða á brott þaðan. Ástæðurnar
fyrir því að þeir hafna slíku sam-
komulagi nú geta verið inargar. Má
vera að þeir vilji eftirlitsréttindi í
austurhlutanum á borð við þau sem
ísraelar eiga að fá í suðurhlut-
anum. Má vera, að þeir vilji fá ara-
bísku olíuríkin til að auðvelda þeim
undanhald frá Líbanon ef ísraelar
verða á brott þaðan. Ástæðurnar
fyrir því að þeir hafna slíku sam-
komulagi nú geta verið margar. Má
vera að þeir vilji eftirlitsréttindi í
austurhlutanum á borð við þau sem
ísraelar eiga að fá í suðurhlut-
anum. Má vera, að þeir vilji fá ara-
bísku olíuríkin með umtalsverðri
hernaðaraðstoð. Og nrá vera að
Sýrlendingar vilji hætta á
staðbundið stríð við ísraela í Beka-
adal. Peir sem benda á þann mögu-
leika minna á að Sovétmenn hafi
sent vopn og hernaðarráðgjafa í
vaxandi mæli til Sýrlands að
undanförnu, einnig boði það ekk-
ert gott, að fjölskyldur sovéskra
sendiráðsstarfsmanna hafi verið
fluttar frá Damaskus.
Líklegast er þó, að það sem eink-
um vakir fyrir Sýrlendingum sé að
fallast ekki á neinskonar sam-
komulag um Líbanon þar sem Isra-
el kemur við sögu nema að Golan-
hæðirnar séu teknar með í dæmið.
Golanhæðirnar hafa verið her-
numdar af ísraelsmönnum síðan í
sex daga stríðinu - og Begin inn-
limaði þær í ísrael í hitteðfyrra.
Áróðursstríð um Líbanon er í
fullum gangi - og gæti því miður
verið stutt í að á eftir fylgi ekki
aðeins smáskærur, eins og þegar
berast fregnir af, heldur meirihátt-
ar vopnaviðskipti.
Reisa 20 vísindamannaborgir:_
Japanlr ætla
sér forystu
í tækniþróun
Japanir, sem hafa oft fengið aö heyra glósur um það,
aö þeir flytji inn þekkingu eöa steli sér tækninýjungum,
ætla aö skjóta öllum þjóðum öðrum ref fyrir rass í
tækniþróun. Samkvæmt áætlun stjórnvalda veröa
byggðar upp í námunda við Tokyo tuttugu vísinda-
mannaborgir sem eiga aö tryggja Japönum forystu í
flestum greinum háþróaðrar tækni um næstu aldamót.
Fyrsta vísindaborgin er þegar
risin, Tsukuba, og búa þar um 50
þúsund vísinda- og tæknimenn. Er
þetta mun stærri byggð en Aka-
demgorodok í Siberíu, sem hefur
orðið að einskonar fyrirmynd um
vísindamannabæi, en þar eru um
7000 vísindamenn að störfum.
Og Japanir fara ekki að með
neinni hálfvelgju - frásagnir
herrna, að það sé lítið hægt annað
að gera við tímann í Tsukuba en að
rannsaka og hugsa málin. Þar eru
engin kvikmyndahús, ekkert leik-
hús, engin bókabúð sem rís undir
nafni. „Ekkert nema könnuðir,
blandandi saman hættulegum efn-
um og rottur geldandi“ eins og
segir í háðsbréfi frá íbúunum.
Völdu 14 svið
En þetta er, sem fyrr segir,
aðeins byrjunin. Nítján slíkar
byggðir eiga að rísa í viðbót. Þar á
að vinna það starf sem tryggir að
Japanir verði óháðir erlendri vís-
indaþekkingu og ekki eins háðir og
nú þreytandi viðskiptaskærum út
af neysluvörum á borð við ljós-
myndavélar, bíla, myndbandatæki
og armbandsúr.
Einn talsmanna áætlana stjórn-
valda um þessi mál segir á þá leið,
að framtíð hins hráefnasnauða
lands Japans sé í eigin þróun hinnar
kröfuhörðustu tækni. í framhaldi
af þessu hafa ráðuneytin sett
saman list yfir þau fjórtán svið sem
mest er talið um vert að ná árangri
á. Hér er um að ræða hálfleiðara og
tölvur, fasasjóntækni og rafeinda-
búnað fyrir heilbrigöisþjónustu,
lyfjaiðnað og líffræðitækni, flug-
vélasmíði og geimferðatækni.
í hverri tækniborg munu menn
sýsla við þrjár til fimm greinar og
rannsóknastarfið verður svo tengt
við nýtískulegustu verksmiðjur
sem eiga að tryggja það að vísinda-
starfið skili sér í arðbærri vöru.
Aðrir skelfast
Makio Takeshita frá Iðnaðar- og
verslunarráðuneytinu segir að með
þessu móti muni útflutningssókn
Japana „færast á hærra plan“. Eins
og að líkum lætur eru aðrar
iðnaöarþjóðir ekki sérlega hrifnar
af þessari framtíðarsýn, allra síst
Bandaríkjamenn. Þeir þykjast eiga
í nógum erfiðleikum með japanska
bíla og vídeotæki á sínum markaði
þótt ekki bætist við japanskar flug-
vélar og annar óvihafagnaður. Há-
skólamenn bandarískir vara nú
þegar við því, að Japanir framleiði
helmingi fleiri verkfræðinga á ári
hverjuen bandarískir háskólar-en
hugga sig svo viö það, að uppbygg-
ing japanskra fyrirtækja og ýmsar
sérstæðar hefðir takmarki sjálf-
stæði og frumkvæði japanskra vís-
indamanna og hafa sumir þeirra
ráðið sig til Bandaríkjanna.
Aðstæður
breytast
Sem fyrr segir voru Japanir lengi
vel innflytjendur tækni fyrst og
fremst. A þrjátíu ára skeiði, frá
1950 til 1980, urðu Japanir að
kaupa erlendis um 30 þúsund fram-
leiðsluleyfi fyrir alls um tíu milj-
arða dollara. En það var áreiðan-
lega verslun sem borgaði sig - fyrir
alla þessa tækni borguðu Japanir
ekki nema sem svarar 20% af þeirri
upphæð sem Bandaríkjamenn
kosta til rannsókna á ári hverju nú
um stundir. Hafa ménn kallað
þetta mestu reyfarakaup sögunnar.
Smám saman hefur ástandið
breyst og Japanir hafa byrjað að
flytja út þekkingu, ekki síst tengda
tölvubyltingunni. Yfirmaður raf-
eindarisans Sony segir: „Við erum
ekki aumir eftirapendur. Við höf-
um lært mikið af Vesturlöndum, en
nú geta Vesturlönd lært af
okkur..."
áb tók saman.