Þjóðviljinn - 21.02.1984, Blaðsíða 4

4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN, Þriðjudagur 21. febrúar 1984
MOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Umsionarmaour Sunnudagsblaðs: Guðjón Friðriksson.
Auglysingastjóri: Sigríður H. Sigurbjörnsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsia: Bára Sigurðardóttir, Krjstín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auður Styrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Helgi ólafsson, Lúövík Geirsson,
Magnús H. Gíslason, Ólafur Gíslason, Óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson,
Valþór Hlöðversson.
íþróttafréttaritari: Víðir Sigurðsson.
Utlit og hönnun: Guðjón Sveinbjörnsson, Þröstur Haraldsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Magnús Bergmann.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, ólafur Þ. Jónsson.
Skrifstofa: Guðrún Guövarðardóttir, Jóhannes Harðarson.
Simavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Margrót Guðmundsdóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjori: Ólöf Sigurðardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent hf.
Sníkjusamningar
í síðustu viku gerði launamálaráð ríkisstarfsmanna
innan BHM samning við fjármálaráðherra. Þessi samn-
ingur var talinn mikill viðburður í aðalmálgagni ríkis-
stjórnarinnar. í frásögn Morgunblaðsins var þó lítið
gert úr kjarna málsins. BHM gerði þá kröfu að félags-
menn fengju til viðbótar við 4.5% þær áfangahækkanir
sem ASÍ og BSRB tækist að semja um. Fjármálaráð-
herra féllst á þessa kröfu.
Á þennan hátt komu hinir háskólamenntuðu launa-
menn kjarabaráttu sinni yfir á herðar samtaka lág-
launafólks. Formaður launamálaráðs BHM fékk svo
mynd af sér á baksíðu Morgunblaðsins. Nokkur önnur
samtök hinna betur launuðu ætla greinilega að feta í
þessi sníkjufótspor BHM.
Ef launafólki á að takast að hrinda kjaraskerðingar-
stefnu ríkisstjórnarinnar er sú stefna, sem BHM hefur
valið, algert brot á þeim siðgæðisþrótti sem samstaðan
verður að hafa að leiðarljósi. BHM hleypur burtu frá
því verkefni að skapa þrýsting á stjórnvöld, en tryggir
sér strax 4.5% hækkun og síðan sjálfkrafa allt það sem
hinum lægstlaunuðu tekst að ná fram eftir harða bar-
áttu.
Þegar nauðsynlegt er að samtök launafólks sýni bar-
áttukraft og skjóti sér ekki á bak við aðra, þá hljóta
samningar BHM að virka á þúsundirnar í röðum lág-
launafólks sem ærið kaldar kveðjur. Forysta BHM hef-
ur í raun sagt við konurnar í Sókn og Iðju, verkamenn-
ina í Dagsbrún og aðra félaga í samtökum verkafólks:
Þið eigið að berjast. Við erum farnir í frí og bíðum bara
eftir því að hirða ávextina af ykkar erfiði.
Á undanförnum árum hafa háskólamenntaðir launa-
menn lagt á það ríka áherslu að þeir væru venjulegir
launamenn eins og félagar í BSRB og ASÍ. Nauðsyn-
legt væri að eyða þeirri tortryggni sem verkafólk hefur
sýnt kjarabaráttu BHM. Þeir sníkjusamningar sem
BHM undirritaði í síðustu viku staðfesta verstu grun-
semdir sem ríkt hafa í röðum verkafólks gagnvart há-
skólamenntuðum launamönnum. Brotthlaup BHM úr
baráttunni með tryggingarákvæði um að fá á silfurdiski
ávextina sem e.t.v. verkföll verkafólks kunna að færa
þeim sem enn berjast innan ASÍ og BSRB eru alvarleg
mistök. Þau munu um langa framtíð gera BHM erfitt
fyrir í samstarfi við önnur samtök launafólks.
Er sovéskur
útsendari á
Morgunblaðinu?
Það er gamalreynd aðferð stórvelda sem vilja draga
tennurnar úr andstöðu og gagnrýni að koma sér upp
útsendurum sem hvetja til svo öfgakenndra árása á
stórveldið að flestum frjálslyndum og heilbrigðum
skoðanahópum fara að ofbjóða svo árásirnar að þeir fá
frekar samúð með málstað stórveldisins.
Stjórnvöld í Bandaríkjunum beittu þessari aðferð á
tímum Vietnamstríðsins þegar CIA kom sér upp
mönnum í andófshreyfingunum sem ætíð hvöttu til
hinna hrikalegustu aðgerða sem vitað var að myndu
fæla almenning frá því að styðja gagnrýni á stríðið.
Sovétríkin hafa notað KGB í sama skyni. Útsendurum
er komið fyrir á borgaralegum hægri blöðum og í ráðu-
neytum og öðrum áróðursstofnunum NATO. Þar
hvetja þeir til hins ofstækisfyllsta áróðurs gegn Sovét-
ríkjunum sem smátt og smátt hættir að verða trúverð-
ugur. Þannig skemmir KGB markvisst fyrir málefna-
legri og rökstuddri gagnrýni á Sovétríkin. Margt bendir
til að slíkur útsendari hafi nú náð sterkum ítökum á
Morgunblaðinu.
klippt
Voltaires þegar sá síðarnefndi
leggur staðreyndirnar á borðið,
studdar kenningu sinni og skiln-
ingi á afleiðingu og orsök:
„Það hefur verið sýnt framá,“
sagði hann, „að hlutirnir geta
ekki verið öðruvísi en þeir eru,
því þar sem allt er miðað við einn
endi, hlýtur allt um leið að vera
miðað við þann allra besta endi.
Athugið hvernig nef manna hafa
verið gerð fyrir lonníetturnar;
enda höfum við líka lonníettur.
Það er bersýnilegt að fætur
manna eru til þess gerðir að vera
skóaðir, enda höfum við öll
eitthvað á fótunum..." o.s.frv.
Verði Ijós
Birtingi Voltaires hafði verið
kennt í uppeldinu að dæma aldrei
uni neitt frá eigin brjósti. Skóla-
spekingum hefur jafnan verið
hlýtt til slíkrar aðferðar í uppeldi,
því hún kemur þeim vel sem ráða
og veita fé í skólastarf. Skólinn á
að innræta ungum börnum rétt
hugarfar til þeirra staðreynda
sem útvaldar hafa verið til nota í
skólum. Gylfi Þ. Gíslason stakk
upp á því 1966 að hefja ætti í
skólum skilningsnám í stað stað-
reyndalærdóms. Skólamenn
mátu Gylfa sem
menntamálaráðherra og gerðu
það fyrir hann að kanna málið.
En nú bregður svo við að þegar
loksins á að kveikja skilningsljós í
skólunum vakna brunaverðir ís-
lenskrar sögu og manndáða upp
af löngum svefni og vilja slökkva
öll ljós með staðreyndapusi.
Frjáls hugsun
„Staðreyndir eru forsenda
frjálsrar hugsunar", segir
menntamálaráðherrann okkar,
og brosir sínu fegursta í sjónvarp-
inu. Þetta sagði Galileó Galilei
líka frammi fyrir rann-
sóknarréttinum í Róm þar
sem hann var neyddur til þess að
viðurkenna það sem kirkjuhöfð-
ingjar höfðu fyrir satt, að jörðin
væri hinn fasti miðpunktur al-
heimsins, sem sólin og himin-
tunglin snérust um. „Hún snýst
nú samt“ er sá gamli sagður hafa
tautað í skegg sér og hafði hann
lítið nema ama af því um sína
daga að vera að vefengja stað-
reyndir samtímans og koma fó-
tum undir hugmyndir Copernic-
usar 'um hreyfingu himinkropp-
anna.
Staðreynd
er sannreynd
í orðabók Menningarsjóðs
segir um staðreynd, að það sé
sannreynd, og þá væntanlega það
sem menn hafa reynt að satt væri.
Guðmundur Magnússon blaða-
maður reynir í Morgunblaðinu á
laugardaginn að rökstyðja þá
kenningu menntamálaráðherra
að staðreyndir séu forsendur
frjálsrar hugsunar. Hann telur
sannreynt að það sé rangt að
staðreyndir séu breytingum
undirorpnar, hið rétta sé að
þekking manna á staðreyndum
geti breyst. Samkvæmt þessu
breytist ekki sú sögulega stað-
reynd að íslendingar hafi tekið
kristni árið 1000 við það að aukin
þekking leiðir í ljós að hún hafi
verið lögtekin t.d. 999, heldur
eykst þekking manna á því að
kristnitakan hafi orðið árið 1000.
Guðmundur Altúnga
Guðmundur Magnússon bend-
ir einnig á að skilningur sé ekki til
í tómarúmi: „Hann hlýtur ætíð að
hafa eitthvert viðfang. Þess vegna
er óhugsandi að kenna skilning í
skólum án þess að kenna um leið
staðreyndir og kenningar.“
Heimiliskennarinn Altúnga í
kastala greifans til Tundertent-
ronk í Vestfalíu var einmitt sömu
skoðunar og Guðmundur. Hann
aðhylltist „háspekiguðfræðisal-
heimsviskukenninguna“, og
sannaði með ágætum að ekki væri
til afleiðing án orsakar, og ekki
væri til í þessum besta heimi allra
heima fegurri kastali né betri
maddama. Allt út frá óhrekjandi
staðreyndum sem menn höfðu
sannreynt. Guðmundur Magnús-
son er í raun í hlutverki Altúngu,
þegar hann vill láta kenna að ekki
sé til í þessum besta heimi fegurra
land né betri menntamálaráð-
herra en ísland og Ragnhildur
Helgadóttir.
Til hvers er nefið?
Og hann gæti því vel tekið
undir með Altúngu í Birtingi
Dæmi um
skilninginn
Nú var það svo að Birtingur
fékk spark í sitjandann burt úr
sæluríkinu þegar Kúnígúnd fór
að gera verklegar tilraunir með
staðreyndakenningar Altúngu.
Og hann fékk líka að kynnast því
að staðreyndir eru forsenda frels-
isins, þegar hann „í krafti þeirrar
guðsgjafar sem frelsi heitir“ valdi
á milli þess að ganga svipu-
gaungin þrjátíu og sex sinnum
eða að fá í einu tólf blýkúlur í
hausinn.
í rauninni er saga Birtings
dæmi um skilningsnám sem lýkur
með því að menn sætta sig við
staðreyndalærdóm lífsins. Þann-
ig segir Marteinn, fræðaþulurinn
aldni, undir lokin: „Vinnum án
þess að brjóta heilann, það eitt
gerir lífið bærilegt“. Hann gæti
allt eins hafa sagt útaf umræðunni
um íslandssögukennsluna: „Lær-
um án þess að brjóta hcilann, það
eitt gerir lífið bærilegt.“ Og Birt-
ingur sem alinn var upp við að
dæma aldrei neitt frá eigin brjósti
hefði loksins farið að brjóta heil-
ann og komist að þeirri niður-
stöðu að maður yrði að hirða um
garðinn sinn.
-ekh
ocj skoriö
Ekki sama
Salóme eða Jóel
Hvað er nú orðið um allt okkar
strit, spyr Elín Pálmadóttir í Gár-
um Morgunblaðsins sl. sunnu-
dag, og rekur dæmi um afstöðu til
kvenna sem er hreint ótrúleg á
árinu 1984, en samt dagsönn.
Þetta mátti sjálfur alþingismað-
urinn Salóme Þorkelsdóttir þola
að sögn Elínar:
„Gleðileg tilkynning hefur
dottið inn um bréfalúgu ófárra
borgara, þess efnis að nú sé ríkis-
sjóður tilbúinn að skila skyldu-
láni sem hann skammtaði sér af
launum þeirra á árinu 1978. Það
sé til reiðu uppreiknað í bankan-
um. Einfalt mál! Ýmsir hugðust
nú nýta þennan lengi geymda
eyri. Meðal þeirra Salome Þor-
kelsdóttir, alþingismaður, en af
hennar launum og launum manns
hennar hafði ríkið hirt skyldu-
sparnað á sínum tíma.
Salome framvísaði tilkynning-
unni á réttum stað í bankanum.
Ekki lá fé þeirra hjóna á lausu.
Eiginmaðurinn yrði að gefa konu
sinni skriflegt umboð til að snerta
féð. Hún varð að halda upp í
Mosfellssveit við svo búið. Nú,
Jóel Jóelsson veitti eiginkonu
sinni, Salome Þorkelsdóttur,
skriflegt umboð að hún mætti
taka út skyldusparnað beggja.
Því framvísaði hún í bankanum.
Ekki dugði það. Á umboðið vant-
aði uppáskrift tveggja vitundar-
votta um að hann hefði raunveru-
lega og líklega allsgáður skrifað
undir plaggið. Skilríki um að hún
væri téð eiginkona komu fyrir
ekki. Deildarstjóri var kallaður á
vettvang. Lýsti því yfir að öllum
væri orðið ljóst hver hún væri, en
lögin krefðust viðveru tveggja
vitundarvotta - sem ekki höfðu
verið tiltækir við morgunverðar-
borðið í Mosfellssveitinni. Ekki
fékkst féð fyrr en nöfn vitundar-
votta lá fyrir. Ef Jóel hefði komið
sjálfur, þurfti hvorki leyfi eigin-
konunnar né vottorð tveggja val-
inkunnra manna til að hann gæti
tekið út upptekið skyldusparnað-
arfé þeirra beggja.“
-ekh