Þjóðviljinn - 26.04.1984, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 26. aprfl 1984 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 5
Sjálfsbjörg Reykjavík 25 ára:
Hlýhugur á
afmælisárí
Sjálfsbjörg, félag fatlaðra í
Reykjavík og nágrenni, var 25 ára á
sl. sumri og af því tilefni réðst fé-
lagið í útgáfu á kynningar- og
hvatningarriti sem ber nafnið:
Sjálfsbjörg - Jafnrétti, ... eflum
viljann til að láta verkin tala. í rit-
inu er að finna stutt ágrip af sögu
félagsins, baráttumál þess, félagslíf
og helstu markmið. Þá gaf félagið
einnig út vandað afmælisblað með
fjölbreyttu efni og viðtölum við
eldri og yngri félagsmenn, en þeir
eru nú 1234 að tölu, þar af 650 að-
ildarfélagar og 584 styrktarfélagar.
stoða fólk við að leita réttar síns,
koma því í samband við rétta aðila
og fylgja málum eftir. Þá mun hún
einig aðstoða við atvinnuleit og
veita ábendingar varðandi mennt-
unarmöguleika.
Stjórn Sjálfsbjargar er þannig
skipuð nú: Trausti Sigurlaugsson,
formaður Sigurrós Sigurjónsdóttir,
varaformaður, Sigurður Björns-
son, Guðríður Ólafsdóttir, gjald-
keri og Óskar Konráðsson, vararit-
ari.
Sjálfsbjörg í Reykjavík:
Nokkrlr stofnfélagar Sjálfsbjargar í Reykjavík og nágrenni. Myndin var tekln
á afmællsfundí félagsins að Hótel Sögu í fyrrakvöld.
Mótmælir skerðingu á
bótum almannatrygginga
Sigurður Guðmundsson, ljós-
myndari, var gerður að fyrsta
heiðursfélaga félagsins í tilefni af-
mælisársins, en Sigurður hefur
unnið félaginu gott starf. Hann var
formaður þess um 15 ára skeið. Þá
var haldinn veglegur afmælisfund-
ur að Hótel Sögu sl. sumar og
skemmtun í Ártúni sl. haust. Marg-
ir sýndu félaginu hlýhug og vináttu
með góðum gjöfum á árinu. Fékk
félagið marga fagra muni, blóm og
fégjafir.
Um sl. áramót réðst til starfa hjá
Sjálfsbjörgu Steinunn Harðardótt-
ir, félagsfræðingur, og er starfssvið
hennar m.a. að annast ýmis konar
félagslega fyrirgreiðslu fyrir félags-
menn, veita upplýsingar um félags-
leg réttindi og fyrirgreiðslu opin-
berra aðila. Einnig mun hún að-
Félagsfundur Sjálfsbjargar hald-
inn 1. mars samþykkti ályktun þar
sem mótmælt var þeirri skerðingu
á greiðslum bóta almannatrygg-
inga til öryrkja, sem bráðabirgða-
lögin nr. 56 frá 1983 hafa í för með
sér. í ályktuninni segir ennfremur,
að óvinnufærir öryrkjar verði að
leita til ættingja og/eða félagsmáia-
stofnana um fjárhagsaðstoð til þess
að eiga fyrir nauðþurftum. Mikil
aukning á beiðnum um aðstoð hjá
félagsmálastofnunum sýni Ijóslega,
að öryrkjar búi nú við mjög erfiðar
aðstæður.
í fréttatilkynningu frá Sjálfs-
björgu af fundinum segir m.a.:
„Fundurinn vekur sérstaka athygli
á, að fæstir öryrkjar eiga rétt á
greiðslum úr lífeyrissjóðum og
einu tekjur þeirra eru örorkulíf-
eyrir og tekjutrygging, sem í dag er
kr. 7.018. Ætti öllum að vera ljóst
að af þeirri upphæð getur enginn
lifað mannsæmandi lífi."
Þá segir einnig: „Fundurinn tel-
ur það lágmark, að örorkulífeyrir-
inn hækki um sömu fjárhæð og lág-
markslaun hækkuðu um skv. ný-
gerðum kjarasamningum ASÍ og
VSÍ. í því sambandi vekur fundur-
inn athygli á því hver örorkulífeyrir
hefur lítið hækkað undanfarin ár
miðað við tekjutryggingu, en upp-
hæðir t.d. örorkustyrks eru miðað-
ar við örorkulífeyri.
Þá er það eindregin skoðun
fundarins að upphæð „vasapen-
inga“ til þeirra sem dvelja á stofn-
unum verði hækkuð verulega frá
því sem nú er, eða a.m.k. úr kr.
1.250 í */3 af sameiginlegri upphæð
örorkulífeyris og tekjutryggingar".
Skólinn og tölvurnar
Tölvukynningar
Fyrir skömmu stóð Námsgagn-
astofnun fyrir kynningu á tölvum
og tölvubúnaði fyrir skóla. Slíkar
kynningar vekja að vonum at-
hygli kennara, og verða tilefni
margvíslegra heilabrota um nota-
gildi þessa tækniundurs í grunn-
skólastarfi. Því ennþá eru tölvur
nýjar af nálinni í grunnskólum,
þó notkun þeirra í atvinnulífinu
og framhaldsskólum sé útbreidd.
Tœknivœðing
skólanna
Þegar rætt er um tölvur og
notkun þeirra finnst mér um-
ræðan takmarkast um of við
tæknilegar eða formlegar hliðar
þessarar tækni. Minna er rætt um
hinar huglægu hliðar málsins eins
og til dæmis þá spurningu, hverju
við verðum að fórna til að fá
þessa hluti inn í skólakerfið.
Einnig gleymist oft að spyrja um
eðli náms, inntak þess og skipu-
lag, og hvaða aðstæður hafi örv-
andi áhrif á það. Þetta á reyndar
ekki einungis við um tölvuþróun-
ina, heldur svo oft þegar verið er
að tæknivæða skóla. Formleg
ákvæði og kröfur um tæknibúnað
eru uppfyllt og síðan treysta
menn á það í blindni að þroska-
vænlegt nám hljóti að eiga sér
stað. Eg óttast að tölvuþróunin
verði liður í þeirri tæknivæðingu
skólanna, sem þegar örlar á, og
sem hæglega getur leitt til stöðn-
unar á ýmsum sviðum skóla-
starfsins. Þetta þarfnast að sjálf-
sögðu útskýringar:
Fjármagn
Tölvur og allur sá búnaður sem
þeim fylgir eru rándýrar. íslenski
grunnskólinn er fátæk stofnun og
hefur löngum verið skammtað
það naumt fjármagn, að hann
hefur iðulega átt í miklum erfið-
leikum með að gegna frum-
skyldum sínum gagnvart nem-
endum. Skólar eru margir tví-
setnir, víða í sveitum og þorpum
er skólahúsnæði bæði óhentugt
og ófullnægjandi. Bekkir eru allt
of fjölmennir, skortur er á góðum
námsgögnum og síðast en ekki
síst skortir skólann mannafla til
að gegna ýmsum lögboðnum
störfum innan hans. Aðstöðu-
munur er ennþá gífurlegur milli
hinna ýmsu skólahverfa landsins.
Svona mætti iengi telja, og ennþá
virðist langt í land með að hinn
íslenski skóli nálgist hin fram-
sæknu markmið grunnskólalag-
anna frá 1974.
Meðan jafn litlu fé og raun ber
vitni, er veitt til skólamála, óttast
ég að tölvuvæðingin taki of stór-
an hluta af því fjármagni, sem
betur væri varið til annarra hluta;
svo sem stóreflingar list- og verk-
greina, en þessar greinar hafa
löngum verið hornreka í skóla-
kerfinu.
Ótímabœr
þróun
í þessu samhengi má einnig
nefna laun kennara, sem etga
sinn þátt í að móta starfshætti
skólans. Ég sé ekki að umræða
um fjárfreka tölvuvæðingu
grunnskólans sé tímabær, meðan
þeir aðilar sem ráða fjármagninu,
telja að ekki sé fært að bæta
launakjör uppeldisstéttanna í
landinu. Allt hangir þetta nefni-
lega saman.
Meðan hinum skapandi þátt-
um skólastarfsins er haldið í fjár-
svelti og laun kennara naumt
skömmtuð, er hætt við að dá-
semdir tölvuþróunarinnar snúist
upp í martröð. Maður óttast, að
þrátt fyrir allt tal um fjármagns-
skort, eigi fagurgali markaðs-
hyggjunnar og kenningar fulltrúa
hennar um óstöðvanleik tækni-
þróunarinnar, greiðan aðgang að
ráðamönnum skólamála. Ef slík
þróun ætti sér stað, er hætt við að
kennarar enduðu sem láglaunað-
ir iðnverkamenn, og starfshættir
skólans mótuðust af einhæfni og
fjöldaframleiðslu. Sú þróun hef-
ur þegar orðið á fjölmörgum
sviðum atvinnulífsins. Hér finnst
mörgum efalaustgæta full mikill-
ar bölsýni, en ástæða er til að
ætla, að sú hlutadýrkun sem ein-
kennir samfélög okkar, sé á
hraðri innreið í skólana. Á með-
an verða hin fjölmörgu baráttu-
mál umbótasinnaðra kennara,
sem varða innra starf skólans, að
bíða.
Forsendur
tölvuþróunar
En er þá tölvu- og myndbanda-
væðing skólanna með öllu ill?
Nei, svo tel ég ekki vera. En til
þess að þessi tæki komi nemend-
um að gagni, og leiði til skapandi
skólastarfs, tel ég að ákveðnar
grundvallarbreytingar á skipulagi
skólastarfs verði fyrst að eiga sér
stað. Fram að þessu hefur það
verið megineinkennið á íslenska
grunnskólanum, að öll hin marg-
víslega þekking sem fyrir hendi er
í samfélaginu, hefur ekki átt
greiðan aðgang að honum. Þessi
þekking er víða innan seilingar,
svo sem hafsjór af þjóðlegum
fróðleik úr Ríkisútvarpinu, sem
skólakerfið lætur algjörlega fram
hjá sér fara. Einnig má nefna að-
gengilegan fróðleik úr dag-
blöðum, tímaritum, frá einstak-
lingum öðrum en kennurum,
sjónvarpi og síðast en ekki síst úr
fjölbreyttum bókakosti. En
kennsluaðferðir og skipulag
skólastarfsins er of fastmótað af
reglugerðarákvæðum, og hefð-
um, svo sem stundaskrá, náms-
greinum og námsbókum til þess
að skólar geti hagnýtt sér þessa
þekkingu.
Hannes
Sveinbjörnsson
skrifar:
Meðan bekkjarkennslan með
sínum greinum, námsbókum og
miðstýrðu prófakerfi er alls ráð-
andi, tel ég engar líkur á því, að
aukin tæknivæðing leiði ein sér til
neinnar lausnar á hinum fjöl-
þætta vanda, sem grunnskólinn á
við að etja. Það sem grunn-
skólann vantar frekar eru tæki-
færi til þess að skipuleggja mis-
stóra námshópa og möguleikar á
stórauknu verkefnavali. Grunn-
skólinn þarf að geta gert nemend-
um sínum kleift að stunda tónlist,
leiklist, sönglist, myndlist, allar
hugsanlegar verkgreinar, og
þannig má lengi telja. Það er
heldur ekki nóg að skapa þessa
aðstöðu við stóra skóla í þéttbýli.
Það þarf einnig að skapa hana við
smærri skóla í hinum dreifðu
byggðum landsins. Þetta eru
forgangsverkefni, og ég tel að
hægt sé að leysa þau, ef pólitískur
þroski og vilji er fyrir hendi.
Þegar þessum skilyrðum hefur
verið fullnægt (þ.e. grunnskóia-
lögum) er eflaust hægt að nota
tölvur til aðstoðar við upplýs-
ingasöfnun í tengslum við verk-
efnagerð og skólabókasöfn. Ég
sé í hendi mér, að við slíkar að-
stæður geti tölvan safnað saman
þekkingu um hin ólíkustu verk-
efni, sem kennari skipuleggur
fyrir, og með nemendum sínum.
En, góðu lesendur, eins og sak-
ir standa virðist harla fátt benda
til þess, að stjórnmálamenn fari
að sinna skólamálum af þeirri
einlægni sem til þarf, að þessar
grundvallarbreytingar nái fram
að ganga.
Hannes Sveinbjörnsson er kenn
ari á Húnavöllum.
„Meðan jafn litlu fé og raun ber
vitni er veitt til skólamála, óttast
ég að tölvuvœðingin taki ofstór-
an hluta af því fjármagni, sem
betur vœri varið til annarra
hluta; svo sem stóreflingar list-
og verkgreina, en þessar greinar
hafa löngum verið hornreka í
skólakerfinu. “