Þjóðviljinn - 05.09.1984, Side 4

LEIÐARI
Falin verðbólga:
Lífsnauðsynjar hækka um 50-90%
Leiðarahöfundur DV hefur komist að þeirri
niðurstöðu að í landinu sé mikil falin verð-
bólga. Ríkisstjórninni hafi mistekistað ráðavið
efnahagsvandann. Fórnir launafólks hafi orðið
til einskis.
í Þjóðviljanum í gær voru á forsíðu birtar
tölur um hinar miklu hækkanir sem orðið hafa
á helstu lífsnauðsynjum almennings síðan rík-
isstjórnin komsttil valda. Tölurnareru byggðar
á athugun Verðlagsstofnunarinnar. Hún sýnir
að á sama tíma og launin hafa aðeins hækkað
um 20.3% síðan 1. maí 1983 hafa greiðslur
launafólks vegna heilsuverndar hækkað um
rúm 86%. Vegur þar þyngst nýleg hækkun á
lyfja- og lækniskostnaði en hún nam 140-
200%. Þegar launafólk þarf á heilbrigðisþjón-
ustu að halda er það nú knúið til að greiða
fjórum sinnum meira - og í sumum tilvikum tíu
sinnum meira- en nemur hlutfallslegri launa-
hækkun á þessu tímabili.
Könnunin leiðir einnig í Ijós hve gífurlega
almennar matvörur hafa hækkað umfram
launin síðan ríkisstjórnin tók að framfylgja
stefnu sinni. Mjólk hefur hækkað um 77.7%.
Egg hafa hækkað um 77.5%. Kjöt hefur hækk-
að um 68.2%. Almenn matvæli hafa hækkað
um 54.3%. Á sama tíma hafa launagreiðslur
aðeins hækkað um 20.3%. Þessartölur sýna
vel að bullandi verðbólga ríkir hvað snertir lífs-
nauðsynjar almennings. Verðbólgan í matar-
kostnaði heimilanna æðir áfram. Þar malar
hún kjörin neðar og neðar. Þar sjást ekki hinar
lágu tölur sem ráðherrarnir eru að skreyta sig
með á sjálfshólsstundum.
Sama niðurstaða fæst við athugun á út-
gjöldum til fatnaðar, tómstunda og heimilis-
tækja. Þar sjást á ný verðbólgutölur sem eru
mörgum tugum fyrir ofan launahækkanirnar.
Verðlag á vörum og þjónustu í þágu
menntunar og tómstunda hefur hækkað um
52.7%. Föt og skór hafa hækkað um svipaða
upphæð eða rétt tæplega 50%. Húsnæðis-
kostnaður hefur hækkað um 41.8% og eru
hækkanir á rafmagni og hita taldar með í því
dæmi. Húsgögn og heimilisbúnaður, raf-
magnstæki til heimilisnota og annar útbúnað-
ur sem telst til nauðsynlegra heimilistækja hef-
ur hækkað um 37-40%.
Þessar tölur allar sýna ítarlega mynd af
þeirri bullandi verðbólgu sem launafólk býr við
en falin er í þeim meðaltölum sem sérfræðing-
ar ríkisstjórnarinnar matreiða ráðherrunum til
ánægju. Þegar launamaðurinn fer út í búð til
að kaupa í matinn er verðbólgan 50 til 80
prósent. Þegar hann þarf að leita læknis er
verðbólgan 90 prósent eða jafnvel hátt í 200
prósent. Þegar launamaðurinn ætlar að fata
sig og fjölskyldu sína þá er verðbólgan yfir 50
prósent. Þegar hann neyðist til að endurnýja
heimilistækin þá er hún í kringum 40 prósent.
Þetta er hin raunverulega verðbólga sem
mótarlífskjöralmennings. Þannig hefurstjórn-
arstefnan leikið hag heimilanna síðan í maí á
liðnu ári.
Launafólkið finnur fyrir þessari verðbólgu
þótt áróðursmeistarar ríkisstjórnarinnar reyni
að fela hana í talnaleik sínum. Það er þessi
verðbólga sem knýr á um kjarabætur. Það er
mikill misskilningur að launahækkanir leiði til
aukinnar verðbólgu. Tölur verðlagsstofnunar
sýna hina miklu verðbólgu sem hér ríkir þótt
lífskjör hafi verið skorin niður um þriðjung. Á-
róður ríkisstjórnarinnar gegn kjarabótum er því
byggður á ósvífnu blöffi.
KLIPPT 0G SK0RIÐ
Sölumennirnir
Geir og
Steingrímur
í þeirri sölumennsku sem Geir
Haligrímsson utanríkisráðherra
og Steingrímur Hermannsson
forsætisráðherra hafa stundað
fyrir Bandaríkjastjórn í sam-
bandi við áform um fjórar nýjar
ratsjárstöðvar á vegum hersins
hefur tvennt verið áberandi. í
fyrsta lagi hefur verið lögð á það
áhersla að gera lítið úr hernaðar-
legu giidi þessara stöðva. í öðru
lagi hefur öll sölumennska ráð-
herranna gengið út á að gylla
stöðvarnar í augum íslendinga
með því að þær auki öryggi í
fluginu, komi að gagni fyrir skip
og Iandhelgisgæslu og skapi ís-
lendingum vinnu.
Umbúðirnar
gallaðar hjá
ráðherrum
Rökstudd gagnrýni hefur kom-
ið fram á sölumennsku ráðherr-
anna m.a. frá sérfræðingum á
friðarþingi sem haldið var í
Reykjavík. Sverrír Haukur
Gunnlaugsson deildarstjóri varn-
armáladeildar utanríkisráðu-
neytisins er fenginn til svara í
Morgunblaðinu. Og nú bregður
svo við að það sem snéri upp í
sölumennsku ráðherranna snýr
niður í sölumennsku deildarstjór-
ans.
Það voru ekki
réttar umbúðir
Hann upplýsir að ratsjárstöðv-
arnar fjórar muni koma að litlu
viðbótargagni fyrir skip og flug-
vélar nema að valin sé ratsjárteg-
und sem geti þjónað tvíþættum
tilgangi, bæði fyrír skip og flug-
vélar, en slík tækni mun nú vera í
athugun! í Noregi, eða þá að sér-
stakar ratsjár verði settar upp til
þjónustu við skipin. Fjarlægðar-
vitar Flugmálastjórnar virðast
samkvæmt upplýsingum Sverris
Hauks vera fullnægjandi og nýju
ratsjámar litlu bæta þar við.
Hér kveður við annan tón
heldur en í skýrslu utanríkisráð-
herra frá því í vor þar sem allt
virtist á hreinu með gerð hinna
áformuðu ratsjárstöðva og fullyrt
var að þær myndu „koma að
miklu gagni við upplýsingamiðl-
un til flugmálastjórnar og land-
helgisgæslu varðandi skipa- og
flugumferð“. Deildarstjórinn
upplýsir að þær muni koma að
heldur litlu gagni, og sé lítilshátt-
ar viðbót við þau leiðsögu- og
miðunartæki sem fyrir em í
landinu.
NAT0 borgar
fyrir USA?
f upphafi var frá því skýrt að
Bandaríkjamenn hefðu áhuga á
þessum ratsjárstöðvum sérstak-
lega og íhuguðu að leggja fram
formlega beiðni þarum. Af þessu
og „upplýsingum“ utanríkisráð-
herra lá beinast við að álykta að
um væri að ræða endumýjun
Bandaríkjamanna á svo nefndri
DEW-línu. Ef um slíkan loft-
varnarradar væri að ræða mátti
fullyrða að hann gæti ekki þjónað
skipum. Nú segir deildarstjóri
vamarmáladeildar að ekki sé um
endurnýjun á DEW kerfinu að
ræða. í raun og vem er þó orða-
lag hans loöið: „Ekki er hægt að
segja það...“ En hann upplýsir
Gelr hefur farið offarl I sölu-
mennskunnl fyrir Bandaríkjaher.
hinsvegar að framkvæmdir í rat-
sjármálunum yrðu á vegum Atl-
antshafsbandalagsins en ekki
Bandaríkjanna! Þó kemur fram
að ratsjárstöðvarnar áformuðu
gegni sama hlutverki og stöðin í
Rockville, sem er í DEW-
kerfinu, en það er ætlað til þess
að vara bandarísku herstjórnina
við árásum mannaðra sprengjufl-
ugvéla á bandarískt landsvæði.
Nýju ratsjárstöðvarnar em því
hluti af strategískum vörnum
Bandaríkjanna en kostaðar af
NATO. Þetta gengur ekki upp.
Sverrir Haukur Gunnlaugsson
segir: „Endurnýjunin hefur það
meðal annars í för .með sér að
ekki kemur til álita að fjölga hér
AWACS-flugvélum en fullyrð-
ingar um slík áform sáust meðal
annars í samtali í Þjóðviljanum á
dögunum.“ Kannski veit
deildarstjórinn ekki betur en hér
kemur fram. Það er þó álit sér-
fræðinga í öryggismálum að
Bandaríkjastjórn muni fara þess
á leit að AWACS-vélum verði
fjölgað hér úr 2 í 4 innan tíðar.
Fyrst komi ratsjárstöðvarnar og
síðan fjölgun AWACS. Þeir telja
það næsta víst að slík beiðni muni
koma fram þegar F15 orrastuþot-
umar taka við af Phantom-
orrustuþotunum.
Og þá ætla Geir og Sverrir
Haukur að segja þvert nei við
fleiri AWACS-vélum. Hver trúir
því?
Einkennilegt
sjónleysi
Sverrir Haukur viðurkennir að
unnt sé í flestum tilvikum að
fylgjast með ferðum sovéskra
flugvéla er fara frá Koia-skaga
þegar þær fljúga inn á ratsjár-
svæði Norðmanna í Norður-
Noregi. „Hins vegar hverfa þess-
ar vélar tiltölulega fljótt út af
eftirlitssvæði ratsjánna og enginn
veit hvert þær halda, reynslan
hefur sýnt það undanfarin ár að
þær geta nálgast ísland úr norð-
vestri eins og norð-austri“. Þetta
er nokkuð annað en lýsing utan-
ríkisráðherra frá í vor þar sem
hann segir um nauðsyn eftirlits
með herflugvélum „er birtast
skyndilega í námunda við loft-
helgi Islands án nokkurrar við-
vörunar eða tilkynningar.“ Hér
er máluð upp skelfileg ógnar-
mynd, en Sverrir Haukur viður-
kennir að eftir að þær „týnast“
hjá Norðmönnum má gera ráð
fyrir þeim norðan við ísland.
Útanríkisráðherra var því of á-
kafur í sölumennsku sinni. Engar
vélar koma hér nema þær sém
búist er við.
í lokin kemur fram hjá
deildarstjóranum að ratsjár-
stöðvarnar áformuðu dragi að-
eins 200 sjómflur frá landi. Milli
bandaríska ratsjársvæðisins á ís-
landi og hins norska séu 700-800
mflur. Þá vantar enn upp á 500 til
600 mflur. Þar yrði rússneska
hættan líklega „jafntýnd“ og
áður. Er það ekki einmitt upp-
lögð og ómótstæðileg röksemd
fyrir að fjölga AWACS-vélum til
þess að þær geti verið stöðugt á
lofti? Að öllu þessu drasli, hvort
sem það er á lofti eða landi, munu
Rússarnir safnast eins og mý á
mykjuskán, og þá er komin við-
bótarröksemd fyrir að biðja um
fleiri orrustuþotur og fleiri her-
stöðvar víðar um landið og mið-
in. Deildarstjórinn í varnarmála-
deild utanríkisráðuneytisins þarf
ekki að kvíða því að vöru skorti
til þess að selja íslendingum. Það
er bara spurningin um það hvern-
ig tekst að viðhalda eftirspurn-
inni á innanlandsmarkaðinum.
-ekh
DJOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjó'ðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Fróttastjórar: Óskar Guðmundsson, Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Álfheiður Ingadóttir, Guðjón Friðrikssson Halldóra Sigur-
dórsdóttir Jóna Pálsdóttir Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Mörður
Árnason, Súsanna Svavarsdóttir, Víðir Sigurðsson (íþróttir), össur Skarp-
héðinsson.
LJósmyndir: Atli Arason, Einar Karlsson.
Utlit og hönnun: Björn Brynjúlfur Björnsson Svava Sveinsdóttir, Þröstur
Haraldsson.
Handrite- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Framkvœmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir.
Auglýsingastjóri: ólafur Þ. Jónsson.
Auglýsingar: Margrót Guðmundsdóttir, Ragnheiður Óladóttir,
Anna Guðjónsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Símavar8la: Ásdís Kristinsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bflstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Innheimtumaður: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, auglýsingar, ritstjórn:
Siðumula 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prentsmlðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð i lausasöiu: 22 kr.
Sunnudagsverð: 25 kr.
Áskriftarverð á mónuði: 275 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVIUINN Miftvikudagur 5. september 1984