Þjóðviljinn - 01.02.1985, Blaðsíða 4

LEtÐARI
Ríkissaksóknari á villigötum
Þóröur Björnsson, ríkissaksóknari, hefur nú
höföað mál á hendur starfsmönnum útvarps og
sjónvarps fyrir aö leggja niður vinnu við upphaf
verkfalls BSRB í haust. Því miöur bendir ýmis-
legt til þess aö hér sé ekki um venjulega máls-
höfðun að ræöa, heldur pólitíska aögerð.
Það er vert að minna á þá staðreynd, að
starfsmenn Ríkisútvarpsins lögðu ekki niður
vinnu fyrr heldur en Ijóst var orðið að Albert
Guðmundsson, fjármálaráðherra, hafði framið
lögbrot með því að neita að greiða meðlimum
BSRB laun sín á réttum tíma. Undir slíkum
kringumstæðum var það ekki réttur þeirra held-
ur beinlínis skylda að leggja niður störf.
Nær allir starfsmenn útvarpsins tóku þátt í
þessari aðgerð, og hún var ákveðin með lýð-
ræðislegum hætti, eins og allflestir starfsmenn
Ríkisútvarpsins hafa staðfest með undirskrift
sinni. Þannig að ekki leikur nokkur vafi á því að
verkfallið var aðgerð fólksins sjálfs, en ekki
ákvörðun forystumanna á valdatróni verkalýðs-
samtakanna.
Það er líka rétt að minna á, að þrátt fyrir að
vinna væri lögð niður sökum lögbrots fjármála-
ráðherrans, þá tóku starfsmenn útvarpsins eigi
að síður þá sjálfsögðu ákvörðun að halda uppi
nauðsynlegri öryggisþjónustu en fulltrúar Sjálf-
stæðisflokksins í útvarpsráði komu í veg fyrir
það. Allt tal andstæðinga BSRB um að verkfall-
ið hefði svipt landsmenn mikilsverðu öryggi er
því hrein og bein fjarstæða.
Þess ber einnig að minnast, að það hefur
komið oftar en einu sinni fyrir í kjarabaráttu fyrri
ára, að starfsmenn Ríkisútvarpsins hafi lagt nið-
ur vinnu án þess að hafa þolað fyrir málshöfð-
anir af hálfu ríkissaksóknara, eins og raunin er
þó núna. Og það er einnig allrar athygli vert, að
af öllum þeim fjölda opinberra starfsmanna,
sem lögðu niður vinnu þennan sama dag, þá
eru það einungis starfsmenn Ríkisútvarpsins
sem fá fangelsishótanir frá Þórði Björnssyni.
Hversvegna?
Málið skýrist, þegar haft er í huga að í frétta-
tilkynningu um kæruna (sem send var fjölmiðl-
um á undan hinum kærðu) spyrðir ríkissaksókn-
ari hana saman við annað, algerlega óskyld
mál. Hér er um að ræða kærur á hendur ólög-
legum einkaútvarpsstöðvum sem starfræktar
voru í verkfallinu, meðal annars af Sjálfstæðis-
flokknum og um tíma í húsakynnum hans.
Eins og menn muna héldu ráðamenn úr kerf-
inu - allt upp í ráðherra - hlífiskildi yfir þessum
ólöglegum útvarpsstöðvum. Mikil ólga meðal
almennings yfir starfrækslu þeirra olli því hins
vegar að ekki var unnt að þagga málið niður,
heldur varð að taka það til rannsóknar. En til að
friða kerfið, hið alltumlykjandi net þeirra sem
fara með hin eiginlegu völd í landinu, þá er
gripið til þess ráðs að kæra líka starfsmenn
útvarpsins. Það er sett nokkurs konar pólitískt
kvótakerfi á stofn: fyrst lögbrotamenn frjáls-
hyggjunnar eru kærðir þá skulu verkalýðsfé-
lögin líka gjalda.
Kæran á hendur útvarpsmönnum er því mið-
ur ekkert annað en sorglegt dæmi um sam-
tryggingarnetið sem hinir raunverulegu valda-
menn í þjóðfélaginu, kerfiskallarnir og gróða-
pungarnir, hafa ofið út í hvern kima þjóðfélags-
ins.
Hallarbygging
hitaveitustjórans
Einsog Þjóðviljinn hefur upplýst hefur Hitaveita
Reykjavíkur eytt hundruðum miljóna í boranir á
Nesjavöllum og hyggst setja um 200 miljónir í
svæðið á þessu fjárhagsári. Borgarstjórn hefur
hins vegar ennþá ekki tekið neina ákvörðun um
að ráðast í þá virkjunarhöll, sem Jóhannes Zo-
éga, hitaveitustjóra, dreymir um að reisa þar.
Því er spurt:
Getur verið að með þessum fjárfestingum á
Nesjavöllum sé hitaveitustjóri í rauninni að etja
borgarstjórn Reykjavíkur út í gífurlega kostnað-
arsamt ævintýri, svo ekki verði aftur snúið?
-ÖS
KLIPPT OG SKORHE)
Hneyksliö
mikla
NT skrifar í gær leiðara sem
nefnist ,,Aðför að kvikmynda-
sjóði". Leiðarinn er skrifaður í
tilefni þess, að Hrafn Gunnlaugs-
son hlaut ágæta viðurkenningu í
Svíþjóð á dögunum. Segir blaðið
að meðan þau tíðindi gerast fái
kvikmyndagerðarmenn „heldur
kuldalegar kveðjurfrá stjórnvöld-
um“. Blaðið heldur áfram með
þungum gný:
„Fjárveitingavaldið hefur hafið
aðför að Kvikmyndasjóði, eina
bakhjarli kvikmyndagerðar-
manna, og fái það vilja sínum
framgengt munu afleiðingarnar
verða alvarlegar fyrir þjóðina
alla. Yfir okkur vofir sú hœtta að
íslensk kvikmyndagerð leggist af
um sinn. Ef slíkt gerist erum við
einu skrefi nœrþvíaðglata menn-
ingarlegu sjálfstæði okkar".
Þetta er alveg rétt hjá NT. Það
er líka alveg rétt að það er meiri-
háttar hneyksli að alþingi skuli
hafi þverbrotið nýleg lög um
Kvikmyndasjóð. En þar segir að
sjóðurinn skuli hafa í tekjur sölu-
skatt af kvikmyndasýningum.
Samkvæmt þessu átti sjóðurinn í
ár að fá 32 miljónir króna en fær
skv. ákvörðun stjórnarflokkanna
aðeins 8 miljónir.
Tillaga
kom fram
Hinsvegar er það nokkuð seint
í rassinn gripið hjá NT að taka
eftir þessu hneyksii núna.
Hneykslið er reyndar eitt af þess-
um heimilisbölum Framsóknar-
manna. Og það hefði ekki sakað
að NT sýndi pínulítið af sínu
meinta sjálfstæði og óhæði með
því að geta þeirra, sem hafa á
alþingi andhæft þessum vesæl-
dómi.
Eins og Þjóðviljinn hefur rakið
í fréttum og leiðara, þá fluttu þau
Guðrún Helgadóttir og Ragnar
Arnalds á þingi breytingartillögu
við fjáriög um aukið framlag til
Kvikmyndasjóðs. En stjórnarlið-
ið felldi þá tíllögu eins og annað
það sem frá stjórnarandstöðunni
kemur.
Án er ills gengis nema að
heiman hafi.
Einkaframtakið
í Mogganum
Morgunblaðið skrifar líka
leiðara um þetta mál í gær og er sá
undarlegur mjög. Eftir svosem
eina vellíðunarstunu út af verð-
launum segir á þessa leið: „Morg-
unblaðið hefur áður bent á, að
íslenskir kvikmyndagerðarmenn
eru í hópi helstu einkaframtaks-
manna okkar samtíma".
Þetta finnst blaðinu svo gott og
merkilegt að helst er á því að
skilja að ekkert megi gera til að
trufla hið sæla ásigkomulag
einkaframtaksins - ekki heldur
þótt sjálft framhald íslenskrar
kvikmyndagerðar sé í hættu.
Blaðið segir:
Á alþingi og í ríkisstjórn hafa
menn deildt um fjárveitingar til
kvikmyndasjóð á þessu ári, sem
hefur verið íslenskri kvikmynda-
gerð nokkur lyftistöng. Sjaldan
hefur verið meiri þörfá sparnaði í
ríkiskerfinu en einmitt nú. Menn-
ing hefur þó alltaf notið góðs af
einhvers konar stuðningi. Fyrr á
öldum voru það konungar og
keisarar, sem héldu uppi menn-
ingarstarfsemi með fjárfram-
lögum. Á okkar tímum eru það
bæði opinberir aðilar ogfjársterk-
ir einstaklingar, en hinir síðar-
nefndu eru ótrúlega um-
svifamiklir í menningarlífi
Bandaríkjanna. Dæmi um það
þekkjast einnig hér á landi, nút.d.
er eitt mesta og fegursta málverka-
safn á landinu í eigu einstaklings.
Sú viðurkenning, sem íslensk
kvikmyndagerð hefur núfengið á
erlendri grund, með verðlaunum
Hrafns Gunnlaugssonar, œtti að
veróa stjórnmálamönnum hvatn-
ing til þess að líta til þessarar nýju
listgreinar okkar með þessu hug-
arfari:“
í hring
Það er augljóst hvert leiðara-
höfundur vill helst halda: til
Bandaríkjanna, þar sem eitthvað
af miljónamæringum lækkar
skatta sína og kaupir sér almenn-
ingsálit með þvf að fjárfesta í list-
um. Að öðru leyti er eins og blað-
ið fari í hring. Það er annarsvegar
mælt með því á ofurviðkvæmnis-
legan hátt, að íslenskir stjórn-
málamenn líti til kvikmyndanna
með hugarfari hins vestur-
heimska örlætis. En á hinn bóg-
inn er því ekki gleymt að taka það
rækilega fram, að „sjaldan hefur
verið meiri þörf að spara í ríkis-
kerfinu" - og þar með er eigin-
lega sagt að ekkert megi gera.
Nema að blaðið ætlist til þess að
stjórnmálamenn efli kvikmynda-
sjóð úr eigin vasa?
Enga
fyrirgreiðslu
Að lokum er svo öllum áhyggj-
um af málinu dembt yfir á þá von
að almenningur verði nógu dug-
legur að fara í bíó:
„Kvikmyndagerðarmennirnir
þurfa enga opinbera fyrirgreiðslu
ef fólk kemur í kvikmyndahúsin
til að fylgjast með því sem er að
gerast".
Veit blaðið ekki að margfalt
fjölmennari þjóðir en íslendingar
veita miklu fé til eflingar sinni
kvikmyndagerðarlist - ekki síst
til að hamla gegn því, að hinn
frægi ameríski valtari gangi af
menningarlegu sjálfstæði þeirra
dauðu?
-ÁB
ÞJOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Utgofandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, össur Skarphéöinsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Oskar Guðmundsson.
Fréttastjóri: Valþór Hlööversson.
Blaöamenn: Aðalbjörg Óskarsdóttir, Álfheiöur Ingadóttir, Guðjón
Friðriksson, Helgi Guðmundsson, Jóna Pálsdóttir Lúðvík Geirsson,
Magnús H. Gíslason, Mörður Árnason, Ólafur Gíslason, Sigurdór
Sigurdórsson, Víðir Sigurðsson (íþróttir).
Ljósmyndir: Einar ólason, Einar Karlsson.
Útltt og hönnun: Filip Franksson, Þröstur Haraldsson.
Handrlta- og prófarkaleatur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Framkvœmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrlfstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Auglýsinga8tjóri: Ragnheiður Óladóttir.
Auglýsingar: Anna Guðjónsdóttir, Margrét Guðmundsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Ðaldur Jónasson.
Afgrelösla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Símavarsla: Ásdís Kristinsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmœöur: Bergljót Guðjónsdóttir, Ólöf HúnQörð.
Innheimtumaður: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, auglýsingar, ritstjórn:
Sföumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð f lausasölu: 30 kr.
Sunnudagsverð: 35 kr.
Askrlftarverð á mánuði: 330 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 1. febrúar 1984