Þjóðviljinn - 21.04.1985, Page 4

A BEININU
Jóhann G. Bergþórsson
framkvæmdastjóri
Hagvirkis hf.
Tilboð,,
sem I
ekki er
hœgt
að
hafna
Verktakafyrirtækið Hagvirki
hefur gert samgönguráðu-
neytinu tilboð um að fullgera
með tvöföldu slitlagi og brúm
þá 183 km sem vantar á að
þjóðvegurinn frá Reykjavík til
Akureyrar verði nær fullfrá-
genginn. Tilboðsverðið er 920
miljónir króna eða 74% af áætl-
uðum kostnaði við verkið, og
verði framkvæmdum lokið
fyrir árslok 1987. í tilboðinu er
gert ráð fyrir að framkvæmdin
verði fjármögnuð með útboði
skuldabréfa og falli því utan
ramma vegaáætlunar eða
lánsfjárlaga. Samkvæmt nú-
gildandi vegaáætlun er áfor-
mað að Ijúka lagningu bundins
slitlags á veginn til Akureyrar
árið 1994.
Af þessu tilefni náðum við
tali af Jóhanni G. Berg-
þórssyni framkvæmdastjóra
Hagvirkis og spurðum hann
hvort ekki væri óvenjulegt að
verktaki ætti frumkvæði að
verðtilboði án útboðs og
hvaða ástæður lægju þar að
baki.
Jú vissulega held ég að segja
megi að hér sé um óvenjulegt
frumkvæði að ræða. Með þessu
erum við meðal annars að vekja
athygli á því hvaða áhrif niður-
skurður á opinberum fram-
kvæmdum hefur á atvinnulífið í
landinu. Við erum ekki að mæl-
ast til þess að farið sé út í óarð-
bærar framkvæmdir, en við telj-
um jafnframt að það sé takmörk-
uð stjórnkænska að hætta fyrir-
varalaust við miklar stórfram-
kvæmdir án þess að gera neinar
ráðstafanir til þess að vega þar
upp á móti.
Þetta mál á sér sína forsögu.
Fyrirtækið Hagvirki h.f. er
sprottið upp úr verktakasam-
steypu íslenskra aðila sem ein-
settu sér að ná því markmiði að
geta keppt við útlendinga um
stórframkvæmdir hér á landi.
Þetta hófst með Hrauneyjarfoss-
virkjun, þar sem við gerðum til-
boð upp á 2,7 miljarða á meðan
kostnaðaráætlun var upp á 4,1 og
erlendu samkeppnisaðilarnir
buðu 6,7 miljarða.
Með þessu náðum við því tak-
marki að skapa samkeppni og að-
hald fyrir erlenda verktaka við
stórframkvæmdir hér á landi.
Síðan höfum við unnið að verk-
efnum á borð við Sultartanga-
stíflu, 4. áfanga Kvíslaveitna,
veginn undir Ólafsvíkurrenni
(fyrir um 56% af áætluðu kostn-
aðarverði) og við Reykjanesb-
raut (um 50% af áætluðu kostn-
aðarverði). Á þessu ári var áfor-
mað að bjóða út 5. áfanga Kvísla-
veitna, Þórisósstíflu og Gilsár-
stíflu við Blöndu. Öll þessi verk-
efni hafa nú verið skorin niður
fyrirvaralaust vegna þess að ekki
hefur tekist að selja rafmagnið.
Við viljum ekki að hér sé haldið
úti óarðbærum framkvæmdum,
en fyrirsjáanlegt er að þessi nið-
urskurður mun koma illa við
marga ef ekki verður að gert.
Gagnvart okkar fyrirtæki þýðir
þetta, að þótt okkar tækjakostur
sé þannig vaxinn að við séum sér-
hæfðir til að takast á við stærri
verkefni, þá munum við að öllu
óbreyttu þurfa að ráðast inn á al-
mennan verktakamarkað með
talsverðri hörku og valda þannig
aukinni samkeppni þar. I öðru
lagi munum við neyðast til að
selja aftur úr landi ýmis stórvirk
atvinnutæki sem við höfum
keypt, meðal annars til þeirra
framkvæmda sem fyrirhugaðar
voru í ár. Það er þeim mun baga-
legra sem fyrirsjáanlegt er að
þessi stórvirku vinnutæki munu
fá næg verkefni við Blönduvir-
kjun á árinu 1987. Hér er því um
visst bil að ræða sem þarf að brúa
til þess að halda í landinu þeim
tæknibúnaði og þeirri tækniþekk-
ingu sem þarf til að takast á við
framkvæmdir á borð við Blöndu.
Hvernig er það mögulegt fyrir
verktakafyrirtæki eins og ykkar
að vinna verk fyrir allt að 50% af
áætluðu kostnaðarverði? Eru
kostnaðaráætlanir opinberra að-
ila svona vitlausar?
Opinberar stofnanir miða sínar
kostnaðaráætlanir við þann
tækjakost og þá taxta á þjónustu
vinnuvéla sem fyrir hendi eru.
Fyrirtækin eru hins vegar mis-
jafnlega búin að tækjum, eru mis-
jafnlega vel skipulögð og hafa
misgóða nýtingu á þeim tækja-
kost sem fyrir hendi er. Taxtarnir
eru miðaðir við þá takmörkuðu
nýtingu sem víða er fyrir hendi á
vinnutækjum, en með samfelldri
nýtingu allt árið er hægt að leigja
tækin fyrir mun lægra gjald. Okk-
ar lágu tilboð skýrast af stórvirk-
um vinnuvélum, góðri nýtingu og
þjálfuðum og áhugasömum
mannafla.
Því hefur verið haldið fram,
meðal annars á Alþingi, að stóru
verktakafyrirtækin séu að ræna
atvinnu frá landsbyggðinni og
hrekja smærri tækjaeigendur út á
gaddinn. Hverju svarið þið slík-
um ásökunum?
Við bjóðum í verk til þess að
nýta þau tæki og þann mannafla
sem við höfum með sem hag-
kvæmustum hætti. I þessu sam-
bandi er rétt að hafa það í huga að
okkar starfsfólk kemur frá öllum
landshlutum. Við hljótum að líta
á ísland sem einn markað í þessu
tilliti. Vörubílstjórafélagið Snæ-
fell á Austurlandi bar sig illa
vegna þess að við tókum að okk-
ur vegalagningu í yallahreppi á
Héraði á milli Úlfsstaða og
Höfða. Það sem við gerðum var
að við fluttum með okkur stór-
virk tæki og lykilmannskap. Ann-
að starfsfólk var af staðnum. Við
keyptum margs konar þjónustu
af þjónustufyrirtækjum á staðn-
um eins og t.d. Flugfélagi
Austurlands. Heimamenn töp-
uðu ekki á þessu að okkar mati.
Það er ekki hægt að berjast gegn
nýrri tækni í framkvæmdum. Það
væri álíka og að berjast gegn
vörubflnum til þess að standa
vörð um hestkerruna. Fjöldi út-
boðsverka fer nú á milli lands-
hluta. Þannig hafa Austfirðingar
meðal annars fengið verkefni á
Akureyri o.s.frv.
Það sem vantar til þess að gera
rekstur atvinnutækjanna hag-
kvæmari er að lengri fyrirvari gef-
ist á útboðum. Til dæmis ætti Al-
þingi að samþykkja vegaáætlun
fyrr en gert er. Þá ætti að gera allt
landið að einum markaði fyrir
vörubflstjóra. Það mundi ef tilvill
fækka bflunum, en það mundi
jafnframt bæta nýtingu þeirra,
því núverandi kerfi með umdæm-
issvæðum vörubflstjóra stuðlar
að óhagkvæmri nýtingu tækj-
anna.
Er það rétt sem heyrst hefur að
stóru verktakarnir greiði ekki op-
inber gjöld af tækjum sínum í
sama mæli og þeir smáu?
Það er að sjálfsögðu fjarstæða.
Þetta gilti hins vegar um útlensku
verktakana sem hér unnu við
Búrfell á sínum tíma.
En er það rétt að tilboðsverðin
sé lítið að marka, því endanlegur
kostnaður við stórframkvæmdir
fari jafnan langt fram úr tilboðs-
verði?
Að sjálfsögðu koma fyrir
breyttar forsendur, sérstaklega
þegar um jarðvinnu er að ræða.
En það gerist óháð því hvort
verkið hefur verið boðið út eða
ekki. í fyrirspurn á Alþingi um
þetta kom fram að kostnaður við
veginn í Ólafsvíkurenni fór 1%
fram úr tilboðsverði.
Að lokum: Ertu bjartsýnn á að
við verðum komin með bundið
slitlag til Akureyrar fyrir árslok
1987?
Við teljum að tilboð okkar til
samgönguráðherra sé þess eðlis
að ekki sé hægt að hafna því. Það
skerðir ekki vegafé í ár eða næsta
ár. Búið verður að vinna verkið
þegar það verður greitt. Tilboðið
er 300 miljónum undir kostnað-
aráætlun. Þá sparast ómældur
viðhaldskostnaður í bílum sem
ella þyrftu að aka enn um sinn á
gamla veginum. Framkvæmdin
myndi efla ferðamannaþjónustu,
og reyndar vitum við að það er
ekki ágreiningur meðal ráða-
manna um mikilvægi vegafram-
kvæmda. Að okkar mati er það
allra hagur að tilboði þessu verði
tekið. En við erum líka tilbúnir
að vinna önnur verkefni upp á
sömu býti fyrir Vegagerðina.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 21. april 1985