Þjóðviljinn - 03.05.1985, Blaðsíða 6

1. MAÍ
1. maí
Framhald af bls. 5 ;
gleymum ærið oft þeim sem lítið
hafa fyrir sig að leggja á íslandi.
Á meðaltalsmælikvarðann býr
þjóðin þokkalega og getur ýmis-
legt leyft sér, en meðaltalið hylur
alvarlega misskiptingu í þjóðfé-
laginu. Skiptir til jafns ofgnótt
þeirra sem eiga og allsleysi þeirra
sem úr engu hafa að spila. Pví fer
fjarri að meirihluti þjóðarinnar
búi við skort, en þeir sem erfitt
eiga eru þó margir. Þeir eru hins
vegar almennt hljóðlátir og hafa
sig lítt í frammi. Það er okkar sem
viljum vinna að jöfnuði og rétt-
læti að halda málstað þeirra á
lofti og knýja á um úrbætur. Það
er okkar að bæla niður sérhyggj-
una og koma samábyrgðinni til
vegs.
Samningaviðræður eru
skammt undan. Með samstilltu
átaki verður verkalýðshreyfingin
að hnekkja launastefnu
stjórnvalda og atvinnurekenda.
Kaupmáttarhrap síðustu missera
verður að vinna upp í áföngum.
Kaupmátt verður að tryggja með
öruggum hætti. Strax í vor þarf
kaupið að hækka. Náist ekki ár-
angur í viðræðum, verðum við að
vera viðbúin hörðum átökum í
haust. Keppikeflið er ekki kaup
heldur kaupmáttur og kauptrygg-
ing. Samninga án kauptryggingar
má ekki endurtaka.”
Samtök kvenna á vinnumarkaðnum héldu fund á Hallærisplani að göngu lokinni og fylltist svæðið fljótlega af fólki. Ljósm.
Vðldís *
Úr ræðu Hjördísar Hjartardóttur
T reystumá okkur sjálf
Hinn almenni launþegi - við
sem eigum að iifa á laununum
sem um er samið erum orðin hálf-
gert aukaatriði í samninga- og
samráðsmakki, eða ekki fæ ég
betur séð þegar samningar ASF
og VSÍ. eru orðnir einkamál ör-
fárra gæðinga. Aðrir hafa ekki
ákvörðunarrétt um hvaða krónu-
tala verði í iaunaumslaginu næsta
haust.
Enda eru hinir almennu fé-
lagar orðnir til hálfgerðara vand-
ræða, það er ekki nóg með að
þeir séu vaðandi uppi og blað-
randi með einhverjar skoðanir og
kröfur um lýðræðisleg vinnu-
brögð - heldur eru þeir í ofanálag
farnir að ganga svo langt að fella
samninga sem forystan hefur
gengið frá - dauðþreytt og
svefnvana eftir samningaþófið.
Hvflíkir tímar - hvflíkir siðir.
Hvflíkt vanþakklæti. Forystan
virðist nefnilega sem minnst vilja
af okkur óbreyttum vita, nema
þegar þeim hentar að fá okkur til
að standa við hlið sér en þá um-
fram allt - þögul og prúð og
allrahelst með blys eða kertaljós í
hendi. - En blysför er ekki sama
og blysför. Öllu máli skiptir hver
tendrar logann. Þegar almennir
félagar í B.S.R.B. tendruðu blys
til aðhalds og stuðnings samning-
anefndinni þurfti ekki að taka
mark á því.
Á kannski að snúa kjarabarátt-
unni upp í eina alsherjar sálu -
messu - en~það dugir skammt
þegar almenningur á ekki fyrir
útförinni sinni - nema kannski
verkfallsjóðir verði loksins opn-
aðir og notaðir í kistur og líkklæði
fyrir launþega sem eru dauðir úr
þrælkun og örbirgð.
Já - þrælkun og örbirgð - því
þó þorri íslenskra launþega sé
trúlega farinn að vinna tvöfalda
vinnu dugar það ekki til, þær lýs-
ingar sem maður heyrir af högum
fjölskyldna eru farnar að nálgast
ískyggilegar lýsingar Morgun-
blaðsins á ástandinu Austan -
t jalds. 4urra og 5 manna fjöl-
skyldur í einu herbergi f Velferð-
arríkinu íslandi árið 1985.
Hvaða aðstæður erum við svo
að bjóða uppvaxandi kynslóð
uppá, nú á þessu alþjóða ári
ÆSKUNNAR? Einveru, um-
önnunarleysi og sífellda ósigra -
því foreldrar sinna ekki bæði
börnum sínum og vinnu samtím-
is, þó að foreldrar eða foreldri
leggi nótt við dag þá afla þeir ein-
faldlega ekki þeirra tekna að þær
hrökkvi til kaupa á öllu því sem
þarf til að tryggja hamingjuríkt
líf. Því samkvæmt auglýsingum
og þeim lífsstfl sem að okkur er
haldið er hamingjan einna helst
fólgin í nýjum fötum, sólarland-
aferðum og allskyns fermingar-
tækjum.
Það er engin spurning að þegar
afkoman verður erfiðari er það á
kostnað fjölskyldulífsins - skiln-
uðum fjölgar - fleiri fjölskyldur
flosna upp. Þörfin fyrir sam-
neyslu og félagslega þjónustu
eykst.
Eins og vant er bitnar ástandið
harðast á konum. Það eru fyrst og
fremst konur sem bera ábyrgð á
að endar nái saman á heimilun-
um.
- Það eru fyrst og fremst konur
sem fylla flokk einstæðra foreldra
og eru einar fyrirvinna heimila.
- Það eru fyrst og fremst konur
sem fylla láglaunalistana, fyrst og
fremst konur sem ekki fá yfir-
borganir.
- Fyrst og fremst konur sem
ekki geta bætt við sig vinnu vegna
þarfa fjölskyldunnar.
Ein af kröfum dagsins er kraf-
an um 20.000-kr. lágmarkslaun.
Með þessu er verið að taka undir
kröfu SFR. En við vitum öll að
20.000 - kr. nægja ekki einu sinni
til að framfleyta einstaklingi,
hvað þá fjölskyldu - krafa þessi
er nauðvörn - en ekki krafa um
laun til að lifa af - ekki krafa um
mannsæmandi líf - en því hljót-
um við að eiga rétt á og við vitum
öll að nóg er til skiptanna.
Yfirskrift fundarins er gegn
launastefnu ríkisstjórnarinnar.
Við verðum að gera okkur grein
fyrir að ríkisstjórnir eru aldrei
góðar við launþega - bara mis-
vondar - þessi trúlega verst af
öllum um langan tíma. Það verð-
ur hvorki ný ríkisstjórn né Jón
Baldvin sem bjargar okkur -
heldur ekki verkalýðsforystan.
Við höfum engan til að stóla á
nema okkur sjálf. - Við verðum
sjálf að móta kröfur okkar, við
verðum sjálf að fylgja þeim eftir.
Nú greiða kennarar atkvæði
um úrsögn úr B.S.R.B. -Það er í
rauninni ekki skrítið - það er
hægt að örmagnast svo að maður
velti fyrir sér örþrifaráðum. En
ekki fæ ég séð að við séum betur
sett sundruð í mörgum liðum
með margar forystur.
Samstaða launafólks innan
B.S.R.B. efldist mjög í verkfall-
inu í haust, með áframhaldandi
samstöðu hlýtur sigurinn að vera
á næsta leiti. Auk þess vitum við
líka að það eru ekki bara þeir sem
sitja hinum megin við samninga-
borðið sem eru hættulegir.
Við og sérstaklega konurnar
vitum eftir verkfall B.S.R.B. í
haust að við getum staðið saman
þvert á starfsheiti og launaflokka
- vitum að við getum næstum því
allt.
Nú náum við enn breiðari sam-
stöðu, náum samstöðu launa-
fólks bæði innan B.S.R.B. og
A.S.Í. um að segja upp launalið-
um samninga f haust - semjum
ekki án vísitölutryggingar á laun.
Verkalýðshreyfingin er til fyrir
okkur og okkar að berjast hlið
við hlið því við eigum nákvæm-
lega sömu hagsmuna að gæta.
Félagsstarf aldraðra
Reykjavík
Orlofsdvöl sumarið 1985
Eins og undanfarin sumur efnir félagsmálastofnun
Reykjavíkurborgar í samstarfi við íslensku Þjóðkirkj-
una til orlofsdvalar að Löngumýri í Skagafirði. í sumar
hafa eftirtalin tímabil verið ákveðin:
1. 28. maí-8. júní
2. 24. júní-5. júlí
3. 8. júlí-19. júlí
4. 22. júlí-2. ágúst
5. 19. ágúst-30. ágúst
6. 3. sept.-14. sept.
Innritun og allar upplýsingar veittar á skrifstofu félags-
starfs aldraðra Norðurbrún 1, sími 686960.
Félagsmálastofnun Reykjavíkurborgar
Úr rœðu Guðmundar Þ. Jónssonar
Baráttan mun
halda
„í langan tíma hefur ekki verið
meiri nauðsyn á alþjóðlegri sam-
stöðu verkafólks til að verja lífs-
kjörin, félagsleg réttindi og frið í
heiminum. Andstæðingar okkar
eru vel undir stéttarátökin búnir
og þar skortir ekki samstöðuna.
Við sjáum það á atburðum
undangenginna missera hvernig
atvinnurekendavaldið í heimin-
um sækir að verkafólki. Bann við
samningum á íslandi 1983; sigur
ríkisstjórnar Bretlands á kola-
námumönnum, sem vannst eftir
margra ára undirbúning atvinnu-
rekenda undir slík átök; lagasetn-
ing dönsku ríkisstjórnarinnar
gegn verkalýðshreyfingunni þar,
svo dæmi séu tekin, eru atburðir
sem við megum ekki sýna tóm-
læti. Þarna er samhengi á milli.
Þegar atvinnurekendavaldið
vinnur sigur á einum stað, gefur
það öðrum aukið áræði til árása á
réttindi og kjör verkafólks.”
„Baráttan fyrir jafnrétti kynj-
anna heldur áfram. Það er
skýlaus krafa okkar að konur
njóti í öllu jafnréttis á við karla.
Barátta okkar miðast við það.
Það er ekki unnt að leiðrétta að
fullu það liðna, en það er þó hægt
að bæta þar nokkuð um.
Það er skylda verkalýðshreyf-
ingarinnar að taka frumkvæðið
og hafa forystu í þessu mikilvæga
réttindamáli. Þetta er ekki mál
kvenna einna heldur verkalýðs-
stéttarinnar allrar. Vissulega má
deila um þann árangur sem náðst
hefur. En það er jafnvíst, að í
þessu máli sem öðrum er sam-
staðan sterkasta vopn verka-
fólks. Sundruð náum við ekki ár-
angri.
Sérhyggja á þessu sviði er
málstaðnum ekki til framdráttar.
Svo ekki sé talað um, þegar ein-
staklingar eða hópar reyna að
eigna sér eitthvað eða eyrna-
merkja það sem sitt mál.
Síðasta ár var viðburðaríkt á
samningssviði verkalýðshreyf-
ingarinnar. Tveir samningar voru
gerðir á því ári. Og allt bendir til
þess að árið í ár verði einnig við-
burðaríkt að þessu leyti. Við
vinnum nú að undirbúningi nýrra
samninga og berum fram kröfur
okkar. Við hljótum að líta um öxl
á slíkum stundum og meta árang-
urinn af baráttu liðins tíma.
Febrúarsamningunum svo-
kölluðu var ekki vel tekið þegar
þeir voru kynntir. Vissulega voru
á þeim gallar, en þeir voru þó
tilraun til kjarajöfnunar. Þeir
stefndu að því að stöðva það
hrikalega kaupmáttarhrap sem
orðið var staðreynd, og verulegur
árangur náðist í að rétta hlut
þeirra sem þyngsta höfðu fram-
færslubyrði, einkum einstæðra
foreldra.
Samningarnir í nóvember voru
af öðrum toga. í þeim samning-
áfram
um deildu menn um leiðir. Það
var hvort leggja átti áherslu á
kaupmátt eða kauptölur. Verka-
mannasamband íslands og
Landssamband iðnverkafólks
reyndu að fara svonefnda skatta-
lækkunarleið. Megin inntakið í
þeim hugmyndum var að tryggja
kaupmáttinn, meðal annars með
banni við verðhækkunum, með
banni við hækkunum á opinberri
þjónustu. Með því að taka aðrar
vísitölur úr sambandi þegar
kaupgjaldsvísitalan mælir ekki.
Og trúað get ég því, að hagur hús-
byggjenda væri annar ef þessi leið
hefði náð fram að ganga. Það var
og er enn bannað að semja um
kaupmáttartryggingu. Það varð
því að fara aðrar leiðir að því
marki að tryggja kaupmáttinn.
En því miður var kauptöluleiðin
valin án allrar tryggingar.
í dag erum við með svipaðan
kaupmátt og við höfðum fyrir
samningana í nóvember s.l. Ef
svo heldur sem horfir verðum við
með um 4% lakari kaupmátt í
september þegar kaupliðir samn-
inganna verða lausir. Að þessu
leyti er ekki bjart sumar fram-
undan, hvað sem öðru líður. Við
hljótum því að leggja höfuð-
áherslu á kröfuna um kaupmátt-
artryggingu í komandi samning-
um. Við höfum nú reynt það að
háar prósentur án tryggingar eru
harla skammvinnar kjarabætur.
Það er fyrirsjáanlegt að at-
vinnurekendur munu ekki láta í
té neinar tryggingar án átaka.
Svo trúir eru þeir kjaraskerðing-
arstefnu ríkisstjórnarinnar að
þeir munu ekki ótilneyddir
hverfa af þeirri braut.
Og þeir munu fá gagnkvæman
stuðning frá ríkisstjórninni.
Þeirri ríkisstjórn sem mun helst
fá þau eftirmæli að hafa verið
mesta kjaraskerðingarstjórn sem
setið hefur á íslandi, auk þess að
hafa ráðist að samningsréttinum
og reynt að afnema hann og kom-
ið nær öllum húsbyggjendum í
landinu á hausinn. Hjá þeim ríkir
einn hugur og einn vilji.
í greipar þessara afla verða
launþegar að sækja tryggingar
fyrir þeim kaupmætti sem þeir
semja um. Það getur enginn einn
tryggt annan. Launþegasamtökin
og aðrir sem vilja tryggja árangur
kjarabaráttunnar verða að
standa saman að þessu verki.
í nóvember settum við kaup-
máttarmarkið á 1. ársfjórðung
1983. Þeim kaupmætti verðum
við að ná og rúmlega það. Trú-
lega þurfum við að sækja þann
kaupmátt í áföngum. En að fyrsta
áfanga verðum við að komast
strax. Kjarabætur til þeirra sem
hafa 14.075,- krónur á mánuði og
hafa enga möguleika á tekjum
umfram það þola ekki að beðið sé
til haustsins. Þar þarf að leiðrétta
strax. Það er krafa okkar í dag.”
Dýrin kunna ekki umferðarreglur. Þess vegna þarf að sýna aðgæslu
í nánd þeirra. Hins vegar eiga allir hestamenn að kunna umferðar-
reglur og ríða hægra megin og sýna bílstjórum sams konar viðmót
og þeir ætlast til af þeim.
yUMFERÐAR
RÁÐ