Þjóðviljinn - 19.12.1985, Side 13

HEIMURINN
Tjáningarfrelsi
Tvískinnungur Thatchers og Reagans
London — Alþjóða blaðamann-
astofnunin, IPI, ásakar í ný-
útkominni ársskýrslu sinni
þjóðarleiðtoga á Vestur-
löndum, einkum Margaret
Thatcher og Ronald Reagan,
Bonn — Stjórnin í Vestur-
Þýskalandi lagði í gær síðustu
hönd á gerð lagafrumvarps
sem verkalýðssamtök lands-
ins túlkar sem skerðingu á
verkfallsréttinum. Hafa
samtök verkafólks hótað
skæruhernaði á vinnumark-
aðnum dragi stjórnin frum-
varpið ekki til baka.
Frumvarpið gerir ráð fyrir því
að fólk sem verður fyrir barðinu á
verkefnaskorti sem stafar af
fyrir tvískinnung í afstöðunni
til tjáningarfrelsisins.
I skýrslunni segir að versta
dæmið um ritskoðun sem upp
hafi komið í heiminum á þessu ári
verkfalli annars staðar í landinu
eigi ekki rétt á atvinnuleysisbót-
um ef félög þess standa einnig í
samningaviðræðum við atvinnu-
rekendur. Þetta segja verka-
lýðsfélögin að takmarki mjög
verkfallsréttinn, geri td. svo-
nefnd punktaverkföll óhugsandi.
Þegar í gær greip verkafólk til
aðgerða gegn frumvarpinu. í
Köln lögðu 550 strætisvagna-
stjórnar og lestarstjórar niður
vinnu og olli það fólki á leið til og
frá vinnu miklum töfum. 42 þús-
sé bann stjórnvalda í Suður-
Afríku við frásögnum fjölmiðla
af óeirðunum í landinu en það var
sett á í nóvember si. Einnig er
bent á Filippseyjar þar sem
mútur, spilling og ógnanir hátt-
und félagar í sambandi járniðn-
aðarmanna lögðu niður vinnu í
ýmsum verksmiðjum víðsvegar
um iandið. Sú vinnustöðvun stóð
í stuttan tíma og var gerð í við-
vörunarskyni.
Verkalýðssamtökin hafa svar-
ið þess eið að brjóta þessa laga-
setningu á bak aftur en Helmut
Kohl kanslari hefur svarað með
því að benda samtökunum á að
pólitískar ákvarðanir séu teknai
af rfkisstjórn og þingi en ekki á
götum úti.
settra embættismanna grafi veru-
lega undan frelsi fjölmiðla.
Stofnunin beinir spjótum sín-
um að Margaret Thatcher forsæt-
isráðherra Bretlands fyrir að
hvetja fjölmiðla til að halda aftur
af frásögnum af framferði hryðj-
uverkamanna. Reagan forseti
tók síðar undir þessa hvatningu.
„Væri ekki nær fyrir þau bæði að
leita lausna sem komast fyrir ræt-
ur vandans í stað þess að drepa
sendiboðann sem ber þeint vond-
ar fréttir?" er spurt í skýrslunni.
Því er haldið fram reynslan hafi
sýnt að þögn fjölmiðla ali af sér
launung og í skjóli hennar eigi
ofbeldið sér góða vaxtarmögu-
leika. Einnig segir í skýrslunni að
takmarkanir á frásögnum af
hryðjuverkunt geti orðið til að
espa byssumenn til enn nteiri
voðaverka.
„Er nokkur munur, þegar allt
kemur til alls, á hryðjuverka-
mönnum og þeim ríkisstjórnum
sem þagga niður fréttir af þeim?
Vestur-Pýskaland
Verkföll gegn lagasetningu

> \*$b- í*

Bob Geldof á sviðinu á Wembley-leikvanginum í London í sumar. Á innfelldu myndinni sést hulstrið sem sjóræningjaútgáfan á Indónesíu setti
utan um ólöglegu útgáfuna.
íV
Þjófnaður
Sjóræningjaútgafa á Live-Aid
Bob Geldof er æfur út ístjórnvöld á Indónesíu sem ekki vilja afhenda honum söluágóða af
ólöglegum upptökum á tónleikum sem haldnir voru tilstyrktar hungruðum íAfríku
Jakarta — Deilur hafa risið milli
Bob Geldofs, tónlistarmanns-
ins írska sem skipulagði Live-
Aid tónleikana í sumar í því
skyni að safna fé handa svelt-
andi fólki í Afríku, og
stjórnvalda á Indónesíu en þar
í landi hefur hljóðupptaka frá
tónleikunum í sumar verið
seld í ólöglegri útgáfu. Af þeirri
sölu hafa soltnir í Afríku ekki
notið neins.
Svonefnd sjóræningjaútgáfa á
tónlist er mjög útbreidd á Indó-
nesíu og þrífst vel í skjóli þess að
landið er ekki aðili að alþjóða-
samningum um höfundarrétt.
Sérstakar verslanir hafa á boð-
stólum mikið úrval af tónlist sem
engin höfundargjöld hafa verið
greidd af og má þar finna allar
tegundir tónlistar, frá Bach til
Sex Pistols. Auk þess mun út-
flutningur á slíku efni standa í
blóma.
Ósvífni
og siöleysi
Bob Geldof heldur því fram að
sjóræningjaútgáfan af Live-Aid
tónleikunum hafi verið seld í 1,5
miljónum eintaka og að sölu-
verðmæti þeirra sé á að giska 120
miljónir króna. „Þá peninga vilj-
um við fá,“ segir Geldof og er
reiður.
Sú reiði má teljast eðlileg í ljósi
þess að á tónleikunum voru sam-
ankomnar allar helstu stjörnur
heimsins á sviði popptónlistar,
nöfn á borð við Mick Jagger, Bob
Dylan, Poul McCartney, Eric
Clapton og Bruce Springsteen
svo aðeins örfáir séu nefndir. Og
þetta fólk gaf vinnu sína og gaf
eftir höfundarrétt af þeirri tónlist
sem það flutti. Sömu sögu er að
segja um aðra sem nálægt tón-
leikunum komu.
Ósvífni sjóræningjanna á Indó-
nesíu er svo mikil að segulbands-
spólurnar sem settar hafa verið á
markað eru merktar Live-Aid og
á hulstrinu má finna orðin „Til
stuðnings hjálparstarfi meðal
hungraðra í Afríku“. „Það er
enginn vafi að þetta er sett á
hulstrin til að láta kaupendur
halda að þeir séu að styrkja söfn-
unina með því að kaupa spó-
luna,“ segir breski tónlistarmað-
urinn David Laing. Og einn af
meðlimum hljómsveitarinnar
Duran Duran bætir við: „Sjóræn-
ingjaútgáfa er í sjálfu sér til vand-
ræða. En þegar hún bitnar á hlut
eins og Live-Aid er hreint siðleysi
á ferð. Menn sem ætla sér að
hagnast með ólöglegum hætti og
með því að ræna fé frá sveltandi
fólki eru í mínum augum glæpa-
menn og valda mér ógleði.“
A blaðamannafundi sem Geld-
of hélt fyrir skömmu vegna þessa
máls hótaði hann að stuðla að því
að Indónesía yrði sett í viðskipta-
bann og að ferðamönnum yrði
ráðlagt að fara ekki til landsins
nema yfirvöld á Indónesíu gripu
til aðgerða til að stöðva dreifingu
á segulbandsspólunum og ná inn
fénu sem fyrir þær hefur fengist.
Stjórnvöld í klípu
Stjórnin í Jakarta brást við
þessum hótunum með því að
stöðva söluna á spólunum og
embættismenn segja að svo kunni
að fara að skattinum sem inn-
heimtur var af spólunum verði
varið til þess að kaupa hrísgrjón
handa sveltandi afríkubúum. Sá
skattur er hins vegar aðeins brot
af söluverðmætinu og hagnaði út-
gefenda en stjórnvöld segjast
engar leiðir hafa til að nálgast það
fé. Vegna þess að enginn höf-
undarréttursé á tónlistinni hafi
yfirvöld engan lagagrundvöll til
að gera féð upptækt. Einnig er
bent á að sjóræningjaútgáfa sé
stóriðja á Indónesíu, hún skapi
gjaldeyri og þeir sem að henni
standi séu hátt skrifaðir og með
samböndin í lagi á æðstu stöðum.
Yfirvöld á Indónesíu hafa samt
miklar áhyggjur af þessu máli.
Þar er herforingjastjórn við völd
og slíkar stjórnir eru ávallt við-
kvæmar fyrir áliti umheimsins. Á
þessu ári var haldin þar ráðstefna
um málefni Asíu og Afríku til
minningar um að 30 ár eru liðin
frá frægum Bandung-fundi sem
markaði upphaf Bandalags ríkja
utan hernaðarbandalaga sem síð-
an hefur verið vettvangur sam-
stöðu þriðja heimsins. Enda hafa
fjölmiðlar og áhrifamenn í menn-
ingarmálum verið ósparir á
skammirnar. „Allt þetta mál er
þjóðarósómi og það verður strax
að bregðast við og endurgjalda
féð...til að sýna að indónesum sé
ekki sama um þjáningar bræðra
sinna og systra í Afríku,“ segir í
leiðara blaðsins Jakarta Post.
Fimmtudagur 19. desember 1985 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13
Margaret Thatcher - haldin sjúklegrí
þörf fyrir launung.
Báðir aðilar svipta okkur frelsi-
...Ef til vill er raunverulega
ástæðan fyrir þessari viðleitni sú
að stjórnvöld vilja fela þá stað-
reynd að þau ráða ekki við vand-
ann: hvort sem um er að ræða
óeirðir í Höfðaborg eða viðvar-
andi ofbeldi á Norður-frlandi þá
er alltaf handhægt að grípa til rit-
skoðunar,“ segir í skýrslu IPI.
Stofnunin telur 2.000 ritstjóra
og útgefendur um allan heim og
gefur á hverju ári út skýrslu um
ástand tjáningarfrelsisins og
starfsskilyrði blaðamanna. Að
þessu sinni nær skýrslan til 64
landa. Auk ofannefndrar
gagnrýni á Thatcher og Reagan
segir að breska stjórnin sé haldin
sjúklegri þörf fyrir launung og því
er fagnað að tilraunir Reagans til
að takmarka upplýsingaskyldu
stjórnvalda hafi strandað á mót-
spyrnu fjölmiðla.
ERLENDAR
FRÉTT8R
haraldsson/R EUTER
Stjörnustríð
Kohl vill
vera með
Bonn - Ríkisstjórn Helmuts
Kohl í Vestur-Þýskalandi lýsti í
gær yfir áhuga sínum á að
hefja samningaviðræður við
bandarísk stjórnvöld með það
fyrir augum að tryggja vestur-
þýskum fyrirtækjum aðild að
þeim vísindarannsóknum sem
gerðar eru til undirbúnings
geimvarnaráætlun Reagans
forseta.
Talsmaður stjórnarinnar,
Friedhelm Ost, sagði frétta-
mönnum í gær að ætlunin væri að
hefja viðræður í janúar nk. og
yrði stefnt að því að ná samkomu-
lagi fyrir páska sem á næsta ári
verða í lok rnars. Stjórnin hefði
áhuga á að koma á samvinnu unt
tækniþróun í víðasta skilningi en
ef samningar um slíkt myndu
reynast erfiðir yrði samið sérstak-
lega um Stjörnustríðið.
Ost tók það fram að einungis
fyrirtæki í einkaeigu myndu taka
þátt í rannsóknunum ef af verð-
ur. Ríkisfyrirtæki munu ekki taka
þátt í þeim og skattgreiðendur
munu ekki þurfa að leggja neitt af
mörkum til rannsóknanna. Enda
væri gengið til samninganna með
það efst í huga að tryggja vestur-
þýskum fyrirtækjum aðgang að
nýrri tækni.
Ef samningar nást verða vest-
urþjóðverjar önnur þjóðin sent
fær aðild að rannsóknum þeim
sem tengjast Stjörnustríði en sagt
er að ítalska stjórnin fylgist vel
með og sé líkleg til að fylgja í
kjölfarið. Sovéska fréttastofan
Tass mótmælti ákvörðun stjórnar
Kohl þegar í stað og sagði að eini
tilgangur hennar með þessari
samningagerð væri sá að afla
vesturþýska hernum kjarnorku-
vopna.