Þjóðviljinn - 04.04.1986, Blaðsíða 4

LESÐÁRI
Stjómin sýnir kennumm valdiö
Opinberir starfsmenn hafa oröiö verr úti í
launaþróun undanfarinna missera en margir
starfshópar á hinum svokallaða „frjálsa vinn-
umarkaði“. Nú orðið er gengið út frá því, að
yfirborganir, launaskrið, sé verulegur hluti af
tekjum fjölmargra á vinnumarkaði. Opinberir
starfsmenn hafa ekki fengið slíkt launaskrið, þó
þeir mæti kaupmáttarrýrnunni oft með meiri
aukavinnu. En launaskriðið til opinberra starfs-
manna lætur á sér standa, þrátt fyrir yfirlýsingar
valdhafa um að starfsmenn í opinberri þjónustu
eigi að njóta hliðstæðra launakjara og tíðkast á
almennum vinnumarkaði.
Fagurgali og loforð valdhafanna gagnvart
kennurunum að undanförnu er að mörgu leyti
dæmigerður fyrir núverandi handhafa ríkis-
valdsins. Með lúðraþyt og söng lýsti Sjálfstæð-
isflokkurinn því yfir þegar hann hrifsaði til sín
menntamálaráðuneýtið, að nú ætti að byggja
upp eðlileg tengsl fjölskyldna við skólakerfið,
það átti að leggja megináherslu á að auka
tengsl foreldra við skólana. En öll þau fögru orð
féllu þegar á fyrsta valdadegi ríkisstjórnarinnar
dauð og ómerk, þar sem samningsbundin laun
voru skorin niður um 30% á tiltölulega
skömmum tíma. Það þýddi að foreldrarnir þurftu
að vinna meira, - og gátu þeim mun síður sinnt
„tengslum við skólana". Kennararnir áttu að
sama skapi erfiðari vinnudag.
Niðurstaða hinnar raunverulegu pólitísku
stefnu var því ekki sú að fjölskyldurnar styrktust,
að meiri tengsl sköpuðust milli heimila og skóla,
þvert á móti. Niðurstaðan varð nefnilega sú, að
tengslin urðu minni, börnin vansælli, skólarnir
verri, - enda fóru þeir fljótlega að tala um einka-
skóla í stað skólakerfisins.
Með stólaskiptum í ríkisstjórninni sl. haust
hætti menntamálaráðherrann skyndilega að
heita Ragnhildur Helgadóttir, en heitir þess í
stað Sverrir Hermannsson. Hann ann tungu
feðranna meir en margur annar, - og hefur gefið
út hetjulegar yfirlýsingar um að bæta þurfi kjör
kennara, sem hann vitaskuld gerir sér grein fyrir
að þurfa að lifa til að gera kennt móðurmálið.
Kennarar hafa hvað eftir annað á umliðnum
misserum reynt að vekja athygli ráðamanna og
almennings á launakjörum sínum. Það hefur
hins vegar verið regla að einmitt þegar kemur
að því að ríkisstjórnin þurfi að efna heit sín, þá
hættir hún að muna, þá hættir hún að skilja.
Viðbrögð ríkisstjórnarinnar við ábendingum
kennara um launamál virðast einkennast af
stéttarhatri, einsog því sem braust út í ræðu
eins ráðherrans á alþingi haustið 1984. í sl.
mánuði fjölluðu kennarar víða um land með
ýmsu móti um kjaramál sín. Sums staðar var
efnt til kennarafunda svosem mælt er fyrir um í
reglugerð, annars staðar var vinna lögð niður,
en víða var ekkert aðhafst sem truflaði kennslu.
Hvernig skyldi nú ríkisstjórnin hafa tekið þessu
máli?
Einhverjir í ríkisstjórninni hafa ætlað að taka
„faglega" á málinu og spyrjast fyrir um það
hverjir hefðu lagt niður vinnu svo hægt væri að
draga frá launum þeirra. Á vegum fjármálaráðu-
neytisins eru send bréf til fræðslustjóranna og j
þeir beðnir um lista yfir þá sem lögðu niður
vinnu í febrúar. Fræðslustjórarnir sendu síðan
skólastjórum sams konar erindi. En áður en
þeim gafst tóm til að svara í mörgum tilfellum,
hafði ríkisstjórnin misst þolinmæðina. Hún vildi
standa að því með sínu venjulega flaustri þegar
láglaunafólk á hlut að máli. 6% voru tekin af
laununum sem greidd voru um mánaðamótin.
Þá skipti heldur ekki máli, hvort viðkomandi
kennarar hefðu verið í aðgerðum eða ekki. Það
lá svo mikið á að hýrudraga, refsa og sýna
valdið að ríkisstjórninni þótti minna gera til þótt
nokkur hundruð „saklausra" misstu 6% af föst-
um mánaðartekjum.
Þetta er vinnulag fagráðherrans Þorsteins
Pálssonar og með sérstöku samþykki og vel-
þóknun menntamálaráðherrans, Sverris Her-
mannssonar. Þeir hafa nú sýnt kennurum skiln-
ing sinn, velvild, vandvirkni, alúð og hlýju - að
ekki sé nú minnst á höfðingsskapinn.
-óg
KUPPT OG SKORID
Mikki mús
Þau gleðitíðindi hafa nú verið
flutt íslensku þjóðinni að á sumri
komanda mun hún fá Mikka mús
á skjáinn. Menningarþyrst þjóð
getur þar með varpað önd sinni
léttar og leyft sér þann munað að
hlakka til surnars. Pað var að
sjálfsögðu Morgunblaðið sem
boðaði þetta ljúfa fagnaðarerindi
með stuttu viðtali við vellátinn
menningarpostula, Hinrik
Bjarnason. En Hinrik kemur
þjóðinni sífellt á óvart með vali
sínu á efni fyrir sjónvarpið.
Mikið var þetta annars vel tii
fundið hjá sjónvarpinu. Þjóöin
hefur lengi liðið fyrir átakanlegan
skort á Mikka mús. Þaðvar líka
einkar vel til fundið hjá Markúsi
Erni, útvarpsstjóra, að láta
Morgunblaðið tilkynna þetta ein-
mitt núna. Þjóðin er nefnilega
döpur og leið eftir þær illu fregnir
að Davíð Oddsson, ástsæll borg-
arstjóri, fær ekki að flytja erindi
um Daginnog veginn íútvarpinu.
Morgunblaðið og Markúsi
Erni finnst greinilega að besta
leiðin til að bæta þjóðinni upp
sáran missi á Davíð sé að gefa
henni Mikka mús.
Hlutleysisbrot
Annars var það alveg dæmi-
gerð frekja í Kvennaframboðinu
sem olli því að Davíð var úthýst
úr Dag og vegi. Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir var þar með erindi á
dögunum og leyfði sér þá ósvífni
að tala um borgarmál. Það má
náttúrlega ekki þegar kosningar
eru á árinu. Það liggur auðvitað í
augum uppi að borgarfulltrúi sem
heldur erindi um Daginn og veg-
inn má ekki tala um borgarmál-
efni. Annaðhvort væri nú. Þaðer
auðvitað brot á hlutleysisreglum
ríkisútvarpsins, sem allir vita að
eru mjög í heiðri hafðar.
Svona geta nú máiin snúist á
skondinn hátt. Ríkisútvarp sem
er svo „hlutlaust“ að það er fullt
upp í rjáfur af Sjálfstæðis-
mönnum er allt í einu komið með
svo magnaða hlutleysisstefnu að
aumingjans borgarstjórinn, sem
er búinn að vera í margar vikur að
fínpússa erindið sitt, fær ekki að
tala. Skyldu þessar hlutleysisinn-
tökur Ríkisútvarpsins líka ná til
þess að stjórnarandstöðunni í
borgarstjórn verði gert jafn hátt
undir höfði í ríkisfjölmiðlunum
og Sjálfstæðisflokknum?
En fyrst verið er að minnast á
hlutleysisbrot: það er ekki bara
Davíð sem skal úthýst úr Degi og
vegi. Með honum var nefnilega
vísað í brottu uppáhaldi allra
peysuklæddra Vestmannaey-
inga, Kryndísi Schram. Og fyrst
Mikki mús á að koma í staðinn
fyrir Davíð, er þá nema von mað-
ur taki upp þykkjuna fyrir ann-
arra hönd og spyrji:
Hvers á þá Andrésína Önd að
gjalda? Verður hún ekki sýnd
líka? Er ekki allt annað hlutleys-
isbrot gagnvart krötum?
Stórbrotin
menningarstefna
Sú stórbrotna menningar-
stefna sjónvarpsins sem hefur
gefið okkur Dalls og Hótel hefur
semsagt leitt til þess að nú fáunt
við Mikka mús. Við því er svo-
sem ekkert að segja nema bara
pass. Nagdýrið Mikki er mun
heilsusamlegra en margt af því
sem sjónvarpið hefur flutt til
þessara menningarlegu útkjálka,
þar sem menn héldu til skamms
tíma að sápa væri bara til að þvo
sér með, en ekki til að fylla með
sjónvarp heillar þjóðar.
Enginn amast við Mikka mús
og því slekti. Sleppum því líka að
skattyrðast útí Dallas og
gleymum um stund köpuryrðun-
um um yndisfagra fólkið í Hóteli,
þar sem mannleg vandamál eru
leyst með því að smella saman
fingrum. En leyfum okkur samt
þann munað að spyrja: Á hvaða
leið er íslenska sjónvarpið?
Gervilimirnir
Það er nefnilega staðreynd að
sem ríkisfjölmiðill hefur sjón-
varpið ákveðnar menningarlegar
skyldur. Við hrósum okkur af því
að vera menningarþjóð, og við
erum alin upp í þeirri trú. Við
meira að segja ölum okkar eigin
börn upp í þeirri vissu, að menn-
ingararfur okkar sem þjóðar sé
einstakur, öðru vísi, dýrmæturog
umfram allt: lifandi! Sjónvarpið
hefur hins vegar gersamlega
brugðist þeirri skyldu að rækta
þennan arf.
Nú er málum svo komið í þeirri
stofnun, að ekki einn einasti þátt-
ur fjallar um menningu í breiðum
skilningi. Það er búið að skella
aftur Glugganum, og ekkert kom
í staðinn. Sjónvarpið fjallar ekki
lengur um bækur, ekki um mynd-
list, ekki um leiklist, og svo mætti
lengi raunir rekja. Það einfald-
lega fjallar ekki um neitt sem
máli skiptir í menningarlegum
efnum.
Sjónvarpið er á síðustu misser-
um orðið að léttvigtarstofnun.
Það skortir allan þunga. Menn-
ingarleg stefnumótun þess virðist
við það eitt miðast-að flytja til
landsins sápulöður, framhalds-
þætti um gervifólk sem lifir gervi-
lífi í gerviheimi. Gæti hugsast að í
æðstu stöðum stofnunarinnar sé
komið samansafn af gervi-
mönnum? Guð lofi það sé rangt.
En það er rétt að minna á, að
erlendis er menningarefni gert
hátt undir höfði, og er vinsælt
sjónvarpsefni. Vikulegur bóka-
þáttur er vinsælasta efnið í
franska sjónvarpinu. í Bretlandi
eru heilar rásir sem sinna bara
menningunni, og skora grimmt
hjá fólkinu. Við hins vegar höf-
um bara Hrafn, Hinrik og Mark-
ús.
Og núna á Mikki mús semsagt
að bæta það kompaní.
-ÖS

DJOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Uígáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, össur Skarphéðinsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Oskar Guðmundsson.
Fréttastjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Garðar Guðjónsson, Guðlaugur Arason (Akureyri), Ing-
ólfur Hjörleifsson, Kristín Ólafsdóttir, Lúðvík Geirsson, Magnús H.
Gíslason, Mörður Árnason, Sigurdór Sigurdórsson, Sigurður Á. Frið-
þjófsson, Víðir Sigurðsson (íþróttir), Þröstur Haraldsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Ljósmyndir: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlit: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Útbreiðslustjóri: Sigríður Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Ásdís Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson, Olga
Clausen.
Símvarsla: Katrín Anna Lund, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðír: Ólöf Húnfjörð.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ólafur Björnsson.
Utkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6 símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 40 kr.
Helgarblöð: 45 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 450 kr.
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 4. apríl 1986